Một số giải pháp nâng cao chất lượng mũi nhọn

1. MỞ ĐẦU
1. 1. Lý do chọn đề tài:
Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là một vấn đề cấp thiết hiện nay
được cả xã hội và toàn ngành giáo dục đặc biệt quan tâm. Để góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện thì công tác bồi dưỡng học sinh giỏi có vai trò rất
quan trọng. Bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho
đất nước và là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục nói chung và nhà trường
nói riêng.
Bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc Trung học cơ sở (THCS) là một quá trình
mang tính khoa học, nghiêm túc, không thể chỉ một vài tháng thực hiện có hiệu
quả, mà phải có tính chiến lược dài hơi trong suốt cả bốn năm học. Chỉ có quá
trình này mới cung cấp được tương đối đầy đủ các kiến thức cần thiết cho học
sinh và phát hiện chính xác khả năng học tập của các em, từ đó mới có thể thành
lập các đội tuyển tham dự kỳ thi HSG các cấp đạt kết quả cao.
Về nhận công tác tại trường THCS Văn Lộc là một ngôi trường có bề dày
về truyền thống chất lượng mũi nhọn. Nhưng trong 8 năm vừa qua chất lượng mũi
nhọn của nhà trường ngày càng đi xuống, niềm tin về giáo dục trong nhân dân
giảm dần, do đó số học sinh khá giỏi phần lớn chuyển sang các trường khác ở xã
lân cận để học. Niềm trăn trở luôn day dứt trong tôi làm thế nào để tăng được
chất lượng mũi nhọn, tạo được niềm tin cho nhân dân về sự nghiệp giáo dục xã
nhà, để thu hút các học sinh khá giỏi mà đang học ở các trường xã ngoài về
trường học.
Với ý nghĩ đó, trong những năm qua bản thân tôi đã luôn quan tâm, tìm tòi,
chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường cùng với đội ngũ giáo
viên và đã có những bước chuyển mình rõ nét. Vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra “Một
số giải pháp nâng cao chất lượng mũi nhọn ở trường THCS Văn Lộc”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Nhằm đưa ra một số giải pháp có hiệu quả để nâng cao chất lượng mũi
nhọn ở trường THCS Văn Lộc. Đồng thời nâng cao về chuyên môn nghiệp vụ,
kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi cho đội ngũ giáo viên.
1.3. Đối tượng nghiên cứu

Đội ngũ giáo viên, học sinh khá giỏi ở trường THCS Văn Lộc.
1.4 Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê, sử lý số liệu.
- Phương pháp so sánh đối chiếu và tổng hợp.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Như chúng ta đã biết, giáo dục là lĩnh vực rộng lớn, gian nan, đòi hỏi
người cán bộ quản lý không chỉ có kiến thức sâu rộng, nắm được khoa học mà
còn phải có cả nghệ thuật trong điều hành hoạt động thì mới mang lại hiệu quả
cao. Trong sự nghiệp cách mạng Đảng ta đặc biệt coi trọng vị trí giáo dục con
người, con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển. Thực hiện
nhiệm vụ giáo dục không ai khác ngoài vai trò của người thầy, người thầy quyết
1


định sự thành bại của giáo dục đào tạo. Không có thầy giỏi thì khó có trò giỏi.
Chính vì thế để nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ giáo viên thì phải
xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, có phẩm chất chính trị và đạo đức
nghề nghiệp, vững vàng về chuyên môn tinh thông về nghiệp vụ và chuẩn hóa
về trình độ đào tạo. Nhà trường còn phải tạo ra được môi trường giáo dục thuận
lợi để cho họ phát huy năng lực cao nhất của mình để mỗi thầy giáo cô giáo
không ngừng tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, thường xuyên cập nhật
những kiến thức mới, nâng cao tầm hiểu biết để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo
dục.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Kết quả các kỳ thi học sinh giỏi từ năm 2011 đến năm 2013 cụ thể như sau:
Bảng thống kê học sinh giỏi các cấp.
Năm học

Số lớp toàn
trường

HSG cấp
trường

HSG cấp
huyện

HSG cấp
tỉnh

Thứ tự thi đua/
toàn huyện

2011 - 2012

8

27

20

0

20/28

2012 - 2013

7

23

13

0

22/28

Qua số liệu trên cho ta thấy công tác bồi dưỡng HSG ở trường hiệu quả còn
thấp. Số học sinh đạt giải ít và chất lượng giải chưa cao.
Một số vấn đề còn tồn tại:
Việc phân công giáo viên phụ trách bồi dưỡng các đội tuyển chưa đúng
người đúng việc. Chỉ dừng lại mức độ phân công các giáo viên đuổi theo lớp từ
khối 6 đến khối 9 trong khi ở một số môn trình độ và kinh nghiệm của các đồng
chí giáo viên không thực sự đồng đều.
Vẫn có những đồng chí khi lên lớp dạy bồi dưỡng không có giáo án, chỉ
mang một số cuốn sách lên lớp rồi sau đó mỗi cuốn sách lấy một vài bài tập cho
học sinh làm và kiểm tra cách giải.
Trong quá trình bồi dưỡng có khi một phòng học có tới hai đến ba đội
tuyển cùng ôn, trong khi cơ sở vật chất nhà trường đáp ứng đủ cho mỗi đội
tuyển một phòng.
Kinh phí bồi dưỡng cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn chế. Kinh phí
khen thưởng của các tổ chức tại địa phương được sử dụng thưởng với phương
thức chưa thực sự khích lệ việc dạy và học của giáo viên và học sinh.
Phần lớn số học sinh học lực khá giỏi ở xã nhà lại đăng ký học tại các trường
ở các xã lân cận. Chính vì vậy chất lượng chung của toàn trường thấp, do đó số
học sinh để lựa chọn đội tuyển ít và chất lượng không cao.
Với tình hình thực tế như vậy, để nâng cao hiệu quả trong công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi tôi mạnh dạn đề ra một số giải pháp như sau:

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2


Trước hết theo quan điểm của tôi, mục tiêu bồi dưỡng học sinh giỏi là cho
các em: Có kiến thức khoa học cơ bản, hiện đại, tiến tiến; Có tính tự lập và khả
năng nhận thức ở mức độ cao và có kỹ năng vận dụng kiến thức cơ bản vào thực
tế; trong đó việc rèn luyện cho học sinh có tính tự lập và khả năng nhận thức ở
mức độ cao là quan trọng và khó khăn nhất. Để đạt được mục tiêu trên thì quan
điểm chỉ đạo dạy học sinh giỏi phải là:
Dạy bồi dưỡng theo hướng phân hóa đối tượng học sinh: Dạy những kiến
thức học sinh “Cần”, phù hợp theo từng đối tượng, nhằm bổ sung những thiếu
sót trong kiến thức cơ bản cho học sinh, đồng thời phát huy được tính sáng tạo,
năng lực, khả năng tư duy của từng đối tượng học sinh, chứ không phải dạy cái
Thầy “Có”.
2.3.1.Làm tốt công tác chỉ đạo của Hiệu trưởng.
Cách làm cũ: Phân công giáo viên phụ trách các đội tuyển theo các khối
liên tục từ khối 6 đến khối 9.
Hạn chế: Một số giáo viên với kiến thức và kinh nghiệm chưa thực sự tốt
khi đảm nhiệm bồi dưỡng các khối 8,9 chất lượng không cao, thậm chí không có
giải qua các đợt thi.
Cách làm mới: Phân công giáo viên phụ trách các đội tuyển: Từ đầu mỗi
năm học Ban giám hiệu nhà trường lên kế hoạch phân công, bố trí giáo viên
giảng dạy hợp lý các khối lớp. Việc phân công giáo viên phải dựa trên năng lực,
kinh nghiệm và khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đối với trường THCS
Văn Lộc khi phân công các đồng chí phụ trách bồi dưỡng đội tuyển, do trình độ
chuyên môn, kinh nghiệm của các giáo viên không đồng đều. Để có được chất
lượng trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, chúng tôi trong Ban giám hiệu
bàn bạc thống nhất ở tổ tự nhiên gồm 6 đồng chí có trình độ chuyên môn,
phương pháp bồi dưỡng tương đối đồng đều nên chúng tôi phân công các đồng

chí phụ trách theo từng khóa học sinh từ khối 6 đến khối 9. Còn đối với tổ xã hội
cũng gồm 6 đồng chí nhưng trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của các giáo
viên không đồng đều ở bộ môn Ngữ văn. Do vậy chúng tôi phân công một đồng
chí luôn phụ trách đội tuyển khối 9, 8; Còn hai đồng chí luôn phụ trách đội
tuyển khối 6,7. Các môn còn lại phân công tương tự như tổ tự nhiên.
Phát hiện nhân tố, tổ chức lựa chọn đội tuyển: Hiệu trưởng phân công giáo
viên kiểm tra, theo dõi rà soát để không bỏ xót những học sinh có tiềm năng
tham ra các đội tuyển. Công việc lựa chọn học sinh phải được tiến hành ngay từ
lớp 6. Căn cứ để lựa chọn là xem xét kết quả học tập ở lớp 5, qua theo dõi trên
lớp và qua các bài kiểm tra. Khi ra đề kiểm tra cần có những câu hỏi nâng cao,
mang tính sáng tạo để phát hiện học sinh có năng khiếu, chú trọng các năng lực
tiềm ẩn của các em, không nặng về kiến thức mà chủ yếu là những tố chất của
các em cho bộ môn đó. Sau khi có được những đánh giá sơ bộ ban đầu, giáo
viên tiến hành kiểm tra riêng để tiến hành thành lập đội dự tuyển. Ngay từ đầu
công tác theo dõi lực học của học sinh là rất quan trọng, đặc biệt là đối với số
học sinh tuyển mới. Để chuẩn bị một bộ đề kiểm tra trên lớp đảm bảo phân loại
được đối tượng học sinh: Ở những tiết học chính khóa, những buổi bồi dưỡng
riêng biệt đối với học sinh khá giỏi. Thì yêu cầu các đồng chí có chuyên môn, tổ
chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trường phải nghiên cứu, duyệt, đi đến thống
3


nhất mới được in đề kiểm tra cho học sinh làm và chọn ra danh sách đội tuyển
học sinh giỏi của trường. Công tác này được thực hiện sau mỗi đợt thi học sinh
giỏi cấp huyện để chuẩn bị cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi trong hè và trong
năm học tiếp theo.
Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng: Dựa theo kế hoạch chuyên môn của nhà
trường: Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên phụ trách đội tuyển nghiên cứu cấu trúc
chương trình cùng tổ chuyên môn lập kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, kế
hoạch thể hiện số chuyên đề mà giáo viên sẽ thực hiện, thời gian, thời lượng

thực hiện mỗi chuyên đề, các tài liệu tham khảo, kế hoạch kiểm tra đánh giá chất
lượng học sinh qua mỗi chuyên đề. Với giáo viên mới dạy đội tuyển, nhà trường
hỗ trợ về phương pháp, tài liệu. Bằng cách phân công các giáo viên có kinh
nghiệm tư vấn, giúp đỡ. Cụ thể: Đối với tổ tự nhiên ở các môn Toán, Lý các
đồng chí trao đổi lẫn nhau về kinh nghiệm bồi dưỡng, các loại sách tham khảo,
các bộ đề lưu cho phù hợp với từng đối tượng học sinh, để mang lại kết quả cao
hơn trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở môn mình phụ trách. Còn đối với
tổ xã hội chúng tôi phải phân công giáo viên có kinh nghiệm bồi dưỡng môn
Ngữ văn, Lịch sử khối 9, 8 tư vấn giúp đỡ cho 2 đồng chí giáo viên phụ trách
các môn đó ở khối 6, 7 từng bước cụ thể cách bồi dưỡng, cách soạn giáo án, xây
dựng bộ đề kiểm tra, bộ đề lưu với hình thức cầm tay chỉ việc.
Tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá chất lượng đội tuyển: Nhà trường
thường xuyên bám sát, kiểm tra đánh giá chất lượng đội tuyển, việc thực hiện kế
hoạch bồi dưỡng của giáo viên, kịp thời có những biện pháp giúp đỡ và điều
chỉnh để từng bước nâng cao chất lượng dạy của giáo viên. Việc kiểm tra đánh
giá cần được tiến hành thường xuyên qua mỗi chuyên đề. Trong năm học ít nhất
nhà trường cũng phải kiểm tra chung tất cả các đội tuyển từ 2 đến 3 lần, theo
hình thức và nội dung bám sát như yêu cầu của kỳ thi học sinh giỏi. Từ kết quả
đó Hiệu trưởng có được đánh giá chính xác về kết quả dạy và học của mỗi đội
tuyển để có những điều chỉnh trong việc chỉ đạo hoạt động dạy học của giáo
viên, học sinh. Sau khi Ban giám hiệu nhà trường làm tốt công tác duyệt hồ sơ
giáo án bồi dưỡng học sinh giỏi của từng đồng chí giáo viên phụ trách đội tuyển.
Thì công tác kiểm tra giám sát của Ban giám hiệu ở từng buổi là rất quan trọng.
Nhà trường quy định các buổi bồi dưỡng bắt đầu vào từ 13h45'- 16h15', ngoài
thời gian trên đồng chí nào cần bồi dưỡng thêm ở nhà với điều kiện phải được
sự đồng ý của phụ huynh và đảm bảo an toàn trong đi lại cho các em. Đến giờ
bắt đầu đánh trống đồng thời cũng là lúc đóng cổng trường, vài buổi đầu vẫn có
học sinh, giáo viên đi muộn bị đứng ngoài nhưng sau đó không còn tái phạm
nữa. Để giáo viên thực sự nhiệt tình có tâm huyết trong công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi thì: Thứ nhất phải tạo cho các đồng chí thực sự cảm thấy mỗi ngày đến

trường là một ngày vui. Muốn vậy trước hết tập thể của nhà trường phải là một
tập thể đoàn kết, không bè phái. Ngay từ những ngày đầu về trường công tác tôi
đã quán triệt tinh thần này, sau đó Ban giám hiệu chúng tôi theo dõi vẫn có một
vài đồng chí thực hiện chưa tốt, tôi đã gọi riêng vào phòng làm việc, tìm hiểu
nguyên nhân, trao đổi và thống nhất cách giải quyết, vài lần như thế hiện tượng
đó chấm dứt. Thứ hai đầu năm chúng tôi phải xây dựng tốt tiêu chí đánh giá thi
đua, xuất phát từ cái cũ có những gì bất cập sẽ bổ sung lấy ý kiến từ các thành
4


viên trong tổ, tổ tổng hợp gửi biên bản lên cho hội đồng xét thi đua. Hội đồng
xét thi đua họp đi đến thống nhất tiêu chí đánh giá thi đua của năm học. Cuối
cùng đưa ra hội đồng nếu không còn ai ý kiến thì đi đến thống nhất kết luận. Về
qui chế chi tiêu nội bộ Hiệu trưởng thông báo trước hội đồng, cũng phải nói rõ
sự khó khăn trong kinh phí của nhà trường đồng thời phân tích rõ sự cố gắng của
nhà trường nâng cao mức giải thưởng có thể để giáo viên hiểu được. Đặc biệt
các mức thưởng phải tương đối công bằng giữa các môn tránh để lại băn khoăn
trong giáo viên là phân biệt giữa môn này và môn kia. Thứ ba bắt tay vào dạy
bồi dưỡng học sinh giỏi chúng tôi phân mỗi đội tuyển học một phòng (Tránh
tình trạng đội tuyển nào thích vào phòng nào thì vào vì thế ở các năm trước có
những hôm một phòng có tới hai đến ba đội tuyển. Do đó mà chất lượng các
buổi dạy bồi dưỡng không đảm bảo). Nếu thiếu phòng thì sử dụng các phòng tổ,
phòng bộ môn hoặc có thể là văn phòng (nếu cần).
Để rèn luyện nền nếp: Mỗi buổi bồi dưỡng bình thường Ban giám hiệu lên
thăm lớp một đến hai lần, có thể lên dự giờ (nếu cần) để đánh giá xem đội tuyển
nào thực hiện nghiêm túc hay không nghiêm túc. Có những hôm đang làm việc
chợt tôi nghe tiếng ồn trên phòng học. Tôi bắt đầu lên thăm các lớp, đúng vậy
có những phòng học các đồng chí giáo viên chấp hành không nghiêm túc. Thấy
tôi, giáo viên liền ra báo cáo có lý do, tôi không nói gì mà chỉ nhắc nhở giáo
viên về đúng vị trí của mình đội tuyển đang đợi. Một vài lần như vậy công tác

bồi dưỡng học sinh giỏi đi vào nền nếp. Hoặc có những đội tuyển học sinh mang
quà bánh đi ăn. Ban giám hiệu trao đổi với giáo viên phụ trách quán triệt tới các
em nếu còn tái phạm nhà trường sẽ thu và hạ hạnh kiểm trong tháng. Đặc biệt
những buổi giao ban: Hiệu trưởng phải nhận xét cho đúng những đội tuyển nào
thực hiện tốt những đội tuyển nào thực hiện chưa tốt về vấn đề gì, vào thời gian
nào, địa điểm nào phải nhận xét đúng người đúng việc. Có như vậy trường lớp
mới đi vào nền nếp được. Không báo trước thời gian mà Ban giám hiệu chúng
tôi kiểm tra bất chợt bằng cách thu vở xác suất của một vài đội tuyển mà chúng
ta cảm thấy chưa yên tâm, để biết được thực tế học sinh học được những gì, có
hệ thống, logic theo kế hoạch không. Có khi có những học sinh không muốn đi
học bồi dưỡng nữa ở các bộ môn như: GDCD, Địa, sau khi nắm bắt được thông
tin từ giáo viên. Ban giám hiệu gặp học sinh tâm sự, tìm hiểu nguyên nhân vì
sao lại có quyết định như vậy. Để từ đó có những cách động viên học sinh đồng
thời cũng có những mệnh lệnh kết hợp trao đổi cùng với giáo viên phụ trách đội
tuyển tìm ra phương pháp dạy phù hợp. Sau đó học sinh đã quay về học bình
thường không có vấn đề gì xảy ra. Nhiều khi có những giáo viên có những lúc
cảm thấy mệt mỏi, chán nản vì sợ không có kết quả sau đợt thi học sinh giỏi.
Khi đó Ban giám hiệu là người động viên, chỉ ra những gì làm được, những gì
chưa làm được. Đánh giá một cách khách quan, chỉ ra những con đường mà giáo
viên đang bế tắc, khẳng định cố gắng sẽ có kết quả. Nếu chúng ta tìm ra cách đi
đúng mà giáo viên dạy thống nhất cao thì chắc chắn những giáo viên ấy cảm
thấy tự tin hơn và tiếp tục đi vào nền nếp.
Như vậy trong quá trình dạy học Hiệu trưởng phải nắm bắt đầy đủ thông
tin về việc thực hiện chương trình bồi dưỡng, qua các hình thức dự giờ, thăm
lớp, kiểm tra hồ sơ bồi dưỡng, từ đó có những tư vấn về nội dung, phương pháp
5


bồi dưỡng cho giáo viên, kịp thời điều chỉnh và giúp đỡ để tháo gỡ những khó
khăn, vướng mắc mà giáo viên, học sinh đang gặp phải.

2.3.2. Nâng cao chất lượng dạy bồi dưỡng của giáo viên.
Giáo viên là nhân tố chủ đạo trong quá trình dạy học nói chung và trong quá
trình bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng, sự chủ đạo thể hiện ở chổ: Giáo viên là
người xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình bồi dưỡng, là người trực tiếp
thực hiện các bài giảng trên lớp. Giáo viên phải là người hướng dẫn tư vấn và
khơi dậy hứng thú học tập cho học sinh.
Mỗi giáo viên dạy đội tuyển phải xác định được mục tiêu, kế hoạch dạy bồi
dưỡng phù hợp với thực tế và năng lực học sinh. Giáo viên nghiên cứu kỹ cấu
trúc đề thi học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh các năm gần đây để thấy được cách ra
đề như thế nào, cần huy động những kiến thức, những kỹ năng gì vào cách làm
bài cho học sinh. Cấu trúc đề thi giúp giáo viên biết điều chỉnh cách dạy và học
sinh biết cách tự học, tự bồi dưỡng. Việc ra đề thi phải nghiên cứu kỹ về cấu trúc
của đề thi theo công văn hướng dẫn của Phòng giáo dục. Trước khi cho học sinh
kiểm tra phải được kiểm duyệt qua tổ chuyên môn và Ban giám hiệu nhà trường.
Trong giai đoạn đầu, giáo viên chú trọng hình thành kỹ năng, phương pháp
học tập không quá nặng về dạy kiến thức. Vì thế học sinh có thể làm quen và
chủ động bắt nhịp với yêu cầu ngày càng cao của chương trình bồi dưỡng do
giáo viên đề ra. Tùy theo mức độ nhận biết của từng học sinh để giáo viên có hệ
thống câu hỏi, bài tập cho phù hợp. Xây dựng kế hoạch , đặt mục tiêu cụ thể cho
từng học sinh: Ví dụ đối với những học sinh còn tiếp thu yếu hơn các bạn trong
đội tuyển bồi dưỡng, giáo viên cần soạn hệ thống câu hỏi, bài tập ôn tập ở mức
độ thấp, nhưng vẫn phải đảm bảo sau quá trình ôn tập mục tiêu cuối cùng là đạt
giải khuyến khích. Còn những học sinh tiếp thu tốt hơn thì đề ra mục tiêu phấn
đấu cao hơn, ở các mức: giải nhất, giải nhì, giải ba. Từ đó giáo viên nghiên cứu,
xây dựng cho từng em có những bộ đề tương ứng phù hợp hơn.
Việc dạy bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ thực hiện ở các buổi bồi
dưỡng riêng cho các đội tuyển mà phải được chú trọng trong mỗi lớp học đặc
biệt ở các lớp có nhiều học sinh khá giỏi. Muốn vậy trong mỗi tiết chính khóa,
giáo viên phải yêu cầu học sinh cần nắm chắc kiến thức cơ bản của chương
trình, vì nó là gốc của mọi kiến thức, ngoài ra tùy theo trình độ tiếp thu của học

sinh mà giáo viên có những câu hỏi gợi mở để học sinh phát huy năng lực, vận
dụng kiến thức, có những yêu cầu riêng thích hợp cho những cá nhân học sinh
của đội tuyển.
Với việc thực hiện bồi dưỡng học sinh giỏi, tổ chuyên môn phân công giáo
viên bồi dưỡng các chuyên đề cụ thể. Giáo viên nghiên cứu chuẩn bị các tài liệu
và giáo án đầy đủ trước khi lên lớp, thường xuyên tham khảo các đề thi từ các
năm trước và khai thác từ internet một cách có chọn lọc phù hợp với năng lực
học sinh. Việc dạy của giáo viên phải luôn bám sát năng lực học sinh. Đối với
việc giáo viên nghiên cứu các tài liệu soạn giáo án, tùy vào từng môn các đồng
chí phụ trách mà nghiên cứu theo đặc thù của môn đó. Nhưng nhất thiết các
đồng chí phải nghiên cứu chọn lọc phân ra các dạng và phương pháp giải từng
dạng tương ứng (nếu có) phù hợp theo từng bộ môn. Còn đối với nhóm các bài
tập tổng hợp không có phương pháp giải chung, giáo viên hướng dẫn học sinh
6


suy luận một cách lôgic dẫn dắt từ các vấn đề có liên quan kết hợp lại với nhau
để tìm ra cách giải. Ví dụ đối với bộ môn Toán các tài liệu giáo viên cần sử
dụng để soạn ra chương trình bồi dưỡng cho học sinh từ dễ đến khó như sau:
Sách giáo khoa – Sách bài tập – Các chuyên đề - Nâng cao và phát triển – Một
số sách chọn lọc khác. Khi dạy chúng ta dạy cho các em nắm chắc kiến thức cơ
bản trước, sau đó dạy theo chuyên đề và cuối cùng cho học sinh làm đề tổng
hợp. Đặc biệt giáo viên dạy đội tuyển chúng ta lưu ý: Sau mỗi chuyên đề chúng
ta để lại một phần giấy trắng nhất định, để trong quá trình bồi dưỡng nhiều khi
có những bài toán học sinh có những cách giải rất hay. Chúng ta nên lưu lại cách
giải ấy vào phần giấy trắng mà chúng ta để lại sau mỗi chuyên đề. Đó chính là
những tài liệu quý giá cho công tác bồi dưỡng sau này của các đồng chí, mà
không dễ gì ai cũng có được. Với cách chuẩn bị hồ sơ giáo án bồi dưỡng học
sinh giỏi như vậy đến nay các giáo viên phụ trách các đội tuyển trong trường
thừa nhận: Chỉ vất vả năm đầu còn các năm sau cảm thấy áp lực bồi dưỡng học

sinh giỏi giảm đi rất nhiều vì chỉ cần bổ sung thêm vào giáo án những kiến thức
mới mà mình cho là cần thiết, phù hợp hơn.
Cách làm cũ: Vào các buổi sinh hoạt chuyên môn, họp hội đồng, hội nghị
viên chức đầu năm. Nhà trường cử ra một vài đồng chí có kinh nghiệm, có bề
dày về kiến thức có thành tích trong lĩnh vực nâng cao chất lượng mũi nhọn của
nhà trường trao đổi phương pháp bồi dưỡng của mình.
Hạn chế: Một số đồng chí với trình độ chuyên môn, kinh nghiệm giảng
dạy chưa thực sự tốt không hiểu rõ vấn đề mà chỉ hiểu chung chung. Chính vì
vậy vận dụng kém hiệu quả trong công tác bồi dưỡng của mình.
Cách làm mới:
Trong năm học nhà trường cùng tổ chuyên môn thường tổ chức những
buổi báo cáo chuyên đề về công tác bồi dưỡng đối tượng học sinh khá giỏi của
những giáo viên có kinh nghiệm, có bề dày về kiến thức có thành tích trong lĩnh
vực nâng cao chất lượng mũi nhọn của nhà trường theo từng môn cụ thể không
chung chung nữa. Qua đó các đồng chí khác lắng nghe, trao đổi, học hỏi kinh
nghiệm cho công tác bồi dưỡng của mình. Sau đây là những hình ảnh minh họa
những buổi báo cáo chuyên đề của hai tổ chuyên môn:

7


Hình ảnh sinh hoạt chuyên môn tổ Tự nhiên

Sinh hoạt chuyên đề “ Bồi dưỡng HSG về phương trình nghiệm nguyên” của
tổ Tự nhiên.
8


Hình ảnh sinh hoạt chuyên môn tổ Xã hội

Sinh hoạt chuyên đề “ Bồi dưỡng HSG về văn miêu tả” của tổ Xã hội
9


Quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi sẽ thành công hơn nếu giáo viên xem
công tác bồi dưỡng không chỉ là nhiệm vụ mà còn là niềm đam mê và sáng tạo.
Đây là động lực để làm tốt công tác tự học, tự bồi dưỡng nhằm nâng cao năng
lực chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên.
2.3.3.Tổ chức có hiệu quả hoạt động học tập của học sinh.
Việc dạy của thầy sẽ không hiệu quả nếu không có sự chăm chỉ, nỗ lực và say
mê học tập của học sinh. Tuy đầu vào thấp nhưng với bản chất cần cù, chịu khó,
hiếu học, các em đã vượt qua mọi khó khăn để vươn lên học khá, học giỏi. Các
em đã xác định động cơ học tập, tận dụng thời gian để học, học ở thầy, ở bạn và
tự đặt cho mình mục tiêu phấn đấu. Có những môn các em xác định mưa dầm
thấm lâu, học một lần chưa nhớ, chưa hiểu thì học nhiều lần.
Giáo viên dạy phân hóa theo từng đối tượng học sinh, hệ thống bài tập và yêu
cầu đưa ra phải phù hợp với năng lực và trình độ mỗi em. Sau mỗi buổi học, học
sinh có một hệ thống bài tập về nhà để củng cố kiến thức đồng thời cũng phải có
những bài khó nhằm kích thích sự sáng tạo phát huy cao độ tính tích cực chủ
động cho các em.
Giáo viên là người truyền cho học sinh ngọn lửa đam mê vào môn học,
không ngừng đổi mới phương pháp dạy học tạo cảm giác hứng khởi say mê
trong học tập. Việc để cho mỗi học sinh tự suy nghĩ, giải bài độc lập và trình bày
ý tưởng của mình sẽ giúp các em phát triển năng lực tư duy sáng tạo. Ngoài ra
giáo viên phải bồi dưỡng phương pháp tự học, tự nghiên cứu tài liệu cho học
sinh, thường xuyên trao đổi với các em về những khó khăn vướng mắc trong quá
trình tự học.
Tương tự như cách làm ở nâng cao chất lượng dạy bồi dưỡng của giáo
viên, đối với tổ chức có hiệu quả hoạt động học tập của học sinh cũng vậy:
Cách làm mới: Trong năm học nhà trường cùng tổ chuyên môn

thường tổ chức những buổi báo cáo chuyên đề về tổ chức có hiệu quả hoạt động
của học sinh theo từng môn cụ thể. Qua đó các đồng chí trong cùng tổ chuyên
môn lắng nghe, trao đổi, học hỏi kinh nghiệm cho công tác bồi dưỡng của mình.
Sau đây là những hình ảnh minh họa của hai tổ chuyên môn về những buổi báo
cáo chuyên đề đó:

10


Sinh hoạt chuyên đề “ Tổ chức có hiệu quả hoạt động học tập của HS
môn Lịch sử”của tổ Xã hội.

11


Sinh hoạt chuyên đề “ Tổ chức có hiệu quả hoạt động học tập của HS
bộ môn Toán”của tổ Tự nhiên.
12


2.3.4 Tạo điều kiện hổ trợ cho giáo viên và học sinh.
Nhà trường luôn xem việc nâng cao chất lượng đội tuyển là một việc làm
có tính chiến lược, việc phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi được tiến hành thường
xuyên, liên tục và là nhiệm vụ của tập thể, từ Ban giám hiệu, tổ chuyên môn đến
tất cả các giáo viên. Chính vì vậy quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà
trường không chỉ nhất thiết trong một thời gian thi xong là thôi. Mà đó là cả một
quá trình dòng rã trong một năm với nhiều nội dung và hình thức khác nhau.
Trong điều kiện vô vàn khó khăn, Ban giám hiệu và các tổ chức trong
trường đã huy động mọi nguồn lực để động viên khuyến khích giáo viên học
sinh. Cụ thể hằng năm nhà trường cũng đã huy động được thêm các nguồn lực

từ các tổ chức: Hội khuyến học xã, nhà thầu Tiếp Nam Giang, nhà thầu Hải
Tâm… Ngoài ra nhà trường cũng đã sử dụng hợp lý, có hiệu quả các kinh phí
khác cho việc khuyến dạy, khuyến học. Giới thiệu để các học sinh có hoàn cảnh
khó khăn được tiếp cận với sự giúp đỡ của các nhà hảo tâm, các nguồn tài trợ
của các tổ chức nhân đạo, từ thiện và các chương trình học bổng khác.
Với đội ngũ trẻ, nhiệt tình với tinh thần trách nhiệm hầu hết các giáo viên
đã cố gắng phấn đấu để đạt được thành tích cao nhất, tự đặt ra chỉ tiêu phấn đấu,
việc được tham gia các đội tuyển là vinh dự của mỗi học sinh. Nhà trường cũng
đã thường xuyên gặp gỡ động viên các học sinh tham gia bồi dưỡng học sinh
giỏi có hoàn cảnh khó khăn, kịp thời biểu dương những giáo viên và học sinh có
nhiều cố gắng để có thành tích cao. Trong các năm học vừa qua tuy số học sinh
của nhà trường rất ít nhưng nhà trường vẫn cố gắng tạo điều kiện cho những học
sinh nghèo vượt khó cụ thể: Ngoài những đối tượng miễn, giảm theo quy định.
Nhà trường còn miễn tất cả các khoản đóng góp trong cả năm cho 5 học sinh
trong đó khối 6: 2 em, khối 7: 2 em, khối 9: 1 em.
Cách làm cũ: Cùng với số tiền huy động được trong năm học từ các tổ
chức, nhà trường còn tiết kiệm trong chi thường xuyên. Tổng số tiền thu được
chia đều cho những giáo viên có học sinh đạt giải trong các đợt thi học sinh giỏi
các cấp.
Hạn chế: Với cách làm trên chưa nhìn rõ được sự khác biệt giữa giáo
viên có thành tích xuất sắc và giáo viên có học sinh đạt giải. Tạo ra sức ì chỉ cần
có giải là được.
Cách làm mới: Với số tiền huy động được trong năm học từ các tổ chức,
nhà trường còn tiết kiệm trong chi thường xuyên. Tổng số tiền thu được giành
để thưởng cho các giáo viên có thành tích trong công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi được tính như sau: Số giải của từng giáo viên đạt được, nhân với số điểm
tương ứng theo công văn quy định của phòng Giáo duc. Tính tổng điểm của toàn
trường đạt được. Lấy tổng số tiền chia cho tổng điểm ra số tiền tương ứng với
một điểm. Cuối cùng số tiền thưởng của từng giáo viên là số điểm tương ứng
nhân với số tiền của một điểm. Với cách làm này cuối năm có giáo viên được

thưởng rất cao, nhưng cũng có giáo viên được rất thấp. Đó cũng là thước đo để
từng giáo viên nhìn nhận lại mình so với đồng nghiệp, để xác định những bước
đi mới đạt kết quả tốt hơn trong các đợt thi học sinh giỏi lần sau.
Ngoài ra nhà trường kết hợp với Đảng ủy – UBND, các tổ chức đoàn thể
trong xã làm tốt công tác tuyên truyền những tiến bộ của nhà trường trong thời
13


gian qua. Đồng thời động viên con em của xã nhà đang học ở các trường xã
ngoài về trường trong xã học. Đối với những học sinh có lực học khá, giỏi là con
em trong xã đang học ở xã ngoài khi trở về học trường trong xã được miễn tiền
học thêm trong suốt năm học.
Trên đây là những kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy nói
chung cũng như chất lượng mũi nhọn nói riêng mà trường THCS Văn Lộc đang
làm trong thời gian qua và năm học này. Mặc dù những kết quả bước đầu còn
khiêm tốn, nhưng đó là nguồn động viên khích lệ để thầy và trò cố gắng vượt
qua những khó khăn, thử thách để vươn lên đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của
sự nghiệp trồng người trong giai đoạn mới.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sau khi áp dụng các giải pháp trên, kết quả chất lượng mũi nhọn của nhà
trường có những chuyển biến cụ thể như sau:
Năm học

Số lớp toàn
trường

HSG cấp
trường

HSG cấp
huyện

HSG cấp
tỉnh

Thứ tự thi đua/
toàn huyện

2013 - 2014

7

16

20

0

17/28

2014 - 2015

7

24

25

1

12/28

2015-2016

7

26

27

1

11/28

2016-2017

6

29

33

1

4/28

* Với bản thân:
Qua quá trình nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm bản thân tôi đã
có thêm những kinh nghiệm quản lý để nâng cao chất lượng mũi nhọn của nhà

trường, góp một phần công sức nhỏ vào sự phát triển giáo dục xã Văn Lộc.
Bước đầu cũng đã mang lại niềm tin cho nhân dân vào sự nghiệp giáo dục xã
nhà. Đó là nguồn động viên khích lệ để bản thân phải cố gắng hơn nữa để tìm ra
những giải pháp mới trong công tác quản lý phù hợp hơn, hiệu quả hơn để đưa
chất lượng mũi nhọn của trường THCS Văn Lộc ngày càng khẳng định được vị
trí của mình trong sự nghiệp giáo dục toàn huyện.
* Với đồng nghiệp:
Giúp cho đồng nghiệp nâng cao về chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm
trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của đội ngũ giáo viên. Tạo hứng thú và
say mê hơn trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi hằng năm.
* Đối với nhà trường:
Đã góp phần nâng cao chất lượng mũi nhọn của trường THCS Văn Lộc có
những bước chuyển mình rõ rệt so với các năm trước đây. Phần nào đó đã tạo
niềm tin cho nhân dân vào sự nghiệp giáo dục của xã nhà. Thể hiện trong hai
năm gần đây tỉ lệ tuyển mới học tại trường đạt từ 90% trở lên (trong khi các năm
về trước tỉ lệ tuyển mới chỉ đạt 66%). Và đã có học sinh hộ khẩu ở xã ngoài xin
về trường học.
14


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận:
Để đạt được mục tiêu, chất lượng của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
yếu tố quyết định là đội ngũ giáo viên bồi dưỡng. Người cán bộ quản lí đóng
vai trò quan trọng là người định hướng, là người bạn đồng hành thực sự cùng
giáo viên, luôn thắp sáng ngọn lửa mê say nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên;
động viên kịp thời giáo viên và học sinh. Tạo điều kiện để giáo viên tiếp cận
được phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi một cách tích cực, chủ động.
Đồng thời tạo cơ hội để các em học sinh biến ước mơ thành hiện thực, biết
chấp nhận khó khăn để cố gắng vượt qua, biết rút kinh nghiệm sau những thất

bại hay thành công trong từng giai đoạn mà các em phấn đấu.
Với những giải pháp chỉ đạo thực hiện như đã nêu trên, bước đầu
mang lại những hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện, khẳng định được vị thế của nhà trường trong những năm học qua.
Kết quả đạt được quan trọng nhất là sự chuyển biến về nhận thức trách
nhiệm của đội ngũ cán bộ giáo viên, định hướng cụ thể cho công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi của nhà trường, giáo dục được ý thức học tập cho học
sinh, củng cố lòng tin của phụ huynh, nhân dân đối với nhà trường.
Một điều không thể phủ nhận là tất cả những em học sinh giỏi sau khi
rời ghế nhà trường đều được học tập ở môi trường cao hơn và học giỏi. Nhiều
em trưởng thành đã có học vị xứng đáng và đang giữ những vị trí chủ chốt ở
trong các cơ quan Đảng, nhà nước và địa phương. Điều đó đã chứng minh
hùng hồn rằng: Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là cần thiết, cần phát huy và
duy trì lâu dài, có kế hoạch chỉ đạo cụ thể, khoa học của nhà trường là nhiệm
vụ quan trọng không thể thiếu ở trường THCS.
3.2. Kiến nghị:
Để nhiệm vụ nâng cao chất lượng mũi nhọn của nhà trường thuận lợi và
đạt kết quả tốt đề nghị lãnh đạo ngành:
Cần tổ chức những đợt báo cáo chuyên đề về công tác bồi dưỡng đối
tượng học sinh khá giỏi của các đơn vị và của những giáo viên có kinh nghiệm,
có bề dày về kiến thức, có thành tích trong lĩnh vực nâng cao chất lượng mũi
nhọn.
Trên đây là một số giải pháp nâng cao chất lượng mũi nhọn ở trường
THCS Văn Lộc. Với điều kiện thời gian và năng lực còn nhiều hạn chế chắc
chắn những suy nghĩ của tôi không sao tránh được những sai xót về nội dung
cũng như câu chữ…Bản thân rất mong được sự góp ý của các đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Hậu Lộc, ngày 21 tháng 5 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác

15


16