Bạo lực gia đình đối với trẻ em thực trạng và cách thức xử lý (9đ)

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................................2
NỘI DUNG CHÍNH.......................................................................................................2
I. KHÁI QUÁT CHUNG.............................................................................................2
1. Khái niệm bạo lực gia đình...................................................................................2
2. Khái niệm bạo lực gia đình đối với trẻ em............................................................3
II. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA NẠN BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI
VỚI TRẺ EM HIỆN NAY..............................................................................................4
1. Những con số và trường hợp cụ thể......................................................................4
2. Nguyên nhân ...........................................................................................................7
3.Ảnh hưởng của bạo lực gia đình đối với trẻ em.....................................................10
III. CÁCH THỨC XỬ LÝ THỰC TRẠNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI TRẺ EM
……………………………………………………………………………………12
1. Các biện pháp phòng chống................................................................................12
2. Các biện pháp bảo vệ và hỗ trợ trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình.............13
3. Các biện pháp xử lý người gây bạo lực gia đình đối với trẻ em...........................15
KẾT LUẬN..................................................................................................................16


LỜI MỞ ĐẦU
Xã hội ngày càng phát triển và kéo theo những mặt trái, những tệ nạn, những
vấn đề mới nảy sinh . Một trong những vấn đề nhức nhối đó chính là nạn bạo lực
gia đình đã và đang diễn ra hết sức phức tạp, đặc biệt là khi đối tượng của nó lại chính
là trẻ em – mầm non, tương lai của xã hội. Trong gia đình thời hiện đại vẫn không
thiếu những hình ảnh bố mẹ đánh đập con cái dã man, ông bà hay người lớn lăng mạ,
làm nhục trẻ em, hình ảnh đứa trẻ mới lên ba lên bốn ra đường ăn xin và đem tiền về
cho những người cha người mẹ vô lương tâm,… Đây quả là một hiện thực đau xót đối
với nhà nước, xã hội và bản thân mỗi chúng ta.
Nhận thức được điều này, bài tiểu luận của em sau đi xin đi sâu nghiên cứu và
phân tích về đề tài: “Bạo lực gia đình đối với trẻ em- thực trạng và cách thức xử lý”.
NỘI DUNG CHÍNH

I.
1.

KHÁI QUÁT CHUNG
Khái niệm bạo lực gia đình
Bạo lực trong gia đình là một khái niệm mới được dùng ở Việt Nam để chỉ bất kỳ

một hành động bạo lực nào của thành viên trong gia đình gây ra hoặc có thể gây ra
hậu quả làm tổn hại hoặc gây đau khổ cho thành viên khác trong gia đình về thân thể,
tình dục hay tâm lý. Hình thức bạo lực trong gia đình khá đa dạng, trong đó phổ biến
nhất là bạo lực từ phía các ông chồng đối với vợ như: đánh đập, chửi mắng, cấm đoán,
cưỡng ép quan hệ tình dục, cưỡng ép đẻ thêm con ...
Từ đó, có thể hiểu bạo lực gia đình là hành vi lạm dụng quyền lực (có
hoặc không sử dụng vũ lực) nhằm hăm doạ hay đánh đập một người thân trong


gia đình để điều khiển, kiểm soát người đó. Những hành vi này không chỉ vi phạm
pháp luật mà còn trái với đạo đức xã hội, bị cộng đồng và cả thế giới lên án.
Bạo lực gia đình không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khoẻ và thể chất
đối với nạn nhân, mà còn có ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự an toàn xã hội, dẫn
đến những thiệt hại lớn về kinh tế, lao động, sức khoẻ của gia đình và cộng đồng.
Tùy theo quan điểm và phương pháp tiếp cận, hiện có nhiều cách phân loại các hình
thức bạo lực gia đình, nhưng thường tập trung ở ba loại cơ bản: bạo lực thân thể (bạo
lực thể chất); bạo lực về tinh thần, tình cảm; bạo lực về kinh tế và quan hệ xã hội.
2.

Khái niệm bạo lực gia đình đối với trẻ em.
Thông thường, nạn nhân của bạo lực gia đình là bất cứ thành viên nào trong gia

đình. Tuy nhiên, trong số đó thì phụ nữ và trẻ em là hai đối tượng dễ trở thành nạn

nhân nhất, dễ bị tổn thương cũng như gành chịu những hậu quả nặng nề nhất từ nạn
bạo lực gia đình.
Trên cở sở những nhận thức ấy, có thể khái quát bạo lực gia đình đối với nạn nhân
là trẻ em như sau: Bạo lực gia đình đối với trẻ em là những hành vi vi phạm pháp
luật, vi phạm đạo đức xã hội một cách cố ý trong gia đình, do một số thành viên trong
gia đình thực hiện, dùng sức mạnh gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể
chất, tinh thần, tình cảm cũng như kinh tế đối với trẻ em.
Việt Nam là một trong những thành viên đầu tiên tham gia Công ước quốc tế về
Quyền Trẻ em, nhưng tình trạng trẻ em bị bạo hành trong gia đình và nhà trường vẫn
còn xảy ra ở mức độ khá nghiêm trọng. Các hình thức bạo lực đối với trẻ em là: chửi
mắng thô tục, làm nhục, dùng đòn roi để trấn áp để lại hậu quả hết sức nặng nề về thể
chất và tinh thần của trẻ.


II.

THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA NẠN BẠO LỰC GIA ĐÌNH

ĐỐI VỚI TRẺ EM HIỆN NAY
1.
Những con số và trường hợp cụ thể.
Bạo lực gia đình để lại hậu quả không chỉ cho nạn nhân mà cho các thành viên
khác trong gia đình, nhất là trẻ em. Nói cách khác, bạo lực gia đình có tác động rất
xấu tới sự phát triển cả về thể chất, tinh thần, đạo đức và trí tuệ của trẻ em. Các nghiên
cứu đã chỉ ra rằng, bạo lực gia đình khiến trẻ em khủng hoảng, sợ hãi, mất ngủ, thiếu
tự tin, thất vọng, rối nhiễu tâm lý, trầm cảm,... Bên cạnh đó, bạo lực gia đình cũng ảnh
hưởng xấu tới kết quả học tập, kỹ năng sống, sự hòa nhập xã hội, năng lực giải quyết
vấn đề đời sống,... của trẻ em và nó để lại những di chứng hết sức nặng nề cho trẻ em.
Theo UNICEF, hiện có khoảng 275 triệu trẻ em đang sống trong cảnh bạo lực gia
đình, phải chịu đựng sự bóc lột về thể chất, tinh thần và cả tình dục của cha mẹ cũng

như người giám hộ. Hình thức bạo lực mà trẻ em gái phải gánh chịu cũng rất đa dạng,
trong đó bao gồm cả bạo lực tình dục. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có đến 40 60% các vụ xâm hại tình dục diễn ra trong gia đình nhằm vào nạn nhân là các trẻ em
gái dưới 15 tuổi. Một nghiên cứu ở Hà Lan gần đây thậm chí cho biết có đến 45% nạn
nhân của bạo lực tình dục trong gia đình là trẻ em dưới 18 tuổi, trong số đó trẻ em gái
chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều so với trẻ em trai. Đây là một thực tế hết sức đáng buồn mà
hàng ngày, hàng giờ chúng ta đang sống chung với nó mà dường như không hề nhận
thức được.
Bạo lực gia đình ở Việt Nam cũng tăng nhanh, làm gia tăng số trẻ em vi phạm
pháp luật. Số liệu thống kê của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao 2008 cho thấy 71% trẻ
vị thành niên phạm pháp là do không được quan tâm chăm sóc đúng mức. Nguyên
nhân phạm tội của trẻ vị thành niên xuất phát từ gia đình: 8% trẻ phạm tội có bố mẹ ly
hôn, 49% phàn nàn về cách đối xử của bố mẹ. Theo số liệu điều tra 2209
học viên các trường giáo dưỡng, có tới 49,81% các em trong số này sống trong cảnh


bị đối xử hà khắc, thô bạo, độc ác của bố mẹ. Số em bị bố đánh chiếm 23% (gấp 6 lần
mẹ đánh) còn bị dì ghẻ, bố dượng đánh chiếm tới 20,3%. Trong những năm qua đã
xảy ra rất nhiều vụ bạo hành thương tâm trong gia đình đã gây nhức nhối trong dư
luận. Cụ thể: Theo tờ Lao Động, vào chiều ngày 31/12, Lam đi làm về phát hiện kẻ
gian đã lấy cắp một bao hồ tiêu khô khoảng 20kg nên lôi 3 con gái ra đánh đập bằng
dây thắt lưng, ống nhựa, thước kẻ. Rạng sáng 1/1, vợ Lam phát hiện cháu H. (con cả)
đã tử vong trên giường.Theo kết quả khám nghiệm, cháu H. tử vong do đa chấn
thương, chấn thương sọ não kín. Hai em của Hà là Nguyễn Thị L. (10 tuổi) và Nguyễn
Thị Th. (6 tuổi) cũng bị đa thương tích, rách tai, bầm tím khắp cơ thể phải vào Bệnh
viện Đa khoa huyện Ea H'leo điều trị. Được biết, dù bị bố đánh thừa sống thiếu chết
nhưng cả 3 đứa trẻ đều không dám khóc, vợ Lam cũng không can ngăn gì.
Trước đó, ngày 30/10/2013, người dân hai xã An Sinh và Phạm Mệnh (Kinh Môn,
Hải Dương) rất phẫn nộ bởi câu chuyện thương tâm về cháu Nguyễn Minh T. (6 tuổi).
Cháu T. được cho là đã bị chính bố đẻ là Nguyễn Doãn Thắng (SN 1983) và mẹ kế
Ngô Thị Huệ (SN 1984) đánh đập dã man, sau đó mang ra vứt ở nghĩa trang vào đêm

tối. Cháu được người dân giải cứu cùng với nhiều thương tích nặng trên người.Theo
người dân địa phương xã Phạm Mệnh, đây không phải là lần đầu cháu bị đánh rồi bị
thả vào nghĩa trang. Thậm chí đã hơn 2 lần cháu bị bố mẹ cho vào bao tải thả xuống
ao để “dạy dỗ”.Sau khi biết sự việc, ông Nguyễn Doãn Tròn (SN 1956), ông nội cháu
bé đã trình báo với cơ quan ông an. Theo kết quả kiểm tra y tế vào thời điểm đó, cháu
T. bị gãy xương sườn số 6 bên trái, cổ có nhiều thương tích như từng bị bóp cổ nhiều
lần. Mông và hông bầm tím do bị vật rắn tác động.
Một số liệu khác của Tòa Hình sự Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội cho thấy,
trong giai đoạn 2005 – 2008, có tới 97 vụ án đã xét xử với 177 bị cáo phạm tội có
hành vi bạo lực với phụ nữ và trẻ em, trong đó có rất nhiều trường hợp bạo hành dã


man với chính trẻ em trong gia đình. Trong đó, bạo lực với trẻ em chiếm 42 vụ, xét xử
66 bị cáo.
Gần đây, một nghiên cứu mới nhất do Viện nghiên cứu thanh thiếu niên đã tiến
hành tại 6 tỉnh miền bắc và miền trung với 1240 em học sinh tại các trường tiểu học,
trung học cơ sở. Nghiên cứu đã đưa ra nhiều kết luận đáng lo ngại trong tâm lý của
các em học sinh nhi đồng cũng như các em trong độ tuổi vị thành niên như sau: 46%
các em cho biết thường xuyên bị bố mẹ phạt bằng cách này hay cách khác nếu chúng
có lỗi, 50% là thỉnh thoảng bị phạt, 26% bị phạt bằng hình thức đánh, 65% các em
thường bị mắng chửi, 10% phạt bằng các hình thức khác. Điều này thường dẫn đến
tâm lý tiêu cực trong các em: 45% các em cho rằng mình bị phạt bất công, hình phạt
đau đớn, 72% tỏ ra buồn chán vì bị phạt, 28% rất giận bố mẹ.
Cũng theo dữ liệu điều tra của Trung tâm thám tử tư Sài Gòn và số liệu của Cục
Bảo vệ, chăm sóc trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong năm vừa qua có
1826 vụ bạo hành trẻ em cùng với 2291 trẻ bị xâm hại, tăng 13,9% so với năm trước.
Ngoài ra, các kết quả khảo sát cho thấy có khoảng 8 – 22% trẻ em có vấn đề về sức
khỏe tâm thần do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân lớn là bạo lực gia đình và
các cách giáo dục con cái sai trái. Theo các đề tài nghiên cứu của các nhà xã hội học
công tác tại trung tâm thám tử tư Sài Gòn, nhiều trẻ em Việt Nam hiện nay cũng được

đánh giá là có thể trạng thấp còi so với các nước trong khu vực vì thiếu sự chăm sóc
hợp lý và dinh dưỡng cần thiết.
Không chỉ dừng lại ở tình trạng bạo lực thân thể như đánh đập, hành hạ, bạo lực
gia đình dưới hình thức xâm hại tình dục ngày càng gia tăng. Đây là một thực tế hết
sức đáng buồn. Báo cáo của Bộ Công an cho thấy bình quân một năm xảy ra trên 100
vụ giết trẻ em, 800 vụ xâm hại tình dục với khoảng 900 em. Năm 2009, số vụ hiếp
dâm trẻ em tăng 1,6%, giao cấu với trẻ em tăng 34,2%, dâm ô với trẻ tăng 16,7% so
với năm trước. Nhiều câu chuyện đau lòng về xâm hại tình dục trẻ em mặc nhiên đã


thành lời cảnh báo kinh hoàng về sự suy đồi đạo đức ở không ít gia đình, khi đối
tượng phạm tội phần lớn có quan hệ rất gần gũi với nạn nhân (chiếm 56,1%). Bố đẻ
xâm hại tình dục con gái (0,6%), bố dượng xâm hại tình dục con riêng (1%), thậm chí
mẹ đẻ đồng lõa để bố dượng thực hiện hành vi hiếp dâm con không còn là chuyện lạ.
Theo ông Nguyễn Hải Hữu, Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em – Bộ Lao động,
thương binh và xã hội, năm 2008 số trẻ bị xâm hại tình dục là 1427 em, năm 2009 là
833 em. Ông Hữu thừa nhận số vụ trẻ em bị xâm hại tình dục trên thực tế sẽ
còn cao hơn rất nhiều. Nguyên nhân là do công tác quản lý còn nhiều bất cập, nhiều
gia đình mặc cảm, che giấu sự vụ do lo sợ ảnh hưởng đến tương lai của trẻ sau này.
Từ những số liệu trên đây, có thể rút ra kết luận, càng ngày bạo lực gia đình nói
chung và bạo lực gia đình với trẻ em nói riêng càng trở thành một vấn nạn, một khối u
nhức nhối trong xã hội không chỉ ở riêng nước ta mà còn trên toàn thế giới. Hầu như
các trường hợp bạo hành với trẻ em trong gia đình được gây ra bởi cha mẹ, anh chị,…
hay những người giám hộ trong gia đình. Hình thức bạo hành cũng rất dã man, thương
tâm mà chủ yếu là các hành vi bạo lực thân thể như đánh đạp, tra tấn hành hạ, cố ý
gây thương tích,… Thêm vào đó là thực tế bạo hành tình dục cũng đang diễn ra ngày
một nhiều như cưỡng dâm, hiếp dâm, giao cấu với trẻ em, lạm dụng tình
dục… mà đáng buồn lại chính là những người thân nhất của các em như cha mẹ, bố
dượng, dì ghẻ,… Ngoài ra cũng không thiếu những hình thức bạo lực khác như mằng
chửi, đe dọa làm tổn thương tinh thần trẻ em hoặc bắt các em lệ thuộc kinh tế, tước

đoạt tài sản của mình bởi những kẻ bạo hành. Thực tế trên đây đòi hỏi mỗi chúng
ta cần tìm ra những nguyên nhân tại sao lại xảy ra những sự việc đau thương này.
2. Nguyên nhân .
- Nguyên nhân gián tiếp: Có thể nói, những nguyên nhân gián tiếp gây ra hành vi
bạo lực gia đình đối với trẻ em là xuất phát từ kinh tế khó khăn trong gia đình, tình
trạng thất nghiệp của vợ chồng hay các tệ nạn xã hội thâm nhập vào các gia đình. Lý


giải cho điều này, rõ ràng kinh tế khó khăn sẽ gây ra tâm lý mặc cảm, chán nản trong
gia đình nhất là đối với những người đàn ông trong gia đình bởi lẽ họ là người mang
trong trách nuôi sống gia đình. Một người chồng không làm ra tiền, không chu cấp
được gia đình thường trút bực tức, mặc cảm lên đầu vợ con họ và tất yếu những hành
vi bạo hành đối với trẻ em có thể phát sinh. Tất nhiên không thể nói đàn ông là thủ
phạm duy nhất song họ được coi là người dễ có hành vi bạo hành nhất. Tình trạng thất
nghiệp cũng vậy, nếu trong gia đình mà các thành viên không có việc làm, sẽ dẫn đến
hệ quả “nhàn cư vi bất thiện”. Người đàn ông hay thậm chí những người đàn bà có thể
tìm đến bia rượu, các chất kích thích hoặc sa ngã vào tệ nạn xã hội như nghiện ngập,
rượu chè, cờ bạc, lối sống trụy lạc,…. Trong tình trạng không làm chủ bản thân vì chất
kích thích hay những tệ nạn làm suy đồi đạo đức thì rất dễ dẫn đến tình trạng bạo hành
với trẻ em trong gia đình, kể cả hành hạ về thể xác lẫn lạm dụng tình dục. Những vấn
đề này hiện hữu rất rõ trong đời sống hành ngày ở Việt Nam bởi nước ta vẫn là nước
đang phát triển, nhiều nơi, nhiều vùng kinh tế còn khó khăn, dân số đông, tình trạng
thất nghiệp tràn lan và tệ nạn còn tồn tại rất nhiều.
- Nguyên nhân trực tiếp: Rõ ràng, trẻ em là đối tượng yếu đuối về mặt thể chất (do
thể chất chưa phát triển hoàn thiện) nên không thể chống cự lại được hành vi bạo lực
gia đình. Ở đây, sự yếu đuối về thể chất còn đi kèm theo việc không có khả năng nhận
thức cũng như sử dụng các hình thức tự vệ. Thêm vào đó, bản chất của bạo lực gia
đình là ở chỗ những hành vi ấy được thực hiện bởi chính những thành viên trong gia
đình. Trẻ em là đối tượng chưa có sức lao động cho nên tất yếu phải lệ thuộc về kinh
tế vào các thành viên trong gia đình mà trước tiên là cha mẹ, ông bà, anh chị. Chính vì

sự lệ thuộc này mà đã làm phát sinh tâm lý sợ hãi, không dám lên tiếng hoặc phản ứng
lại các hành vi bạo hành.
Sâu xa hơn, các hành vi bạo lực gia đình đối với trẻ em còn xuất phát
từ tư tưởng, hủ tục trong gia đình ở nước ta. Điều này có thể bắt nguồn từ tư tưởng


“trọng nam khinh nữ” dẫn đến việc bạo hành đối với trẻ em nữ trong gia đình. Hoặc tư
tưởng “gia trưởng” khiến cho những người đàn ông trong gia đình mặc nhiên
cho mình có “quyền đối với vợ con” nên muốn làm gì thì làm. Việc cha mẹ thường
xuyên từ phạt con đến đánh đập con cái một cách dã man đôi khi cũng là do hiểu sai
đi ý nghĩa câu nói mà cha ông ta đã dạy: “thương cho roi cho vọt”. Đây là một biểu
hiện sai lầm trong cách dạy dỗ và giáo dục trẻ em.
Ngoài ra, hầu hết việc bạo hành với trẻ em trong gia đình đến từ sự thiếu hiểu
biết về pháp luật và bạo lực gia đình từ các thành viên trong gia đình. Lấy việc hiểu
sai câu nói “thương cho roi cho vọt” là một ví dụ, rõ ràng cha mẹ ở đây đã không nhận
thức được quyền, nghĩa vụ cũng như trách nhiệm của mình trong việc nuôi dưỡng và
giáo dục con cái được pháp luật quy định. Họ chỉ biết đánh con khi con phạm lỗi,
thậm chí hành hạ con cái một cách vô cớ mà không hiểu được những quyền lợi mà
con cái họ được hưởng mà pháp luật nước ta cũng như các điều ước Quốc tế ghi nhận.
Hơn nữa, những người có hành vi bạo lực với trẻ em trong gia đình nhiều khi không
biết đó là hành vi vi phạm pháp luật. Hoặc đó còn là do tâm lý ngại “vạch áo
cho người xem lưng”, coi đó là chuyện nội bộ gia đình để tự giải quyết nên những
thành viên chứng kiến các hành vi bạo hành với trẻ em không dám lên tiếng.
Thêm nữa, sự thiếu hiểu biết ở đây còn tồn tại ở cộng đồng dân cư xung quanh.
Theo một nghiên cứu về nhận thức và thái độ của cộng đồng với bạo lực gia đình năm
2006 của Trung tâm nghiên cứu về giới, gia đình và môi trường trong quá trình phát
triển (CGFED), trong số những người được hỏi “Đã nghe nói về bạo lực gia
đình chưa?”, có đến 45,1% trả lời là “chưa!” Kết quả còn cho thấy, mức hiểu biết về
bạo lực gia đình tỷ lệ thuận với trình độ học vấn. Số người được hỏi mà không biết về
bạo lực gia đình gồm 44,2% dưới trình độ tiểu học, 17,3% trung học cơ sở, 11,7%

trung học phổ thông, 1,9% đại hoc, cao đẳng. Từ đó có thể kết luận rằng sự hiểu biết
về bạo lực gia đình nói chung và bạo lực gia đình với trẻ em nói riêng là rất hạn chế.


Đó là chưa kể thái độ bàng quan, thiếu quan tâm nên nhiều khi hành vi bạo hành với
trẻ em diễn ra ngang nhiên mà không ai lên tiếng.
Cuối cùng, một nguyên nhân khác là các cơ quan có thẩm quyền, các tổ chức xã
hội chưa nhận thức và thực hiện tốt chức năng hay thẩm quyền của mình trong lĩnh
vực phòng chống bạo lực gia đình. Đó là sự thiếu chủ động, linh hoạt, khi sự việc đã
xảy ra, có hậu quả đáng tiếc thì mới xem xét, giải quyết. Đó cũng là sự thiếu kiên
quyết, quyết đoán trong cách giải quyết khi các biên pháp xử lý không đủ răn đe,
cưỡng chế nghiêm khắc và để xảy ra tình trạng tái phạm.
3.Ảnh hưởng của bạo lực gia đình đối với trẻ em
Bạo lực gia đình đối với trẻ em có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau và
để lại những tổn thương khác nhau cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Bạo lực về thể
chất (hành vi đánh đập, tra tấn, ngược đãi về thể xác) sẽ làm tổn hại nghiêm trọng đến
sức khỏe, thậm chí là tước đoạt đi cả tính mạng của các em. Những hành vi này khiến
nạn nhân đau đớn, bị thương tật với các mức độ khác nhau. Khả năng có sự trầm cảm
cũng cao hơn rất nhiều khi trẻ em và vị thành niên đã từng bị người trong gia đình
đánh bị thương. Thêm vào đó, bạo lực về tình dục (cưỡng ép quan hệ, hiếp dâm, giao
cấu với trẻ em,…) nếu gây hậu quả nhẹ thì ít nhất cũng là gây bức xúc tâm lý, ảnh
hưởng tới cuộc sống tương lai của các em, nếu hậu quả nặng thì gây thương tật ở
nhiều mức độ cũng như những tổn thương tâm lý trầm trọng như trầm cảm, lo sợ, tử
vong mà thậm chí dấn đến tự tử. Đi kèm với hai hình thức trên, bạo lực về tinh thần
(lăng mạ, xúc phạm nhân phẩm, làm nhục, bắt phải làm việc trái đạo đức, pháp luật,
và các hình thức gây tổn thương tinh thần khác) sẽ dấn đến các vấn đề tâm lý như sự
sợ hãi, mất ngủ, thiếu tự tin và thất vọng hay trầm cảm. Riêng bạo lực về kinh
tế cũng gây ra những tổn thương về thể chất và tâm lý cho trẻ em như hành vi bóc
lột sức lao động trẻ em trong gia đình, cha mẹ bắt con đi ăn xin đem tiền về nộp.

Ngoài ra, những hành vi bạo lực gia đình sẽ kéo theo những hậu quả cũng như
những di chứng đáng tiếc về sau cho cuộc sống sau này của các em. Trẻ em sống trong
gia đình có bạo lực gia đình có thể ảnh hưởng xấu đến kết quả học tập, kỹ năng giải
quyết vấn đề, mức độ thấu cảm kém. Bạo lực gia đình nghiêm trọng và xảy ra thường
xuyên có thể dẫn tới các hiện tượng bất ổn tinh thần sau chấn thương như tê liệt cảm
giác, hoặc bị ám ảnh bởi những hành vi bạo lực mà trẻ em là nạn nhân hoặc
được chứng kiến. Nhiều nghiên cứu cho thấy, có hiện tượng “chuyển giao hành vi bạo
lực gia đình cho thế hệ sau”. Theo các chuyên gia tâm lý, những người chứng kiến
cảnh bạo lực hoặc chính họ là nạn nhân của bạo lực, sẽ ít nhiều tiếp nhận hành vi bạo
lực đó trong tâm trí. Với trẻ em sống trong gia đình có hành vi bạo lực, lớn lên ra
ngoài xã hội có thể sẽ rụt rè, sợ hãi người khác, không dám bày tỏ suy nghĩ của mình,
nhưng cũng có thể sử dụng bạo lực để giải quyết những mâu thuẫn nảy sinh trong
cuộc sống. Những hình ảnh bạo lực gia đình mà trẻ em phải chứng kiến, cho dù các
em không phải là nạn nhân trực tiếp cũng có thể vĩnh viễn in sâu trong tâm trí các em
và gây ra những ảnh hưởng tiêu cực trong suốt thời thơ ấu cũng như cuộc sống sau
này của trẻ em. Ví dụ, các bé trai thường xuyên bị cha mẹ bạo hành dần dần sẽ hình
thành nhận thức rằng: làm đàn ông có quyền đánh đập phụ nữ, và rồi khi trở thành
chồng thì chàng trai cũng có cách ứng xử như vậy đối với vợ. Và không chỉ có vậy,
cậu con trai sẽ quan niệm trong cuộc sống “kẻ nào mạnh thì kẻ đó thắng” và coi đó
như một chân lý trong quan hệ xã hội. Ngược lại, với các bé gái trong hoàn cảnh
tương tự thì có thể sau này cô gái cũng sẽ cam chịu cảnh bạo lực nếu có, hoặc sẽ có ác
cảm với nam giới. Ngoài ra, trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình có khả năng bỏ
học, hay đi học nhưng không đến trường, bỏ nhà đi lang thang, sa ngã vào các tệ nạn
xã hội rất cao. Chính vì lẽ đó, các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cần đề ra
các biện pháp pháp lý hiệu quả và chung tay với cộng đồng thực hiện nhằm loại bỏ
và phòng chống vấn nạn này


III.

CÁCH THỨC XỬ LÝ THỰC TRẠNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI

TRẺ EM
1.
Các biện pháp phòng chống
- Tuyên truyền pháp luật: ở đây có nghĩa là thông tin, tuyên truyền về phòng chống
bạo lực gia đình. Có thể hiểu mục đích của biện pháp này là nhằm thông tin, tuyên
truyền tới tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân và cộng đồng về quyền con người,
quyền trẻ em, những hành vi bạo lực gia đình với trẻ em, trách nhiệm của cộng đồng,
của các cơ quan, của mỗi cá nhân trước vấn nạn bạo hành gia đình với trẻ em cũng
như hậu quả của những hành vi đó, về biện pháp xử lý, hậu quả pháp lý và bài trừ các
tư tưởng trái đạo đức, pháp luật. Biện pháp này đòi hỏi nhiều yêu cầu khác nhau như
tính chính xác, kịp thời, ngắn gọn và linh hoạt trong lựa chọn các hình thức tuyên
truyền, từ đó tạo cơ sở cho việc nâng cao sự hiểu biết, ý thức pháp luật của người dân
trước nạn bạo lực gia đình với trẻ em. Khoản 3, Điều 18, Nghị đinh 71/2011/NĐ-CP
ngày 22/8/2011 hướng dẫn thi hành Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm
2004 quy định : « Cơ quan Lao động - Thương binh và Xã hội các cấp chủ trì, phối
hợp với các cơ quan cùng cấp có liên quan chỉ đạo, hướng dẫn việc tuyên truyền,
giáo dục kỹ năng bảo vệ trẻ em, phòng ngừa ngược đãi, xâm hại, bạo lực, trừng phạt
trẻ em cho cha, mẹ, người giám hộ, công chức chuyên trách theo dõi về Lao động Thương binh và Xã hội cấp xã, giáo viên trong các cơ sở giáo dục và trẻ em”
- Tư vấn pháp lý: các chuyên gia sẽ tư vấn về phòng ngừa bạo lực gia đình với trẻ em
cho các đối tượng có nhu cầu cần tìm hiểu hay những đối tượng có tiềm ẩn nguy cơ
gây bạo lực hoặc chính nạn nhân là các trẻ em nói chung. Người có nhu cầu ở đây là
những người gặp khó khăn, khúc mắc trong quan hệ gia đình, có khí chất nóng dễ sinh
tính vũ phu, người sắp kết hôn hoặc những người đang sống chung với người có hành
vi bạo lực gia đình. Từ đó, họ sẽ học hỏi được kinh nghiệm, lường trước hoặc giảm
thiểu được hậu quả khi đối mặt với nguy cơ bạo lực gia đình với trẻ em. Bên cạnh đó,

đối tượng tiềm ẩn ở đây là những cá nhân đã từng là thủ phạm của hành vi bạo lực gia
đình với trẻ em cho nên cần được tư vấn để nâng cao nhận thức, điều chỉnh hành vi và
tránh việc tái phạm thêm những lần kế tiếp.
Hiện nay, các biện pháp này đang được tiến hành và có những đóng góp tích cực
trong việc phòng ngừa nạn bạo lực gia đình đối với trẻ em. Tuy nhiên, công tác tư vấn,
tuyên truyền vẫn còn kém ở những vùng sâu vùng xa, vùng kinh tế khó khăn
khiến người dân chưa hiểu rõ về vấn nạn này và nhiều hậu quả đáng tiếc vẫn tiếp tục
xảy ra.
2. Các biện pháp bảo vệ và hỗ trợ trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình.
- Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con : Theo Điều 17, Nghị định
71/2011/NĐ-CP ngày 22/8/2011 hướng dẫn thi hành Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ em năm 2004 về bảo vệ trẻ em trong trường hợp cha, mẹ có hành vi vi phạm
quyền trẻ em thì: “ Tòa án quyết định hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con là trẻ em
nếu cha, mẹ có hành vi vi phạm quyền trẻ em, làm tổn hại đến sự phát triển bình
thường của trẻ em theo tính chất và mức độ của hành vi vi phạm”, sau đó, trẻ em có
thể chăm sóc thay thế bởi người thân, người giám hộ hoặc thực hiện các biện pháp
cách ly nhằm ngăn chặn ngay lúc đó những hành vi bạo lực của cha mẹ ( trước khi các
cơ quan có thẩm quyền tiến hành xử lý hành vi vi phạm quyền trẻ em của những bậc
cha mẹ này ).
Ngoài ra, Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007 cũng quy định rõ các
biện pháp bảo vệ và hỗ trợ trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình. Theo đó:
- Buộc người bạo hành với trẻ em chấm dứt ngay hành vi bạo lực: Đây là một
biện pháp mang tính hành chính. Việc chấm dứt này sẽ ngăn chặn và giảm bớt đáng kể
những thiệt hại về vật chất và tinh thần do hành vi bạo lực gây ra với trẻ em. Trách
nhiệm này thuộc về người có mặt tại nơi xảy ra bạo lực. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy


đa phần các nơi hoạt động này không được chú trọng, thậm chí còn bị làm ngơ vì
nhiều lý do, ví dụ như tâm lý e dè, sợ bị trả thù, thể chất yếu đuối, hoặc quan điểm
“sống chết mặc bay” của nhiều người dân không hiểu đúng pháp luật.

- Trong trường hợp không thể buộc người bạo hành với trẻ em trong gia
đình chấm dứt hành vi, người chứng kiến có thể thực hiện trách nhiệm báo tin cho cơ
quan có trách nhiệm xử lý thì hành vi vẫn có thể được ngăn chặn kịp thời.
- Điểm d, khoản 1 Điều 19 Luật phòng chống bạo lực gia đình 2007 cũng nêu rõ,
có thể tiến hành cấm người có hành vi trực tiếp tiếp xúc với trẻ em là nạn nhân của
bạo lực gia đình, một mặt để tránh gây hoảng loạn cho trẻ em, mặt khác sẽ phòng
ngừa tái bạo lực xảy ra. Biện pháp bao gồm cấm người có hành vi bạo lực tới gần nạn
nhân hay sử dụng các phương tiện thông tin để thực hiện hành vi với nạn nhân. Cũng
theo các Điều 20, 21 của luật này thì chủ tịch UBND cấp xã (trong 12 giờ kể từ khi
nhận đơn) và tòa án (trong quá trình giải quyết vụ án dân sự giữa nạn nhân và người
bạo hành) có quyền ra quyết định cấm tiếp xúc khi có đầy đủ các điều kiện: đơn yêu
cầu áp dụng biện pháp cấm tiếp xúc; hành vi bạo lực gây tổn hại đến sức khỏe, tính
mạng nạn nhân; người có hành vi bạo lực và nạn nhân có nơi ở khác nhau trong thời
gian cấm tiếp xúc. Quyết định có hiệu lực ngay sau khi ký và được gửi cho người có
hành vi bạo lực gia đình, nạn nhân bạo lực gia đình, người đứng đầu cộng đồng dân
cư nơi cư trú của nạn nhân bạo lực gia đình. Riêng quyết định của tòa án phải gửi cho
chủ tịch UBND cấp xã nới xảy ra bạo lực. Thời hạn cấm tiếp xúc theo quy định của
chủ tịch UBND là không quá 3 ngày và theo quy định của tòa án là không quá 4
tháng. Quyết định cấm tiếp xúc được hủy bỏ theo yêu cầu của nạn nhân hoặc khi
thấy biện pháp này không còn cần thiết. Trong trường hợp gia đình có công việc
đặc biệt mà người có hành vi bạo lực và trẻ em là nạn nhân phải tiếp xúc thì người có
hành vi bạo lực phải báo cáo với người đứng đầu cộng đồng dân cư nói cư trú nạn
nhân. Trường hợp này gia đình sẽ là người giám sát. Khi có quyết định tiếp xúc thì


người đứng đầu cộng đồng dân cư phối hợp với tổ chức liên quan ở cơ sở để phân
công giám sát việc thực hiện quyết định cấm tiếp xúc. Người giám sát có nhiệm
vụ theo dõi và yêu cầu người có hành vi bạo hành thực hiện nghiêm chỉnh quyết định.
Nếu thấy có hành vi cố tình tiếp xúc thì sẽ báo lại cho người đứng đầu cộng đồng dân
cư để có biện pháp xử lý. Đây là biện pháp quan trọng nhất nhằm bảo vệ trẻ em là nạn

nhân bạo lực gia đình khỏi việc bị bạo hành liên tục và kéo dài cũng như giúp các em
lấy lại được thể trạng và tâm sinh lý ổn định. Đi kèm với biện pháp này là hoạt động
xây dựng nhà tạm lánh hoặc tạo địa chỉ tin cậy trong cộng đồng cho trẻ em tạm lánh
trong một thời gian nhất định.
-Ngoài ra, theo Điều 25 của Luật phòng chống bạo lực gia đình, Uỷ ban nhân dân
cấp xã chủ trì phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và các tổ
chức thành viên, tổ chức xã hội khác tại địa phương và các cơ sở trợ giúp nạn nhân
bạo lực gia đình thực hiện hỗ trợ khẩn cấp các nhu cầu thiết yếu cho nạn nhân bạo
lực gia đình trong trường hợp cần thiết. Đây là một biện pháp quan trọng nhằm khắc
phục những hậu quả mà nạn nhân là trẻ em của bạo lực gia đình phải gánh chịu, thể
hiện sự quan tâm của pháp luật và cộng đồng đối với những trẻ em này.
3. Các biện pháp xử lý người gây bạo lực gia đình đối với trẻ em.
Tùy theo mức độ và tính chất của hành vi bạo lực với trẻ em mà áp dụng các biện
pháp hành chính hay hình sự, nếu gay thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của
pháp luật.
Thứ nhất, người có hành vi bạo lực với trẻ em tuy chưa đến mức bị
truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị xử phạt hành chính. Cụ thể như: cảnh cáo,
phạt tiền, cấm tiếp xúc, giáo dục tại trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục,…
hoặc phê bình trong tập thể cơ quan, cộng đồng dân cư nơi người đó làm việc hay sinh
sống, trong nhiều trường hợp người đó còn bị thông báo cho người đứng đầu cơ quan,
tổ chức nới người đó làm việc để phối hợp giáo dục.


Thứ hai, người có hành vi bạo lực gia đình với trẻ em có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự nếu như hành vi đó thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm. Ví dụ:
tội hiếp dâm trẻ em (Điều 112 BLHS) nếu thuộc trường hợp loạn luân thì sẽ bị phạt tù
từ 12 năm đến 20 năm. Tương tự là tội cướng dâm trẻ em (Điều 114 BLHS), tội giao
cấu với trẻ em (Điều 115), tội dâm ô với trẻ em (Điều 116),… Các hình phạt trong bộ
luật hình sự nêu ra chủ yếu là phạt tù và nghiêm khắc nhất là tử hình.
Ngoài ra, nếu xét thấy trong quá trình thực hiện hành vi bạo lực gia đình với trẻ

em, người bạo hành nếu gây ra thiệt hại thì phải bồi thường theo trách nhiệm dân sự.
Các biện pháp kể trên đây nhằm góp phần trừng trị và ngăn chặn những hành vi bạo
lực gia đình nói chung và bạo hành đối với trẻ em nói riêng cũng như trả lại sự công
bằng cho các em. Từ đó dần dần loại trừ được vấn nạn này khỏi đời sống xã hội kèm
theo việc giáo dục và răn đe các công dân nói chung và các bậc cha mẹ nói riêng trước
những hành vi bạo lực gia đình, phải có trách nhiệm trong việc nuôi dưỡng và giáo
dục trẻ em một cách tốt nhất.
KẾT LUẬN
Những con số tăng nhanh của nạn bạo hành trong gia đình với trẻ em đang rung
lên những hồi chuông báo động về một vấn nạn nguy hiểm cho mỗi quốc gia, mỗi dân
tộc. Ở Việt Nam, khi mà chúng ta còn là một nước đang phát triển, mức sống của
người dân còn thấp so với thế giới, dân trí không đồng đều và đang trước ngưỡng cửa
hội nhập thì đây chính là điều kiện để nạn bạo hành gia đình với trẻ em bùng phát.
Tuy nhiên, thực tại không cho phép chúng ta buông xuôi mà phải chung sức cùng
cộng đồng, cùng nhà nước và xã hội đứng lên bảo vệ lấy trẻ em- những mầm non của
nhân loại. Đã đến lúc nhà nước cần có những biện pháp triệt để, kiên quyết và mỗi
chúng ta cần nâng cao ý thức pháp luật của mình để phòng chống và đẩy lùi vấn nạn
trên đây ra khỏi mỗi gia đình, mỗi cộng đồng dân cư và toàn xã hội


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004
2. Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007.
3. Nghị định của Chính phủ số 71/2011/NĐ-CP ngày 22/8/2011 hướng dẫn thi
hành Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004.
4. Pháp lệnh xử phạt hành chính năm 2002 (sửa đổi, bổ sung năm 2008).
5. “Bạo hành trẻ em trong gia đình và nhà trường”- Ths. Lê Thị Ngọc Dung, Viện
nghiên cứu phát triển thành phố HCM
6. />7. />