ĐỀ SỐ
8
BỘ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA THEO CHUẨN CẤU TRÚC ĐỀ THI CỦA BỘ
GD&ĐT
Đề thi gồm 02
trang
Môn: Ngữ Văn
Thời gian làm bài: 120 phút.
THƯ VIỆN
I. ĐỌC – HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản sau:
[...] Tôi thấy không biết bao nhiêu người trẻ quanh mình chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của
sách, cũng như không biết đọc sách thế nào cho đúng cách.
Có hai loại phản ứng tiêu cực tiêu biểu từ người ít đọc khi được khuyên đọc sách nhiều hơn:
"Đọc sách đâu bảo đảm thành công.” - Một câu ngụy biện kinh điển của những người lười đọc.
“Sách chỉ khiến người ta mơ mộng hão huyền phi thực tế.” - Phát biểu từ một người thiếu hiểu biết
về sách. Đối với họ chắc sách chỉ có mỗi thể loại tiểu thuyết diễm tình huyễn hoặc. Tôi không biết lần
cuối cùng họ cầm một quyển sách tử tế trong tay là khi nào.
Rõ ràng là không phải ai đọc sách cùng thành công. Nhưng lại có một sự thực rõ ràng khác là những
người thành công đọc rất nhiều sách. Một nghiên cứu được tiến hành trên 1.200 người giàu có nhất thế
giới cho thấy: Điểm chung giữa những người này là họ tự giáo dục bản thân thông qua việc đọc sách. Bill
Gates, Steve Jobs, Warren Buffet đều là những người đọc sách rất chuyên cần. Đọc sách không chắc sẽ
giúp ta thành đạt trên đường đời, nhưng không có nó hầu như ta không thể thành người.
Warren Buffet từng trả lời trong một bài phỏng vấn rằng ông dành 80% thời gian trong ngày để đọc
sách và tiếp thu kiến thức mới. Không chỉ riêng ông, nghiên cứu tiểu sử của những con người xuất chúng
khác, ta sẽ thấy điểm chung là họ vui vẻ và say mê đọc sách, ngay cả sau những giờ lao động mệt nhọc.
Vì đối với họ, đọc sách là một cách tự học. Và sự học là sự nghiệp cả đời.”
(Trích “Tôi đã học như thế nào ”, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu, Rosie Nguyễn, dẫn theo sachvui.com)
Trả lời các câu hỏi:
Câu 1. Tác giả sử dụng thao tác lập luận chính nào?
Câu 2. Tác giả đã đưa ra những lí lẽ nào để bàn về quan điểm: “Đọc sách đâu bảo đảm thành công”?
Câu 3. Anh/ Chị có đồng ý rằng: “Đọc sách là một cách tự học”?
Câu 4. Theo anh/ chị, đọc sách khi đang tìm kiếm thành công và đọc sách khi đã thành công khác nhau
không? Vì sao?
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1 (2 điểm)
“Tôi luôn mường tượng rằng Thiên đường cũng từa tựa như một thư viện vậy. ” (Jorge Luis Borges).
Bạn có nghĩ thế không?
Câu 2 (5 điểm)
Phân tích vẻ đẹp bức tranh tử bình Việt Bắc - Tố Hữu. Từ đó, liên hệ với bức tranh thiên nhiên trong
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi, để làm rõ những tương đồng, khác biệt trong cách cảm nhận, trong nét vẽ
của hai nhà thơ.
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1
Văn bản sử dụng thao tác bác bỏ.
(Tác giả đưa ra hai quan điểm tiêu cực của người ít đọc và lập luận để bác bỏ hai quan
điểm đó).
Câu 2
Tác giả đưa ra hai lí lẽ để bác bỏ ý kiển cho rằng “đọc sách đâu bảo đảm cho thành công”:
+ Người thành công thường là những người có thói quen đọc sách.
+ Đọc sách như một cách tự học, tự giáo dục cả đời.
Câu 3
- Nêu quan điểm của bản thân: đồng tình/ phản đối/ ...
- Bàn luận cho ý kiến của bản thân.
Sau đây là một ví dụ:
Đọc sách chính là một cách tự học. Mặc dù ta gián tiếp có người thầy, đó chính là tác giả
của cuốn sách, nhưng xét cho cùng, đọc sách, ta trau dồi tri thức, bồi đắp tâm hồn như
một quá trình học tập, nhưng có thể chủ động tiến trình, thời gian, nội dung, cách thức
học. Đó cũng chính là căn bản của tự học.
Câu 4
- Về hình thức: 5 - 7 dòng, diễn đạt mạch lạc.
- Về nội dung:
+ Nêu quan điểm cá nhân: Giống nhau/ Không giống nhau
+ Bàn luận làm sáng tỏ cho quan điểm của mình.
Sau đây là một ví dụ:
Đọc sách khiến con người ngày một mở mang. Nhưng mỗi người có một mục đích khác
nhau khi tìm đến với sách. Người tìm kiếm thành công và người đã thành công sẽ có định
hướng, sự lựa chọn sách khác nhau. Nhưng xét cho cùng, có những mục đích chung khi
chúng ta đọc sách, đó là mong muốn khám phá tri thức nhân loại, bồi đáp trí, tâm và tầm
cho bản thân.
II. LÀM VĂN.
Câu 1 (2 điểm)
Yêu cầu chung về hình thức và kết cấu đoạn văn:
• Xác định đúng vấn đề nghị luận.
• Nêu được quan điểm cá nhân và bàn luận một cách thuyết phục, hợp lí.
• Đảm bảo bố cục: Mở - thân - kết, độ dài 200 chữ.
• Lời văn mạch lạc, lôi cuốn, đảm bảo chính tả và quy tắc ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung:
Có nhiều hướng trình bày ý kiến, sau đây chỉ là một gợi ý:
Câu
Nêu vấn đề
Nội dung
Đoạn văn
+ Vấn đề
+ Sách là người dẫn đường đến hạnh phúc.
+ Giải thích
+ Thiên đường là cảnh giới cao nhất, là nơi con người hướng
đến như một cõi hạnh phúc bất tận.
Thư viện cũng vậy, là nơi cất giữ trí tuệ nhân loại, là nơi cho
con người những ước mơ và những điều quý giá.
Luận bàn
Thư viện có thật sự
giống Thiên đường?
+ Thư viện chứa những cuốn sách, cho con người khám phá
những thế giới nhiệm màu.
+ Thư viện tĩnh lặng và giúp con người tránh xa những thị
phi tính toán, hướng tới điều chân thiện mĩ qua những cuốn
sách giá trị.
Phản biện
Thư viện vẫn khác Thiên Thư viện vẫn chứa những điều không toàn mĩ, thư viện vẫn
đường
có thể có những cuốn sách chưa được kiểm định về giá trị.
Giải pháp
Làm sao để biến thư + Một xã hội chịu đọc là một xã hội cầu tiến.
viện thành một Thiên + Mỗi con người chịu đọc là một con người ngày một tiến
đường nơi trần thế?
đến gần cảnh giới toàn mĩ.
+ Cộng đồng
Vì vậy, cần có kế hoạch đọc sách hàng tháng, hàng năm:
Liện hệ
+ Cá nhân
chọn lọc sách, sắp xếp thời gian đọc sách hàng ngày.
Bài học cho bản thân
Rèn luyện năng lực đọc sách.
Câu 2 (5 điểm)
Yêu cầu chung: 0.5 điểm
• Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài viết
phải có bố cục rõ ràng, đầy đủ; văn viết có cảm xúc, thể hiện khả năng phân tích, cảm thụ.
• Diễn đạt trôi chảy, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung: 4,5 điểm.
ĐỌC HIỂU YÊU CẦU CỦA ĐỀ
- Đối tượng chính, trọng tâm kiến thức: Việt Bắc.
- Đối tượng liên hệ: Cảnh ngày hè.
- Dạng bài: Phân tích, liên hệ.
- Yêu cầu: Học sinh làm sáng rõ về vẻ đẹp cảnh và người Việt Bắc qua bốn mùa. Từ đó, liên hệ với bức
tranh trong cảnh ngày hè để thấy được cách cảm, cách miêu tả cũng như tình cảm, cảm xúc cùa mỗi nhà
thơ.
TIẾN TRÌNH LÀM BÀI
KIẾN THỨC
HỆ THỐNG Ý
PHÂN TÍCH CHI TIẾT
CHUNG
Khái quát vài - Tố Hữu được xem là “lá cờ đầu” trong phong trào thơ Cách mạng
nét về tác giả - Việt Nam với những tác phẩm lưu mãi với thời gian. Thơ ông viết về
tác phẩm
chính trị nhưng không khô khan, mà ngược lại, dễ đi sâu vào lòng
người bởi tình cảm và giọng văn trữ tình truyền cảm.
0,5 điểm
- Việt Bắc được sáng tác trong hoàn cảnh chia ly tiễn biệt giữa quân
và dân tại căn cứ địa Việt Bắc sau kháng chiến chống Pháp. Bài thơ
được xem như lời tâm tình chan chứa nỗi niềm của Tố Hữu đối với
mảnh đất anh hùng này. Đặc biệt người đọc chắc hẳn sẽ không quên
bức tranh tứ bình bằng thơ tuyệt đẹp trong Việt Bắc.
TRỌNG
TÂM
Vẻ đẹp bức
tranh tứ bình
- Bức tranh mùa đông
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nang ánh dao gài thắt lưng
Người đọc ngẩn ngơ trước mùa đông nơi vùng cao Tây Bắc với
vẻ đẹp đặc trưng của nó. Phải nói rằng tuy là mùa đông nhưng qua
thơ Tố Hữu, cảnh sắc không buồn, không trầm lắng, mà người lại rất
sáng, rất ấm áp qua hình ảnh “hoa chuối đỏ tươi". Màu đỏ của hoa
chuối chính là nét điểm xuyết, là ánh sáng làm bừng lên khung cảnh
rừng núi mùa đông Việt Bắc. Đây được xem là nghệ thuật chấm phá
rất đắc điệu của Tố Hữu giúp người đọc thấy ấm lòng khi nhớ về
Việt Bắc. Ánh nắng hiếm hoi cùa mùa đông hắt vào con dao mang
theo bên người của người dân nơi đây bất chợt giúp người đọc thấu
được đời sống sinh hoạt và lao động của họ. Màu đỏ của hoa chuối
quyện với màu vàng của nắng trên đèo cao đã tạo thành một bức
tranh mùa đông rạng rỡ, đầy hi vọng.
- Bức tranh mùa xuân
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đơn nón chuốt từng sợi giang
3.0 điểm
Đọc hai câu thơ này, người đọc dường như mường tượng ra khung
cảnh mùa xuân nơi núi rừng thật hiền hòa, dịu êm, ấm áp. Màu trắng
của mơ gợi lên một bức tranh nên thơ trên cái nền dịu nhẹ của màu
sắc. Hoa mơ được xem là loài hoa báo hiệu mùa xuân ở Tây Bắc, cứ
vào độ xuân thì, chúng ta sẽ bắt gặp trên những con đường màu sắc
ấy. Mùa xuân Tây Bắc, Tố Hữu nhớ đến hình ảnh “người đan nón”
với động tác “chuốt từng sợi giang" thật gần gũi. Động từ "chuốt"
được dùng rất khéo và tinh tế khi diễn tả về hành động chuốt giang
mềm mại, tỉ mỉ của người đan nón. Phải thật sâu sắc và am hiểu thì
Tố Hữu mới nhận ra được điều này. Chữ "chuốt" như thổi hồn vào
bức tranh mùa xuân ở Việt Bắc, tạo nên sự hòa hợp thiên nhiên và
con người.
- Bức tranh mùa hè
Ve kêu rừng phách đỗ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Tiếng ve kêu vàng giữa “rừng phách" đã làm nên cái động giữa
muôn vàn cái tĩnh. Màu vàng cùa rừng phách là đặc trưng báo hiệu
mùa hè về trên xứ sở vùng cao. Tiếng ve như xé tan sự yên tĩnh của
núi rừng, đánh thức sự bình yên nơi đây. Từ “đổ” dùng rất đắc điệu,
là động từ mạnh, diễn tả sự chuyển biến quyết liệt, lôi cuốn của màu
sắc. Bức tranh mùa hè chợt bừng sáng, đầy sức sống với màu vàng
rực cùa rừng phách. Ở mỗi bức tranh thiên nhiên, người đọc đều thấy
thấp thoáng bóng dáng con người. Có thể nói đây chính là sự tài tình
của Tố Hữu khi gắn kết mối tâm giao giữa thiên nhiên và con người.
Giữa núi bao la, thấp thoáng bóng dáng “cô gái hái măng” tuyệt đẹp
đã khiến cho thiên nhiên có sức sống hơn.
- Và cuối cùng chính là bức tranh mùa thu
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung
Mùa thu về trên Tây Bắc với hình ảnh ánh trăng dịu, mát lành.
Thiên nhiên dường như rất ưu ái cho mùa thu xứ bắc với sự tròn đầy,
viên mãn của ánh trăng. Không phải là ánh trăng bình thường, mà
trăng nơi đây là trăng của hòa bình, ánh trăng tri kỉ rọi chiếu những
năm tháng chiến tranh gian khổ. Chính ánh trăng ấy đã mang đến vẻ
đẹp riêng của mùa thu Việt Bắc. Tố Hữu nhìn trăng, nhớ người, nhớ
tiếng hát gợi nhắc ân tình và thủy chung.
LIÊN HỆ
Bức tranh thiên
nhiên trong
Cảnh ngày hè
“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”
0.5 điểm
0.5 điểm
Bức tranh thiên nhiên qua vài nét vẽ, đã hiện lên ngồn ngồn sức
sống. Các sự vật xuất hiện: hoè, thạch lựu, hồng liên. Những thực vật
tiêu biểu cho cảnh sắc làng quê đất Bắc. Tất cả đang phô nở những
nguồn sống mạnh mẽ dù cho đã cuối mùa, cuối ngày. Từ màu sắc
cho đến chuyển động, tất cả đều hiện lên mạnh mẽ, quẫy cựa, căng
trào. Dù cho cảnh đã vào cuối mùa và thời điểm là cuối ngày. Xen
lẫn là tiếng ve làm lao xao cả chốn quê yên ả.
Nét tương đồng - Tương đồng: Mỗi tác giả đều dành tình cảm yêu mến, gắn bó với
và khác biệt
thiên nhiên, với con người. Đều theer hiện tài năng quan sát và miêu
tả, tìm được cái hồn cốt, nét đặc trưng, vẻ đẹp của thiên nhiên nơi họ
gắn bó.