phân tích luận điểm văn hóa vừa là động lực vừa là mục tiêu phát triển kinh tế xã hội

Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
"Văn hoá là thứ còn lại khi ta quên đi tất cả và là thứ vẫn còn thiếu khi ta
đã học tất cả"
Trong thời đại ngày nay ,thời đại toàn cầu hóa đang là xu thế chung của thế
giới. Và nhờ có xu thế toàn cầu hóa mà các quốc gia trên thế giới có được cơ
hội phát triển ,có được cơ hội giao lưu văn hóa gần gũi với nhau hơn. Chính vì
thế mà hiện nay văn hóa đang là cầu nối để các quốc gia troa đổi kinh nghiệm
với nhau , không những thế mà văn hóa đang còn là nền tảng để phát triển kinh
tế xã hội .
Bên cạnh đó ta cũng nên biết rằng văn hóa và kinh tế có môi quan hệ qua
lại với nhau . văn hóa chịu sự tác động của yêu tố kinh tế nhưng đồng thời văn
hóa cũng tác động trở lại kinh tế. Văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà
còn góp phần rất lớn vào việc cải tạo các điều kiện kinh tế,xã hội đất nước.
Như vậy quan hệ giữa một quốc gia,của thế giới đối với yếu tố văn hóa là một
mối quan hệ cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc. Năm 1988,trong lễ phát
động “thập kỉ thế giới phát triển văn hóa” tổ chức UNESCO đã tuyên bố “kinh
nghiệm của hai thập kỉ qua cho ta thấy rawngftrong mọi xã hội ngày nay bất
luận ở trình độ kinh tế nào, văn hóa và phát triển là hai mặt gắn liền nhau”.
Sau đây tôi xin đi phân tích luận điểm “ văn hóa vừa là động lực vừa là mục
tiêu phát triển kinh tế xã hội”.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
a) Khái niệm
•
Văn hóa là gì ?
Văn hóa là một lĩnh vực rộng lớn vầ phức tạp,có đối tượng nghiên cứu đa
dạng,gồm nhiều nghành khoa học nghiên cứu như nhân loại học , dân tộc
học,triết học và tính đến nay dã có hơn 400 định nghĩa khác nhau về văn hóa
.có thể đua ra một số định nghĩa như sau:

1

Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
Năm 1871, E.B.TyLor đưa ra định nghĩa “văn hóa hay văn minh ,theo
nghĩa rộng về dân tộc học, nói chung gồm tri thức ,tín ngưỡng,nghệ thuật,đạo
đức,luật pháp,tập quán và một số năng lực và thói quen khác được con người
chiếm lĩnh với tư cách là một thành viên của xã hội”.
Hồ Chí Minh cho rằng “vì lẽ sinmh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống,loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ,chữ viết ,đạo dức pháp
luật ,tôn giáo,văn học nghệ thuật những công cụ sinh hoạt hằng ngày về mặt ăn
ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là
văn hóa”.
• Phát triển là gì?
Phát triển là khuynh hướng vận động đã xác địnhvề hướng của sự vật: từ
thâp đi lên cao.từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn...nhưng nếu hiểu sự vận
động và phát triển một cách biện chứng toàn diện,sâu sắc thì trong sự tự thân
vận động phát triển đã bao hàm sự vận động thụt lùi,đi xuống với nghĩa là tiền
đề,cho sự vận động đi lên hoàn thiện.
Hay nói cách khác: phát triển là sự thay đổi hướng tới con người ,hướng tới xã
hội , “tạo ra những đặc tính đặc trưng của xã hội và cá nhân”. Phát triển hướng
tới sự công bằng “không phải sẽ tạo nên sự cách biệt” gắn với sự tiến bộ xã
hội.
Phát triển phải phù hợp với đặc điểm ,trình đọ phát triển của mỗi cộng đồng.
Nó mang tính đa dạng nhân văn, nhân bản. Phát triển gắn với vai trò của văn
hóa “sẽ được khởi đầu và truyền bá bởi văn hóa”.
b) Văn hóa là động lực phát triển kinh tế
Tại sao nói văn hoá là động lực của sự phát triển? Trước hết phải dựa vào
chức năng của văn hoá: Chức năng nhận thức (tính hiểu biết); chức năng điều
tiết (điều chỉnh) mối quan hệ xã hội và chức năng động lực.

Nói văn hoá là động lực của sự phát triển phải nói đến vai trò của văn hoá
trong sự phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội: Phát triển phải mang tính đồng
bộ, hệ thống biểu hiện bằng chất lượng sống. Phải phát triển hài hòa giữa kinh
2
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
tế và văn hoá, giữa GDP và HDI .Trong đó, nguồn lực con người có vai trò
quyết định, đây là chìa khoá của mọi chìa khoá. Con người tổ chức sản xuất,
quản lý sản xuất tạo ra sản phẩm xã hội. Vì vậy cùng với quá trình phát triển
phải hiện đại hoá dân tộc, trước hết cần phải hiện đại hoá nguồn lực con người.
Đầu tư vào giáo dục đào tạo phải được coi là đầu tư cơ bản để đi tắt đón đầu
trong quá trình phát riển. Con người phải được phát triển toàn diện về trí lực và
thể lực, tư tưởng, lý tưởng, đạo đức, lối sống, đủ điều kiện để bước vào thời đại
CNH - HĐH. Văn hoá phải làm bà đỡ để cho sự ra đời của nền kinh tế tiên tiến
văn minh thông qua việc hoàn thành hệ thống pháp lý và đạo lý xã hội, chống
lại những tiêu cực phản giá trị, phản văn hoá do nền kinh tế thị trường dã man
tạo ra. Trong việc phát triển nguồn lực khoa học công nghệ, không chỉ là quá
trình phát triển KHKT công nghệ mà cái chính là quá trình chuyển đổi tư duy
của cả một cộng đồng dân tộc, nâng cao tầm văn hoá và trình độ văn hoá của
dân tộc, là quá trình làm thay đổi lối sống, nếp sống của xã hội cho phù hợp
với sự phát triển của thời đại công nghiệp.
VD: Ta nhập máy móc tốt nhưng không biết sử dụng, hoặc ngược lại, biết
sử dụng nhưng lại không có máy móc.
Nguồn lực nội sinh của sự phát triển của một dân tộc thấm sâu trong văn
hóa . sự phát triển của một dân tộc phải vươn tới những cái mới ,tiếp nhận cái
mới ,tạo ra cái mới nhưng không tách khỏi cội nguồn của dân tộc ó chính là
văn hóa.
Động lực của sự phát triển kinh tế một phần quan trọng nằm trong những

giá trị văn hóa đang được phát huy (hàm lượng văn hóa trong các lĩnh vực của
đời sống con người càng cao bao nhiêu khả năng phát triển kinh tế xã hội càng
hiện thực và bền vững bấy nhiêu).trong nền kinh tế thị trường một mặt văn hóa
dựa vào tiểu chuẩn của cái đúng ,cái đẹp cái tốt để hướng dẫn và thúc đẩy lao
động phát huy sáng kiến, cải tiến kĩ thuật ,nâng cao tay nghề ...Mặt khác,văn
3
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
hóa sử dụng sức mạnh của các giá trị truyền thống của đạo lí dân tộc để hạn
chế xu hướng sùng bái lợi ích vật chất,sùng bái tiền tệ ,chạy theo lợi nhuận mà
đánh mất giá trị của một con người.
Nền văn hóa việt nam đương đại với những giá trị mới sẽ là tiền đề đưa
nước ta hội nhập ngày càng sâu hơn,toàn diện hơn vào nền kinh tế thế giới.
Trong vấn đề bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững thì văn hóa giúp hạn
chế lối sống chạy theo ham muốn quá mức của “xã hội tiêu thụ” dẫn đến chỗ
làm cạn kiệt tài nguyên,ô nhiễm môi trường sinh thái.
Văn hóa cổ vũ và hướng dẫn cho một lối sống có chừng mực,hài hòa nó
đưa ra mô hình ứng xử thân thiện giữa con người với thiên nhiên vì sự phát
triển bền vững của hiện tại và tương lai. văn hóa là động lực của sự phát triển,
bởi lẽ mọi sự phát triển đều do con người quyết định chi phối. Văn hóa khơi
dậy và nhân lên mọi tiềm năng sáng tạo của con người, huy động sức mạnh nội
sinh to lớn trong con người đóng góp vào sự phát triển xã hội.
c) Văn hóa là mục tiêu phát triển kinh tế
Mục tiêu xây dựng một nước việt nam “dân giàu,nước mạnh,dân chủ công
bằng,văn minh”chính là mục tiêu văn hóa.
Trong chiến lược phát triển kinh tế -xã hội 1991-2000,đảng ta xác định : “mục
tiêu và động lực chính của sự phát triển là vì con người,do con người”. Đồng
thời nêu rõ yêu cầu “tăng trưởng kinh tế phải gắn với tiến bộ và công bằng xã

hội ,phát triển văn hóa ,bảo vệ môi trường”.phát triển hướng tới mục tiêu văn
hóa xã hội mới bảo đảm phát triển bền vững ,trường tồn.
Để làm cho văn hóa trở thành mục tiêu của sự phát triển kinh tế,chúng ta chủ
trương phát triển văn hóa phải gắn kết chặt chẽ và đồng bộ với phát triển kinh
tế xã hội .
Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bồi dưỡng phát huy nhân
tố con người và xây dựng xã hội mới :việc phát triển kinh tế cần đến nhiều
nguồn lực trong đó tri thức của con người là nguồn lực vô hạn có khả năng tái
sinh và tự sinh ,không bao giờ cạn kiệt.các nguồn lực khác sẽ không được sử
4
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
dụng có hiệu quả nếu không có những con người đủ trí tuệ và năng lực khai
thác chúng. Văn hóa là mục tiêu của sự phát triển bởi lẽ, văn hóa do con người
sáng tạo ra, chi phối toàn bộ hoạt động của con người, là hoạt động sản xuất
nhằm cung cấp năng lượng tinh thần cho con người, làm cho con người ngày
càng hoàn thiện, xa rời trạng thái nguyên sơ ban đầu khi từ con vật phát triển
thành con người. Con người tồn tại, không chỉ cần những sản phẩm vật chất
mà còn có nhu cầu hưởng thụ sản phẩm văn hóa tinh thần, con người và xã hội
loài người càng phát triển thì nhu cầu văn hóa tinh thần đòi hỏi ngày càng cao.
Đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần đó chính là đảm bảo sự phát triển ngày
càng nhiều của cải vật chất cho con người và xã hội. Trên ý nghĩa đó, văn hóa
là nền tảng tinh thần của xã hội, đồng thời là mục tiêu của sự phát triển. Vì xét
cho cùng, mọi sự phát triển đều do con người quyết định mà văn hóa thể hiện
trình độ vun trồng ngày càng cao, càng toàn diện con người và xã hội, làm cho
con người và xã hội ngày càng phát triển, tiến bộ; điều đó nghĩa là ngày một xa
rời trạng thái nguyên sơ, mông muội để tiến tới một cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc và văn minh. Trong đó, bản chất nhân văn, nhân đạo của mỗi cá

nhân cũng như của cả cộng đồng được bồi dưỡng; phát huy trở thành giá trị
cao quý và chuẩn mực tốt đẹp của toàn xã hội. Mục tiêu này phù hợp với khát
vọng lâu đời của nhân loại và là mục đích phát triển bền vững, tiến bộ của các
quốc gia, dân tộc. Đây là một nội dung quan trọng của Chủ nghĩa xã hội mà
chúng ta đang xây dựng.
Mục tiêu của văn hóa cuối cùng là :
Vật chất
Con người công bằng xã hội > chất lượng sống
tinh thần
d) Đánh giá vai trò quan trọng của yếu tố văn hóa đối với phát triển kinh
tế-xã hội.
5
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
• Văn hóa là hệ điều tiết của sự phát triển. Bởi lẽ, văn hóa phát huy mặt tích
cực, hạn chế mặt tiêu cực của các nhân tố khách quan và chủ quan, của các
điều kiện bên trong và bên ngoài, bảo đảm cho sự phát triển được hài hòa,
cân đối, lâu bền.
Trong nền kinh tế thị trường, một mặt văn hóa dựa vào chuẩn mực của nó là
chân, thiện, mỹ (cái đúng, cái tốt, cái đẹp) để hướng dẫn và thúc đẩy người lao
động không ngừng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao tay nghề, sản
xuất hàng hóa với số lượng ngày càng nhiều với chất lượng ngày càng cao, đáp
ứng nhu cầu không ngừng tăng lên của xã hội; mặt khác, văn hóa sử dụng sức
mạnh của các giá trị truyền thống, của đạo lý, dân tộc để hạn chế xu hướng
sùng bái hàng hóa, sùng bái tiền tệ, nghĩa là hạn chế xu hướng tiêu cực của
hàng hóa và đồng tiền “xuất hiện với tính cách là lực lượng có khả năng xuyên
tạc bản chất con người, cũng như những mối liên hệ khác”. Hạn chế những tiêu
cực này chỉ có thể là văn hóa và chủ yếu bằng văn hóa

• Vai trò của văn hóa đối với phát triển kinh tế trong xu thế toàn cầu hóa và
công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước:
Toàn cầu hóa kinh tế quốc tế là một xu thế, đòi hỏi chúng ta phải chủ động
và tích cực hội nhâp. Đây là cơ hội để chúng ta phát triển nhanh có hiệu quả,
nhưng cũng là thách thức rất lớn với nước ta trên nhiều mặt, trong đó có cả văn
hóa. Sự thâm nhập của văn hóa độc hại, của sự lai căng văn hóa, của lối sống
thực dụng và những tiêu cực khác của kinh tế thị trường…, đã và đang ảnh
hưởng, làm băng hoại những giá trị văn hóa truyền thống, ảnh hưởng tới sự
phát triển bền vững của đất nước…
Cần phải hiểu rằng về mặt kinh tế, việc thực hiện chính sách hội nhập để
tăng cường liên kết, liên doanh với nước ngoài là rất cần thiết. Song, mọi yếu
tố ngoại sinh như vốn, kỹ thuật, công nghệ, kinh nghiệm quản lý và thị trường
của nước ngoài chỉ có thể biến thành động lực bên trong của sự phát triển, nếu
6
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
chúng được vận dụng phù hợp và trở thành các yếu tố nội sinh của con người
Việt Nam với truyền thống văn hóa, đạo đức, tâm hồn, lối sống của dân tộc
Việt Nam. Trên cơ sở kiến thức khoa học, kinh nghiệm và sự tỉnh táo, khôn
ngoan, chúng ta cần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong quá
trình hội nhập, phát triển. Bởi lẽ, nền văn hóa dân tộc sẽ đóng vai trò định
hướng và điều tiết để hội nhập và phát triển bền vững, hội nhập để phát triển
nhưng vẫn giữ vững được độc lập, tự chủ. Hợp tác kinh tế với nước ngoài mà
không bị người ta lợi dụng, biến mình thành kẻ đi vay nặng lãi, thành nơi cung
cấp nguyên liệu và nhân công giá rẻ, thành nơi tiêu thụ hàng hóa ế thừa và tiếp
nhận chuyển giao những công nghệ lạc hậu, tiếp nhận lối sống không lành
mạnh với những ảnh hưởng văn hóa độc hại…
Vì sự phát triển bền vững, văn hóa phê phán lối sống thực dụng, chụp

giật, chạy theo ham muốn quá mức của “xã hội tiêu thụ”, dẫn đến chỗ làm cạn
kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường sinh thái. Như vậy, văn hóa đã góp phần
quan trọng vào vấn đề bảo vệ môi trường và sự phát triển bền vững...
Tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh toàn cầu
hóa, chúng ta đứng trước thách thức về nhiều mặt, cả trong lĩnh vực tư tưởng,
văn hóa, từ bên trong cả từ bên ngoài. Bởi lẽ, có những trào lưu tư tưởng, văn
hóa ngược dòng từ các trung tâm lớn thế giới luôn tác động đến đời sống tư
tưởng, văn hóa, xã hội nước ta. Những dòng tư tưởng và ấn phẩm "văn hóa"
phản động, đồi trụy, làn sóng tội phạm, bạo lực và ma túy từ nước ngoài tràn
vào góp phần lây lan các tệ nạn xã hội ở nước ta trong những năm gần đây,
cộng với âm mưu "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch và sự suy thoái
về tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, nếu không
kiên quyết ngăn chặn và đẩy lùi có hiệu quả, đó sẽ là một nguy cơ làm suy yếu
nền tảng tinh thần của đất nước, có thể đe dọa ngay cả chế độ với cái gọi là
"cách mạng nhung".
7
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
Bài học từ những nước đang phát triển cho thấy, với sự mở cửa hướng
ngoại tập trung vào kinh tế thì văn hóa truyền thống dễ bị xem thường. Sự du
nhập ào ạt, thiếu chọn lọc các sản phẩm văn hóa từ bên ngoài dẫn đến tình
trạng tha hóa, lai căng, và hủy hoại các giá trị văn hóa nền tảng tinh thần của
xã hội, khoét sâu thêm hố ngăn cách giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn
hóa. Có một nhận định thật chí lý rằng “ kinh tế mất đi có thể lấy lại được, còn
văn hóa nếu mất đi là mất luôn, vĩnh viễn”.
Xuất phát từ yêu cầu hiện đại hóa đất nước trong quá trình mở cửa, hội
nhập, giao lưu với nước ngoài, chúng ta vừa phải biết kế thừa, phát huy các giá
trị văn hóa truyền thống của dân tộc; vừa phải đấu tranh chống sự xâm nhập

của các loại văn hóa độc hại, những khuynh hướng sùng ngoại, lai căng, mất
gốc; vừa ra sức tiếp thu tinh hoa văn hóa của loài người để hình thành nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc ngang tầm thời đại.
• văn hoá là nền tảng tinh thần: Khái niệm văn hoá là nền tảng tinh thần có từ
NQTW 4 Ngày 14/1/1993 (khoá VII) Đây là lần đầu tiên, Đảng ta ra một NQ
riêng về văn hoá. Tên NQ: “Về một số nhiệm vụ văn hoá văn nghệ những
năm trước mắt”, đến văn kiện ĐH VIII và NQ TW5 (khoá VIII) nhắc lại.
Theo đó, văn hoá thuộc lĩnh vực tinh thần, là nền tảng tinh thần. Đây là một
quan điểm quan trọng của Đảng ta về văn hoá, nằm trong quan điểm về đổi
mới, trước hết là đổi mới tư duy. Quan điểm này chỉ rõ vị trí, vai trò đặc biệt
quan trọng của văn hoá. Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hoá thể
hiện sức sống, sức sáng tạo phát triển và bản lĩnh của một dân tộc. Văn hoá
có mối quan hệ thống nhất biện chứng với kinh tế, chính trị. Xây dựng và
phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu cuối cùng là văn hoá. Trong mỗi chính
sách kinh tế - xã hội luôn bao hàm nội dung và mục tiêu văn hoá. Văn hoá có
khả năng khơi dậy tiềm năng sáng tạo của con người - nguồn nhân lực quyết
định

sự

phát

triển

xã

8
Lo Văn Dương

hội.

Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
Trong xã hội có 2 nền tảng: nền tảng vật chất (kinh tế) và nền tảng tinh
thần (văn hoá). Hai nền tảng này hỗ trợ bổ sung cho nhau, cùng nhau phát
triển.
Trong mỗi cá nhân con người, có đời sống vật chất chưa đủ (mới chỉ đáp ứng
được phần “con” (ăn, mặc, ở đi lại và những nhu cầu sinh học) mà phải có
đời sống tinh thần. Không có nền tảng vật chất, con người không thể tồn tại
như một sinh thể, nhưng không có nền tảng tinh thần thì con người cũng
không thể tồn tại như một nhân cách văn hoá. Có thể ví như: vật chất quyết
định sự tồn tại của phần “con”, tinh thần quyết định sự tồn tại của phần
“người”trong mỗi con người.
Trong một xã hội cũng vậy, có nền tảng vật chất chưa đủ, phải có nền tảng
tinh thần mới có thể trở thành cộng đồng được. Nền tảng tinh thần có sức mạnh
ghê gớm (sức mạnh của niềm tin tôn giáo - thánh chiến, tử vì đạo của cả một
cộng đồng). Đó cũng chính là hệ giá trị, là hòn đá nền tảng của văn hóa .
. NQTW5 đã nêu lên khái niệm văn hoá trong một nội hàm rộng, bao quát đời
sống tinh thần nói chung, tập trung vào những lĩnh vực lớn: tư tưởng, đạo đức,
lối sống, phong tục tập quán, giáo dục và khoa học, văn hoá nghệ thuật, thông
tin đại chúng, giao lưu văn hoá với thế giới,các thể chế và thiết chế văn hóa ....
Con người vừa là chủ thể của sự sáng tạo văn hóa vừa là sản phẩm của văn
hóa. Trong quá trình vận động và phát triển, các quốc gia đều xây dựng và phát
triển các giá trị văn hóa của dân tộc mình, bảo lưu và truyền đạt cho các thế hệ
tiếp nối, tạo thành một dòng chảy liên tục của lịch sử văn hóa dân tộc. Các giá
trị văn hóa này được kết tinh ở truyền thống văn hóa dân tộc và được biểu hiện
sinh động ở các giá trị văn hoá vật thể, phi vật thể cùng phương thức ứng xử
của con người trong hoạt động thực tiễn.

9

Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN

Toàn bộ những giá trị đó tạo thành nền tảng tinh thần của dân tộc, là cơ sở
liên kết và đúc kết các thế hệ, tạo nên sức sống của một dân tộc, tạo nên bản
sắc và bản lĩnh của dân tộc trong cuộc đấu tranh và xây dựng và bảo vệ đất
nước.
Nền tảng tinh thần văn hoá Việt Nam là toàn bộ các giá trị do dân tộc Việt
Nam sáng tạo ra đúc kết thành bản sắc văn hoá Việt Nam truyền từ đời này
sang đời khác .
Nền tảng tinh thần xã hội chính là hệ giá trị và chuẩn mực xã hội truyền
thống, đã được đúc kết từ trong lịch sử dân tộc, quốc gia, tạo nên bản sắc văn
hoá, là những nét riêng để phân biệt với các dân tộc khác, quốc gia khác. Bản
sắc dân tộc đó hình thành nên bản lĩnh tinh thần của cộng đồng dân tộc, một
quốc gia và hình thành nên niềm tin, lý tưởng chung của cộng đồng để dân tộc
đó, quốc gia đó hướng tới .
Trong hệ giá trị của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc đều có những giá trị chủ
đạo để tạo dựng ngọn cờ tập hợp các thành viên trong cộng đồng theo một
hướng nhất định. Đó chính là hệ tư tưởng của một quốc gia dân tộc.
Việt Nam ta là một nước đất không rộng, người không đông, thiên nhiên khắc
nghiệt và thường xuyên bị ngoại xâm đe doạ. GS sử học Phan Huy Lê viết:
“Nếu tính từ cuộc cách mạng kháng chiến chống Tần vào thế kỷ thứ III tr.cn
cho đến cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc vào năm 1975, Việt Nam ta đã
phải tiến hành hàng chục cuộc kháng chiến chống ngoại xâm để bảo vệ độc lập
tự do; hàng chục cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng dân tộc để dành lại
độc lập, trong đó có thời kỳ Bắc thuộc hơn một nghìn năm, Minh thuộc 20
năm, Pháp thuộc gần một thế kỷ. Thời gian chống giặc ngoại xâm và đô hộ
của nước ngoài lên đến 12 thế kỷ, chiếm quá nửa thời gian lịch sử”...

Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, do đặc điểm của nền nông nghiệp lúa
10
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
nước, hình thành nên văn hoá làng xã, mọi người gắn kết thành làng, thành
nước thành cộng đồng vững chắc, coi làng nước là cái thiêng liêng cần phải
được bảo vệ. Với lịch sử dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm (liên tục phải
chống đỡ với giặc ngoại xâm và những thảm họa của thiên nhiên, đắp đê chống
bão lụt phải cả làng, cả nước ra chống…) đã đúc kết nên những giá trị, hình
thành nên những nét văn hoá vô cùng quý báu của dân tộc Việt Nam. Đó chính
là bản sắc văn hóa Việt Nam mà nghị quyết trung ương 5 đã đúc kết.
Khái quát lại, những giá trị văn hoá Việt Nam gồm có những điểm chính: Lòng
yêu nước, tinh thần cộng đồng, lòng nhân ái khoan dung, tính cần cù giản dị,
khả năng thích ứng nhanh với hoàn cảnh. Trong đó, giá trị truyền thống lòng
yêu nước, ý chí tự cường …được xếp lên hàng đầu. GS Trần Văn Giàu trong
cuốn: “giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam” có viết: “Sau nghìn
năm đô hộ của Bắc phương, người Việt không hóa thành Hán, sau non nửa thế
kỷ bị Pháp cai trị, người Việt làm sao mà hóa thành tây da vàng” Bề dày văn
hoá Việt Nam đã hun đúc nên các giá trị văn hoá Việt Nam. Nếu không có lòng
yêu nước, ý thức cộng đồng “nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một
nước phải thương nhau cùng” để gắn kết cá nhân, gia đình, tộc họ, làng xã, tổ
quốc…thì làm sao chống lại các nước lớn suốt trong diễn trình lịch sử luôn lăm
le xâm chiếm và đồng hóa ta.
Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, Đảng ta xác định văn hoá là nền tảng
tinh thần xã hội, là cơ sở để phát huy chủ nghĩa yêu nước, tinh thân đoàn kết
dân tộc, phát huy ý chí bản lĩnh trí tuệ và đạo lý của dân tộc trong sự nghiệp
đổi mới đất nước .
Chăm lo văn hoá là chăm lo củng cố nền tảng tinh thần trong xã hội, thiếu

nền tảng tinh thần tiến bộ và lành mạnh, không quan tâm giải quyết tốt mối

11
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN
quan hệ giữa phát triển kinh tế, giữa tiến bộ và công bằng xã hội thì không thể
có sự phát triển kinh tế -xã hội bền vững.
Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, xây dựng một
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, con người phát triển toàn diện.
Văn hoá là kết quả của kinh tế, đồng thời là động lực của phát triển kinh
tế. Các nhân tố văn hóa phải gắn kết chặt chẽ với đời sống hoạt động xã hội
trên mọi phương diện giá trị, kinh tế, xã hội, luật pháp, kỷ cương, biến thành
nguồn lực nội sinh quan trọng nhất của phát triển.
Tóm lại, có thể thấy rằng: giá trị tinh thần đóng vai trò quyết định, là nền
tảng tinh thần xã hội, là hòn đá tảng của sự phát triển kinh tế, xã hội.
III. KẾT LUẬN
Như vậy ,qua những phân tích trên ta thấy được rằng trong xu thế phát triển
kinh tế ,xu thế toàn cầu hóa hiện nay thì phát triển kinh tế xã hội là điều vô
cùng quan trọng bên cạnh đó ta không thể chỉ quan tâm đến phát triển kinh tế
mà quyên đi yếu tố vô cùng quan trọng đó là yếu tố văn hóa . Đó là nguồn
động lực và đồng thời cũng là mục tiêu cho phát triển kinh tế xã hội .
Ngày nay, dường như cả thế giới đều nhất thành quan điểm cho rằng văn
hóa chiếm giữ những vai trò nhất định trong quá trình phát triển. Biết vận dụng
tốt yếu tố văn hóa để tạo dựng “tiếng vang” và góp phần cho sự đi lên của kinh
tế-xã hội là việc làm khôn ngoan nhất. Chỉ khi phát huy được ý thức hướng về
quốc gia, dân tộc, cộng đồng và đặc biệt là khai thác hiệu quả khía cạnh văn
hóa trong việc tạo dựng, quản lí và sử dụng nguồn lực con người thì một quốc
gia mới tạo được sức mạnh tổng hợp để phát triển về mọi mặt. Theo đó, nhìn

nhận vai trò làm một trong những động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã
hội của yếu tố văn hóa ở Việt Nam - thật sự cần lắm thay.

12
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

/> /> />
13
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN

Xây dựng các công trình văn hóa trọng điểm là một trong những nội dung để
xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020.

Múa lân

14
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN

Lễ hội

Lễ hội đâm trâu

15
Lo Văn Dương


Bài tập lớn học kì -ĐCVHVN

MỤC LỤC

16
Lo Văn Dương