Tài liêu sửa chữa và bảo dưỡng ly hợp và hộp số thuỷ lực

t r ì n h đ ộ đ à o t ạ o

1
bộ lao động - thơng binh và x hộiã
Tổng cục dạy nghề
Dự án giáo dục kỹ thuật và dạy nghề (VTEP)
Sách hớng dẫn giáo viên
a)
b)
c)
Hà Nội - 2004
Mô đun : sửa chữa và bảo dỡng
Ly hợp và hộp số thuỷ lực
M sốã : Har 02.18
Nghề sửa chữa ôtô
Logo
Tuyên bố bản quyền :
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình
Cho nên các nguồn thông tin có thể đ-
ợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích
dùng cho các mục đích về đào tạo và
tham khảo .
Mọi mục đích khác có ý đồ lệch lạc
hoặc
sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Tổng Cục Dạy nghề sẽ làm mọi cách
để bảo vệ bản quyền của mình.
Tổng Cục Dạy Nghề cám ơn và hoan
nghênh các thông tin giúp cho chúng

tôI sửa chữa,hiệu đính và hoàn thiện
tốt hơn tàI liệu này.
Địa chỉ liên hệ:
Dự án giáo dục kỹ thuật và nghề
nghiệp
Tiểu Ban Phát triển Chơng trình Học
liệu
................
Mã tài liệu
Mã quốc tế ISBN : ......
2
Lời tựa
(Vài nét giới thiệu xuất xứ của chơng trình và tài liệu)
Tài liệu này là một trong các kết quả của Dự án GDKT-DN ..

(Tóm tắt nội dung của Dự án)
(Vài nét giới thiệu quá trình hình thành tài liệu và các thành phần tham gia)
(Lời cảm ơn các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đ tham gia )ã
(Giới thiệu tài liệu và thực trạng)
Sách hớng dẫn giáo viên là tàI liệu hớng dẫn giảng dạy cho từng mô đun/môn
học trong hệ thống mô đun và môn học đào tạo cho
Nghề Sửa chữa ôtô ở cấp độ II..
Các thông tin trong tài liệu có giá trị hớng dẫn giáo viên thiết kế và tổ chức các bài dạy
cho mô đun/môn học một cách hợp lý. Giáo viên vẫn có thể thay đổi hoặc điều chỉnh
cho phù hợp với điều kiện và bối cảnh thực tế trong quá trình đào tạo .
Đây là tài liệu thử nghiệm sẽ đợc hoàn chỉnh để trở thành Sách hớng dẫn giáo
viên chính thức trong hệ thống dạy nghề.
Hà nội, ngày tháng năm
Giám đốc Dự án quốc gia
3

Mục lục
Đề mục Trang
1. Lời tựa 3
2. Mục lục 4
3. Giới thiệu về mô đun 5
4. Nội dung chính của mô đun 6
5. Liệt kê các nguồn lực cần thiết cho mô đun 7
6. Bài 1 - Cấu tạo biến mô men thuỷ lực 8
7. Bài 2 - Sửa chữa và bảo dỡng biến mô men thuỷ lực 11
8. Bài 3 -Cấu tạo hộp số hành tinh 14
9. Bài 4- Sửa chữa và bảo dỡng hộp số hành tinh 17
10. Bài 5 - Sửa chữa và bảo dỡng bộ điều khiển và các cảm biến 20
11. Đáp án các câu hỏi và bài kiểm tra 23
12. Kế hoạch và cách thức đánh giá kết quả học tập mô đun 25
13. Tài liệu tham khảo 26
4
giới thiệu về mô đun
Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun :
Biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh là những bộ phận của hệ thống truyền lực
đợc dùng nhiều trên các ôtô hiện đại ngày nay. Có nhiệm vụ tự động truyền, cắt, thay
đổi hớng chuyển động, biến đổi mômen và số vòng quay của động cơ bằng thuỷ lực
phù hợp với lực kéo của ôtô.
Sửa chữa và bảo dỡng biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh là một công việc có
tính thờng xuyên, phức tạp và quan trọng đối với nghề sửa chữa ôtô, nhằm nâng cao
tuổi thọ của biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô và đáp ứng các tính năng tự
động điều khiển và tính tiện nghi của ôtô ngày nay. Công việc sửa chữa không chỉ cần
những kiến thức cơ học ứng dụng kỹ năng sửa chữa cơ khí và thuỷ lực, mà nó còn đòi
hỏi sự yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao của của ngời thợ sửa chữa ôtô.
Mục tiêu của mô đun:
Nhằm đào tạo cho học viên có đầy đủ kiến thức về cấu tạo và nguyên tắc hoạt đông

các bộ phận của hệ thống truyền động thuỷ cơ ( Biến mô men thuỷ lực và hộp số hành
tinh..) trên ôtô. Đồng thời có đủ kỹ năng phân định về cấu tao để tiến hành bảo dỡng
và kiểm tra, sửa chữa các h hỏng của các bộ phận hệ thống truyền động thuỷ cơ với
việc sử dụng đúng và hợp lý các trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo đúng quy trình, yêu
cầu kỹ thuật, an toàn và năng suất cao.
Mục tiêu thực hiện của mô đun:
1. Trình bày đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ của các bộ phận của biến mô men thuỷ
lực và hộp số hành tinh và cơ cấu chuyển số AET trên ôtô.
2. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động các bộ phận : biến mô men thuỷ
lực, hộp số hành tinh và cơ cấu chuyển số AET
3. Phân tích đúng những hiện tợng, nguyên h hỏng chung và của các bộ phận : biến
mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh và cơ cấu chuyển số AET trên ôtô
4. Trình bày đợc phơng pháp bảo dỡng, kiểm tra và sữa chữa những h hỏng của các
bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh
5. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng, sửa chữa các chi tiết, bộ phận của các bộ phận:
biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh đúng quy trình, quy phạm và đúng các
tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa.
7. Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa đảm bảo chính
xác và an toàn.
Nội dung chính của mô đun:
1. Yêu cầu và nhiệm vụ của biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh và cơ cấu
chuyển số AET trên ôtô.
2. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh
ôtô.
3. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của cơ cấu tự động điều khiển và các bộ cảm
biến trong biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh trên ôtô..
4. Hiện tợng, nguyên nhân, phơng pháp kiểm tra, chẩn đoán và bảo dỡng, sửa chữa
h hỏng của các bộ phận của biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh trên ôtô.
5. Sửa chữa và bảo dỡng : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
6. Bảo dỡng cơ cấu điều khiển và các bộ cảm biến.

7. Sử dụng dụng cụ, thiết bị và kỹ thuật an toàn trong sửa chữa, bảo dỡng: biến mô
men thuỷ lực và hộp số hành tinh trên ôtô.
Nội dung chính của mô đun
5
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của các bộ phân : biến mô men thuỷ lực và hộp số
hành tinh ôtô.
2. Cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
3. Hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo dỡng, kiểm tra, sửa chữa các chi
tiết, bộ phận của : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
4. Bảo dỡng, tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa các bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp
số hành tinh ôtô.
Bài Danh mục các bài học Lý
thuyết
Thực
hành
Các
hoạt
động
khác
Bài 1 Cấu tạo biến mô men thuỷ lực. 6 16
Bài 2 Sửa chữa và bảo dỡng biến mô men thuỷ lực 6 16
Bài 3 Cấu tạo hộp số hành tinh ôtô. 6 16
Bài 4 Sửa chữa và bảo dỡng hộp số hành tinh ôtô. 6 16
Bài 5 Bảo dỡng các bộ cảm biến . 6 16
Cộng 30 80
Các hình thức dạy- học chính trong mô đun
1. Học trên lớp về :
- Nhiệm vụ , yêu cầu và phân loại : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh
ôtô.
- Cấu tạo, nguyên tắc hoạt động : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh

ôtô.
2. Nghe thuyết trình tại phòng chuyên môn hoá về :
- Hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo dỡng, kiểm tra và sửa
chữa các bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
- Quy trình bảo dỡng và tháo lắp các bộ phân : biến mô men thuỷ lực và hộp số
hành tinh ôtô.
3. Tự nghiên cứu các tài liệu và làm bài tập về :
- Các kiến thức và hình vẽ liên quan đến các bộ phân : biến mô men thuỷ lực và
hộp số hành tinh ôtô.
4. Thực tập tại xởng trờng về :
- Tháo lắp, bảo dỡng, kiểm tra và sửa chữa các bộ phận của : biến mô men thuỷ
lực và hộp số hành tinh ôtô.
5. Tham quan thực tế tại các cơ sở sửa chữa ôtô về :
- Bảo dỡng và sửa chữa các bộ phận của : biến mô men thuỷ lực và hộp số
hành tinh ôtô.
6
các nguồn lực cần thiết cho mô đun
1. Vật liệu:
- Mỡ bôi trơn, dầu hộp số và dung dịch rửa
- Giẻ sạch.
- Các đệm, đĩa ma sát và joăng bìa
- Các chi tiết h hỏng cần thay thế
2. Dụng cụ và trang thiết bị:
- Mô hinh cắt của các bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
- Các bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
- Bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ôtô.
- Các dụng cụ kê kích và thiết bị nâng hạ.
- Phòng học chuyên môn hoá, xởng thực hành có đủ trang thiết bị đo kiểm hiện đại
và ánh sáng, hệ thống thông gió đúng tiêu chuẩn
- Tranh treo tờng về sơ đồ cấu tạo của các bộ phận : biến mô men thuỷ lực và hộp số

hành tinh ôtô.
- Máy chiêú Overhead, ảnh và CD ROM về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của
biến mô men thuỷ lực và hộp số hành tinh ôtô.
- Các tàI liệu hớng dẫn và tham khảo khác về biến mô men thuỷ lực và hộp số hành
tinh ôtô.
- Phiếu kiểm tra, các bảng quy trình tháo lắp, quy trình bảo dỡng và kiểm tra chi tiết.
7
tổ chức thực hiện bài dạy
Bài 1
Cấu tạo biến mô men thuỷ lực - M bài: HAR.02 18 01ã
I. Công việc chuẩn bị vật t và các trang thiết bị
1. Vật t và các trang thiết bị
- Phòng học lý thuyết
- Mô hinh cắt : biến mô men thuỷ lực
- Các chi tiết rời của bộ biến mô men thuỷ lực
- Tranh treo tờng về sơ đồ cấu tạo của các bộ phận : biến mô men thuỷ lực
- Máy chiêú Overhead và CD ROM về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của biến mô
men thuỷ lực
- Xởng thực hành có đủ trang thiết bị đo kiểm hiện đại và có ánh sáng, hệ thống
thông gió đúng tiêu chuẩn
- 4 bảng quy trình tháo lắp, bảo dỡng bộ biến mô men thuỷ lực.
- 4 bộ biến mô men thuỷ lực dùng tháo lắp học tập.
- 4 bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ôtô.
- 4 bàn ép tháo lắp bộ biến mô men thuỷ lực và 4 bàn tháo lắp.
- 1 kg mỡ bôi trơn và 4 lít dung dịch rửa (hoặc xăng)
- 0,4 kg giẻ sạch.
- Các đĩa ma sát và chốt hãm và đệm, van...
2. Địa điểm tham quan
- Liên hệ cho học viên đI tham quan tại một xởng đại tu ôtô có trang thiết bị tơng đối
hiện đại, loại công suất 250 xe trở lên để học tập có kháI niệm về nội dung công việc

sửa chữa và bảo dỡng hệ thống truyền lực loại biến mô men thuỷ lực.
3. Tài liệu phát tay cho các học viên
Mỗi học viên sẽ đợc phát :
- Một bản vẽ sơ đồ cấu tạo về biến mô men thuỷ lực
- Một bản vẽ quy trình tháo lắp, bảo dỡng và điều chỉnh biến mô men thuỷ lực
- Một số bản vẽ sơ đồ cấu tạo về các loại biến mô men thuỷ lực
II. Tổ chức các hoạt động dạy - học
1. Thuyết trình có minh hoạ về :
- Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của biến mô men thuỷ lực.
- Ưu, nhợc điểm và phạm vi ứng dụng rộng rải của biến mô men thuỷ lực trên ôtô. Vì
có hệ số ma sát lớn, tăng giảm mô men hợp lý, tự động cắt nối làm việc êm, thoát
nhiệt tốt, độ bền cao.
- Cấu tạo, công dụng, tên gọi các chi tiết, giáo viên cần thuyết trình có minh hoạ
thông qua bản vẽ cấu tạo và vật thật của biến mô men thuỷ lực để học viên nhận dạng
các chi tiết, bộ phận và các vị trí lắp biến mô men thuỷ lực
- Nguyên tắc hoạt động của biến mô men thuỷ lực. Sử dụng máy chiêú và CD ROM
(5 phút) để chiếu hai trạng thái làm việc của biến mô men thuỷ lực: trạng thái biến mô
men, truyền mô men xoắn từ động cơ đến trục sơ cấp hộp số và ở trạng thái đóng ngắt
mô men xoắn từ động cơ để cho việc chuyển số êm.
- Thứ tự các bớc của quy trình tháo lắp, quy trình bảo dỡng biến mô men thuỷ lực và
các chú ý về sai hỏng trong kỹ thuật, biện pháp khắc phục và an toàn lao động khi tháo
lắp biến mô men thuỷ lực, thông qua các bản vẽ quy trình tháo lắp và bảo dỡng.

8
2. Trình diễn mẫu về :
Thông qua bản vẽ cấu tạo, bản vẽ quy trình tháo lắp và bảo dỡng, giáo viên trình
diễn tháo lắp và bảo dỡng mẫu để học viên cùng quan sát biết phơng pháp tháo lắp
và nhận dạng cấu tạo, vị trí lắp ghép của các chi tiết của biến mô men thuỷ lực.
- Tháo rời biến mô men thuỷ lực
- Giới thiệu về cấu tạo và sự lắp ghép giữa các chi tiết

- Bảo dỡng tra mỡ bôi trơn các chi tiết (ổ bi, chốt)
- Lắp và điều chỉnh biến mô men thuỷ lực
3. Tổ chức cho học viên thực tập :
- Tổ chức học viên thành các nhóm nhỏ 4 ngời cùng nghiên cứu, thảo luận thông qua
các bản vẽ cấu tạo và bản quy trình tháo lắp, bảo dỡng của biến mô men thuỷ lực để
họ cùng quan sát nhận dạng cấu tạo, vị trí lắp ghép của các chi tiết của biến mô
men thuỷ lực.
- Hớng dẫn các nhóm học viên sử dụng dụng cụ tháo rời biến mô men thuỷ lực,
quan sát và nhắc nhở các sai hỏng thòng gặp và biện pháp khắc phục
4. Tổ chức cho học viên tham quan :
- Giáo viên tổ chức và hớng dẫn cho các nhóm học viên các nội dung, yêu cầu về
tham quan và thực tập tại các cơ cở bảo dỡng và sửa chữa ôtô hiện đại
5. Tổ chức cho học viên tự nghiên cứu và làm bài tập :
- Địa điểm, môi trờng : Tại th viện, tại lớp học, câu lạc bộ hoặc tại nhà.
- Hớng dẫn các tài liệu tham khảo về biến mô men thuỷ lực ôtô.
- Vẽ sơ đồ cấu tạo của biến mô men thuỷ lực
- Nghiên cứu tài liệu tham khảo và trình bày đợc nguyên tắc hoạt động các bộ phận
của loại biến mô men thuỷ lực.
- Hớng dẫn cũng cố và phát triển kỹ năng đọc bản vẽ và tìm kiếm các số liệu, các
thông số trong kỹ thuật sửa chữa cùng với nhóm học viên về biến mô men thuỷ lực và
viết báo cáo, trình bày chung cho cả lớp cùng trao đổi.
III. Cách thức kiểm tra đánh giá
1. Kiến thức:
Qua các câu hỏi về yêu cầu, nhiệm vụ và cấu tạo, nguyên tắc hoạt động các bộ phận
của biến mô men thuỷ lực vào đầu tiết học.
Cơ sở đánh giá:
Đánh giá của giáo viên qua sự trình bày của học viên
- Trình bày đợc đầy đủ các nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo và nguyên tắc hoạt động các
bộ phận của biến mô men thuỷ lực . - Đạt yêu cầu : 5 - 10 điểm

2. Kỹ năng:
Đánh giá của giáo viên qua sản phẩm của học viên về:
- Sản phẩm tháo lắp, bảo dỡng và điều chỉnh đợc biến mô men thuỷ lực đúng quy
trình, quy phạm, đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật và đúng thời gian quy định và an toàn.
- Đạt : 7 điểm.
Vợt thời gian - Đạt : 1 điểm
-Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng đảm bảo chính xác và an toàn.
- Đạt : 1 điểm
- Chuẩn bị, bố trí và sắp xếp nơi làm việc vệ sinh, an toàn và hợp lý. - Đạt : 1 điểm
9
IV. Các dạng câu hỏi và bài tập kiểm tra đánh giá
* Câu hỏi kiểm tra đầu tiết học
1. Nhiệm vụ của bộ biến mô ?
2. Ưu nhợc điểm của bộ biến mô ?
* Một bài kiểm tra viết về :
- Nguyên tắc hoạt động của biến mô men thuỷ lực
* Một bài kiểm tra về hoạt động tự nguyên cứu :
- Cấu tạo của biến mô men thuỷ lực
* Hai bài kiểm tra đánh giá kỹ năng thực hành về :
1. Tháo lắp và bảo dỡng biến mô men thuỷ lực
2. Điều chỉnh biến mô men thuỷ lực
Đánh giá kết quả học tập của toàn bài
- Kết quả điểm kiểm tra viết và bài tập tự nghiên cứu -Lấy hệ số 1
- Kết quả điểm kiểm tra viết (45 phút) và bài tập tự nghiên cứu -Lấy hệ số 2
- Kết quả điểm kiểm tra bài tháo lắp biến mô men thuỷ lực -Lấy hệ số 3
10