BIỆN PHÁP GIÁO dục LỊCH sử địa PHƯƠNG THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO học SINH TRUNG học cơ sở TRÊN địa bàn QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ hà nội THEO TIẾP cận CỘNG ĐỒNG

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC LỊCH SỬ
ĐỊA PHƯƠNG THÔNG QUA HOẠT
ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC
SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN
ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO TIẾP
CẬN CỘNG ĐỒNG


- Nguyên tắc đề xuất biện pháp
Việc đề xuất các biện pháp giáo dục lịch sử địa phương
thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS trên địa
bàn quận Long Biên, TP Hà Nội theo tiếp cận cộng đồng cần
phải tn thủ những vấn đề có tính ngun tắc. Việc tuân thủ
những nguyên tắc này sẽ bảo đảm cho các biện pháp có được
tính đúng đắn, tính khả thi.
-Ngun tắc đảm bảo tính kế thừa
Theo nguyên tắc này, trên cơ sở vận dụng lý luận về giáo dục
lịch sử địa phương thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh
THCS, nghiên cứu, khảo sát thực trạng việc thực hiện giáo dục
lịch sử địa phương thông qua hoạt động trải nghiệm của các
trường THCS trên địa bàn quận Long Biên đã thực hiện trong thời
gian qua, trên cơ sở đó, tìm ra những ưu điểm, hạn chế trong việc
thực hiện từng nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục lịch
sử địa phương từ đó có sự kế thừa hoặc khắc phục. Những nội
dung, biện pháp đã thực hiện tốt và đem lại hiệu quả cao thì được
tiếp tục duy trì và phát triển, những biện pháp chưa hồn thiện,
chưa đầy đủ thì tiếp tục đề xuất cho hồn thiện, đầy đủ hơn, những
biện pháp khơng cịn phù hợp cần nghiên cứu nguyên nhân để từ
đó điều chỉnh cho phù hợp, những biện pháp khó thực hiện, khơng

đem lại hiệu quả cần được xem xét cải tiến hoặc loại bỏ, đề xuất
biện pháp mới hiệu quả và có tính khả thi cao.
- Ngun tắc đảm bảo tính thực tiễn
Tính thực tiễn địi hỏi biện pháp đề xuất phải phù hợp với
xu thế của thời đại, sự phát triển kinh tế - xã hội, khoa học công
nghệ, nhất là khoa học giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Mặt khác, các biện pháp phải phù hợp với sự phát triển, với
điều kiện thực tiễn của địa phương. Có như vậy mới có thể thực
hiện các nội dung giáo dục.
- Ngun tắc đảm bảo tính đồng bộ, tồn diện
Thực trạng giáo dục lịch sử địa phương thông qua hoạt
động trải nghiện cho học sinh THCS trên địa bàn quận Long
Biên, TP Hà Nội cịn có những bất cập. Tình hình đó có nhiều
ngun nhân. Vì vậy, các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục lịch sử địa phương thơng qua hoạt động trải
nghiệm phải đảm bảo tính đồng bộ từ việc nhận thức đến thực
hiện các nội dung, phương pháp trong giáo dục lịch sử địa
phương theo tiếp cận cộng đồng. Bên cạnh đó, tính tồn diện
cịn thể hiện các biện pháp đề xuất phải đạt được u cầu là
giáo dục học sinh tồn diện vừa có đức, vừa có tài, đáp ứng yêu
cầu giáo dục trong tình hình mới.


- Nguyên tắc đảm bảo tính trọng tâm, trọng điểm
Trong tất cả các biện pháp giáo dục lịch sử địa phương
thông qua hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS, cần được
thực hiện một cách có hệ thống, đồng bộ, không nên coi nhẹ biện
pháp nào. Trên cơ sở đánh giá thực trạng giáo dục lịch sử địa
phương thông qua trải nghiệm theo tiếp cận cộng đồng, cần xem

xét, phân tích những điểm mạnh, điểm yếu và xác định nguyên
nhân, những yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục lịch sử địa phương ở
các Trường THCS trên địa bàn quận Long Biên hiện nay để từ đó
có biện pháp phù hợp phát huy ưu điểm, khắc phục yếu kém tạo
nên sự phát triển một cách đồng bộ, vững chắc.
- Các biện pháp giáo dục lịch sử địa phương thông qua hoạt
động trải nghiệm cho học sinh THCS trên địa bàn Quận
Long Biên theo tiếp cận cộng đồng
- Xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương thông qua
hoạt động trải nghiệm một cách rõ ràng
Mục đích
Việc xác định mục tiêu là rất quan trọng bởi mục tiêu là
các chuẩn đích mà mọi hoạt động phải hướng tới. Mục tiêu cần
được xác định và diễn đạt một cách cụ thể, dễ hiểu, đo lường
được, chấp nhận được với tất cả các đối tượng để đạt được mục
tiêu, thực tế, kịp thời, mở rộng khả năng của những người làm


việc để đạt được mục tiêu, đảm bảo lợi ích cho mỗi cá nhân khi
thực hiện nhiệm vụ đạt được mục tiêu đó.

Nội dung và cách thức thực hiện
Căn cứ vào Luật giáo dục 2005, Luật giáo dục sử đổi
2009; Chỉ thị 1537/CT-BGDĐT ban hành ngày 5/5/2014 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo về tăng cường hiệu quả của một số
hoạt động giáo dục học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục,
đào tạo; hoạt động giáo dục lịch sử địa phương ở trường THCS
nhằm thực hiện mục tiêu như sau:
Thực hiện nguyên lý giáo dục gắn nhà trường với thực
tiễn cuộc sống, học đi đơi với hành.

Góp phần vào việc giáo dục tư tưởng, chính trị, lao động,
đạo đức, thẩm mỹ cho học sinh và cho giáo viên cũng như góp
phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Giáo dục truyền thống yêu nước, yêu quê hương, truyền
thống cách mạng đối với học sinh, từ đó khơi dậy trong thế hệ trẻ
lịng tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm xây dựng quê hương,
đất nước ngày một giàu đẹp, văn minh.
Xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương nhằm định
hướng trong quá trình thực hiện các chương trình giáo dục lịch
sử địa phương giúp cho việc giáo dục lịch sử địa phương đạt


chất lượng và hiệu quả, thực hiện theo đúng mục tiêu đổi mới
giáo dục, không đi chệch hướng.
Xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương cũng chính
là xác định “Chuẩn” để thực hiện đánh giá sản phẩm của việc
giáo dục lịch sử địa phương thông qua hoat động trải nghiệm
theo tiếp cận động đồng trên địa bàn Quận Long Biên, TP Hà
Nội.
Để xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương thông
qua hoạt động trải nghiệm một cách rõ ràng, hiệu quả cần:
Trước hết, cần tuyên truyền để nâng cao nhận thức của
CBQL, GV, học sinh về vai trò và sự cần thiết của giáo dục lịch
sử địa phương thông qua hoạt động trải nghiệm theo tiếp cận
động đồng.
Xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương cần căn
cứ vào các hướng dẫn, chỉ đạo của các cơ quan quản lý cấp
trên như Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT Hà Nội, Phòng GD&ĐT
quận Long Biên đồng thời cần được xây dựng trên cơ sở phân
tích những yêu cầu của sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội

của địa phương.
Thứ nhất là, thông qua hoạt động trải nghiệm, hình thành
tự ý thức của học sinh.


Tự ý thức là tự đánh giá mình và so sánh mình với người
khác để từ đó học sinh biết tự điều chỉnh ý thức và hành vi của
bản thân.
Tự giáo dục: Tự giáo dục, rèn luyện bản thân, sự tự giáo
dục được biểu hiện ở việc phân tích thế giới nội tâm của mình.
Ý nghĩa quyết định nhất của để phát triển tự ý thức, tự giáo
dục cho học sinh THCS là các hoạt động tập thể, nơi có nhiều mối
quan hệ có giá trị đúng đắn.
Thứ hai là, thơng qua hoạt động trải nghiệm, hình thành
đạo đức: Sự mở rộng quan hệ xã hội kết hợp với sự phát triển ý
thức sẽ dẫn đến sự phát triển đạo đức.
Trong công tác giáo dục cần giúp cho học sinh hiểu giá trị
đạo đức một cách chính xác, tế nhị, khéo léo. ….
Giáo dục LSĐP thông qua HĐTN phản ánh tính thời đại và
tính dân tộc trong mơ hình nhân cách của học sinh trên địa bàn
Quận Long Biên, TP Hà Nội.
Xác định mục tiêu giáo dục lịch sử địa phương cần tính
tới hồn cảnh và điều kiện phát triển giáo dục của địa phương
và của đất nước, có tính hiệu quả và khả thi cao.
Điều kiện thực hiện biện pháp:


Cần có hệ thống các văn bản chỉ đạo trong đổi mới và
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THCS.
Việc nhận thức đúng đắn của các cấp lãnh đạo, giáo viên,

học sinh và các bên liên quan về ý nghĩa, tầm quan trọng của
công tác giáo dục truyền thống lịch sử địa phương cho học sinh
THCS trên địa bàn .
- Lựa chọn nội dung giáo dục lịch sử địa phương và thời
gian, địa điểm tổ chức hoạt động trải nghiệm phù hợp mang
tính giáo dục cao
Mục đích
Lựa chọn nội dung giáo dục và thời gian địa điểm tổ chức
hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong giáo dục lịch sử địa
phương là việc làm hết sức quan trọng. Việc lựa chọn nội dung,
thời gian, địa điểm kết hợp với phương pháp tổ chức hoạt động
trải nghiệm hợp lý sẽ phát huy tối đa tác dụng trong mối quan hệ
tương tác giữa giáo viên với học sinh nâng cao hiệu quả giáo
dục.
Nội dung và cách thức thực hiện
Căn cứ vào chương trình Lịch sử cấp THCS trong đó có
chương trình giáo dục LSĐP, giáo viên dạy mơn Lịch sử của
nhà trường biên soạn nội dung giảng dạy gắn liền với thực tiễn


lịch sử địa phương sao cho phù hợp với khả năng tiếp nhận của
đối tượng học sinh THCS và thời lượng chương trình.
Ngồi chương trình giáo dục chính khóa, nhà trường có
thể tổ chức giáo dục LSĐP trong chương trình ngoại khóa như:
tham quan dã ngoại, cắm trại, các cuộc thi tìm hiểu lịch sử địa
phương, hội chợ quê, giới thiệu sách, xây dựng Tủ sách lịch sử,
các buổi tọa đàm, sinh hoạt dưới cờ, mời nhân chứng là các cựu
chiến binh tới trường nói chuyện về lịch sử...
Địa điểm tổ chức rất phong phú, đa dạng, có thể lựa chọn
sao cho phù hợp với chủ đề lịch sử như viện bảo tàng, di tích

lịch sử địa phương, đài tưởng niệm, phòng truyền thống, làng
nghề, các nhà hàng trên địa bàn, trong thư viện, nhà thể chất,
dưới sân trường, trong lớp học, nhà văn hóa phường...
Ví dụ 1: Khái qt lịch sử TP Hà Nội và lịch sử hình
thành và phát triển Quận Long Biên:
Đối tượng tham quan trải nghiệm: Toàn bộ HS khối 6.
Học sinh THCS bắt đầu tựu trường vào tháng 8, đây là
thời gian các em cần tìm hiểu về lịch sử địa phương cũng như
truyền thống của nhà trường. Đây là thời gian thích hợp nhất để
thực hiện công tác giáo dục LSĐP cũng như rèn nề nếp, đạo
đức của HS. Nhà trường sắp xếp lịch tham quan phòng truyền


thống nhà trường vào tiết sinh hoạt của tuần 3,4 tháng 8. Tại
đây HS được nghe thuyết minh khái quát về lịch sử Hà Nội,
lịch sử hình thành và phát triển của quận Long Biên, về truyền
thống của nhà trường.
Địa điểm thực hiện tổ chức: Tổ chức tại phịng truyền
thơng của nhà trường hoặc tham quan Hoàng Thành Thăng
Long, Hà Nội; Các khu di tích lịch sử trên địa bàn Quận Long
Biên, TP Hà Nội
Lựa chọn nội dung: Lựa chọn những di tích tiêu biểu đã
được xếp hạng quốc gia như di tích đình Bắc Biên tại phường
Ngọc Thụy, quận Long Biên, thờ Lý Thường Kiệt; di tích lịch
sử đình Lê Mật nằm trong truyền thuyết Thập Tam trại; di tích
đình Thanh Am, đình Qn Tình thờ vị thần Nguyễn Nộn, một
danh tướng nổi tiếng thời Lý. Đây là các di tích lịch sử bắt buộc
tham quan đối với học sinh THCS quận Long Biên.
Tổ chức thực hiện: Các trường THCS trên địa bàn quận
Long Biên chủ động sắp xếp thời gian và đăng kí lịch tham

quan với phịng Văn hóa thơng tin quận, 2 lần/năm học, chia
thành 2 đợt theo từng học kì. Lịch tham quan được sắp xếp để
tránh bị chồng chéo giữa các trường.


Nhà trường phối hợp với CMHS thuê xe đưa đón học sinh
đảm bảo an toàn. GVCN lớp và CMHS chuẩn bị đồ lễ dâng
hương cho HS chu đáo, ý nghĩa.
Phòng Văn hóa thơng tin quận phối hợp với Ban quản lý
di tích địa phương chuẩn bị CSVC, âm thanh loa đài, ghế ngồi
cho HS nghe thuyết minh, ghi chép tư liệu.
Sau đợt tham quan kết thúc, học sinh làm bài thu hoạch
(bài viết hoặc tranh vẽ) nộp cho GVBM Lịch sử và Mỹ thuật
chấm, tổng hợp kết quả báo cáo Phịng GD&ĐT quận, lưu hồ
sơ minh chứng tại nhà trường.
Ví dụ 2: Tổ chức cho HS trải nghiệm lễ hội tại địa phương
nơi học sinh đang học tập cho thuận tiện quản lý và đưa đón. Lễ
hội Lệ Mật, Trường Lâm, Kim Quan phường Việt Hưng (đối với
HS trường THCS Việt Hưng); lễ hội Thổ Khối, Xuân Quan
phường Cự Khối (đối với HS trường THCS Cự Khối), lễ hội Hội
Xá, Thượng Đồng phường Phúc Lợi (đối với HS trường THCS
Phúc Lợi)...
Tham quan làng nghề nuôi rắn và ẩm thực Lệ Mật phường
Việt Hưng: Đăng kí thăm các hộ ni rắn do phường quản lý,
thăm các nhà hàng đặc sản trên địa bàn phường như Xuân Chu,
Nguyễn Văn Dực, Quốc Phương Trại, Quốc Triệu, Hương
Quê...


Tổ chức vào các tiết ngoại khóa, HS được đưa tới các nhà

hàng, các cơ sở nuôi rắn tại làng Lệ Mật phường Việt Hưng. Tại
đây các em được nghe chủ nhà hàng, chủ hộ nuôi rắn giới thiệu
về lịch sử làng nghề, cách đánh bắt rắn, phương pháp nuôi rắn,
phương pháp và cách thức chế biến các món ăn và các đặc sản
từ rắn, cách trình bày và trang trí món ăn, cơng dụng của các
món ăn, các sản phẩm được làm từ rắn...
Điều kiện để thực hiện biện pháp:
Để thực hiện được những nội dung trên đòi hỏi giáo viên
bộ môn Lịch sử phải tâm huyết, nghiên cứu nội dung, phương
pháp giảng dạy sao cho hiệu quả, đảm bảo tính giáo dục, thu
hút học sinh tham gia.
Ban giám hiệu và tổ nhóm chun mơn sắp xếp thời gian
tổ chức hợp lý, tránh chồng chéo với các hoạt động khác, đảm
bảo được sự tham gia đông đảo của học sinh cũng như các lục
lượng trong và ngoài nhà trường.
Bên cạnh đó, cần phối kết hợp với các lực lượng khác như
Tổng phụ trách Đội, giáo viên chủ nhiệm, cha mẹ học sinh quản
lý học sinh khi tổ chức ngoại khóa; phối hợp với Ban quản lý di
tích, cán bộ văn hóa, cán bộ thư viện để chuẩn bị địa điểm tham
quan, thuyết minh về di tích hoặc xây dựng "ngân hàng câu hỏi
lịch sử" cho các cuộc thi Tìm hiểu lích sử, thi giới thiệu sách...


- Đa dạng hóa hình thức tổ chức giáo dục lịch sử địa phương
thơng qua hoạt động trải nghiệm
Mục đích:
Hình thức tổ chức giáo dục lịch sử địa phương là hình
thức vận động của nội dung giáo dục cụ thể trong không gian,
địa điểm và những điều kiện nhằm thực hiện nhiệm vụ và nội
dung giáo dục. Việc đa dạng hóa hình thức tổ chức giáo dục

lịch sử địa phương nhằm phát huy kỹ năng tổ chức, tư duy sáng
tạo cho giáo viên và học sinh trong quá trình giáo dục góp phần
nâng cao năng lực, tăng cường sự tham gia, đoàn kết, phối hợp
chặt chẽ giữa các thành viên khi tham gia hoạt động.
Đa dạng hóa phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động
GDLS địa phương giúp tăng cường hứng thú và khả năng nhận
thức của học sinh THCS.
Nội dung và cách thức thực hiện
Nội dung giáo dục lịch sử địa phương hết sức đa dạng,
phong phú trong thực tế. Cho nên việc đa dạng hóa phương
pháp, hình thức tổ chức giáo dục là cần thiết. Nội dung của biện
pháp này bao gồm:


Cung cấp cho giáo viên hệ thống kiến thức lý luận về các
phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục LS địa
phương.
Hướng dẫn giáo viên lựa chọn và sử dụng phương pháp,
hình thức tổ chức HĐ GD LS địa phương phù hợp với năng lực
của cá nhân và điều kiện của nhà trường.
Phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục cần
dựa vào các đặc điểm nhận thức, thái độ, kĩ năng của học sinh,
đồng thời, phải có sự thay đổi, kết hợp linh hoạt theo từng nội
dung hoạt động. Một số phương pháp và hình thức sau có thể
mang lại hiệu quả cao trong giáo dục lịch sử địa phương.
Tùy theo từng nội dung bài học, khi đã xác định rõ mục
đích của và am hiểu tâm lý học sinh, giáo viên có thể lựa chọn
phương pháp giảng dạy phù hợp như thuyết trình nêu vấn đề,
đóng vai, đàm thoại, tổ chức các trị chơi....
Các hình thức tổ chức dạy học cần được thay đổi đa dạng

và phong phú hơn vượt ra khỏi phòng học, gắn học với hành
như: Tổ chức trong nhà bảo tàng, phịng truyền thống....hoặc
một số hình thức khác như:
Dạy học tại thực địa:


Phối hợp với Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên lồng ghép
các nội dung lịch sử địa phương và các hoạt động ngoại khóa.
Thành lập các tổ ngoại khóa lịch sử địa phương và tổ chức cho
học sinh tham quan dã ngoại liên quan lịch sử địa phương. Để
hoạt động tham quan có kết quả cần:
Chọn nơi tham quan phù hợp
Lập dự trù kinh phí cho chuyến đi.
Mời các cá nhân và đoàn thể trong và ngoài nhà trường
than gia cùng với học sinh.
Cử người hướng dẫn liên hệ trước. Người hướng dẫn học
sinh đi tham quan phải là người có hiểu biết về nơi cần đến và
có kinh nghiệm tổ chức.
Trước khi đi tham quan phải trang bị kiến thức cho học
sinh về nơi tham quan.
Đặt mục đích yêu cầu cho học sinh cần đạt được trong
chuyến tham quan.
Sau khi tham quan tổ chức cho học sinh viết thu hoạch
hoặc trao đổi trực tiếp về cảm nhận của các em sau chuyến đi
để nhà trường nắm được kết quả, chất lượng của chuyến tham
quan, từ đó rút kinh nghiệm cho những chuyến tham quan khác.


Theo kinh nghiệm, có hai loại bài có thể tổ chức dạy tại thực
địa địa phương. Thứ nhất, những bài về lịch sử địa phương. Thứ

hai, những bài học trong chương trình lịch sử dân tộc nói về một
sự kiện lớn xảy ra ở địa phương.
Nói chuyện lịch sử địa phương:
Hướng dẫn học sinh sưu tập tư liệu và trình bày trong
những buổi nói chuyện lịch sử địa phương. Buổi nói chuyện có
thể tiến hành trong những dịp có những ngày lễ kỉ niệm như
ngày 22/12, 3/2, 10/3.... Bài nói chuyện giúp các em biết cách
lựa chọn và biên soạn tài liệu theo các chủ đề, những kĩ năng
phân tích, đánh giá, bình luận, nhận xét, so sánh các vấn đề lịch
sử. Mặt khác cũng rèn luyện khả năng lôi cuốn thu hút cảm hóa
người nghe bằng những hiểu biết và cách diễn đạt súc tích gây
ấn tượng và giàu tính thuyết phục của mình. Bên cạnh đó, nhằm
tạo điều kiện cho các em học sinh có cơ hội tiếp cận thêm thông
tin, việc thường xuyên mời các chứng nhân lịch sử về nói
chuyện tại trường giúp học sinh hiểu hơn về những tấm gương
sáng ngời cách mạng và quá khứ oai hùng của địa phương và
bồi đắp tình cảm với quê hương.
Giảng dạy lịch sử địa phương gắn với cuộc sống thường
ngày của học sinh:


Đối với học sinh THCS, phần lớn thời gian các em học
tập và sinh hoạt tại nhà trường. Bởi vậy, ngồi giờ học, chúng ta
có thể lồng ghép giảng dạy lịch sử địa phương, gắn với những
gì gần gũi trong cuộc sống thường ngày của các em.
Ví dụ, tổ chức chương trình chăm sóc con đường danh
nhân. Đồn trường tổ chức cho các em chăm sóc, dọn vệ sinh
đường phố mang tên các danh nhân trên địa bàn như Vũ Xuân
Thiều, Vạn Hạnh, Chu Huy Mân, Lưu Khánh Đàm...Tổ chức
cho học sinh đi viếng và chăm sóc các nghĩa trang liệt sĩ, các

nhà bia tưởng niệm, các tượng đài của anh hùng liệt sĩ, viếng
thăm và chăm sóc, ni dưỡng các anh hùng, các nhân vật,
nhân chứng lịch sử gắn liền với lịch sử cách mạng địa phương;
các Mẹ Việt Nam anh hùng cịn sống.
Tổ chức các hình thức ngoại khóa như tiến hành cuộc dã
ngoại hành quân về nguồn, hành quân “Theo bước chân những
người anh hùng”, thực hiện các cơng tác xã hội, Đi tìm Địa chỉ
đỏ, Tổ chức các cuộc hội thảo, giao lưu trao đổi, thi tìm hiểu
lịch sử, hái hoa học tập xung quanh các chủ đề lịch sử, các ngày
lễ kĩ niệm, các ngày truyền thống lịch sử cách mạng địa
phương.


Tổ chức cho học sinh đảm nhận phát thanh và làm các bản
tin về các anh hùng cách mạng quận Long Biên trong chương
trình phát thanh măng non và cập nhật bản tin hàng tuần.
Hướng dẫn cho các em sưu tầm một số tư liệu lịch sử địa
phương liên quan đến chương trình học tập bộ mơn lịch sử, sưu
tầm những mẩu chuyện, những tư liệu về các nhân vật lịch sử ở
quê hương.
Xây dựng tủ sách địa phương tạo điều kiện dễ dàng cho
học sinh tiếp cận thông tin.
Tham quan làng nghề ẩm thực và nuôi rắn Lệ Mật, các
nhà hàng ẩm thực nổi tiếng trên địa bàn.
Tóm lại, để đạt được việc giáo dục truyền thống lịch sử
địa phương thu hút học sinh tham gia một cách tự nguyện thì
việc đổi mới phương pháp giảng dạy cũng như các hình thức
giảng dạy là một vấn đề cấp thiết.
Biện pháp này cần được thực hiện theo các bước:
Đánh giá kiến thức và năng lực sử dụng phương pháp

hình thức giáo dục truyền thống LS địa phương của giáo viên.
Xây dựng các tiết dạy mẫu về đổi mới phương pháp, hình
thức giáo dục gắn với những nội dung giáo dục truyền thống


lịch sử địa phương cụ thể. Qua đó, nâng cao nhận thức và rút
kinh nghiệm cho GV.
Điều kiện để thực hiện biện pháp:
Căn cứ vào quy chế, điều lệ nhà trường và hướng dẫn của
các cấp quản lý giao quyền tự chủ cho GV về đổi mới phương
pháp tổ chức giáo dục truyền thống LS địa phương.
Có chế độ đãi ngộ và khen thưởng phù hợp đối với giáo
viên tích cực đổi mới phương pháp, hình thức giáo dục.
Thường xuyên lấy ý kiến phản hồi của học sinh để điều
chỉnh phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục phù hợp với
năng lực và hứng thú của HS.
- Huy động các lực lượng xã hội tham gia giáo dục lịch sử
địa phương cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm
Giáo dục lịch sử địa phương thông qua hoạt động trải
nghiệm cho học sinh là công việc diễn ra lâu dài, thường
xuyên, liên tục theo suốt quá trình phát triển của lịch sử, quá
trình đổi mới phương pháp dạy học lịch sử trong trường THCS.
Thực tiễn hiện nay việc giáo dục lịch sử địa phương trong các
nhà trường chưa thật sự được nhận thức sâu rộng từ và quan
tâm triệt để từ các cấp lãnh đạo đến người thực hiện nhiệm vụ
tại cơ sở giáo dục. Giáo dục lịch sử địa phương thực sự hiệu


quả khi có mơi trường sư phạm thuận lợi, tập trung được các
nguồn lực trong nhà trường, sự phối hợp của địa phương, sự

đầu tư, hỗ trợ từ các phía sẽ phát huy hiệu quả nâng cao chất
lượng giáo dục tồn diện trong nhà trường.
Mục đích của biện pháp:
Huy động các nguồn lực trong và ngoài nhà trường cùng
tham gia tích cực vào cơng tác giáo dục lịch sử địa phương
bằng nhiều hình thức như hỗ trợ kinh phí, chương trình hợp tác,
đầu tư cơ sở vật chất…để đảm bảo nâng cao chất lượng giáo
dục lịch sử địa phương nhằm phát triển giá trị văn hóa, truyền
thống của địa phương.
Nội dung và cách thức thực hiện:
CBQL các cấp phải là tấm gương trong công tuyên
truyền, giáo dục lịch sử địa phương cho học sinh. Hiệu quả giáo
dục lịch sử địa phương thông qua hoạt động trải nghiệm trong
nhà trường phụ thuộc nhiều vào sự quan tâm, lịng nhiệt tình,
trình độ quản lý của CBQL, trình độ chun mơn của giáo viên
giảng dạy mơn lịch sử, sự nhiệt tình của Tổng phụ trách Đội
TNTPHCM, của Đồn TNCSHCM. Vì vậy hiệu trưởng cần
quan tâm chỉ đạo, thu hút mọi thành viên trong nhà trường ủng
hộ cùng tham gia vào các hoạt động trải nghiệm nhằm giáo dục
lịch sử địa phương một cách tốt nhất.


Đối với giáo viên dạy học môn lịch sử: Tận dụng và phát
huy tối đa năng lực sư phạm của đội ngũ giáo viên giảng dạy
môn lịch sử trong nhà trường, tham gia xây dựng nội dung
chương trình giáo dục LSĐP, tham mưu cho BGH về nội dung,
phương pháp, cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho
HS, đóng vai trò nòng cốt trong hoạt động như trực tiếp giảng
dạy, tham gia làm BGK các cuộc thi tìm hiểu lịch sử, đánh giá
học sinh khi kết thúc hoạt động...

Đối với giáo viên chủ nhiệm lớp: Nâng cao nhận thức về
ý nghĩa của việc giáo dục LSĐP từ đó tuyên truyền tới học sinh,
cha mẹ học sinh; phối hợp với GVBM lịch sử của nhà trường
trong công tác tổ chức lớp học khi thực hiện hoạt động trải
nghiệm cho học sinh; là cầu nối giữa nhà trường và CMHS
trong các hoạt động giáo dục nói chung và giáo dục LSĐP nói
riêng.
Giáo viên làm cơng tác đội: Phối hợp với GVBM Lịch sử
để nắm bắt được mục đíh yêu cầu của hoạt động; Tham mưu
cho Ban Giám hiệu về hình thức tổ chức, điều hành học sinh
trong hoạt động trải nghiệm tại nhà trường cũng như tại các địa
điểm diễn ra hoạt động giáo dục LSĐP; chuẩn bị các phương
tiện phục vụ hoạt động như âm thanh loa đài, trang phục; liên
hệ Ban Tổ chức di tích LSĐP, cán bộ văn hóa...


Ban đại diện cha mẹ học sinh: Ủng hộ chủ trương kế
hoạch của nhà trường, nhiệt tình tham gia các hoạt động, phối
hợp với GVCN lớp để tổ chức và quản lí học sinh tham gia hoạt
động trải nghiệm.
Hỗ trợ kinh phí cho hoạt động trải nghiệm như phương
tiện đi lại, trang phục, tổ chức trị chơi, kinh phí tham quan...
Tham gia làm ban giám khảo các cuộc thi tìm hiểu về
LSĐP, tham gia diễn đàn, tọa đàm...
Đoàn Thanh niên: Phối hợp với Tổng phụ trách Đội trong
tổ chức, quản lí học sinh; tham gia vào ban giám khảo các cuộc
thi, hội thi và các hoạt động tập thể khác; làm tốt công tác tuyên
truyền, phát thanh, đăng tin trang web...
Cán bộ phụ trách văn hóa của địa phương: Chuẩn bị nội
dung thuyết minh về các di tích lịch sử, hỗ trợ nhà trường

chuẩn bị một số phương tiện phục vụ hoạt động, sắp xếp bố trí
thời gian, địa điểm; tham gia biên soạn nội dung giảng dạy
LSĐP cùng với đội ngũ GVBM lích sử của nhà trường, tham
gia cơng tác kiểm tra đánh giá học sinh sau hoạt động trải
nghiệm...
Tranh thủ sự quan tâm của các doanh nghiệp đóng trên địa
bàn: Các doanh nghiệp đóng trên địa bàn đồng hành với nhà


trường trong cơng tác giáo dục tồn diện học sinh, trao học
bổng, phần thưởng cho học sinh có thành tích xuất sắc, học sinh
nghèo vượt khó, hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động tập thể trong
đó có hoạt động trải nghiệm như phương tiện đi lại, trang thiết
bị phục vụ hoạt động...
Xây dựng các mối quan hệ phối hợp giữa các lực lượng:
Để hoạt động có hiệu quả, nhà trường và các lực lượng cần có
mối liên hệ thường xuyên trong từng năm học, có kế hoạch hoạt
động cụ thể, kế hoạch cần có tính khả thi để khơng ảnh hưởng
đến các lực lượng khác.
- Tăng cường cơ sở vật chất, các điều kiện cần thiết trong
giáo dục lịch sử địa phương thơng qua hoạt động trải nghiệm
Mục đích:
Cơ sở vật chất là một trong những điều kiện không thể
thiếu trong mọi hoạt động của nhà trường. Bên cạnh việc xây
dựng kế hoạch, xác định nội dung giáo dục lịch sử, hình thức tổ
chức, phương pháp thực hiện, địa điểm học tập trải nghiệm thì
yếu tố góp phần làm nên sự thành công là cơ sở vật chất, trang
thiết bị, kinh phí phục vụ hoạt động.
Nội dung và cách thức thực hiện:

Căn cứ vào nhiệm vụ năm học, điều kiện thực tế của nhà
trường và địa phương, xây dựng kế hoạch hoạt động và dự trù
kinh phí, cơ sở vật chất kĩ thuật, nguồn kinh phí phục vụ cho
hoạt động giáo dục LSĐP.
Xác định cơ sở vật chất phục vụ giáo dục lịch sử địa
phương bao gồm:
Trang thiết bị, phương tiện dạy học hiện đại: bảng tương
tác thông minh, máy projector, máy chiếu đa vật thể, các phần
mềm hỗ trợ dạy học như violet, powerpoint...đây là những
phương tiện, thiết bị hết sức quan trọng trong quá trình dạy học
nhằm tái hiện các sự kiện lịch sử một cách sinh động, dễ hiểu.
Đặc biệt trong tương lai, với sự phát triển của cuộc cách mạng
công nghệ 4.0, PTDH hiện đại là một cơng cụ khơng thể thiếu
trong q trình giảng dạy, giáo dục của giáo viên; PTDH hiện
đại tạo động cơ học tập thơng qua các đoạn phim, các mơ hình
trực quan, các dữ kiện lịch sử… thiếu thơng tin địi hỏi các em
phải tư duy, đưa ra các tình huống nhằm giải quyết các vấn đề
đặt ra, qua đó gợi động cơ học tập. Sử dụng PTDH dạy học
hiện đại trong giáo dục lịch sử địa phương nhằm nâng cao tính
trực quan - cơ sở tư duy trừu tượng, mở rộng khả năng tiếp cận
với các dữ kiện lịch sử, với quá trình hình thành và phát triển
làng nghề truyền thống, làm tăng tính hấp dẫn, tạo hứng thú tìm


tịi, học tập của học sinh. Thơng qua đó giúp cho học sinh tiếp
cận dần với công nghệ hiện đại với công nghệ số.
Đồ dùng dạy học môn Lịch sử như: bản đồ, sa bàn, mơ
hình, tranh ảnh, các trang phục mô phỏng nhân vật lịch sử, các
bộ phim tư liệu lịch sử, video clip, các bài hát... Đây là những

phương tiện có khả năng tái hiện lại hiện thực nhờ âm thanh,
hình ảnh, có tác động mạnh đến cảm xúc và nhận thức của học
sinh. Học sinh có thể khái quát được tổng thể quá trình lịch sử
của các di tích lịch sử địa phương, q trình hình thành và phát
triển của các làng nghề truyền thống. Đồng thời, các phương
tiện như phim dương bản, phim cuộn cho phép nghiên cứu sự
vật hiện tượng trong quá trình phát triển của nó bằng hệ thống
hình ảnh giúp cho học sinh có thể dễ dàng liên hệ, nghiên cứu
trong việc tiếp thu tri thức. Sa bàn là quang cảnh ba chiều gồm
vật thể và hậu cảnh thu nhỏ mô phỏng một sự kiện, hay một
chiến dịch lịch sử. Một sa bàn ln phản ánh tình hình thực tế
một cách trung thực. Xây dựng sa bàn làm PTDH lịch sử địa
phương là phương pháp dạy học sáng tạo đem lại hiệu quả cao
đặc biệt trong các trường THCS.
Các dụng cụ hỗ trợ khác như: bảng phụ và các thiết bị
phục vụ tổ chức trò chơi dân gian như trang phục và các đạo cụ
khác. Phương tiện đưa đón học sinh và giáo viên đảm bảo an
toàn.