Câu cá mùa thu

Câu cá mùa thu
(Nguyễn Khuyến )


1/ Tác giả Nguyễn Khuyến
A. TiÓu dÉn
( 1835- 1909 )
- Quê quán
- Hoàn cảnh xuất thân
- Bản thân
-> NK là người tài năng,
cốt cách thanh cao,
có tấm lòng yêu nước thương
dân, kiên quyết không hợp tác
với kẻ thù.


A. TiĨu dÉn

2/ Sáng tác
-Ơng là nhà thơ của làng cảnh
Việt Nam
-“Câu cá mùa thu” là một trong
ba bài thơ trong chùm thơ
viết về cảnh thu của
Nguyễn Khuyến.
- Hoàn cảnh sáng tác:
Cả ba bài thơ đều được nhà thơ
viết trong thời gian sau khi
cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.

II/ ĐỌC HIỂU
•1. Đọc và giải nghĩa từ khó
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo.
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.”


2. Đọc hiểu chi tiết
a. Cảnh thu
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.”

C¶nh mïa thu
Từ láy, vần eo
được tác giả
miêu tả như
thế nào?
(Chú ý:Điểm
nhìn, từ ngữ
hình ảnh,
cỏch gieo vần)

- Ao thu: lạnh lẽo, nước trong veo -> đặc trưng của
vùng ĐBBB và của tiết trời mùa thu, gợi cảm giác

lạnh lẽo, yên tĩnh lạ thường
- Hình ảnh chiếc thuyền câu bé tẻo teo -> rÊt nhá


“Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo.”

-MỈt ao – sãng biÕc ->n­íc mỈt ao phản chiếu màu
cây, màu trời trong xanh một màu
...hơi gợn tí -> chuyển động rất nhẹ =>sự chăm
chú quan sát của tác giả
-Hình ảnh Lá vàng......-> đặc trưng tiêu biĨu cđa
mïa thu.
...“ khÏ ®­a vÌo” -> chun ®éng rÊt nhẹ rất khẽ
=> Sự cảm nhận sâu sắc và tinh tÕ.


“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khỏch vng teo.

- Trời xanh ngắt -> xanh thuần một màu trên diện
rộng => đặc trưng của mùa thu.
Tầng mây lơ lửng trên bầu trời -> quen thuộc gần
gũi, yên bình, tĩnh lặng.
- Khung cảnh làng quê quen thuộc: ngõ xóm
quanh co, hàng cây tre, trúc....-> yên ả tĩnh lặng.


“Tựa gối ôm cần lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động di chõn bốo.

lấy động tả tĩnh

- Trong cái không khí se lạnh của thôn quê
bỗng xuất hiện hình ảnh một người câu cá
đi câu để giải trí, để ngắm cảnh
- Tiếng cá đớp động dưới chân bèo -> sự
chăm chú quan sát của nhà thơ trong không
gian yên tĩnh của mïa thu


Tóm lại , bằng cách lấy động tả tĩnh, cùng với
cách cảm nhận thiên nhiên bằng tâm hồn
tinh tế- nhạy cảm, nhà thơ đã dùng ngơn
ngữ tạo hình - biểu cảm để vẽ lại một bức tranh
thu đẹp nhưng tĩnh lặng và được buồn mang
đặc điểm của hồn thu ở nông thôn Bắc bộ


ã2. Tình thu

ã - Nói câu cá nhưng thực ra

là để đón nhận trời thu,
cảnhQua cảnh mùalòng và
thu vào cõi thu
ta cảm nhận của
bộc lộ tâm trạngđược mình.
điều gì tĩnh lặng
ã - Không gian về tâm đem

đến sự trạng nhận về một
cảm của thi
nhân?
nỗi cô quạnh, uẩn khúc
trong tâm hồn nhà thơ.


• => Cảnh thu tĩnh lặng gợi sự cô quạnh, uẩn
khúc và tâm sự thời thế của nhà thơ : buồn

đau - bất lực trước thực trạng đất nước
đau thương.

Từ đường của Nguyễn Khuyến


III/ GHI NH
ã - Về nội dung: Cảnh mang vẻ đẹp điển
hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam.
Cảnh đẹp nhưng phảng phất buồn, vừa
phản ánh tình yêu thiên nhiên đất nước,
vừa cho thấy tâm sự thời thế của tác giả.
ã - Về nghệ thuật: Ngôn ngữ trong sáng,
giản dị,có khả năng diễn tả những biểu
hiện tinh tế của sự vật, tâm trạng...Cách
gieo vần độc đáo, nghệ thuật lấy động t¶
tÜnh....


IV.Luyện tập

Cái hay của nghệ thuật sử dụng từ ngữ trong bài thơ: dùng
từ ngữ để gợi cảnh và diễn tả tâm trạng
- Cảnh thanh sơ và dịu nhẹ được gợi lên qua các tính
từ:Trong veo, biếc, xanh ngắt....Các cụm độnh từ: gợn tí, khẽ
đưa, lơ lửng.
- Từ Vèo nói lên tâm sự thời thế của tác giả
- Vần eo được tác giả sử dụng rất thần tình, gợi khung
cảnh nhá bÐ, lỈng lÏ.


- HS häc bµi vµ lµm bµi tËp 2(SGK)
- Giê sau học làm văn
- Chuẩn bị thuyết trình Thương vợ