Hiện nay ngành giáo dục của chúng ta đang đổi mới theo xu hướng của thời đại.

Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

MỤC LỤC
Phụ lục từ viết tắt.............................................................................................................2
Tài liệu tham khảo ...........................................................................................................21
I. PHẦN MỞ ĐẦU- ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài..........................................................................................................4
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài......................................................................................4
2.1 Mục tiêu..................................................................................................................... 5
2.2. Nhiệm vụ..................................................................................................................5
3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................................6
4.Giới hạn đề tài...............................................................................................................6
5. Phương pháp nghiên cứu

........................................................................................6

II. THỰC TRẠNG
1. Cơ sở lí luận .............................................................................................................7
2. Thực trạng của vấn đề ..............................................................................................7
III. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Nội dung và hình thức của giải pháp
1.1. Mục tiêu của giải pháp

....................................................................9

..........................................................................................10

1.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
1.2.1 Đối với giáo viên

.......................................................10

................................................................................................10

1.2.2 Đối với học sinh ..................................................................................................10
2. Các giải pháp cụ thể đã tiến hành để giải quyết vấn đề...............................................11
2.1. Thiết kế bài học Tin học...........................................................................................11
2.2. Tổ chưc giờ học và phương pháp dạy học theo hướng tích cực

...................13

2.3. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học ...................................................15
2.4 Tăng cường học tập nhóm.........................................................................................17
2.5 Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò ...................................................18
IV. HIỆU QUẢ MANG LẠI
Kết quả thu được

.......................................................................................................21

V. PHẠM VI ẢNH HƯỞNG.........................................................................................20
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận ...................................................................................................................... 20
2. Kiến nghị

.................................................................................................................20

1


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

PHỤ LỤC TỪ VIẾT TẮT
1/ THCS - Trung học cơ sở.
2/ CSVC – Cơ sở vật chất.
3/ SGK – PPCT – Sách giáo khoa – Phân phối chương trình.
4/ DTTS – Dân tộc thiểu số.
5/ NXB - GD_ĐT – Nhà xuất bản - Giáo dục đào tạo

2


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

I. PHẦN MỞ ĐẦU – ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài:
Hiện nay ngành giáo dục của chúng ta đang đổi mới theo xu hướng của thời đại.
Cùng với sự bùng nổ của khoa học kỹ thuật thì công nghệ thông tin cũng góp phần quan
trọng không kém trong việc phát triển kinh tế nước nhà. Trước tình hình đó Đảng và Nhà
nước ta đã kịp thời đưa bộ môn Tin học vào giảng dạy ở các trường THCS trong cả nước
như một bộ môn bắt buộc thay vì là môn học tự chọn như trước đây. Đây là môn học tuy
không phải là mới đối với tất cả học sinh, một số em có điều kiện đã được làm quen với
công nghệ thông tin nhưng vì là trường có hơn 90% là các em học sinh dân tộc thiểu số,
hoàn cảnh gia đình rất khó khăn các em chưa có điều kiện được tiếp xúc nhiều với máy
tính cùng với đó thì việc áp dụng các phương pháp học tích cực chưa triệt để, giáo viên
cũng gặp ít nhiều khó khăn trong việc giảng dạy bộ môn mới. Chính vì vậy cần có phương
pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Sách Tin học dành cho Trung Học Cơ Sở,
quyển 2 của Bộ Giáo Dục biên soạn nhằm phục vụ việc dạy và học Tin lớp 7. Sau 1 năm
học chương trình Tin học 6 các em đã phần nào có được kiến thức cơ bản về máy tính và
soạn thảo văn bản. Tuy nhiên, với chương trình Tin 7 kiến thức hoàn toàn mới và khó hơn,
đòi hỏi các em phải tính toán, tư duy cũng như dành nhiều thời gian thực hành. Giáo viên
cũng phải có phương pháp tích cực, phù hợp với trình độ học sinh để giảng dạy có hiệu

quả. Trước đòi hỏi đó, là một giáo viên dạy môn tin học tôi thiết nghĩ cần phải tìm hiểu
nghiên cứu vấn đề này nhằm tìm ra phương pháp dạy và học tích cực hơn, phù hợp và hiệu
quả cao hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn giáo dục.
Trong khuôn khổ một đề tài, chắc hẳn sẽ có nhiều sai sót, kính mong sự góp ý chân
thành của cán bộ chuyên môn nhằm giúp chuyên đề của tôi hoàn chỉnh hơn. Xin chân
thành cám ơn!
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
2.1. Mục tiêu
Vấn đề dạy lí thuyết, giải bài tập cũng như thực hành cho học sinh ở tại trường THCS
hiện nay còn nhiều vấn đề cần quan tâm, thực trạng giáo viên chỉ chú trọng một số đối
tượng học sinh học giỏi còn phần nhiều các đối tượng khác thì ít có sự quan tâm, cũng như
người giáo viên chưa chỉ cho các em học sinh phương pháp.

3


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

Vậy làm thế nào để phát triển được tính tư duy, sáng tạo của các em trong cách làm bài
tập trong bảng tính điện tử Excel.
Môn học mới được đưa vào các trường THCS với nội dung có tính hiện đại, có nhiều
ứng dụng trong cuộc sống lao động sản xuất hiện đại, nhằm rèn luyện cho học sinh một số
kỹ năng cơ bản, có thói quen học tập với các môn học ở THCS làm việc khoa học là những
kỹ năng cơ bản tối thiểu, tiếp xúc với máy Vi Tính tìm hiểu chức năng cơ bản, các công cụ,
giao diện các phần mềm như: Quan sát, phân loại phần mềm, tra cứu, sử dụng các thông
tin, kỹ năng gõ bàn phím bằng mười ngón, vận dụng kiến thức đã học giải các bài toán về
bảng biểu như: Tính điểm trung bình học kỳ, cả năm các môn học, bảng biểu thông kê chất
lượng học lực - hạnh kiểm của một lớp, một số vấn đề đơn giản của thực tiễn cuộc
sống, ...
2.2 Nhiệm vụ:

Mục tiêu giảng dạy Tin học là một mặt trang bị cho học sinh kiến thức khoa học về
Tin học, mặt khác phải chú trọng đến rèn luyện cho các em kỹ năng thực hành, ứng dụng,
tạo mọi điều kiện để các em được thực hành, có thể nắm bắt và tiếp cận Tin học phục vụ
học tập và đời sống.
Trong chương trình tin học lớp 7 về kĩ năng các em cần đạt là phải nhập được bảng
tính thành thạo và thực hiện các phép tính toán đơn giản trên máy tính cũng như vận dụng
kiến thức, quan sát ghi chép kết quả giải bài tập trên máy tính, tiến hành thực hành các
hàm đơn giản đến phức tạp đảm bảo đúng thời gian trong các bài thực hành.
Người giáo viên là người tổ chức cho học sinh hoạt động một cách chủ động, sáng
tạo như quan sát, nhập hàm đúng chính xác, thảo luận nhóm… Qua đó học sinh tự chiếm
lĩnh kiến thức.
3. Đối tượng nghiên cứu:
-

Đối tượng nghiên cứu chính: Các giáo viên dạy Tin học và học sinh lớp 7.

-

Nghiên cứu một số phương pháp nâng cao chất lượng học của học sinh trong học tập
Tin học ở nhà cũng như ở trường.

4. Giới hạn đề tài:
Do điều kiện về CSVC và trang thiết bị của trường nên phạm vi nghiên cứu và thực
hiện là môn Tin học tại 2 lớp 7A,7B của trường THCS Chu Văn An

4


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

5. Phương pháp nghiên cứu:
- Tổng hợp điều tra về số lượng học sinh thích học môn Tin học, số học sinh hiểu
bài trong các giờ học lí thuyết.
- Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ), chất lượng sau giờ học.
- Tận dụng tối đa các buổi học thực hành để các em được làm quen và vận dụng
luyên tập thật tốt các bài học lí thuyết.
Hiện nay việc sử dụng các phương pháp dạy học kết hợp với thiết bị, dụng cụ trực quan
giúp giáo viên xây dựng các tư liệu tương đối phong phú. Việc khai thác tư liệu có thể từ
nhiều nguồn như: khai thác thong tin tranh ảnh từ internet, sách báo tài liệu, phim, các
phần mềm….
- Trao đổi, chia sẻ, rút kinh nghiệm.
II. THỰC TRẠNG
1. Cơ sở lí luận:
Ngày nay Tin học, nói rộng hơn là công nghệ thông tin được coi là một trong những
ngành mũi nhọn chiếm vị trí hàng đầu trong chính sách kinh tế, khoa học và công nghệ ở
những nước phát triển.
Tin học là một môn học đang mới mẻ nhưng đứng trước một thực tiễn phát triển
nhanh chóng của khoa học Tin học trên thế giới, một điều kiện kinh tế còn mới bắt đầu
phát triển của đất nước. Việc giảng dạy môn Tin học trong THCS còn gặp nhiều khó khăn
về chương trình, về trang thiết bị cho phòng học bộ môn, về đội ngũ giáo viên Tin học. Đó
chính là những cơ sở để giáo viên cần phải nghiên cứu, lựa chọn phương pháp, các hình
thức tổ chức, cho dạy học Tin học.
Môn Tin học là môn học công cụ. Do tính trừu tượng cao độ, Tin học có tính thực
tiễn, phổ biến. Những tri thức và kĩ năng Tin học cùng với những phương pháp trong quá
trình học Tin học đã trở thành công cụ để học tập những môn học khác trong nhà trường,
nó còn là công cụ của nhiều ngành khoa học khác, áp dụng trong trong đời sống thực tế và
vì vậy là một thành phần không thể thiếu của con người mới.
Về mặt tri thức và kĩ năng, môn Tin học trong nhà trường cần làm cho tất cả mọi học
sinh sau khi học xong đều nắm được những yếu tố cơ bản của Tin học, có khả năng ứng
dụng công nghệ thông tin như công cụ học tập và hoạt động. Cụ thể là học sinh có những

5


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

hiểu biết về Tin học và máy tính điện tử biết làm việc với một số hệ điều hành, một số
phần mềm như soạn thảo văn bản, bảng tính điện tử, hệ quản trị cơ sở dữ liệu.
Nâng cao chất lượng đào tạo, cải tiến nội dung đào tạo, quy trình đào tạo và phương
pháp đào tạo cũng như phương pháp dạy và học. Cho nên giờ học thực hành bao giờ cũng
sinh động và lôi cuốn học sinh tích cực học tập. Do đó môn Tin học nói chung cũng như
môn tin học 7 nói riêng đã được ngành giáo dục quan tâm đúng mức. Hiện nay ngành giáo
dục đã đưa môn Tin học vào trong chương trình THCS cũng như các môn học khác. Hiện
nay môn học này đã có đầy dủ SGK và PPCT thích hợp. Tuy nhiên đây là một môn học
mới nên còn nảy sinh rất nhiều vấn cần giải quyết trong quá trình dạy và học.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Muốn một tiết dạy thành công phụ thuộc vào rất nhiều vấn đề như: Chuẩn bị kiến
thức, dụng cụ dạy học, các mẫu bài tập về bảng tính, những phương tiện dạy học cơ bản,
muốn thành công một tiết dạy tại phòng máy vi tính khi soạn giáo án, giáo viên phải đầu tư
công sức, thời gian rất nhiều.
Môn Tin Học học là một môn khoa học công nghệ thông tin thực nghiệm cơ sở học
sinh phải nắm vững lý thuyết + thực hành, giữ một vai trò quan trọng như một bộ phận
trong nhận thức, phát triển Giáo Dục.
Đây là bộ môn đặc trưng muốn đạt chất lượng cao đòi hỏi các em phải tiếp xúc với
máy tính nhiều nhưng thời lượng mỗi tuần chỉ có 2 tiết trên lớp thì các em chưa thể thực
hành hết các kiến thức đã học mà nếu có thực hành hết thì sẽ chóng quên.
Bên cạnh đó học sinh trường là dân tộc thiểu số hoàn cảnh kinh tế còn khó khăn gia
đình không có điều kiện để mua máy tính cho con em học, mỗi lớp chỉ được 1 đến 2 em là
gia đình có máy vi tính.
Một thực tế khác là ý thức học tập của một số học sinh không cao, không hứng thú
trong học tập, lười hoạt động, không tích cực tự giác, ý thức tự học, tự rèn luyện yếu. Chưa

có ý thức giữ gìn phòng máy.
Qua điều tra những tiết học đầu tiên về cả lí thuyết và thực hành tôi tiến hành đã thu
được kết quả như sau:

6


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

*Về khâu tiếp nhận lý thuyết:
Lớp
7A
7B
Cộng

Tổng
số
35
34
69

Giỏi
SL %
4
3
7

0.11
0.09
0.2

Khá
SL
%

TB
SL

%

SL

%

10
8
18

14
16
30

0.4
0.47
0.87

7
7
14

0.2
0.21
0.41

0.29
0.24
0.53

Yếu

* Về kĩ năng thực hành:

Lớp

7A
7B
Cộng

Thực hành
Tổng Tự thao tác sau khi có Thao tác cần có hướng dẫn
số
35
34
69

hướng dẫn
SL
%
14
0.4

13
0.38
27
0.78

thường xuyên
SL
%
19
0.54
17
0.5
36
1.04

Chưa biết thao tác
SL
2
4
6

%
0.05
0.12
0.17

Qua kết quả trên thì đa phần các em nắm kiến thức lí thuyết còn yếu, các em hay quên
và chưa vận dụng vào thực hành được nếu không có sự hướng dẫn của giáo viên. Từ thực
tế trên và bản thân tôi là một giáo viên dạy bộ môn Tin học luôn suy nghĩa phải đưa ra
những giải pháp như thế nào để các em nắm lí thuyết chắc hơn nhớ lâu hơn và vận dụng

vào thực hành tốt hơn. Sau một thời gian suy nghĩ tiến hành thực nghiệm tôi đã thu được
những kết quả rất tốt sau đây tôi xin đề ra một số “PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY VÀ HỌC BỘ MÔN TIN HỌC 7 ” nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy
bộ môn Tin học lớp 7.
III. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Nội dung và hình thức của giải pháp
1.1 Mục tiêu của giải pháp:
- Nhằm giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ và sử dụng linh hoạt các hàm trong
Excel giải được các bài toán từ đơn giản đến phức tạp.
- Phát huy tính tự giác, tư duy và sáng tạo, tinh thần tập thể, làm việc theo nhóm,
giúp học sinh nắm chắc kiến thức môn học.

7


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

- Giúp giáo viên soạn giảng một cách trình tự và logic trong các bài dạy kết hợp các
phương pháp dạy tích cực áp dụng trong quá trình dạy lí thuyết cũng như thực hành.
- Nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học trong trường THCS.
1.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Là một giáo viên trẻ qua kinh nghiệm mà tôi đã được học ở các thầy cô và các đồng
nghiệp trong trường, bên cạnh đó tôi cũng thường xuyên đi dự giờ một số đồng nghiệp
trong tổ, tôi thấy có một vài nguyên nhân cần khắc phục nhằm nâng cao tính hiệu quả
trong dạy và học, cải tiến nội dung, quy trình và phương pháp đào tạo cũng như phương
pháp dạy và học giúp giờ học lí thuyết cũng như thực hành sinh động và lôi cuốn học sinh
tích cực học tập nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7 trong trường THCS.
1.2.1 Đối với giáo viên:
Cần phải nắm vững các phương pháp dạy học Tin học (theo sự đổi mới) nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong học tập. Để nâng cao chất lượng dạy học

môn Tin học, giáo viên phải tiếp cận nội dung bài và lựa chọn các phương pháp, xây dựng
hệ thống câu hỏi logic, phù hợp với ba đối tượng: giỏi, trung bình, yếu. Từ đó dẫn dắt học
sinh tự khám phá kiến thức, không thụ động ghi nhận kiến thức giáo viên cung cấp, phải
có sự phối hợp giữa hoạt động dạy và hoạt động học trên cơ sở lấy học sinh làm trung tâm.
Sử dụng “phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7” là một
phương pháp quan trọng để tích cực hóa hoạt động của học sinh, học sinh được trực tiếp
thực hành trên máy. Bằng cách này học sinh nắm vững kiến thức hơn, đặc biệt là biết rõ
hơn các con đường đi tới kiến thức mới đồng thời phát triển tư duy sáng tạo, các kỹ năng
của học sinh.
1.2.2 Đối với học sinh:
Giáo viên phải tác động cho học sinh thấy được môn Tin học là cần thiết.
Sách giáo khoa là phương tiện chủ yếu để học sinh học tập. Bên cạnh đó, học sinh
phải biết chọn lọc những quyển sách đọc tham khảo để học tốt môn Tin học.
Học sinh phải tích cực chủ động học tập và thực hiện các yêu cầu chuẩn bị ở nhà
trước khi đến lớp. Trong quá trình học tập, các em phải tư duy theo gợi dẫn của giáo viên,
phải chủ động quan sát vấn đề, hiện tượng, phối hợp giải quyết, khám phá ra nội dung bài
học, thực hành vận dụng.
8


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

“Học thì phải hành”. Thực hành là thước đo đánh giá tiếp nhận và vận dụng kiến
thức. Thực hành thông thường là áp dụng bài tập trên lớp và ở nhà.
Trong dạy học sử dụng “phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn
Tin học 7” được áp dụng các phương pháp sau:
2. Các giải pháp cụ thể đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
2.1 Thiết kế bài học Tin học:
Thiết kế bài học hay soạn giáo án để dạy một bài học là một trong những hoạt động
hết sức quan trọng của người giáo viên Tin học, nhất là giáo viên mới. Đối với những bài

lần đầu được phân công giảng dạy, thì hoạt động này cũng rất có ý nghĩa. Bản thiết kế bài
học là nơi để giáo viên thể hiện những hiểu biết của mình về nội dung khoa học và những
ý định, những dự kiến về phương pháp tổ chức chỉ đạo hoạt động của học sinh để giúp các
em nắm được kiến thức và biết cách áp dụng các kiến thức đó vào làm các bài tập, thực
hành. Có thiết kế bài học cẩn thận thì mới có hi vọng tiết dạy đạt được yêu cầu. Muốn
thiết kế bài học được tốt thì giáo viên cần đạt được các mặt sau:
- Nắm vững nội dung Tin học của bài học, mối liên hệ của nội dung bài học với
những bài học đã học và những bài học về sau.
- Nắm vững đặc điểm tâm sinh lí, năng lực nhận thức của lớp học, của từng loại học
sinh trong lớp.
- Điều kiện trang thiết bị của nhà trường
- Dự kiến các phương tiện dạy học, các tình huống dạy học sẽ thực hiện, hoạt động
của giáo viên và học sinh, dự kiến cấu trúc trình bày bảng. Thông thường phần này được
coi là phần trọng tâm của bản thiết kế. .
- Dự kiến hoạt động củng cố bài học trên lớp và nhiệm vụ ở nhà cho học sinh được
coi là phần cuôí của bản thiết kế. Trong trường hợp cần thiết có thể coi đây là một tình
huống dạy học.
Với sự phân tích cấu trúc bài học thành các tình huống dạy học cơ sở và việc thiết kế
bài học theo phương án đã trình bày như trên đây có thể vận dụng cho mọi bài học.
Ví dụ: GIÁO ÁN MINH HỌA:

9


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

BÀI 5: THAO TÁC VỚI BẢNG TÍNH(T1)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Sau tiết này HS:

- Biết cách điều chỉnh độ rộng của cột và độ cao của hàng.
- Biết cách chèn thêm cột hoặc hàng.
- Biết cách xóa cột hoặc hàng.
2. Kỹ năng
- Làm quen với môn học.
- Thực hiện được thao tác điều chỉnh độ rộng của cột và độ cao của hàng cũng như
chèn thêm cột hoặc hàng.
3. Thái độ
- Giáo dục HS yêu thích môn học.
- Tích cực tham gia xây dựng bài.
- Rèn luyện tinh thần tự giác và ý thức học tập tốt.
II- PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Phương pháp
- Thuyết trình, vấn đáp, trực quan.
2. Phương tiện
- GV: Giáo án, SGK, SGV, sách bài tập.
- HS: SGK, vở, đồ dùng học tập.
III- NỘI DUNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ (3 phút )
1/ Ổn định lớp, kiểm tra sỉ số
- Lớp trưởng báo cáo sỉ số lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:

- HS trật tự lắng nghe

C1?Nêu các bước sử dụng hàm?

C1:

C2?Tại ô A1 ta gõ =Sum(3,5,7) rồi ấn phím Bước 1: Chọn ô cần nhập hàm
Bước 2: Gõ dấu =
Enter thì kết quả là?
Bước 3: Gõ hàm theo đúng cú pháp
Bước 4: Nhấn Enter.
C2: Đáp án C
ĐVĐ (3’): Chúng ta đã tìm biết sử dụng các hàm trong chương trình bảng tính. Và khi ta
nhập dữ liệu vào trang tính nhiều khi dữ liệu đó dài hơn độ rộng cột, hàng hoặc nhỏ hơn rất
nhiều so với độ rộng cột, hàng. Như vậy trang tính rất khó quan sát, để hạn chế nhược điểm
đó ta cùng tìm hiểu vào bài học hôm nay: “Tiết 27: Bài 5. THAO TÁC VỚI BẢNG TÍNH”
Tuần: 29
Tiết: 57, 58
NS: 5 / 3

10
BÀI 18: TRÌNH
BÀY TRANG VĂN BẢN VÀ IN


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

Hoạt động 2:Điều chỉnh độ rộng của cột và độ cao của hàng .(17 phút)
Các em quan sát hình 1 và hình 2 về bảng 1. Điều chỉnh độ rộng của cột và độ cao
điểm lớp 7A, em có nhận xét gì về 2 hình của hàng
này ?

a. Điều chỉnh độ rộng của cột

- GV trình chiếu hình 1 và 2

HS: Các hàng có độ cao bằng nhau
Các cột có độ rộng bằng nhau.
B1: Đưa con trỏ chuột vào đường biên
phải của cột cần mở rộng.
B2: Kéo thả chuột sang phải hay sang trái
để mở rộng hay thu hẹp độ rộng của cột

- Yêu cầu HS quan sát và nêu những điểm khác
nhau trong trang tính trên ĐVĐ vào bài mới.
? GV: Khi em mở một trang tính mới, trang tính
trống xuất hiện với các cột có độ rộng và các
hàng có độ cao như thế nào ?
GV: Khi ta nhập dữ liệu vào trang tính, thường
xuất hiện những trường hợp sau:
Dãy kí tự quá dài sẽ bị che lấp( cột B),Cột quá
rộng,Hàng quá cao,Dữ liệu số quá dài.
- GV thực hành mẫu thao tác điều chỉnh độ
rộng của cột trên màn chiếu cho HS cả lớp quan
sát
- GV gọi HS nêu lại các bước thực hiện kết hợp
ghi bảng
- GV giới thiệu thao tác điều chỉnh độ cao của

b. Điều chỉnh độ cao của hàng
B1: Đưa con trỏ chuột vào đường biên

hàng cũng tương tự
- Gọi HS nêu cách điều chỉnh độ cao của hàng

dưới của hàng
B2: Kéo thả chuột lên hoặc xuống để mở

và thực hành thao tác.

11


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

- GV chốt ý ghi bảng

rộng hay thu hẹp độ cao của hàng

Gv: Có cách nào khác để điều chỉnh độ rộng - HS suy nghĩ và trả lời.
của cột và độ cao của hàng không?

- HS chú ý theo dõi và nêu lại

Lưu ý: Nháy đúp chuột trên vạch phân cách - HS nêu lại
cột hoặc hàng sẽ điều chỉnh độ rộng cột, độ cao - HS nêu cách điều chỉnh và thực hành
hàng vừa khít với dữ liệu có trong cột và hàng thao tác cho cả lớp quan sát
đó.

- Chú ý nghe và ghi nhận lại
Hoạt động 3: Chèn thêm hoặc xóa cột và hàng (15 phút)
2. Chèn thêm hoặc xoá cột và hàng
a) Chèn thêm cột hoặc hàng
- HS đọc thông tin SGK và nêu cách chèn

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK và

thêm hàng và chèn thêm cột

nêu cách chèn thêm cột và chèn thêm hàng?
- GV nhận xét và thực hành mẫu thao tác chèn

* Chèn thêm cột

thêm hàng và chèn thêm cột trên màn chiếu để

- Chọn một cột hoặc một hàng

HS cả lớp quan sát

- Mở bảng chọn Insert  Columns (cột).

- GV cần lưu ý với HS nếu chọn trước nhiều cột

* Chèn thêm hàng

hay nhiều hàng, số cột hoặc số hàng mới được

- Chọn một cột hoặc một hàng

chèn thêm đúng bằng số cột hoặc hàng em đã

- Mở bảng chon Insert  Rows (hàng).

chọn.

- Tương tự chèn thêm hàng và chèn thêm cột

b) Xoá cột hoặc hàng

GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK nêu

- Chọn các cột hoặc các hàng cần xoá.

cách xóa hàng và xóa cột, sau đó HS thực hành

- Mở Edit  Delete.

mẫu cho cả lớp quan sát

- HS tập trung chú ý
- Trật tự lắng nghe và ghi nhận lại

* Lưu ý: Nếu dùng phím Delete thì chỉ xoá dữ

- HS đọc thông tin SGK và quan sát GV

liệu có trong cột/hàng.

thực hành thao tác mẫu
Hoạt động 4: Củng cố - Hướng dấn học ở nhà (5 phút)
- Gọi HS nhắc lại cách điều chỉnh độ rộng của
cột, độ cao của hàng, cách chèn thêm hàng,

- Cá nhân thực hiện theo yêu cầu của GV.

thêm cột, xóa hàng, xóa cột.
12


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

- Gọi HS lên thực hành mẫu các thao tác.
- GV kiểm tra, đánh giá (cho điểm)

- Nghe và rút kinh nghiệm

* Bài cũ:
- Cách điều chỉnh độ cao của hàng, độ rộng của
hàng

- Học thuộc bài

- Cách chèn thêm hàng, chèn thêm cột.

- Xem tiếp các phần còn lại của bài

- Cách xóa hàng, xóa cột

- Nhận xét tiết thực hành

* Bài mới:
- Cách sao chép và di chuyển dữ liệu trên trang
tính
- Cách sao chép công thức
2.2 Tổ chưc giờ học và phương pháp dạy học theo hướng tích cực:

- Do đặc trưng riêng của phân môn Tin học (Tự chọn ) vì vậy tôi thường chú trọng việc kết
hợp giữa ôn những kiến thức cũ trước khi giảng bài mới; kết hợp giữa lí thuyết và thực
hành, kết hợp ôn tập, từng bước hệ thống hóa kiến thức; rèn luyện cho các em kĩ năng cơ
bản khi thực hành.
Ví dụ 1:
Bài 1: “Chương trình bảng tính là gì?” quyển 2 SGK Tin học 7. Ở bài học này các
em được làm quen với chương trình bảng tính tương đối lạ và khác so với phần mềm Word
dùng soạn thảo văn bản ở chương trình Tin học 6. Vì vậy tôi luôn chú trọng việc hướng
dẫn cho các em phân biệt rõ công dụng của hai phần mềm này tránh cho các em nhầm lẫn
kiến thức cũ.
Ví dụ 2: Đối với một số nội dung khó tôi thường cố gắng có những phương pháp
truyền đạt ngắn gọn dễ hiểu kết hợp với máy tính để các em có thể tiếp thu một cách dễ
dàng.
Ví dụ: Bài số 3_SGK trang 26 yêu cầu học sinh tính số tiền trong sổ

13


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

Đây là một bài tập dạng khó. Để hướng dẫn các em hiểu được và thực hiện tính toán
được tôi lấy dẫn chứng cho các em về việc gởi tiền ở ngân hàng, để các em tự thực hành
trên máy trước. Sau đó các em so sánh kết quả với nhau để có thể đưa ra được cách tính
đúng nhất.
Sau đó tôi sẽ nhận xét và hướng dẫn các em hoàn thành bài tập :
Với số tiền gởi ban đầu sau mỗi tháng ngân hàng sẽ trả thêm một số tiền lời, cứ nh ư thế
mỗi tháng số tiền sẽ tăng lên.
Công thức nhập vào để tính “số tiền trong sổ”:
Số tiền tháng 1=tiền gởi+(tiền gởi*lãi suất)
Từ tháng 2 trở đi=số tiền tháng trước+(số tiền tháng trước*lãi suất)

* Lưu ý: lãi suất không đổi
Với cách hướng dẫn này tôi nhận thấy học sinh có thể giải quyết bài toán cho kết quả
đúng.
Chương trình bảng tính cũng đòi hỏi học sinh phải biết tính toán và nắm vững kiến thức
toán học.
Ví dụ 3: Bài tập 3-SGK trang 31
Giả sử các ô A1 chứa giá trị -4, ô B1 chứa giá trị 3. Hãy cho biết kết quả các phép tính sau:
a. =SUM(A1,B1)

b.=SUM(A1,B1,-5) c. =AVERAGE (A1,B1,4)

Đối với bài tập này các em thường gặp khó khăn với việc tính toán với các số âm và
dương, vì chủ yếu các em là người dân tộc thiểu số nên việc tính toán còn rất chậm, cho
nên tôi thường yêu cầu các em nhắc lại kiến thức, cách tính trung bình cộng như thế nào và
hướng dẫn các em tính theo cách “số âm là nợ, số dương là có” giúp các em tránh được
tình trạng hiểu bài, biết làm nhưng ra sai kết quả.
Đáp án: a. –1

b. –6 c.1
14


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

2.3 Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học:
Tôi thường chủ động dạy học theo phương pháp đổi mới, giúp các em chuyển từ thói
quen học tập thụ động sang tự học chủ động. Vì vậy, tôi thường hướng dẫn cho các em các
phương pháp để từ đó các em biết cách học, biết cách suy luận, tự làm được bài tập, nắm
vững và hiểu sâu các kiến thức cơ bản đồng thời phát huy được tiềm năng sáng tạo của bản
thân.

Vì trường chủ yếu là các em học sinh DTTS chất lượng học tập của của các em phụ
thuộc vào nhiều yếu tố như phương pháp học, thái độ học và kỹ năng học. Các em hầu hết
rất yếu về phương pháp học tập, thái độ học tập và chưa có thói quen tự học. Vì vậy, tôi
thường xuyên hướng dẫn các em việc xây dựng thời gian biểu cho các hoạt động học tập
hàng ngày, tuần, tháng; rèn cho các em kỹ năng học tập trên lớp, tư duy độc lập, khả năng
diễn đạt ngôn ngữ tiếng Việt, kỹ năng học bài, làm bài, tham gia phát biểu...cũng như việc
học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
2.4 Tăng cường học tập nhóm:
Phương pháp dạy học đổi mới yêu cầu học sinh ”nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn,
thảo luận nhiều hơn”. Vì vậy các em phải tự suy nghĩ và làm việc một cách tích cực, độc
lập, nhưng đồng thời phải có mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân. Lớp học là môi trường
giao tiếp: thầy-trò, trò-trò, do đó tôi đã phát huy tích cực của mối quan hệ này bằng cách tổ
chức cho các em hoạt động hợp tác, thông qua các bài tập nhóm; tạo điều kiện cho các em
nâng cao tinh thần học tập có thể vận dụng vốn hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân với
tập thể.
Ví dụ: Trong bài tập phần “Chương trình bảng tính là gì”.
Tôi chủ động chia lớp thành các nhóm học tập (4 nhóm).
Yêu cầu các nhóm trả lời các câu hỏi sau:
1. Chương trình bảng tính là gì?
2. Đặc trưng của chương trình bảng tính?
3. Cách nhập dữ liệu vào trang tính?
4. Cách khởi động chương trình bảng tính?
Yêu cầu các nhóm trình bày kết quả thảo luận của mình.
Các nhóm Nghiên cứu SGK vận dụng kiến thức đã thảo luận trả lời.

15


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm.
Đáp án:
1. Chương trình bảng tính là phần mềm được thiết kế để giúp ghi lại và trình bày thông tin
dưới dạng bảng, thực hiện các tính toán cũng như xây dựng các biểu đồ biểu diễn một cách
trực quan các số liệu đã có trong bảng.
2. Màn hình làm việc, dữ liệu, khả năng tính toán và sử dụng các hàm có sẳn, sắp xếp và
lọc dữ liệu, tạo biểu đồ
3. B1: Nháy chuột trái vào ô cần nhập.
B2: Đưa dữ liệu vào từ bàn phím.
B3: Nhấn phím Enter
4. C1:Chọn Start\All program\ Microsoft Excel
C2:Nháy đúp chuột vào biểu tượng

trên desktop.

2.5. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò
Trong phương pháp dạy học đổi mới, là phát huy vai trò tích cực chủ động của học
sinh, vì vậy để giúp các em phát triển khả năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách học của
mình. Tôi thường yêu cầu các em tự đánh giá bài làm của bản thân, nhận xét góp ý bài
làm, cách phát biểu của bạn, chỉ ra các lỗi và tìm nguyên nhân, nêu cách sửa chữa để hoàn
thiện kiến thức của bản thân.
Mặc dù đổi mới phương pháp dạy học được áp dụng cho tất cả các đối tượng học
sinh, nhưng để phù hợp với học sinh DTTS tránh gây khó khăn cho các em trong học tập
vì một khi không theo kịp chương trình sẽ dẫn đến các em chán nản, không thích học và sẽ
bỏ học. Vì vậy, tôi phải tôi thường xuyên chú trọng đến phương pháp dạy học tích cực áp
dụng cho học sinh nói chung và chú trọng những câu hỏi dành riêng cho đối tượng là học
sinh DTTS.
Đặc biệt, đối với học sinh DTTS, việc chấm bài, trả bài phải nêu rõ ưu, khuyết điểm
để các em rút kinh nghiệm cho việc học bài và làm bài lần sau.

16


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

Cuối cùng cần lưu ý đến điều mà những nhà giáo giỏi và khiêm tốn vẫn tự nhắc nhở
mình là: “phải biết học cả trong khi dạy, học ở cả học sinh của mình”. Trong thi công bài
học, nếu thực sự cầu thị, nhiều lúc giáo viên sẽ phát hiện ra những chố yếu kém của bản
thiết kế bài học của mình. Những thông tin phản hồi thu nhận được từ phía học sinh trong
khi thi công bài học rất có ý nghiã cả về phương diện khoa học lẫn về phương diện sư
phạm.
Trên đây là một số ví dụ và “phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn
Tin học 7” mà tôi đề ra nhằm giúp việc giảng dạy bộ môn tin học 7 đạt chất lượng cao hơn.
Trong khuôn khổ một đề tài không thể nào bao quát hết các nội dung chính vì vậy giáo
viên cần bám sát học sinh trong quá trình giảng dạy trên lớp cũng như ở phòng máy để học
sinh nắm rõ kiến thức và nền tảng của môn học này từ đó “phương pháp nâng cao chất
lượng dạy và học bộ môn Tin học 7” được áp dụng cho chương trình Tin học đạt kết quả
cao.
IV. HIỆU QUẢ MANG LẠI
* Kết quả thu được:
Qua quá trình thực hiện giảng dạy bộ môn Tin học ở đơn vị THCS Chu Văn An đạt
được kết quả rất khả quan. Trong tiết lí thuyết các em đã nắm được nội dung trọng tâm của
bài học, nhắc lại được những kiến thức cơ bản của bài theo cách hiểu của các em không
dập khuôn, máy móc theo sách giáo khoa. Đối với những em khá - giỏi thì có thể vận dụng
được kiến thức để làm bài tập và thực hành. Trong tiết thực hành các em đã thực hiện tốt
được các yêu cầu đơn giản của bài thực hành, đối với các em khá - giỏi thì còn làm đuợc
những yêu cầu phức tạp hơn.

Về khâu tiếp nhận lý thuyết:
Lớp

7A
7B
Cộng

Tổng
số
35
34
69

Giỏi
SL
%

Khá
SL
%

SL

%

SL

6
5
11

14
11

25

12
14
26

0.34
0.41
0.75

3
4
7

0.17
0.15
0.32

TB

0.4
0.32
0.72
17

Yếu
%
0.08
0.12
0.2

Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

* Về kĩ năng thực hành:

Lớp

7A
7B
Cộng

Thực hành
Tổng Tự thao tác sau khi có Thao tác cần có hướng dẫn
số
35
34
69

hướng dẫn
SL
%
18
0.51
17
0.5
35
1.01

thường xuyên

SL
%
15
0.43
14
0.4
29
0.83

Chưa biết thao tác
SL
2
3
5

%
0.05
0.08
0.13

V. PHẠM VI ẢNH HƯỞNG
- Sáng kiến này có thể áp dụng cho các giáo viên dạy Tin học và học sinh lớp 7 trường
Trung học cơ sở.
VI. KẾT LUẬN
1.Kết luận:
- Theo tôi để từng bước bộ môn Tin học được nâng cao thì trước hết phải chú ý đến
phương pháp dạy học của thầy và phương pháp học tập của học sinh, chú ý đến cách học ở
nhà, ở trường.
- Giáo viên cho nhiều dạng bài tập, tuỳ tình hình đối tượng học sinh trình độ của
học sinh, tuỳ đối tượng mà có các dạng bài tập để tác dụng tính tư duy, tò mò, sáng tạo của

học sinh nhằm đem lại hiệu quả cao nhất.
- Dạng bài tập đi từ dễ đến khó, từ khách quan sinh động đến tư duy trừu tượng, làm
cho học sinh khắc sâu và tái hiện kiến thức một cách thiết thực và nhanh chóng.
- Lồng ghép các dạng bài tập, nhằm rèn kỹ năng phát triển tư duy, logic, suy luận.
- Đưa phương tiện trực quan trong dạy học để học sinh có thể tự tìm tòi, khai thác,
lĩnh hội kiến thức phát huy vai trò chủ động, đặc biệt tạo những ấn tượng, ghi nhớ, khắc
sâu, nhớ kĩ, tái hiện kiến thức đảm bảo tính khoa học, khéo léo nhằm khơi dậy lòng ham
học, kham phá khoa học của học sinh.
- Trong quá trình giảng dạy có thể kết hợp việc lồng ghép các trò chơi như: đoán ô
chữ, ai gọi tên công thức, hàm nhanh nhất, ai lập công thức, hàm đúng nhất …. Nhằm tạo
cho học sinh hứng thú trong học tập, đồng thời khắc sâu kiến thức, nắm bắt thông tin tốt
hơn.

18


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

2. Kiến nghị:
- Các cấp quản lí Giáo Dục cần mở các chuyên đề bồi dưỡng cho giáo viên học tập
và rút kinh nghiệm.
- Cần cung cấp trang thiết bị dạy học kịp thời để dạy học cho tốt.
- Mở nhiều chuyên đề hoặc hình thức sinh hoạt câu lạc bộ thực hành tin học để giáo
viên tham gia và học hỏi lẫn nhau.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân. Kính mong sự góp ý của các bạn đồng
nghiệp và quí thầy cô giáo.
Chu Văn An, ngày 5 tháng 03 năm 2019
Đơn vị áp dụng

Người viết sáng kiến

19


Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa lớp 7 môn Tin học –NXB Giáo dục Việt Nam
2. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng môn Tin học THCS
3. Các tài liệu qua các lớp tập huấn hè.
4. Các bài viết, trang thông tin về học Tin học trên mạng internet.

20