Bài tập lớn học kì đề 9, luật đất đai

T

rong những năm gần đây, để thực hiện chính sách phát triển kinh
tế, xã hội củađất nước, Nhà nước đã tiến hành thu hồi đất, giải
phóng mặt bằng phục vụ cho các dự án phát triển. Trong quá trình
thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thì việc bồi thường,hỗ trợ và tái
định cư cho các hộ gia đình có đất bị thu hồi đóng vai trò quan trọng trong việc
giúp ổn định đời sống của họ. Vì vậy, trong bài luận này, em chọn đề bài:
“ Gia đình ông H sử dụng mảnh đất có nguồn gốc gia đình ông nhận được từ
bà T từ năm 1978,có xác nhận của UBND xã M.Diện tích đất đó một phần ông
làm nhà ở,một phần ông trồng rau,đào ao thả cả.Gia đình ông sử dụng từ đó
đến nay,có tên trong sổ địa chính của xã M,hàng năm ông vẫn nộp thuế đều
đặn(có biên lai thu tiền hàng năm) nhưng ông chưa làm thủ tục sang tên và
chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.Tháng 10 năm 2012,UBND
huyện Y ra thông báo đất của gia đình ông H nhà nước sẽ thu hồi để làm
đường giao thông.Hỏi:
1.
2.

Gia đình ông H có được bồi thường,hỗ trợ,tái định cư sau khi nhà nước
thu hồi đất hay không? Giải thích rõ vì sao
Nếu được bồi thường,hỗ trợ,tái định cư thì nhà nước sẽ áp dụng mức bồi
thường,hỗ trợ tái định cư như thế nào cho gia đình ông H? giả sử hạn
mức đất ở hiện tại theo qui định của tỉnh áp dụng tại địa bàn huyện Y là
300m2/hộ.”

1


CÂU 1:GIA ĐÌNH ÔNG H CÓ ĐƯỢC BỒI THƯỜNG,HỖ TRỢ,TÁI
ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT HAY KHÔNG?GIẢ THÍCH

RÕ VÌ SAO
Trước hết có thể khẳng định hộ gia đình ông H sẽ được bồi thường,hỗ trợ,tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất vì lí do sau đây:
Theo quy định tại điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP về bồi thường,tái
định cư cho người có đất bị thu hồi:
“Người bị Nhà nước thu hồi đất, có một trong các điều kiện sau đây thì được
bồi thường:
1. Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất
đai.
2. Có quyết định giao đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định
của pháp luật về đất đai.
3. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định, được ủy ban nhân dân xã,
phường, thị trấn (sau đây gọi chung là ủy ban nhân dân cấp xã) xác nhận
không có tranh chấp mà có một trong các loại giấy tờ sau đây:
a) Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất đai trước ngày 15 tháng 10 năm
1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất
đai của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ Cách mạng lâm thời
Cộng hoà miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt
Nam;
b) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ đăng ký ruộng đất, sổ địa chính;
c) Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng, cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn
liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất;
d) Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất
ở trước ngày 15 tháng 10 năm 1993, nay được ủy ban nhân dân cấp xã xác
nhận là đất sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
đ) Giấy tờ về thanh lý, hoá giá nhà ở, mua nhà ở gắn liền với đất ở theo quy
định của pháp luật;
2

e) Giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng
đất.
4. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy
định tại khoản 3 Điều này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo
giấy tờ về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có
liên quan, nhưng đến thời điểm có quyết định thu hồi đất chưa thực hiện thủ
tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, nay được ủy ban
nhân dân cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp.”
Thì gia đình ông H thỏa mãn điều kiện để được bồi thường,hỗ trợ,tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất.Vì theo tình huống thì đất gia đình ông H sử dụng
có nguồn gốc gia đình ông nhận được của bà T từ năm 1978,có xác nhận của
xã UBND xã M như vậy đây là giấy tờ hợp pháp về việc chuyển nhượng
quyền sử dụng đất.Đồng thời tới thời điểm có quyết định thu hồi ông chưa ông
chưa làm thủ tục sang tên.Và thêm vào đó gia đình ông sử dụng đất từ đó đến
nay như vậy là đất không có tranh chấp. Do đó tình huống này thuộc trường
hợp được bồi thường theo quy định tại khoản 4 điều 8 nghị định 197/ NĐ-CP
của Chính phủ.
CÂU 2:NẾU ĐƯỢC BỒI THƯỜNG,HỖ TRỢ,TÁI ĐỊNH CƯ THÌ NHÀ
NƯỚC SẼ ÁP DỤNG MỨC BỒI THƯỜNG,HỖ TRỢ,TÁI ĐỊNH CƯ CỤ
THỂ NHƯ THẾ NÀO CHO GIA ĐÌNH ÔNG H?GIẢ SỬ HẠN MỨC
ĐẤT Ở HIỆN TAI THEO QUI ĐỊNH CỦA TỈNH ÁP DỤNG TẠI ĐỊA
BÀN HUYỆN Y LÀ 300M2/HỘ
Như đã chứng minh ở câu 1 thì gia đình ông H sẽ được bồi thường,hỗ
trợ,tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
Ta thấy gia đình ông H sử dụng mảnh đất đó từ năm 1978 và chưa có giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất đồng thời diện tích đất đó là đất có nhà ở vì thế
trường hợp của gia đình ông H sẽ được bồi thường,hỗ trợ,tái định cư theo điều
43 và điều 44 Nghị định của Chính phủ số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007
Quy định bổ sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi

đất,thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai:

3


“Điều 44. Bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất đối với đất sử
dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 mà không có giấy tờ về quyền sử dụng
đất
1. Trường hợp thu hồi đối với đất sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993
nhưng không có Giấy chứng nhận hoặc một trong các loại giấy tờ quy định tại
khoản 1 Điều 50 của Luật Đất đai và được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận
đất đó không có tranh chấp thì việc bồi thường, hỗ trợ về đất thực hiện theo
quy định sau:
a) Trường hợp đất đang sử dụng là đất có nhà ở và không thuộc một trong các
trường hợp sử dụng đất quy định tại khoản 4 Điều 14 Nghị định này thì người
đang sử dụng đất được bồi thường đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng
nhưng diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất ở theo quy
định tại khoản 2 Điều 83 và khoản 5 Điều 84 của Luật Đất đai tại thời điểm có
quyết định thu hồi đất. Đối với phần diện tích vượt hạn mức giao đất ở và
phần diện tích đất vườn, ao trên cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được
công nhận là đất ở (nếu có) thì được bồi thường, hỗ trợ về đất theo quy định
đối với đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư;
b) Trường hợp đất đang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp (không phải
đất ở) và không thuộc một trong các trường hợp sử dụng đất quy định tại
khoản 4 Điều 14 Nghị định này thì người đang sử dụng đất được bồi thường
đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng. Trường hợp trên thửa đất có cả
phần diện tích đang sử dụng vào mục đích nông nghiệp thì phần diện tích đó
được bồi thường, hỗ trợ về đất theo quy định đối với đất nông nghiệp;
c) Trường hợp đất đang sử dụng vào mục đích nông nghiệp mà người đang sử

dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp thì được bồi
thường, hỗ trợ đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng nhưng diện tích được
bồi thường, hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp quy định tại
Điều 70 của Luật Đất đai và khoản 1 Điều 69 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP”
“Điều 43. Hỗ trợ đối với đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư và đất
vườn, ao liền kề với đất ở trong khu dân cư khi Nhà nước thu hồi đất
Đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư và đất vườn, ao liền kề với đất ở
trong khu dân cư được hỗ trợ về đất theo quy định tại khoản 2 Điều 10 của
Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03 tháng 12 năm 2004 về bồi thường, hỗ
4


trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (gọi là Nghị định số 197/2004/NĐCP) bao gồm các trường hợp sau:
1. Diện tích được hỗ trợ là toàn bộ diện tích đất nông nghiệp, đất vườn, ao
trong cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được công nhận là đất ở thuộc
phạm vi các khu vực sau:
a) Trong phạm vi địa giới hành chính phường;
b) Trong phạm vi khu dân cư thuộc thị trấn, khu dân cư nông thôn đã được xác
định ranh giới theo quy hoạch được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét
duyệt; trường hợp khu dân cư thuộc thị trấn, khu dân cư nông thôn chưa có
quy hoạch được xét duyệt thì xác định theo ranh giới của thửa đất có nhà ở
ngoài cùng của khu dân cư.
2. Đối với diện tích đất vườn, ao thực tế đang sử dụng trong cùng thửa đất có
nhà ở riêng lẻ, nhà ở dọc kênh mương, nhà ở dọc tuyến đường giao thông
không thuộc các khu vực quy định tại khoản 1 Điều này thì diện tích đất được
tính để hỗ trợ bằng tiền của mỗi thửa không vượt quá năm (05) lần hạn mức
diện tích giao đất ở quy định tại khoản 2 Điều 83 và khoản 5 Điều 84 của Luật
Đất đai tại thời điểm có quyết định thu hồi đất.
Theo quy định này thì gia đình ông H sẽ được nhà nước áp dụng mức bồi
thường,hỗ trợ,tái định cư cụ thể như sau:

Đất mà nhà nước sẽ thu hồi của gia đình ông H có diện tích là 800m 2,một
phần ông làm nhà ở,một phần ông trồng rau,đào ao thả cá từ năm 1980. Do đó
theo qui định tại khoản 2 điều 87 luật đất đai 2003 sửa đổi bổ sung 2010
“2. Đối với trường hợp thửa đất ở có vườn, ao được hình thành trước ngày 18
tháng 12 năm 1980 và người đang sử dụng có một trong các loại giấy tờ về
quyền sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật này thì
diện tích đất vườn, ao đó được xác định là đất ở.”
Thì 800m2 đất đó của gia đình ông sẽ được xác định là đất ở.Mà theo đề bài
thì hạn mức đất ở hiện tại theo quy định của tỉnh áp dụng tại địa bàn huyện Y
là 300m2/hộ vì thế theo khoản a điều 44 của nghị định của Chính phủ số
84/2007/NĐ-CP:
“a) Trường hợp đất đang sử dụng là đất có nhà ở và không thuộc một trong
các trường hợp sử dụng đất quy định tại khoản 4 Điều 14 Nghị định này thì
người đang sử dụng đất được bồi thường đối với diện tích đất thực tế đang sử
5


dụng nhưng diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất ở
theo quy định tại khoản 2 Điều 83 và khoản 5 Điều 84 của Luật Đất đai tại
thời điểm có quyết định thu hồi đất. Đối với phần diện tích vượt hạn mức giao
đất ở và phần diện tích đất vườn, ao trên cùng thửa đất có nhà ở nhưng không
được công nhận là đất ở (nếu có) thì được bồi thường, hỗ trợ về đất theo quy
định đối với đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư”
Thì gia đình ông H sẽ được bồi thường theo hạn mức đất ở theo qui định của
tỉnh áp dụng tại địa bàn huyện Y là 300m 2.Đối với phần diện tích vượt quá hạn
mức giao đất ở là 500m2 của gia đình ông H thì sẽ được bồi thường,hỗ trợ về
đất theo qui định đối với đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư tại khoản 2
điều 43 nghị định của Chính phủ số 84/2007/NĐ-CP:
“2. Đối với diện tích đất vườn, ao thực tế đang sử dụng trong cùng thửa đất có
nhà ở riêng lẻ, nhà ở dọc kênh mương, nhà ở dọc tuyến đường giao thông

không thuộc các khu vực quy định tại khoản 1 Điều này thì diện tích đất được
tính để hỗ trợ bằng tiền của mỗi thửa không vượt quá năm (05) lần hạn mức
diện tích giao đất ở quy định tại khoản 2 Điều 83 và khoản 5 Điều 84 của Luật
Đất đai tại thời điểm có quyết định thu hồi đất.”
Ngoài ra gia đình ông H còn được Nhà nước hỗ trợ để ổn định đời sống và
ổn định sản xuất theo quy định tại khoản b điều 20 nghị định 69/2009/NĐ-CP
ngày 13/08/2009 quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất,giá đất,thu hồi
đất,bồi thường,hỗ trợ và tái định cư:
“Điều 20. Hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản xuất
1. Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi
đất nông nghiệp (kể cả đất vườn, ao và đất nông nghiệp quy định tại khoản 1,
khoản 2 Điều 21 Nghị định này) thì được hỗ trợ ổn định đời sống theo quy
định sau đây:
a) Thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được
hỗ trợ ổn định đời sống trong thời gian 6 tháng nếu không phải di chuyển chỗ
ở và trong thời gian 12 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở; trường hợp phải di
chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc có điều
kiện kinh đến các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc có điều
kiện kinh tế - xã tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì thời gian hỗ trợ tối đa là 24
tháng;

6


b) Thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ
ổn định đời sống trong thời gian 12 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở và
trong thời gian 24 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở; trường hợp phải di chuyển
hội đặc biệt khó khăn thì thời gian hỗ trợ tối đa là 36 tháng;
c) Mức hỗ trợ cho một nhân khẩu quy định tại các điểm a và b khoản này được
tính bằng tiền tương đương 30 kg gạo trong 01 tháng theo thời giá trung bình

tại thời điểm hỗ trợ của địa phương”
3.THỰC TRẠNG VỀ BỒI THƯỜNG,HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ
NƯỚC THU HỒI ĐẤT VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP
Trong thời gian vừa qua, công tác về bồi thường hỗ trợ,tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất về cơ bản đã đáp ứng yêu cầu sử dụng đất phục vụ phát triển
kinh tế-xã hội.Số lượng các dự án phải thu hồi đất,bồi thường,hỗ trợ và tái định
cư ngày càng tăng về cả số lượng cũng như quy mô dự án,năm sau nhiều hơn
năm trước liên quan đến nhiều hộ dân.Tuy nhiên việc thực hiện quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất chưa được quan tâm thực hiện;việc giao đất,cho thuê đất
không đúng thẩm quyền,sử dụng đất sai mục đích được giao,được thuê còn
nhiều gây khó khăn trong bồi thường,giải phóng mặt bằng.Bên cạnh đó giá đất
bồi thường nhà nước quy định cho người dân có đất bị thu hồi còn thấp( chỉ
bằng 50-70% giá thị trường)khiến nhiều người dân không đồng ý nên không
nhận tiền bồi thường dẫn đến tình trạng khiếu kiện kéo dài;việc bố trí nhà ở tái
định cư còn chậm gây nhiều phiền hà và bức xúc cho người dân.Vì thế trong
thời gian tới nhà nước cần có những biện pháp để khắc phục tình trạng này
như:
-Xác định và giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, người sử
dụng đất và người hưởng lợi từ việc thu hồi đất trong việc bồi thường,hỗ trợ tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất;
-Tiếp tục sửa đổi, bổ sung các quy định về khung giá đất cho phù hợp với
thực tế, theo đúng cơ chế thị trường;
-Xác lập cơ chế pháp lý cho doanh nghiệp dịch vụ bồi thường, giải phóng
mặt bằng hoạt động
Trong quá trình làm bài, mặc dù đã cố gắng hết sức, song do hiểu biết
còn hạn chế và số lượng trang có hạn, phần bài làm còn nhiều thiếu sót,mong
nhận được sự góp ý của thầy cô để bài làm hoàn chỉnh hơn.

7

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật đất đai, Nxb. CAND, Hà
Nội, 2008
2. Luật đất đai 2003 sửa đổi bổ sung năm 2009
3. Nghị định của Chính phủ số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về thi
hành Luật đất đai
4. Nghị định của Chính phủ số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 về bồi
thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
5. Nghị định của Chính phủ số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 quy định
bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện
quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai.
6. Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/08/2009 quy định bổ sung về quy
hoạch sử dụng đất,giá đất,thu hồi đất,bồi thường,hỗ trợ và tái định cư
7. />
8


9