Chương trình quản lý tổng hợp vùng ven biển

2

3

NỘI DUNG
Thách thức 



Hướng tiếp cận 
Tác động 





Các đối tác và nhà tài trợ của Chương trình  

Chương trình Quản lý Tổng hợp Vùng ven biển (ICMP) là chương trình phát triển do Chính
phủ Việt Nam, Đức và Úc tài trợ. Mục tiêu là hỗ trợ các cơ quan của Việt Nam chuẩn bị cho
vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long ứng phó với sự thay đổi của môi trường và đặt
nền móng cho tăng trưởng bền vững.

 

4

 

7

 13



 16


4

5

THÁCH THỨC
Đồng bằng sông Cửu Long là nơi cư trú của 17 triệu
người và là vùng canh tác nông nghiệp quan trọng
nhất của cả nước. Sản lượng lúa gạo của vùng chiếm
55% tổng sản lượng cả nước, cung cấp lương thực cho
hơn 145 triệu dân, gần bằng tổng dân số của cả Đức
và Pháp cộng lại. Nhờ có Đồng bằng sông Cửu Long mà
Việt Nam – một nước từng trải qua nạn đói kém trở
thành quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới.

Tuy nhiên, hiện nay Đồng bằng sông Cửu Long đang
phải đối mặt với các mối đe dọa. Biến đổi khí hậu dẫn
đến tình trạng nước biển dâng, và theo các nghiên
cứu chính thức, 38% diện tích Đồng bằng sông Cửu
Long có thể bị nước biển nhấn chìm vào năm 2100.
Một số khu vực ven bờ đang bị xâm thực khoảng 30 m

mỗi năm. Rừng ngập mặn dọc theo bờ biển bảo vệ đất

liền khỏi ảnh hưởng của bão, lũ hiện đang bị suy giảm
nghiêm trọng. Bên cạnh đó, tần suất bão lũ cũng có
khả năng gia tăng đáng kể trong tương lai. Hơn nữa,
mức độ gia tăng xâm nhập mặn dẫn đến tình trạng đất
nhiễm mặn, gây khó khăn đáng kể cho sản xuất nông
nghiệp. Các thách thức này đe dọa đến tương lai của
vùng Đồng bằng sông Cửu Long và khả năng cung cấp
các dịch vụ sinh thái quan trọng mà cộng đồng dân cư
địa phương đang sống phụ thuộc vào đó.

Tuy nhiên, sự suy thoái liên tục các hệ sinh thái chỉ
là một vấn đề. Mối đe dọa nghiêm trọng khác đối với
Đồng bằng sông Cửu Long là hiện tượng thời tiết cực
đoan, đặc biệt là bão lũ lớn. Trong trường hợp có lũ
bão lớn, một lượng lớn nước có thể tràn qua đê tại
các điểm khác nhau và có thể khiến nước xâm nhập
vào sâu trong nội địa từ 20 – 30 km mà không thể tiêu
thoát được. Điều đó sẽ gia tăng đáng kể hiện tượng
đất bị nhiễm mặn và phá hủy những diện tích lớn hoa

màu, đặt sinh kế của hàng vạn nông dân trong tình
trạng bị đe dọa.

Đồng bằng sông Cửu Long đang phải đối mặt rất nhiều
thách thức khác nhau và các thách thức này có mối liên
hệ mật thiết với nhau. Ví dụ, rừng ngập mặn là một
phần không thể thiếu trong bảo vệ vùng ven biển; bảo
vệ vùng ven biển đóng vai trò quan trọng trong kiểm
soát độ mặn của đất; độ mặn của đất có tác động đến
sản xuất nông nghiệp; việc quản lý nước mặn cho nhu

cầu sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản thường
phức tạp và dẫn đến mâu thuẫn giữa những người dân
trong cạnh tranh nhu cầu về nguồn nước – đây chỉ là
một số các mối liên hệ giữa các thách thức được đề cập.
Đó là lý do tại sao Chính phủ Úc, Đức và Việt Nam cùng
chung tay thực hiện Chương trình Quản lý Tổng hợp
Vùng ven biển (ICMP) từ năm 2011 nhằm giúp vùng
ven biển Đồng bằng sông Cửu Long chống chịu tốt hơn
với biến đổi khí hậu.


6

7

HƯỚNG TIẾP CẬN
Mục đích của ICMP là củng cố vùng ven biển Đồng
bằng sông Cửu Long, giúp chống chịu tốt hơn với biến
đổi khí hậu và các thay đổi của môi trường.
Mục tiêu này không thể đạt được nếu áp dụng phương
pháp tiếp cận ngành một chiều. Bản chất của vấn đề là
nhiều vấn đề xâu chuỗi với nhau, như quản lý nước,
lâm nghiệp, đê điều, nông nghiệp và thủy sản. Các vấn
đề này thuộc trách nhiệm của nhiều cơ quan khác

nhau tại Việt Nam và ít có sự phối hợp giữa các cơ
quan này với nhau.

Đây là lý do ICMP áp dụng hướng tiếp cận liên ngành
theo chiều dọc, mở rộng theo 6 lĩnh vực hoạt động:

nông nghiệp, thủy sản, bảo vệ vùng ven biển, lâm
nghiệp, lập kế hoạch & ngân sách và quản lý nước.
Chỉ bằng cách kết hợp các lĩnh vực này – ví dụ bằng
cách đưa các kinh nghiệm trong quản lý các giải pháp
kỹ thuật cấp tỉnh thành quy định pháp lý về vùng ven
biển ở cấp quốc gia, hoặc nâng cao nhận thức về các
biến động môi trường để khuyến khích người nông
dân thay đổi kỹ thuật của họ cho phù hợp – Chương
trình mới có thể đạt được các mục tiêu đề ra.


8

9

Bảo vệ vùng bờ dựa vào các hệ sinh
thái

Hỗ trợ nông dân thích ứng với biến đổi
khí hậu

Chương trình đã xây dựng các giải pháp kỹ thuât giúp
đường bờ dịch chuyển thêm 180m ra phía biển, dành
lại đất cho phục hồi rừng ngập mặn. Đặc biệt, nếu
được kết hợp với các giải pháp bảo vệ vùng bờ khác,
những đai rừng này là giải pháp tốt nhất bảo vệ, chống
lại ảnh hưởng của bão lụt. Hướng tiếp cận này tạo nền
tảng cho các kế hoạch bảo vệ tổng hợp vùng bờ cho
Đồng bằng sông Cửu Long.

Chương trình hỗ trợ nông dân áp dụng các kỹ thuật
mới nhằm ứng phó tốt hơn với biến đổi khí hậu,
tăng thu nhập và bảo vệ môi trường. Chẳng hạn như
phương pháp canh tác lúa cải tiến giúp giảm tới 30%
lượng nước và thuốc bảo vệ thực vật, hay biện pháp
hỗ trợ các hộ sản xuất tôm sinh thái thân thiện với môi
trường tiếp cận thị trường quốc tế.

Thúc đẩy hợp tác liên tỉnh
Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu không dừng lại ở
phạm vi từng tỉnh. Điều này lý giải tại sao Chương
trình hỗ trợ các cơ quan chính quyền cấp tỉnh và trung
ương xây dựng cơ chế phối hợp trong bảo vệ và phát
triển vùng ven biển có khả năng chống chịu với khí
hậu, khuyến khích các cơ quan cấp tỉnh lồng ghép biến
đổi khí hậu và bảo vệ vùng ven biển vào kế hoạch ngân
sách của tỉnh.


10

11

Lĩnh vực hoạt động

Quản lý nước
Nông nghiệp

Bảo vệ vùng
ven biển

Lập kế hoạch
& ngân sách
Lâm nghiệp
Thủy sản


12

13

TÁC ĐỘNG
Các tác động điển hình của ICMP Pha I (2011 – 2014):

603
603 ha rừng ngập mặn
được phục hồi.

22 mô hình sinh kế
được giới thiệu giúp
làm giảm áp lực môi
trường và tăng đến
60% thu nhập cho
8.500 hộ gia đình.

60 %

99 %
99 % đê vùng bờ của Sóc
Trăng và Bạc Liêu hiện

không chịu tác động trực
tiếp của sóng biển.

Hai gói chính sách về
quản lý rừng và quản lý
tưới được xây dựng, dự
kiến mang lại lợi ích cho
8,7 triệu người dân.

8,7triệu


14

15

1

1

2

Trước

SAU 20 THÁNG

Đất trống không thể trồng cây

Đất trống đã được phục hồi

TRƯỚC

SAU 23 THÁNG

Hiện trường xói lở bắt đầu được bồi lắng do có hàng rào
chắn sóng và trồng một số cây con ngập mặn

Đã giành lại được từ biển 180 m đất với thảm thực vật
phong phú, vươn xa hơn nhiều so với hiện trường trồng rừng
và hàng rào chắn sóng

110

2

m

180
m
Chú thích

N

Rừng và đất trống
Đất trống được Chương trình phục hồi
Phục hồi rừng ngập mặn trên bãi lầy (đã trồng rừng)
Tái sinh tự nhiên rừng ngập mặn (sau khi trồng)
Quản lý nước

16

17

CÁC ĐỐI TÁC VÀ NHÀ TÀI TRỢ CỦA CHƯƠNG TRÌNH
BỘ NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
(NN & PTNT)

BỘ HỢP TÁC KINH TẾ
VÀ PHÁT TRIỂN
LIÊN BANG ĐỨC (BMZ)

BỘ NGOẠI GIAO
VÀ THƯƠNG MẠI ÚC (DFAT) –
CƠ QUAN HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN ÚC

TỔ CHỨC HỢP TÁC
PHÁT TRIỂN ĐỨC
GIZ

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT)
chịu trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà
nước về nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy lợi / các dịch
vụ quản lý nước, phát triển nông thôn và các lĩnh vực
khác. Bộ NN & PTNT là cơ quan chủ quản của ICMP;
theo đó Bộ NN & PTNT và các cơ quan trực thuộc Bộ
ở cấp tỉnh (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)
là các đối tác thực hiện quan trọng nhất. Ban Quản
lý các Dự án Lâm nghiệp thuộc Bộ NN & PTNT là cơ

quan phối hợp thực hiện Chương trình.

Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức xây
dựng các hướng dẫn và quan điểm làm cơ sở cho
chính sách phát triển của Đức. Đây là cơ sở để xây
dựng các dự án hợp tác với các nước đối tác và các
tổ chức phát triển quốc tế.

Chương trình hỗ trợ nước ngoài của chính phủ Úc là một

Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức GIZ là một doanh
nghiệp thuộc chính phủ liên bang Đức chuyên hỗ trợ
kỹ thuật cho các quá trình chuyển đổi kinh tế, chính
trị, xã hội dưới hình thức hợp tác quốc tế và hợp tác
phát triển. GIZ hoạt động tại 130 quốc gia trên khắp
thế giới thay mặt cho chính phủ Đức, các nhà tài trợ
khác và các bên liên quan được lựa chọn thuộc khối
tư nhân.

Kể từ năm 1990, Đức đã cấp hơn 1,8 tỉ Euro cho
Việt Nam, hầu hết dưới hình thức vốn vay đối với
các chương trình hợp tác chung. Các lĩnh vực trọng
tâm trong hợp tác song phương với Việt Nam là môi
trường (quản lý vùng ven biển và đa dạng sinh học),
năng lượng và đào tạo nghề.

chương trình do chính phủ liên bang cấp vốn nhằm giúp
giảm nghèo tại các nước đang phát triển. Bộ Ngoại giao và
Thương mại Úc – Cơ quan Hỗ trợ Phát triển Úc chịu trách
nhiệm quản lý Chương trình. Chính phủ Úc phối hợp với

chính phủ các nước, Liên hợp quốc, các công ty của Úc và
các tổ chức phi chính phủ thiết kế và xây dựng các dự án,
khắc phục các nguyên nhân và hậu quả của đói nghèo
tại các nước đang phát triển thông qua Bộ Ngoại giao và
Thương mại – Cơ quan Hỗ trợ Phát triển.
Chương trình cho quốc gia Việt Nam tập trung vào thúc
đẩy hội nhập kinh tế hơn nữa trong khu vực của Việt
Nam thông qua hỗ trợ cơ sở hạ tầng giao thông vận tải
và cải cách kinh tế; tăng cường nguồn nhân lực của Việt
Nam và nâng cao tính bền vững môi trường.

Theo đó, GIZ là cơ quan thực hiện ICMP. Trong hơn 20
năm hoạt động tại Việt Nam, GIZ hiện có khoảng 250
chuyên gia làm việc trên khắp cả nước, bao gồm nhân
sự trong nước và quốc tế, chuyên gia phát triển và các
chuyên gia quốc tế khác.



Đơn vị xuất bản
Deutsche Gesellschaft für
Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
Chương trình Quản lý Tổng hợp Vùng ven biển (ICMP)
Phòng K1A, Số 14, Thụy Khuê, Tây Hồ,
Hà Nội, Việt Nam
www.giz.de/viet-nam; />
Cập nhật
Tháng 11/2014
Thiết kế và trình bày
Schumacher. Visuelle Kommunikation

www.schumacher-visuell.de
In ấn
Công ty Golden Sky Co., Ltd
Hình ảnh
© GIZ
GIZ chịu trách nhiệm về nội dung của ấn phẩm này.
Thay mặt cho
Bộ Hợp tác kinh tế và Phát triển liên bang Đức (BMZ)
Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT)