Phân tích một vụ việc cụ thể về hành vi quảng cáo nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh

Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

A.ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, cùng với sự phát triển của ngành
truyền thông, quảng cáo đang ngày càng có vai trò vô cùng quan trọng đối với
mỗi doanh nghiệp. Không chỉ giúp Doanh nghiệp thâm nhập vào thị trường mà
quảng cáo còn là phương tiện giúp doanh nghiệp đến gần hơn với người tiêu
dùng ; truyền tải những thông tin, những sản phẩm, những lời tri ân đến khách
hàng; giúp khách hàng biết tới sản phẩm, thúc đẩy việc bán hàng… Với những
vai trò quan trọng như vậy, quảng cáo dần trở thành công cụ cạnh tranh đối với
các doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều doanh nghiệp đã sử dụng quảng
cáo nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh. Hành vi này hiện nay đã dược
pháp luật Việt Nam điều chỉnh. Để hiểu sâu hơn về những quy định này nhóm
chúng em lựa chọn đề tài số 9: “Phân tích một vụ việc cụ thể về hành vi quảng
cáo nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh” cho bài tập nhóm.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cạnh tranh là sản phẩm và là quy luật vốn có bên cạnh các quy luật về giá
trị, quy luật cung cầu trong nền kinh tế thị trường. Căn cứ vào tình lành mạnh,
khoa học pháp lý đã xác định các hình thức tồn tại của nó là cạnh tranh lành
mạnh, cạnh tranh không lành mạnh và hạn chế cạnh tranh – cạnh tranh độc
quyền. Là một quy luật xã hội, cạnh tranh xuất hiện rất sớm trong quan hệ kinh
tế nhưng Pháp luật điều chỉnh về cạnh tranh xuất hiện muộn hơn, đặc biệt là
trong điều kiện nước ta mới bắt đầu xây dựng nền kinh tế thị trường, ngày
03/12/2004, lần đầu tiên Luật cạnh tranh được Quốc hội thông qua và có hiệu lực
kể từ ngày 1/7/2005.
Nghiên cứu về pháp luật cạnh tranh nói chung và cạnh tranh không lành
mạnh nói riêng là yêu cầu cấp thiết của chúng ta khi tham gia vào nền kinh tế
toàn cầu.

Nhóm 09 – Lớp N06

1


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

I.Khái quát về hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh
Mặc dù không bao quan hết tất cả các hành vi cạnh tranh không lành mạnh,
tuy nhiên Khoản 4 Điều 3 Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định: “Hành vi cạnh
tranh không lành mạnh là hành vi của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh
trái với với các chuẩn mực thông thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại
hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp
của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng”.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật quảng cáo 2012 thì “Quảng cáo là
việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng
hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi;
tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ được giới thiệu, trừ
tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân”.
Hành vi cạnh tranh không lành mạnh được quy định tại khoản 4 Điều 3
Luật cạnh tranh, theo đó hành vi cạnh tranh không lành mạnh được định nghĩa là
hành vi cạnh tranh của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh trái với các
chuẩn mực thông thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây
thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp
khác hoặc người tiêu dùng.
Theo cách tiếp cận này, Điều 39, Luật Cạnh tranh đã liệt kê các hành vi
cạnh tranh không lành mạnh, bao gồm: Chỉ dẫn gây nhầm lẫn. Xâm phạm bí mật
kinh doanh; Ép buộc trong kinh doanh; Gièm pha doanh nghiệp khác; Gây rối
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác; Quảng cáo nhằm cạnh tranh
không lành mạnh; Khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh; Phân biệt đối

xử của hiệp hội; Bán hàng đa cấp bất chính; Các hành vi cạnh tranh không lành
mạnh khác theo tiêu chí xác định tại Khoản 4 Điều 3 Luật Cạnh tranh do Chính
phủ quy định.
Có thể hiểu, quảng cáo so sánh là quảng cáo trong đó có nội dung so sánh
giữa hàng hóa, dịch vụ, khả năng kinh doanh của một doanh nghiệp (người
Nhóm 09 – Lớp N06

2


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

quảng cáo) với đối tượng cùng loại của một hay một số doanh nghiệp cạnh tranh
khác. Tính chất không lành mạnh của hành vi quảng cáo so sánh được đánh giá
theo hai hướng: lợi dụng tên tuổi, uy tín, lợi thế cạnh tranh của người khác (trong
trường hợp người quảng cáo so sánh sản phẩm với một sản phẩm đã được nhiều
người biết đến, ưa chuộng trên thị trường) hoặc công kích, hạ thấp uy tín đối thủ
cạnh tranh trên thị trường) hoặc công kích, hạ thấp uy tín đối thủ cạnh tranh
(trong trường hợp người quảng cáo so sánh để đề cao sản phẩm của mình hơn
đối thủ).
Bắt chước sản phẩm quảng cáo để gây nhầm lẫn cho khách hàng. Sản phẩm
quảng cáo là những thông tin bằng hình ảnh, hành động, âm thanh, tiếng nói, chữ
viết, biểu tượng, màu sắc, ánh sáng… chứa đựng nội dung quảng cáo, được trình
bày thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, pano, áp phích… để đưa các
thông tin mà nó chứa đựng đến với khách hàng. Sự hấp dẫn của cách thức trình
bày và nội dung trong sản phẩm quảng cáo quyết định mức độ thu hút của nó đối
với khách hàng làm cho mục đích quảng cáo sẽ đạt được hiệu quả. Bên cạnh
nâng cao năng lực cạnh tranh qua giá cả, qua chất lượng, việc cạnh tranh qua
hoạt động quảng cáo diễn ra rất quyết liệt đòi hỏi các sản phẩm quảng cáo của

các doanh nghiệp ngày càng đa dạng, hấp dẫn và có quy mô đầu tư ngày càng
lớn. Chi phí dành cho quảng cáo trong cơ cấu chi phí kinh doanh của doanh
nghiệp cũng chiếm một tỷ lệ không nhỏ. Sự lựa chọn ngày càng khắt khe của
người tiêu dùng trong môi trường cạnh tranh đa thông tin và đa phương tiện đã
buộc mọi doanh nghiệp phải biết cách xây dựng chiến lược đầu tư để tạo ra các
sản phẩm quảng cáo độc đáo, ấn tượng đối với khách hàng. Trước tình hình đó,
xuất hiện nhiều toan tính không lành mạnh bằng cách bắt chước sản phẩm quảng
cáo của người khác nhằm gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Bắt chước sản
phẩm quảng cáo là việc dùng các thông tin, hình ảnh, âm nhạc, màu sắc, chữ
viết… giống với sản phẩm của doanh nghiệp khác đã công bố trước đó với mục
đích gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc xuất xứ, về chất lượng…
Nhóm 09 – Lớp N06

3


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

của sản phẩm được quảng cáo. Luật Cạnh tranh không thể xác định cụ thể mức
độ bắt chước của sản phẩm quảng cáo nhái so với sản phẩm quảng cáo bị nháiđể
có thể gây nhầm lẫn cho khách hàng. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, cơ
quan thực thi pháp luật sẽ xác định căn cứ vào tình hình cụ thể của sự việc và
của thị trường. Về vấn đề này, Pháp lệnh quảng cáo cấm doanh nghiệp thực hiện
việc quảng cáo gây nhầm lẫn với cơ sở sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ
của người khác.
Quảng cáo đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng
Luật Cạnh tranh cấm doanh nghiệp thực hiện hành vi “đưa thông tin gian
dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng trong hoạt động quảng cáo về một trong
các nội dung sau: giá, số lượng, chất lượng công dụng, kiểu dáng, chủng loại,

bao bì, ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, xuất xứ hàng hoá, người sản xuất, nơi
sản xuất, người gia công, nơi gia công; cách thức sử dụng, phương thức phục vụ,
thời hạn bảo hành; và các nội dung gian dối hoặc gây nhầm lẫn khác”
Các thông tin về giá, số lượng, chất lượng, công dụng, kiểu dáng, chủng
loại… được liệt kê trong Luật Cạnh tranh là những thông tin có ý nghĩa quan
trọng tác động đến sự lựa chọn của khách hàng đối với sản phẩm quảng cáo. Các
thông tin bị sai lệch sẽ làm cho sự lựa chọn sẽ không chính xác. Hành vi gian dối
trong quảng cáo bằng cách làm sai lệch nhận thức, gây nhầm lẫn trong ý thức lựa
chọn của khách hàng đều là không lành mạnh. Pháp luật cạnh tranh và pháp luật
chuyên ngành trong lĩnh vực quảng cáo quy định ngăn cấm việc quảng cáo gian
dối. Căn cứ Khoản 3 Điều 46 Luật Cạnh tranh, hành vi này có hai cấp độ vi
phạm: đầu tiên là quảng cáo gian dối. Cụ thể, đó là việc doanh nghiệp cung cấp
các thông tin quảng cáo về giá, số lượng, chất lượng… sai sự thật khách quan.
Với cấp độ này, để xác định hành vi, cơ quan có thẩm quyền chỉ cần đối chiếu
nội dung của thông tin quảng cáo với thực tế khách quan. Tiếp đó là quảng cáo
đưa thông tin nhầm lẫn. Cụ thể là việc doanh nghiệp cung cấp những thông tin
có khả năng gây nhầm lẫn cho khách hàng về giá, số lượng, chất lượng, công
Nhóm 09 – Lớp N06

4


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

dụng của sản phẩm…. Trong trường hợp này, thông tin quảng cáo chưa là gian
dối, song lại có thể làm cho khách hàng hiểu không chính xác về nội dung quảng
cáo với điều kiện khách hàng đang trong trạng thái bình thường. Để xác định sự
gian dối trong hành vi quảng cáo, cần có quy trình thẩm định thông tin một cách
khoa học và trung thực. Phải phân tích, so sánh tính đúng đắn của những thông

số kinh tế - kỹ thuật liên quan đến giá, sản phẩm.
Trên thị trường Việt Nam hiện nay, việc kiểm soát tính trung thực của các
thông tin về Vụ việc Công ty TNHH Nhóm Mua quảng cáo nhằm cạnh tranh
không lành mạnh
II. Vụ việc thực tiễn về hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành
mạnh
1.Tóm tắt vụ việc
Vụ việc Công ty TNHH Nhóm Mua quảng cáo nhằm cạnh tranh không
lành mạnh
Một trong những vụ việc điển hình về hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh
không lành mạnh được Cục QLCT (Cục quản lý cạnh tranh) xử lý trong năm
2012 là vụ việc Công ty TNHH Nhóm Mua. Căn cứ trên thời gian phát triển và
số lượng người dùng hiện nay, Công ty TNHH Nhóm Mua là một trong 4 doanh
nghiệp nổi trội nhất trong ngành kinh doanh mua theo nhóm tại Việt Nam. Công
ty tổ chức các chương trình quảng cáo, khuyến mại và phân phối sản phẩm cho
các đối tác thông qua website www.nhommua.com. Tại thời điểm Cục QLCT
tiến hành rà soát hoạt động quảng cáo, Công ty TNHH Nhóm Mua đang kinh
doanh nhiều sản phẩm trong đó có các sản phẩm Trà giảm cân Trà giảm cân
Leptin Green Coffee, Vitamin C Serum Ampllas, Bộ mặt nạ Collagen Crystal
đắp mặt (nano vàng, bạc, đen), Mặt nạ mắt Nano Collagen Crystal (vàng, bạc,
đen, trắng), Mặt nạ collagen ngực, Máy trị mụn cá nhân DANA-A (sau đây gọi
tắt là Các sản phẩm liên quan). Để giới thiệu sản phẩm, Công ty TNHH Nhóm
Nhóm 09 – Lớp N06

5


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

Mua thực hiện phương thức quảng cáo trên các trang thông tin điện tử và quảng
cáo qua các thư điện tử gửi đến khách hàng.
Trong nội dung quảng cáo, Công ty TNHH Nhóm mua đã đưa ra các thông
tin về chất lượng, công dụng nổi bật của các sản phẩm liên quan. Cụ thể:
- Trà giảm cân Leptin Green Coffee: Phương pháp giảm cân an toàn hiệu
quả số 1 của Mỹ; Green Coffee còn thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giải độc cơ
thể, trị các chứng táo bón hiệu quả; trà giảm cân Leptin Green Coffee giúp giảm
từ 3-5kg chỉ trong 4 tuần.
- Mặt nạ mắt Nano Collagen: là sản phẩm chăm sóc da vùng mắt cực kỳ
hữu hiệu, được chiết suất trực tiếp từ da động vật, hoàn toàn không chứa các
thành phần hóa học, tuyệt đối an toàn cho làn da và mang lại hiệu quả nhanh
chóng; bổ sung dưỡng chất cho da dưới mắt, giúp làm mờ và xóa vết nhăn vùng
mắt, bọng mắt, quầng thâm mắt”.
- Mặt nạ mặt Collagen Crystal:
+ Mặt nạ Collagen Nano vàng: Thẩm thấu sâu tầng dưới da tạo độ liên
kết tốt, se khít lỗ chân lông, săn chắc và dưỡng da hiệu quả. Sự kết hợp vàng
lạnh siêu mịn tăng khả năng làm giảm nám trên bề mặt da mắt, Nanocol còn
thấm sâu vào các lớp cấu trúc da bên trong hạ bì, làm tươi mới các tế bào dưới
da, sạch các vết sạm nám tàn nhang mà không tái phát trở lại, giúp da thư giãn
sau một ngày lao động và học tập mệt mỏi.
+ Mặt nạ Collagen Nano bạc: giàu protein giúp bổ sung sức sống, giảm
lão hóa da, ngăn ngừa nám da, dưỡng mịn da. Collagen quyết định sự tươi trẻ
săn chắc và khả năng giảm lão hóa da hữu hiệu, mang lại cho da sức sống mạnh
mẽ, có tác dụng tan mờ các đốm nâu, sạch các mụn đầu đen, ngăn ngừa sạm da.
+ Mặt nạ Collagen Nano Đen: Có khả năng thẩm thấu đến tận tế bào đáy,
cải thiện quá trình trao đổi chất và ức chế sự hình thành hắc tố, tu bổ và phục
hồi biểu bì dưới da hữu hiệu, sạch các tích tụ đốm nâu, cám mụn đầu đen di trú
quanh chân lông, nâng cao độ săn chắc cho bề mặt da, lấy lại cho da bạn vẻ
Nhóm 09 – Lớp N06

6


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

trắng sáng, màu trắng non trẻ tự nhiên của làn da thanh xuân. Giúp trị mụn
nhanh chóng và hiệu quả, giảm thiểu sẹo do mụn trứng cá tạo ra và ngăn ngừa
mụn tái phát.
- Mặt nạ collagen ngực: Kích thích tái tạo tế bào mới và bổ sung Collagen
thiên nhiên làm tăng khả năng đàn hồi của các cơ vùng ngực giúp giảm tình
trạng da chảy xệ, giảm các nếp nhăn giúp căng tròn đôi gò bồng đào; Các hạt
Nano Vàng có trong mỗi mặt nạ với độ thẩm thấu tuyệt vời sẽ nhanh chóng thấm
sâu vào da. Các hạt Nano Vàng không ngừng nuôi dưỡng và kích hoạt sự tăng
trưởng của các tế bào tuyến vú, giúp ngăn chặn hiện tượng ngực rộng và rũ
xuống, thúc đẩy và làm săn chắc vùng ngực; Đồng thời mặt nạ còn có tác dụng
tăng tốc độ lưu thông máu trong các mô tuyến vú giúp tăng độ ẩm cho bề mặt
da, làm chậm quá trình lão hóa da ngực và tăng cường tuyến vú.
- Vitamin C Serum Ampollas: Tái sinh collagen mới, kích thích quá trình
chuyển hóa oxy trên bề mặt da, giúp bề mặt da luôn thông thoáng, sạch sẽ, duy
trì sự săn chắc, chống chảy xệ; Cải thiện tình trạng sạm da, làm mờ đốm nâu (là
nguyên nhân của nám, tàn nhang và đồi mồi), ngăn chặn nguy cơ lão hóa da;
Cải thiện da khô và thiếu sức sống, mang đến cho bạn làn da tươi mới, hồng
hào, khỏe mạnh; Duy trì khả năng đàn hồi của da, giúp các dưỡng chất dễ dàng
thẩm thấu qua da, hỗ trợ điều trị sẹo lõm hoặc tái tạo da sau quá trình bị mụn;
Sản phẩm không có tác dụng phụ.
- Máy trị mụn Dana-A: phát ra ánh sáng xanh với bước sóng 470nm giúp
tiêu diệt vi khuẩn mụn trứng cá và khử trùng hiệu quả hơn. Phương pháp này đã
được nghiên cứu lâm sàng, đạt hiệu quả tốt đến 90% trong vòng 24 giờ đối
với những mụn mới hình thành, mới viêm một cách tự nhiên, không bị tác dụng

phụ và an toàn tuyệt đối. Phương pháp này không sử dụng kèm bất kì một loại
hóa chất nào, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho da”.

Nhóm 09 – Lớp N06

7


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

2. Giải quyết vụ việc
Phát hiện nội dung quảng cáo các sản phẩm trên có dấu hiệu vi phạm Luật
Cạnh tranh, Cục QLCT đã khởi xướng điều tra Công ty TNHH Nhóm Mua về
hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Kết quả xác minh trong
quá trình điều tra của các điều tra viên Cục QLCT cho thấy, đối với các sản
phẩm liên quan nêu trên, Công ty không có hồ sơ công bố tiêu chuẩn sản
phẩm/phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm của hầu hết các sản phẩm liên quan nêu
trên. Công ty chỉ cung cấp được Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm đối với 02
sản phẩm Vitamin C Serum Ampllas và mặt nạ collagen. Qua đối chiếu cho thấy
các thông tin quảng cáo 02 sản phẩm này không phù hợp với nội dung công bố.
Trong quá trình làm việc với các điều tra viên Cục QLCT, đại diện Công ty thừa
nhận các nội dung quảng cáo sản phẩm của Công ty sai lệch so với bản chất và
tính năng công dụng thực tế của các sản phẩm, Công ty cũng không có tài liệu
khoa học nào để chứng minh cho các nội dung quảng cáo đồng thời thừa nhận
việc đưa những thông tin quảng cáo sai lệch gây hiểu nhầm cho khách hàng về
bản chất của sản phẩm. Kết thúc vụ việc Cục QLCT đã ban hành quyết định xử
phạt Công ty TNHH Nhóm Mua 30 triệu đồng đồng thời yêu cầu Công ty phải
ngay lập tức chấm dứt hành vi vi phạm và không được tái phạm hành vi.

3.Bình luận về cách giải quyết vụ việc
Nhóm chưa đồng tình với cách giải quyết vụ việc của cục quản lí cạnh
tranh.
Căn cứ vào quy định tại hoản 3 Điều 45 Luật cạnh tranh 2004 “…3. Đưa
thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng về một trong các nội dung
sau đây:
a) Giá, số lượng, chất lượng, công dụng, kiểu dáng, chủng loại, bao bì,
Nhóm 09 – Lớp N06
8


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, xuất xứ hàng hoá, người sản xuất, nơi sản xuất,
người gia công, nơi gia công;
b) Cách thức sử dụng, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành;
c) Các thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn khác….” Các tài liệu liên quan
cho thấy công ty TNHH Nhóm Mua đã đưa ra nội dung quảng cáo chứa đựng
thông tin sai sự thật về công dụng của sản phẩm, điều này gây thiệt hại đến
không chỉ đến quyền lợi sức khỏe của người tiêu dùng, mà còn gây tổn hại đến
lợi ích của các doanh nghiệp đang kinh doanh các sản phẩm cùng loại vì với nội
dung quảng cáo hấp dẫn như trên các sản phẩm của công ty Nhóm Mua sẽ có lợi
thế cạnh tranh hơn so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường, hơn nữa khi vụ
việc bị phát hiện và xử lí sẽ gây tâm lí hoang mang trong người tiêu dùng khiến
họ mất niềm tin vào các doanh nghiệp khiến cho việc kinh doanh sản phẩm sẽ trở
nên khó khăn hơn. Do đó hành vi vi phạm trên cần phải được xử lí nghiêm khắc
để đảm bảo tạo dựng một môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh
nghiệp cũng như bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng. Tuy nhiên
cách giải quyết của cục quản lí cạnh tranh còn có điểm chưa được triệt để. Có thể

thấy công ty Nhóm Mua không chỉ vi phạm pháp luật cạnh tranh mà còn vi phạm
các quy định của pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng và quảng cáo, cục quản lí
cạnh tranh xử phạt vi phạm của công ty Nhóm mua theo khoản 2 Điều 35 Nghị
Định 120/2005/NĐ-CP ngày 30 tháng 9 năm 2005 về xử lí vi phạm pháp luật
trong lĩnh vực cạnh tranh, chưa đề cập đến vấn đề bảo vệ quyền lợi của người
tiêu dùng.
Căn cứ quy định tại Điều 6 Nghị định 19/2012/NĐ-CP ngày 16 tháng 03
năm 2012 quy định hành vi vi phạm, hình thức, mức xử phạt và thẩm quyền xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy
định “1. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi
quảng cáo lừa dối hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về một trong các nội
dung sau:
Nhóm 09 – Lớp N06

9


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

a) Hàng hóa, dịch vụ mà tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ
cung cấp;
b) Uy tín, khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp hàng hóa, dịch vụ của
tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ;
c) Nội dung, đặc điểm giao dịch giữa người tiêu dùng với tổ chức, cá nhân
kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính đối với
hành vi vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều này.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc cải chính công khai;
b) Buộc cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin, tài liệu;
c) Buộc nộp vào ngân sách nhà nước số lợi bất hợp pháp có được do vi
phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều này.”
Trong vụ việc trên cục quản lí cạnh tranh chỉ áp dụng biện pháp phạt tiền và
yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm, chứ không áp dụng kèm các hình các hình
phạt bổ sung. Như vậy công ty TNHH Nhóm Mua chỉ chấm dứt hành vi quảng
cáo sai sự thật nhằm cạnh tranh không lành mạnh, còn sản phẩm của họ vẫn
được phép lưu thông trên thị trường, họ vẫn thu được lợi nhuận từ những người
tiêu dùng thiếu thông tin, kiến thức đồng thời vẫn có thể gây áp lực cạnh tranh
đối với những doanh nghiệp bán sản phẩm cùng loại. Thực tế cho thấy rằng sau
khi vụ việc được xử lí các sản phẩm trên vẫn được rao bán trên trang web của
công ty và số lượng người đăng kí mua không hề nhỏ. Có thể thấy cách giải
quyết như trên quyền lợi của người tiêu dùng và các doanh nghiệp khác vẫn chưa
được đảm bảo.
Theo quan điểm của nhóm chúng tôi thì ngoài áp dụng biện pháp phạt tiển
cần phải yêu cầu công ty cải chính lại các thông tin sai lệch về sản phẩm trong
quảng cáo, tịch thu các sản phẩm được quảng cáo sai sự thật, nộp ngân sách các
Nhóm 09 – Lớp N06

10


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

khoản lợi nhuận thu được từ việc bán sản phẩm vi phạm.
Ngoài ra nhóm cũng còn một vấn đề chưa tìm ra cách giải quyết, giả sử nếu
hành vi vi phạm của công ty Nhóm mua gây thiệt hai nghiêm trọng cho một công
ty X kinh doanh sản phẩm cùng loại, thì quyền lợi của công ty X sẽ được giải

quyết như thế nào và căn cứ vào những quy định nào của pháp luật để giải quyết.
III. Một số vướng mắc và kiến nghị hoàn thiện pháp luật liên quan đến
hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh
1. Thực tiễn hoạt động quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh
Cạnh tranh là một trong những quy luật kinh tế cơ bản của nền kinh tế thị
trường. Đảm bảo cạnh tranh tự do và công bằng là giải pháp quan trọng nhằm
đảm bảo môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, phục vụ sự nghiệp phát triển
kinh tế chung của đất nước.
Để chống lại đối thủ cạnh tranh, duy trì sự tồn tại, mở rộng thị trường, thu
nhiều lợi nhuận, không phải lúc nào doanh nghiệp cũng sử dụng phương pháp
cạnh tranh công bằng, lành mạnh. Thay vào đó, nhiều trường hợp, doanh nghiệp
sẵn sàng sử dụng cả các thủ đoạn cạnh tranh bị coi là “không lành mạnh”. Thực
tiễn cho thấy nhiều trường hợp các doanh nghiệp thực hiện hành vi quảng cáo
nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Theo số liệu báo cáo của cơ quan quản lý ở
các tỉnh, thành phố, chỉ tính riêng giai đoạn 2002 - 2006, thanh tra ngành văn hóa
đã xử lý 9.947 trường hợp vi phạm, phạt tiền hơn 11 tỷ đồng, buộc tháo dỡ hàng
nghìn sản phẩm quảng cáo trên bảng hiệu và các phương tiện quảng cáo khác.
Riêng Tp.HCM đã xử lý hơn 6.000 trường hợp vi phạm, phạt hơn 7,5 tỷ đồng.
Đây là vi phạm trong lĩnh vực quảng cáo nói chung và chưa có số liệu cụ thể về
những vi phạm trong quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Dưới đây là
những vụ án có hành vi vi phạm về quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành
mạnh.
Tháng 07/2003, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã công bố
Nhóm 09 – Lớp N06

11


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

Quyết định số 20/2003/HĐTP-DS ngày 23/06/2003 về vụ án hai Công ty Vạn
Thành và Ưu Việt kiện công ty Kymdan yêu cầu công ty Kymdan chấm dứt hành
vi quảng cáo và xin lỗi công khai. Vụ kiện nảy sinh khi tháng 7/2001, Kymdan
đăng quảng cáo với nội dung: “Đối với nệm lò xo, do tính chất không ưu việt của
nguyên liệu sản xuất nên chất lượng nệm sẽ giảm dần theo thời gian. Nếu độ đàn
hồi của lò xo cao, lò xo dễ bị gãy, gây nguy hiểm cho người sử dụng. Đối với
nệm nhựa tổng hợp poly-urethane (nệm mút xốp nhẹ) tính dẻo ưu việt nên không
có độ đàn hồi, mau bị xẹp. Chính vì những lý do đó mà Kim đan hoàn toàn
không sản xuất nệm lò xo cũng như nệm nhựa poly-urethane. Tất cả các sản
phẩm của Kim đan đều được làm từ 100% cao su thiên nhiên, có độ bền cao và
không xẹp lún theo thời gian...”. Ngay sau khi mẫu quảng cáo trên phát hành, 2
công ty sản xuất nệm lò xo và nệm mút đã khởi kiện Kim Đan ra toà với lý do
quảng cáo của Kim Đan không có căn cứ, gây thiệt hại đến uy tín sản phẩm của
họ. Có thể thấy, trong vụ án này, sản phẩm quảng cáo của công ty Kymdan chỉ
đưa ra thông tin so sánh giữa sản phẩm đệm mút và sản phẩm đệm lò xo. Qua
thông tin đó, khách hàng đã nhận dạng và khoanh vùng loại sản phẩm và nhóm
doanh nghiệp có sản phẩm bị so sánh, các loại đệm này là cùng loại vì cùng đáp
ứng cho một nhu cầu của người tiêu dùng.
Hành vi bắt chước một sản phẩm quảng cáo khác để gây nhầm lẫn cho
khách hàng. Việc nhãn hiệu gây nhầm lẫn của công ty cà phê Trung Nguyên:
Công ty cà phê Trung Nguyên với thương hiệu G7 nổi tiếng cũng bị quy vào một
trong những doanh nghiệp có hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành
mạnh. Công ty Trung Nguyên đã sử dụng nhãn hiệu ba chiều hình cốc đỏ của
Nestlé để so sánh trực tiếp sản phẩm G7 của họ với sản phẩm Nescafé của
Nestles. Đó thực chất là việc so sánh trực tiếp sản phẩm nhằm cạnh tranh không
lành mạnh.

Nhóm 09 – Lớp N06

12


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

Tháng 8-12/2008 Cục Quản lý cạnh tranh khởi xướng điều tra đối với hoạt động
bán hàng đa cấp của Công ty Việt Am phát hiện hành vi quảng cáo sai lệch về doanh
nghiệp, sản phẩm bán hàng đa cấp và buộc người tham gia mua sản phẩm để tham gia
bán hàng đa cấp. Cục đã tiến hành theo thủ tục tố tụng cạnh tranh và quyết định phạt
240 triệu đồng, Quyết định số 115/QĐ-QLCT ngày 22/12/2008
Tháng 10-12/2008 Cục Quản lý cạnh tranh tự khởi xưởng điều tra Vụ việc Công
ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Vĩnh Nhật Quang với nội dung quảng cáo sai lệch
phát hiện hành vi: quảng cáo sai lệch về tính năng, công dụng sản phẩm và đưa ra
quyết định phạt 40 triệu, Quyết định số 126/QĐ-QLCT ngày 31/12/2008.
2. Bất cập và phương hướng hoàn thiện
Sau gần 10 năm thực hiện, Pháp lệnh Quảng cáo đã bộc lộ nhiều hạn chế
nhằm tháo gỡ những hạn chế trên, Dự thảo Luật Quảng cáo đã được xây dựng và
sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ hai, khai mạc vào ngày
20/10/2011. Dự thảo Luật Quảng cáo được xây dựng với 5 chương, 47 điều, với
mục tiêu điều chỉnh toàn diện hoạt động về quảng cáo trên lãnh thổ Việt Nam,
xác định những vấn đề cơ bản về nội dung, hình thức quảng cáo. Sau khi ban
hành Luật quảng cáo cùng với luật cạnh tranh 2004 sẽ có sự thống nhất tạo nên
cơ sở pháp lý vững chắc kiểm soát quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh.
Hiện nay việc xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh nói chung và
xử lý vi phạm về quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh nói riêng còn hết
sức khiêm tốn. Điều này có nguyên nhân cả từ trong sự chưa hoàn thiện của hệ
thống pháp luật cũng như sự thiếu kinh nghiệm trong công tác đấu tranh chống
các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Trong thời gian qua, để triển khai Luật Cạnh tranh cũng như các quy định

xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản
quan trọng như: Nghị định 116/2005/NĐ-CP ngày 15-09-2005 quy định chi tiết
thi hành một số điều của Luật Cạnh tranh; Nghị định số 120/2005/NĐ-CP ngày
30/09/2005 quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh; Nghị
Nhóm 09 – Lớp N06

13


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

định 05/2006/NĐ-CP ngày 09-01-2006 về việc thành lập và quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Hội đồng cạnh tranh; Nghị định số
06/2006/NĐ-CP ngày 09/01/2006 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
cơ cấu tổ chức của Cục Quản lý cạnh tranh. Nhưng để triển khai có hiệu quả các
quy định về cạnh tranh không lành mạnh, vẫn còn nhiều vấn đề về mặt pháp lý
cần phải được hoàn thiện như:
Thứ nhất, cần xác định lại bản chất “thương mại” của hoạt động quảng
cáo, pháp luật thương mại, pháp luật quảng cáo không nên điều chỉnh luôn cả
hoạt động quảng cáo phi thương mại như hiện nay. Điều này sẽ giúp cho hoạt
động quảng cáo nói chung và quảng cáo so sánh nói riêng được thông suốt, thuận
lợi hơn về mặt quản lý nhà nước. Nên điều chỉnh hoạt động quảng cáo so sánh
tập trung trong một hoặc hai văn bản nhất định, như Luật Cạnh tranh và một văn
bản hướng dẫn thi hành Luật này có liên quan đến quảng cáo so sánh. Các văn
bản luật khác như: Luật Thương mại, Luật Quảng cáo chỉ nên quy định cấm các
hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh theo quy định của pháp
luật cạnh tranh. Điều này sẽ giúp cho các quy định liên quan đến quảng cáo so
sánh được thống nhất và nâng cao vai trò và tầm quan trọng thích đáng của pháp
luật cạnh tranh trong xử lí các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh.

Thứ hai, định hướng xây dựng những nội dung cụ thể của vấn đề quảng
cáo so sánh. Các nội dung đó bao gồm:
Định nghĩa quảng cáo, Vai trò của việc xây dựng một định nghĩa quảng
cáo chuẩn và có tính định hướng chung cho việc quy định cụ thể các nội dung
của vấn đề này là cần thiết. Trong định nghĩa quảng cáo so sánh tại Chỉ thị
84/450/EEC có đề cập đến “sự làm nhận ra một cách trực tiếp” và “sự làm
nhận ra một cách gián tiếp” nhưng lại không giải thích thêm như thế nào là “sự
làm nhận ra một cách trực tiếp/gián tiếp”. Việc nêu ra “sự làm nhận ra một cách
trực tiếp/gián tiếp” trong định nghĩa có mục đích thông tin về các cách thức thực
hiện một quảng cáo so sánh và điều này không ảnh hưởng gì đến khả năng áp
Nhóm 09 – Lớp N06

14


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

dụng của các quy định pháp luật trên. Có thể đưa ra một định nghĩa như sau:
“Quảng cáo so sánh là quảng cáo làm nhận ra một hoặc một vài đối thủ cạnh
tranh hoặc các sản phẩm hay các dịch vụ cùng loại mà đối thủ cạnh tranh sản
xuất, cung ứng hay phân phối và đáp ứng được một số điều kiện khác do pháp
luật quy định”.
Về chủ thể thực hiện được phép tiến hành hoạt động quảng cáo. Nên quy
định rõ ràng và cụ thể những đối tượng nào được phép thực hiện hoạt động
quảng cáo. Pháp luật cạnh tranh Việt Nam nên quy định cụ thể hơn các chủ thể:
nhà sản xuất, nhà cung ứng dịch vụ và nhà phân phối hàng hóa/dịch vụ đều được
tham gia hoạt động này để: tránh gây phân biệt đối xử giữa các thành phần
thương nhân; không gây ra một lỗ hổng khi không điều chỉnh những quảng cáo
nhằm cạnh tranh không lành mạnh được thực hiện bởi một trong các chủ thể nêu

trên.
Về mức phạt của hành vi vi phạm pháp luật khi thực hiện quảng cáo so
sánh nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Điều 35 Nghị định số 120/2005/NĐ-CP
của Chính phủ ngày 30/09/2005 về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh
tranh phải được sửa đổi lại mức phạt cao hơn để góp phần răn đe các doanh
nghiệp và phù hợp với thực trạng quảng cáo tại Việt Nam hiện nay.
Thứ ba, hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại. Vấn đề bồi thường
thiệt hại do hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra không được quy định cụ
thể mà Luật lại dẫn chiếu đến pháp luật dân sự (Điều 117 Luật Cạnh tranh). Như
vậy, vấn đề khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại đối với hành vi cạnh tranh không
lành mạnh sẽ được áp dụng theo các quy định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp
đồng của Bộ luật dân sự năm 2005. Cần xác định rõ chủ thể có quyền khởi kiện
yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra và
theo quy định tại Điều 9 Bộ luật dân sự năm 2005. Đồng thời cần xác định rõ
những loại chế tài nào sẽ được áp dụng cho các hành vi cạnh tranh không lành
mạnh.
Nhóm 09 – Lớp N06

15


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

Thứ tư, hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc
cạnh tranh không lành mạnh. Khoản 1 Điều 115 Luật Cạnh tranh quy định:
“Trường hợp không nhất trí với quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử
lý vụ việc cạnh tranh, các bên có liên quan có quyền khởi kiện vụ án hành chính
đối với một phần hoặc tòan bộ nội dung của quyết định giải quyết khiếu nại ra
Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có thẩm quyền”. Việc

giải quyết đơn kiện tại Toà Hành chính đối với Quyết định giải quyết khiếu nại
quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, trong đó có hành vi cạnh tranh không lành
mạnh được thực hiện theo pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính.
Vấn đề đặt ra là Toà Hành chính sẽ xem xét lại toàn bộ vụ việc từ đầu, xem xét
lại cả nội dung và thủ tục cạnh tranh đã được áp dụng bởi các cơ quan tiến hành
tố tụng cạnh tranh hay chỉ xem xét về mặt hình thức. Giá trị pháp lý của Quyết
định giải quyết khiếu nại của Toà án như thế nào. Điều này cần có văn bản
hướng dẫn cụ thể của Toà án nhân dân tối cao, đặc biệt là cơ chế phối hợp giữa
Cơ quan quản lý cạnh tranh với Toà án trong việc xem xét, giải quyết đơn khởi
kiện.
Thứ năm, về sự phối hợp giữa cơ quan quản lý cạnh tranh với Tòa án trong
việc xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Thực tế ở Việt Nam, Tòa án
chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh,
chính vì thế, việc phối kết hợp giữa Tòa án với Cơ quan quản lý cạnh tranh
không lành mạnh trong quá trình xử lý các vụ kiện đòi bồi thường thiệt hại ngoài
hợp đồng do hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra là rất cần thiết.
Thứ sáu, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực pháp luật chống cạnh tranh không
lành mạnh. Đấu tranh với các hành vi cạnh tranh không lành mạnh là nhiệm vụ
khá mới mẻ đối với Việt Nam nhưng lại là lĩnh vực mà nhiều quốc gia trên thế
giới rất có kinh nghiệm. Trong bối cảnh ấy, việc tham khảo, học tập kinh nghiệm
nước ngoài trong việc xử lý các vấn đề về cạnh tranh trong đó có cạnh tranh
không lành mạnh là rất cần thiết. Trong thời gian tới Bộ Thương mại cần có các
Nhóm 09 – Lớp N06

16


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng

chương trình hợp tác nghiên cứu, học tập trao đổi kinh nghiệm với các nước có
kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật cạnh tranh nói chung và trong việc
đấu tranh chống hành vi cạnh tranh không lành mạnh nói riêng để tạo điều kiện
thuận lợi cho Cơ quan quản lý cạnh tranh của Việt Nam và các cán bộ của cơ
quan ấy có thêm kiến thức, năng lực và trình độ để xử lý các vấn đề mà thực tiễn
Việt Nam đặt ra.
C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Trên đây là nội dung chính của bài làm, từ nghiên cứu vụ việc thực tế, trên
cơ sở những hiểu biết của mình nhóm đã có một số nhận định và góp ý để hoàn
thiện pháp luật về hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh. Tuy
nhiên bài làm còn nhiều thiếu sót do sự hạn chế về kiến thức cũng như kỹ năng.
Vì vậy chúng em rất mong nhận được sự góp ý từ các thầy cô để hoàn thiện hơn
về kiến thức.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình luật cạnh tranh, trường đại học luật Hà Nội
2. Khóa luận tốt nghiệp, Đinh đức Minh : “Cạnh tranh không lành mạnh
thực trạng và những đề xuất trong việc xử lí và giải quyết tranh chấp ở
Việt Nam”
3. Luật Cạnh tranh năm 2004
4. Luật quảng cáo 2012
5. Nghị định số 120/2005/NĐ-CP của Chính phủ ngày 30/09/2005 về xử
lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh

Nhóm 09 – Lớp N06

17


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu

dùng

MỤC LỤC
A.ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................................................................1
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ..........................................................................................................................1
II. Vụ việc thực tiễn về hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh........................................5
1.Tóm tắt vụ việc.......................................................................................................................................5
2. Giải quyết vụ việc.................................................................................................................................8
3.Bình luận về cách giải quyết vụ việc.....................................................................................................8
III. Một số vướng mắc và kiến nghị hoàn thiện pháp luật liên quan đến hành vi quảng cáo nhằm cạnh
tranh không lành mạnh...............................................................................................................................11
1. Thực tiễn hoạt động quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh..............................................11
2. Bất cập và phương hướng hoàn thiện...............................................................................................13
C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ...........................................................................................................................17
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................17

Nhóm 09 – Lớp N06

18


Bài tập nhóm tháng số 1 – môn Luật cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng
MỤC LỤC..................................................................................................................................................18

Nhóm 09 – Lớp N06

19