Tăng cường công tác quản trị nhân lực của công ty TNHH sản xuất và thương mại cường việt

L I CAM OAN
Tác gi xin cam đoan lu n v n v i đ tài “T ng c
l c c a Công ty TNHH s n xu t và th

ng công tác qu n tr nhân

ng m i C

ng Vi t” là công trình

nghiên c u khoa h c đ c l p c a riêng tác gi . Các s li u s d ng có ngu n g c rõ
ràng, k t qu nghiên c u trong Lu n v n hoàn toàn trung th c và ch a t ng
đ

c công b trong b t k công trình nghiên c u khoa h c nào tr

c đây.

Hà N i, ngày 26 tháng 8 n m 2017
Tác gi lu n v n

inh Th Thu Hi n

i


L IC M

N

hoàn thành khóa lu n, ngoài s n l c c a b n thân, tác gi đã nh n đ

cr t

nhi u s quan tâm giúp đ nhi t tình c a các t p th , cá nhân trong và ngoài nhà
tr

ng.

Tr

c h t, tác gi xin chân thành c m n Tr

ng

i h c Th y l i đã t o đi u ki n

thu n l i cho tác gi trong su t th i gian h c t p và làm lu n v n cao h c.
Tác gi xin bày t s bi t n sâu s c đ n th y giáo GS.TSKH. Nguy n Kh c Minh,
ng

i đã t n tình h

ng d n và đ ng viên tác gi trong su t th i gian hoàn thành

lu n v n này.
Xin chân thành c m n các th y giáo, cô giáo đã quan tâm gi ng d y cho tác gi
trong su t th i gian qua và ch b o, góp ý cho b n lu n v n này.
Xin kính chúc các th y giáo, cô giáo và gia đình m nh kh e h nh phúc, ti p t c s
nghi p đào t o cho các th h h c sinh, sinh viên đ t đ
n a trên con đ

c nhi u thành công h n

ng h c t p và nghiên c u khoa h c.

Xin trân tr ng c m n.
Tác gi

inh Th Thu Hi n

ii


M CL C
PH N M
CH

U .............................................................................................................1

NG 1. C S LÝ LU N VÀ TH C TI N V QU N TR NHÂN L C

TRONG DOANH NGHI P ............................................................................................3
1.1. C s lý lu n v nhân l c và qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ........................3
1.1.1. Khái ni m ngu n nhân l c ............................................................................3
1.1.2. Khái ni m và vai trò c a công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ....4
1.1.3. Ý ngh a c a công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ........................5
1.1.4. Các ch c n ng c b n c a qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ................7
1.1.5. Nh ng n i dung c b n c a qu n tr nhân l c trong doanh nghi p.............. 7
1.1.6. Các tiêu chí đánh giá hi u qu s d ng ngu n nhân l c trong doanh nghi p .27
1.1.7. Các nhân t

nh h

ng đ n công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p...28

1.2. C s th c ti n v qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ......................................31
1.2.1. M t s kinh nghi m v công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p ....31
1.2.2. Nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài ................................39
K t lu n ch
CH

ng 1 .........................................................................................................41

NG 2. TH C TR NG CÔNG TÁC QU N TR NHÂN L C T I CÔNG TY

TNHH S N XU T VÀ TH

NG M I C

NG VI T............................................42

2.1. Gi i thi u chung v Công ty TNHH s n xu t và th

ng m i C

ng Vi t ............42

2.1.1. Quá trình phát tri n c a Công ty.................................................................42
2.1.2. C c u t ch c b máy qu n lý và ngành ngh ho t đ ng kinh doanh ......43
2.1.3. K t qu th c hi n các ch tiêu s n xu t kinh doanh giai đo n 2014 – 2016 ....47

2.2. Phân tích th c tr ng công tác qu n tr nhân l c c a Công ty TNHH s n xu t và
th

ng m i C
2.2.1.

ng Vi t .................................................................................................49
c đi m v c c u lao đ ng c a Công ty .................................................49

2.2.2. Công tác ho ch đ nh và d báo ngu n nhân l c t i Công ty ......................53
2.2.3. Công tác tuy n d ng và s d ng lao đ ng c a Công ty .............................55
2.2.4. Công tác đào t o, phát tri n nhân l c c a Công ty .....................................60
2.2.5. Chính sách đãi ng và ti n l

ng c a Công ty ...........................................63

2.3. ánh giá chung v công tác qu n tr nhân l c t i Công ty ....................................69
iii


2.3.1. M t s k t qu đ t đ

c theo các tiêu chí đánh giá ................................... 69

2.3.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân ................................................................. 70
K t lu n ch
CH

ng 2 ......................................................................................................... 72

NG 3. GI I PHÁP T NG C

NG CÔNG TÁC QU N TR NHÂN L C

T I CÔNG TY TNHH S N XU T VÀ TH
3.1.
C

nh h

ng và chi n l

NG M I C

NG VI T ................. 73

c phát tri n c a Công ty TNHH s n xu t và th

ng m i

ng Vi t .................................................................................................................... 73
3.1.1.

nh h

ng phát tri n Công ty ................................................................... 73

3.1.2.

nh h

ng trong công tác qu n tr nhân l c c a Công ty ........................ 74

3.2. Các gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý nhân l c t i Công ty .......................... 75

3.2.1. Gi i pháp cho công tác ho ch đ nh nhân l c .............................................. 75
3.2.2. Gi i pháp v công tác phân tích công vi c ................................................. 79
3.2.3. Gi i pháp cho công tác tuy n d ng nhân l c ............................................. 82
3.2.4. Gi i pháp v công tác đãi ng và tr l

ng lao đ ng ................................. 89

3.2.5. Nâng cao hi u qu công tác ki m tra, đánh giá n ng l c th c hi n công
vi c c a ng
K t lu n ch

i lao đ ng ........................................................................................ 93

ng 3 ......................................................................................................... 96

K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 97
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .................................................................... 100

iv


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.1. Quy trình ho ch đ nh nhân l c trong doanh nghi p ........................................8

Hình 1.2: H th ng đánh giá n ng l c th c hi n công vi c c a nhân viên ...................23
Hình 1.3: S đ khen th

ng ........................................................................................25

Hình 1.4: H th ng tr công trong các doanh nghi p ....................................................26
Hình 2.1. S đ C c u t ch c b máy c a Công ty ...................................................43
Hình 3.1. S đ tuy n d ng t i Công ty (Tác gi đ xu t) ............................................86

v


DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1. Tình hình s n xu t kinh doanh n m 2014 - 2016 ......................................... 47
B ng 2.2. C c u lao đ ng theo ch c n ng ................................................................... 49
B ng 2.3. C c u lao đ ng theo đ tu i ........................................................................ 50
B ng 2.4. C c u lao đ ng theo gi i tính ...................................................................... 51
B ng 2.5. C c u lao đ ng theo trình đ chuyên môn .................................................. 52
B ng 2.6. Tình hình tuy n d ng lao đ ng t i công ty C

ng Vi t ............................... 59

B ng 2.7. Chi phí đào t o lao đ ng trong n m 2014 – 2016......................................... 62
B ng 3.1. Quy trình ho ch đ nh ngu n nhân l c c a Công ty trong th i gian t i ........ 77
B ng 3.2. B ng mô t công vi c và B ng tiêu chu n công vi c ................................... 80

vi


DANH M C CÁC CH

VI T T T

Ch vi t t t

Ch vi t đ y đ

CBCNV:

Cán b công nhân viên

DN:

Doanh nghi p

NNL:

Ngu n nhân l c

NL:

Nhân l c

NL :

Ng

H L :

H p đ ng lao đ ng

QTNL:

Qu n tr nhân l c

TNHH:

Trách nhi m h u h n

TM:

Th

SX:

S n xu t

vii

i lao đ ng

ng m i



PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài

N n kinh t Vi t Nam đang trong giai đo n h i nh p, c nh tranh và h p tác qu c
t . Vì v y, đ tranh th m i ngu n l c, phát huy t i đa n ng l c và hi u qu s n
xu t kinh doanh, các doanh nghi p Vi t Nam nói chung, Công ty Trách nhi m
h u h n (TNHH) s n xu t và Th

ng M i C

ng Vi t nói riêng ph i s d ng

h p lý ngu n nhân l c đ nâng cao n ng l c c nh tranh, gi v ng và phát tri n
v th c a mình.
Công ty TNHH s n xu t và Th

ng M i C

ng Vi t là m t doanh nghi p t

nhân, l nh v c kinh doanh đa ngành ngh : Nh p kh u, xu t kh u hóa ch t
chuyên d ng, s n xu t m c in, s n và m t s thành ph m khác,… Công ty đã
kh ng đ nh đ

c v th c a mình trong n n kinh t th tr

nh ng doanh nghi p tr thành công c a c n

ng, là m t trong

c. Qu n tr ngu n nhân l c

(QTNNL) hi u qu đ th c hi n th ng l i các m c tiêu phát tri n c a doanh

nghi p, là m t cán b đang nghiên c u th c t t i Công ty TNHH s n xu t và
Th

ng M i C

ng Vi t, v n d ng nh ng ki n th c đã đ

ch ck th pv i

th c t s n xu t, s giúp đ c a đ ng nghi p và th y cô, tác gi l a ch n đ tài
t t nghi p “T ng c
xu t và Th

ng công tác qu n tr nhân l c c a Công ty TNHH s n

ng M i C

ng Vi t”. Vi c nghiên c u chuyên sâu v qu n tr

ngu n nhân l c và áp d ng vào công ty s giúp cho Công ty phát tri n nhanh,
b n v ng trong th i k đ t n

c h i nh p sâu và toàn di n h n v i th gi i.

2. M c đích nghiên c u c a đ tài
M c đích c a lu n v n là nghiên c u các gi i pháp qu n tr ngu n nhân l c áp
d ng vào công ty, đ m b o t n d ng và phát huy t i đa kh n ng c a ngu n l c
trong công ty góp ph n vào s phát tri n l n m nh c a công ty nói riêng, n n
kinh t c n

c nói chung.

1


3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u

i t

ng nghiên c u c a đ tài là công tác qu n tr nhân l c c a Công ty

TNHH S n xu t và Th

ng M i C

doanh đa ngành ngh và nh ng nhân t

ng Vi t – m t doanh nghi p t nhân kinh
nh h

ng đ n công tác này.

b. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi v n i dung và không gian nghiên c u: Công tác qu n tr nhân l c t i
Công ty TNHH S n xu t và Th
ty TNHH SX và TM C

ng M i C

ng Vi t (Sau đây g i t t là Công

ng Vi t).

- Ph m vi v th i gian nghiên c u: Lu n v n s d ng các s li u thu th p t i
Công ty trong giai đo n t n m 2014 đ n n m 2016 đ phân tích đánh giá và đ
xu t gi i pháp cho giai đo n 2017 - 2020.
4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

Trên c s lý lu n chung v qu n tr nhân l c; h th ng các v n b n, ch đ ,
chính sách hi n hành v qu n lý nhân l c c a Nhà n

c nói chung và c a công

ty nói riêng và tình hình tri n khai th c hi n công tác qu n tr nhân l c trong
nh ng n m v a qua. Trong lu n v n, tác gi s d ng nh ng ph
c u chung c a khoa h c kinh t nh : Ph

ng pháp nghiên

ng pháp h th ng hóa, ph

ng pháp

thu th p s li u th c p, ph

ng pháp th ng kê mô t , th ng kê phân tích, phân

tích so sánh và t ng h p, ph

ng pháp tham v n ý ki n chuyên gia,… đ đ a ra

các đánh giá v th c tr ng qu n tr nhân l c trong công ty.

đ tđ

cm c

tiêu nghiên c u đ ra, tác gi đã th c hi n phân tích đ nh tính và đ nh l

ng, thu

th p d li u t nhi u ngu n thông tin khác nhau.

2


CH

NG 1. C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

QU N TR NHÂN

L C TRONG DOANH NGHI P
1.1. C s lý lu n v nhân l c và qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m ngu n nhân l c
Theo đ nh ngh a mà Liên H p Qu c đ a ra, nhân l c đ

c hi u “là trình đ

lành ngh , là ki n th c và n ng l c th c t hi n có ho c ti m n ng c a m t
i đ phát tri n kinh t - xã h i trong m t c ng đ ng.” Nh v y, nhân l c

ng
đ

c hi u là ngu n l c c a m i ng

trí l c là n ng l c trí tu c a con ng
th c c a con ng
ng

i tr

i, bao g m c th l c và trí l c. Trong đó,

i, bao g m s hi u bi t, kh n ng nh n

i v th gi i xung quanh c ng nh kh n ng ph n ng c a con

c các kích thích t môi tr

kh n ng lao đ ng c a con ng

ng xung quanh. Còn th l c là s c kh e,

i, đây là đi u ki n c n thi t cho quá trình s n

xu t.
Khái ni m ngu n nhân l c có nhi u ý ki n, theo George T.Milkovich, John
W.Boudreau: Ngu n nhân l c là ngu n l c con ng

i c a nh ng t ch c (v i

quy mô, lo i hình, ch c n ng khác nhau) có kh n ng và ti m n ng tham gia vào
quá trình phát tri n c a t ch c cùng v i s phát tri n kinh t xã h i c a qu c
gia, khu v c, th gi i. Cách hi u này v ngu n nhân l c xu t phát t quan ni m
coi ngu n nhân l c là ngu n l c v i các y u t v t ch t, tinh th n t o nên n ng
l c, s c m nh ph c v cho s phát tri n nói chung c a các t ch c [1].
Ngu n nhân l c trong doanh nghi p là t ng th các ti m n ng c a con ng
tr

i,

c h t và c b n nh t là ti m n ng lao đ ng, bao g m th l c, trí l c và nhân

cách, đ

c huy đ ng vào quá trình lao đ ng nh m đáp ng m c tiêu c a doanh

nghi p [2].
Ngu n nhân l c khác v i các ngu n l c khác c a doanh nghi p (Tài chính, v n,
tài nguyên thi t b ,…).

ó là tài nguyên quý giá nh t vì con ng

i là v n đ

trung tâm và quan tr ng b c nh t trong m i t ch c, doanh nghi p. Do đó, có th
nói ngu n nhân l c c a m t t ch c bao g m t t c nh ng ng
vi c trong t ch c đó [2].
3

i lao đ ng làm


Theo Giáo s , Vi n s Ph m Minh H c cho r ng: Xét trên bình di n qu c gia hay
đ a ph

ng, ngu n nhân l c đ

c am tn

c hay m t đ a ph

c xác đ nh là “t ng th các ti m n ng lao đ ng

ng, t c là ngu n lao đ ng đ

c chu n b ( các

m c đ khác nhau) s n sàng tham gia m t công vi c lao đ ng nào đó, t c là
nh ng ng

i lao đ ng có k n ng (hay kh n ng nói chung) b ng con đ

ng đáp

ng đ

c yêu c u c a chuy n đ i c c u lao đ ng, chuy n đ i c c u kinh t

theo h

ng công nghi p hóa, hi n đ i hóa” [3]. Theo cách hi u này, ngu n nhân

l c là ngu n lao đ ng s n sàng tham gia lao đ ng trong ph m vi qu c gia, vùng
hay đ a ph

ng. M t cách chung nh t, có th hi u ngu n nhân l c là b ph n dân

s trong đ tu i nh t đ nh theo quy đ nh c a pháp lu t có kh n ng tham gia lao
đ ng. Ngu n nhân l c là t ng h p nh ng n ng l c c v th l c và trí l c c a
nhóm ng
đ

i, m t t ch c, m t đ a ph

c qui đ nh c th

m in

ng hay m t qu c gia.

c có khác nhau.

tu i lao đ ng

Vi t Nam hi n nay, theo quy

đ nh c a B lu t lao đ ng, tu i lao đ ng c a nam t 15 đ n 60 và c a n t 15
đ n 55 tu i [4].
Ngu n nhân l c: Là t ng th nh ng ti m n ng c a con ng

i (tr

c h t và c

b n nh t là ti m n ng lao đ ng), bao g m: Th l c, trí l c và nhân cách c a con
ng

i nh m đáp ng yêu c u c a m t t ch c ho c m t c c u kinh t - xã h i

đòi h i.
1.1.2. Khái ni m và vai trò c a công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
1.1.2.1. Khái ni m qu n tr nhân l c
Hi n nay, có r t nhi u cách hi u, ti p c n v i khái ni m Qu n tr nhân l c nh :

“V i t cách là m t trong nh ng ch c n ng c b n c a qu n tr t ch c thì Qu n
tr nhân l c bao g m vi c ho ch đ nh (k ho ch hóa), t ch c, ch huy và ki m
soát các ho t đ ng nh m thu hút, s d ng và phát tri n con ng
đ

i đ có th đ t

c các m c tiêu c a t ch c.”[5]

Giáo s ng

i M Dinock cho r ng: “Qu n tr nhân l c bao g m toàn b nh ng

bi n pháp và th t c áp d ng cho nhân viên c a m t t ch c và gi i quy t t t c
nh ng tr

ng h p x y ra có liên quan đ n m t lo i công vi c nào đó”.
4


Giáo s Felix Migro thì cho r ng: “Qu n tr nhân l c là ngh thu t ch n l a
nh ng nhân viên m i và s d ng nh ng nhân viên c sao cho n ng su t và ch t
l

ng công vi c c a m i ng

i đ u đ t t i m c t i đa có th đ

c”.

Tóm l i, có th nói “Qu n tr nhân l c là t t c các ho t đ ng c a m t t ch c
nh m thu hút, s d ng ngu n lao đ ng, đào t o phát tri n, đánh giá, duy trì
ngu n lao đ ng đó đ có th đ t đ

c nh ng m c tiêu c a t ch c ”.

Qu n tr nhân l c trong m t t ch c nói chung và trong m t doanh nghi p, công
ty nói riêng là m t công vi c r t khó kh n và ph c t p; b i vì đ i t
đây là nh ng con ng
nh ng kh n ng, s tr

i b ng x

ng b ng th t. M i ng

ng qu n tr

i lao đ ng l i có

ng riêng c ng nh có nh ng đ ng l c th c hi n công

vi c và nh ng yêu c u nh t đ nh khi th c hi n nh ng công vi c đó. Do đó, nhà
Qu n tr nhân l c trong t ch c c n ph i có nh ng kh n ng, k n ng và hi u bi t
nh t đ nh v các k n ng qu n tr và đ ng th i ph i hi u rõ nh ng nhân viên c a
mình. Qu n tr nhân l c t t là đi u ki n đ m i công ty có th th c hi n t t vi c
s n xu t kinh doanh c a mình.
1.1.2.2. Vai trò công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
- Vai trò hành chính: Cung c p các th t c hành chính nh h th ng tr thù lao,
h p đ ng, b o hi m xã h i, phúc l i xã h i,…
- Vai trò h tr : L p k ho ch chi n l

c c a t ch c; Giúp nhân viên qu n lý

kh ng ho ng; Gi i đáp các th c m c, khi u n i c a nhân viên.
- Vai trò tác nghi p: T o ra l i th c nh tranh b n v ng c a Doanh nghi p; Xây
d ng, tri n khai ch

ng trình và chính sách ngu n nhân l c; Tuy n d ng đào t o

và các ho t đ ng khác.
- Vai trò chi n l

c: T t c các nhà qu n tr ph i là nhà qu n tr v ngu n nhân

l c; Nhân viên đ

c xem nh là tài s n; Qu n tr nhân l c là quá trình liên h t

h p nh t chi n l

c ngu n nhân l c và m c tiêu c a t ch c.

1.1.3. Ý ngh a c a công tác qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
Y u t giúp ta nh n bi t đ

c m t xí nghi p ho t đ ng t t hay không ho t đ ng

t t, thành công hay không thành công chính là l c l
5

ng nhân s c a nó - nh ng


con ng

i c th v i lòng nhi t tình và óc sáng ki n. M i th còn l i nh : máy

móc thi t b , c a c i v t ch t, công ngh k thu t đ u có th mua đ
đ

c, sao chép đ

c, nh ng con ng

c, h c h i

i thì không th . Vì v y có th kh ng đ nh

r ng qu n tr nhân l c có vai trò thi t y u đ i v i s t n t i và phát tri n c a
doanh nghi p .
Trong doanh nghi p qu n tr nhân l c thu c ch c n ng chính c a nhà qu n tr ,
giúp nhà qu n tr đ t đ

c m c đích thông qua n l c c a ng

qu n tr có vai trò đ ra các chính sách, đ
h

ng l i, ch tr

i khác. Các nhà

ng có tính ch t đ nh

ng cho s phát tri n c a doanh nghi p do đó nhà qu n tr ph i là ng

nhìn xa trông r ng, có trình đ chuyên môn cao. Ng

i th c hi n các đ

i bi t
ng l i

chính sách mà nhà qu n tr đ ra là các nhân viên th a hành, k t qu công vi c
hoàn thành t t hay không ph thu c r t nhi u vào n ng l c c a nhân viên, vì v y
cho nên có th nói r ng: “m i qu n tr suy cho cùng c ng là qu n tr con ng

i”.

Qu n tr nhân l c góp ph n vào vi c gi i quy t các m t kinh t xã h i c a v n đ
lao đ ng.

ó là m t v n đ chung c a xã h i, m i ho t đ ng kinh t nói chung

đ u đi đ n m t m c đích s m hay mu n là làm sao cho ng

i lao đ ng h

ng

thành qu do h làm ra.
Qu n tr nhân l c g n li n v i m i t ch c, b t k m t c quan t ch c nào c ng
c n ph i có b ph n nhân s . Qu n tr nhân l c là m t thành t quan tr ng c a
ch c n ng qu n tr , nó có g c r và các nhánh tr i r ng kh p n i trong m i t
ch c. Qu n tr nhân l c hi n di n
c ng có nhân viên d

kh p các phòng ban, b t c c p qu n tr nào

i quy n vì th đ u ph i có qu n tr nhân s . Cung cách

qu n tr nhân l c t o ra b u không khí v n hoá cho m t doanh nghi p . ây c ng
là m t trong nh ng y u t quy t đ nh đ n s thành b i c a m t doanh nghi p .
Qu n tr nhân l c có vai trò to l n đ i v i ho t đ ng kinh doanh c a m t doanh
nghi p, nó là ho t đ ng b sâu chìm bên trong doanh nghi p nh ng l i quy t
đ nh k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. .

6


1.1.4. Các ch c n ng c b n c a qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
1.1.4.1. Ch c n ng thu hút
S d ng các chính sách và bi n pháp nh t đ nh đ thu hút ngu n nhân l c. Ch
y u là gi i thi u phân tích ch c v biên ch ch c v , l p k ho ch cung c u
ngu n nhân l c cho doanh nghi p, tuy n ng

i, kh o sát, thông báo tuy n, l a

ch n, thu nh n và b trí công vi c.
1.1.4.2. Ch c n ng đi u ch nh ph i h p

Còn đ

c g i là ch c n ng nh t th hoá, t o nên s ph i h p t

ng đ ng gi a

cán b công nhân viên (CBCNV) v i nhau th ng nh t hòa qu n cùng doanh
nghi p v các m t t ch c, t t

ng, tình c m, tâm lý, nh n th c cá nhân đ ng

nh t v i ý ni m c a t ch c, hành đ ng cá nhân hoà h p v i quy đ nh c a t
ch c.
1.1.4.3. Ch c n ng đ ng viên
Ch c n ng đ ng viên thông qua nh ng chính sách thích đáng nh khen th
nh ng ng

ng

i c ng hi n nhi u cho t ch c, nh m m c đích n đ nh đ i ng cán

b công nhân viên c a doanh nghi p, khuy n khích tính tích c c c a m i ng

i,

phát đ ng và duy trì thi đua, nâng cao n ng su t lao đ ng cho t ch c.
1.1.4.4. Ch c n ng khai thác
ây là ch c n ng chính c a qu n lý ngu n nhân l c. ó là công vi c b i d

ng

và nâng cao các t ch t c ng nh k n ng làm vi c c a cán b , công nhân viên,
làm cho h phát huy h t kh n ng c a mình, th c hi n t i đa giá tr cá nhân c a
h .
1.1.5. Nh ng n i dung c b n c a qu n tr nhân l c trong doanh nghi p
1.1.5.1. Ho ch đ nh, d báo nhân l c
ây là công tác quan tr ng và đ u tiên c a quá trình Qu n tr nhân l c.

ng

th i, nó đóng vai trò trung tâm trong Qu n tr nhân l c. M t khi th c hi n t t
công tác này thì doanh nghi p s ch đ ng trong các công tác khác trong Qu n
tr nhân l c.
Ho ch đ nh ngu n nhân l c là quá trình nghiên c u, xác đ nh nhu c u nhân l c,
7


đ a ra các chính sách và gi i pháp đ đ m b o v ch t l
đ

ng và đúng s ng

i

c b trí đúng n i, đúng lúc, đúng ch .

Sau khi đ ra m c tiêu v kinh doanh s đ ra các chi n l
đ ng. Thông th
- Phân tích môi tr

ng các chi n l

c và k ho ch ho t

c và k ho ch ho t đ ng bao g m các b

ng, xác đ nh m c tiêu và chi n l

c:

c cho doanh nghi p;

- Phân tích hi n tr ng qu n lý nhân l c trong doanh nghi p;
- D báo kh i l

ng công vi c và nhu c u nhân l c;

- Phân tích quan h cung c u nhân l c, kh n ng đi u ch nh, đ ra các chính
sách, k ho ch… giúp cho doanh nghi p thích ng v i các nhu c u m i;
- Ki m tra đánh giá tình hình th c hi n.
1. Vai trò c a ho ch đ nh nhân l c
- Ho ch đ nh nhân l c gi vai trò trung tâm trong qu n lý chi n l

c ngu n

nhân l c.
- Ho ch đ nh nhân l c có nh h

ng l n đ n hi u qu c a t ch c.

- Ho ch đ nh nhân l c là c s cho các ho t đ ng biên ch ngu n nhân l c, đào
t o, phát tri n ngu n nhân l c.
- Ho ch đ nh nhân l c nh m đi u hòa các ho t đ ng ngu n nhân l c.

Hình 1.1. Quy trình ho ch đ nh nhân l c trong doanh nghi p

8


Ho ch đ nh ngu n nhân l c đ u tiên ph i ti n hành d đoán c u nhân l c,
ngh a là s l

ng nhân l c c n thi t trong th i gian t i và

l c. Khi đã

c lu ng đ

cl

ng cung nhân

c cung nhân l c và c u nhân l c cho th i k t i, s có

ba kh n ng x y ra đó là: Cung lao đ ng b ng, l n h n ho c nh h n c u lao
đ ng. Khi đó, m i m t t ch c s d a trên tình hình và đi u ki n th c t c a
mình đ đ a ra nh ng chính sách, bi n pháp phù h p.
2. D báo nhu c u nhân l c
D báo nhu c u nhân l c đ u tiên ph i ti n hành d đoán c u nhân l c, ngh a là
s l

ng nhân l c c n thi t trong th i gian t i và

đã

c lu ng đ

cl

ng cung nhân l c. Khi

c cung nhân l c và c u nhân l c cho th i k t i, s có ba kh

n ng x y ra đó là: Cung lao đ ng b ng, l n h n ho c nh h n c u lao đ ng. Khi
đó, m i m t t ch c s d a trên tình hình và đi u ki n th c t c a mình đ đ a
ra nh ng chính sách, bi n pháp phù h p.
3. D đoán c u nhân l c
C u nhân l c là s l

ng và c c u nhân l c c n thi t đ hoàn thành s l

s n ph m, d ch v ho c kh i l

ng

ng công vi c c a doanh nghi p trong m t th i

k nh t đ nh. Khi xác đ nh c u nhân l c ph i xem xét và tính đ n nh h
các nhân t bên ngoài (C nh tranh trong n

c và ngoài n

ng c a

c; tình hình kinh t ;

lu t pháp; thay đ i công ngh và k thu t) và các nhân t bên trong doanh
nghi p (Ngân sách chi tiêu, m c s n l

ng s ti n hành s n xu t n m k ho ch,

s lo i s n ph m và d ch v m i, c c u t ch c). D đoán c u nhân l c đ

c

chia làm hai lo i: C u nhân l c ng n h n và c u nhân l c dài h n.
4. D đoán c u nhân l c ng n h n
Lo i d đoán này th

ng đ

c ti n hành cho th i gian 1 n m. Tuy nhiên, đ i

v i các t ch c có nh ng đ c đi m riêng đ c bi t nh quá trình s n xu t kinh
doanh mang tính th i v , theo mùa thì kho ng th i gian có th ng n h n (T 3
đ n 6 tháng) nh các t ch c xây d ng, các doanh nghi p ch bi n l

ng th c,

th c ph m, rau qu ,...

- Ph

ng pháp tính theo l

ng lao đ ng hao phí: D a vào t ng s l
9

ng lao


đ ng hao phí đ hoàn thành s l

ng s n ph m, ho c kh i l

ng công vi c,

nhi m v c a n m k ho ch; qu th i gian làm vi c bình quân c a m t lao đ ng
n m k ho ch; h s t ng n ng su t lao đ ng d tính n m k ho ch đ d đoán.
- Ph

ng pháp tính theo n ng su t lao đ ng: L y t ng s n ph m n m k ho ch

(hi n v t ho c giá tr ) chia cho n ng su t lao đ ng c a m t ng
k ho ch s đ
- Ph

i lao đ ng n m

c c u nhân l c n m k ho ch c a t ch c.

ng pháp tính theo tiêu chu n đ nh biên: C n c vào nhi m v c n hoàn

thành n m k ho ch và đ nh m c ph c v c a m t lao đ ng.
5. D đoán c u nhân l c dài h n
Ph i c n c vào m c tiêu và k ho ch chi n l
nghi p trong t
c a môi tr

c s n xu t kinh doanh c a doanh

ng lai, d đoán nh ng thay đ i v k thu t, công ngh , tác đ ng

ng... đ d báo c u nhân l c cho t ng lo i công vi c, t ng ngh ,

t ng lo i s n ph m cho th i k k ho ch th i h n trên 3 đ n 5 n m ho c 7 n m.
- Ph

ng pháp d đoán c u nhân l c c a doanh nghi p d a vào c u nhân l c

c a t ng đ n v : D a vào m c tiêu c a đ n v , nh ng nhà qu n lý c a các đ n
v , phòng ban đ d đoán c u nhân l c c a doanh nghi p trong th i k k ho ch.
- Ph

ng pháp

cl

ng trung bình: D đoán c u nhân l c c a doanh nghi p

th i k k ho ch d a vào c u nhân l c bình quân hàng n m c a doanh nghi p

trong th i k tr
- Ph
Là ph
l

c.

ng pháp tính theo tiêu chu n hao phí lao đ ng c a m t đ n v s n l

ng:

ng pháp l y tiêu chu n hao phí lao đ ng đ s n xu t ra m t đ n v s n

ng tính theo gi - m c nhân v i t ng s n l

ng n m k ho ch. Sau đó chia

cho qu th i gian làm vi c bình quân c a m t lao đ ng n m k ho ch ta đ

c

c u lao đ ng n m k ho ch.
- Ph

ng pháp d đoán xu h

m c tiêu c n đ t đ

ng: C n c vào k ho ch s n xu t kinh doanh và

c c a doanh nghi p trong th i k k ho ch nh : s l

s n ph m ho c d ch v ; doanh s bán ra;
nh h

ng

c tính nh ng thay đ i v k thu t

ng đ n quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p;... so v i th i k

hi n t i đ

c tính c u nhân l c c n thi t đ hoàn thành nhi m v c a doanh
10


nghi p th i k k ho ch.
- Ph

ng pháp phân tích h i quy tuy n tính: S d ng hàm s toán h c ph n ánh

m i quan h c a c u nhân l c v i các bi n s nh : Doanh s bán ra, s n l

ng

s s n xu t trong k k ho ch, n ng su t lao đ ng,... đ d đoán c u nhân l c
c a doanh nghi p trong k k ho ch. Ph
đ

ng pháp này thích h p khi thu th p

c s li u c a doanh nghi p trong m t chu i th i gian dài trong quá kh ho c

có m u s li u khá l n, môi tr
- Ph

ng c a doanh nghi p r t n đ nh.

ng pháp chuyên gia: D đoán c u nhân l c dài h n d a vào ý ki n c a các

chuyên gia có kinh nghi m trong t ng l nh v c, có th là ý ki n c a m t nhóm
chuyên gia ho c là ý ki n c a cá nhân nh giám đ c ngu n nhân l c ho c là
chuyên gia k ho ch hóa dài h n d a trên đánh giá c a h v tình hình doanh
nghi p trong t

ng lai, đi u ki n kinh t , xã h i c a t ch c, v i kinh nghi m

mà h đã t ng tích l y.
6. D đoán cung nhân l c
Sau khi d đoán c u nhân l c, c n ti n hành d đoán cung nhân l c c a doanh
nghi p trong th i k k ho ch. Doanh nghi p ph i đánh giá, phân tích, và d
đoán kh n ng có bao nhiêu ng

i s n sàng làm vi c cho doanh nghi p đ bi n

pháp thu hút, s d ng và khai thác ti m n ng c a ng

i lao đ ng, nâng cao hi u

qu ho t đ ng c a doanh nghi p. D đoán cung nhân l c t hai ngu n: cung
nhân l c t

bên trong doanh nghi p và cung nhân l c t

bên ngoài doanh

nghi p.
7. D đoán cung nhân l c trong n i b t ch c
K ho ch hóa ngu n nhân l c yêu c u phân tích k l c l
c a t ch c v s l

ng và c c u l c l

ng lao đ ng hi n có

ng lao đ ng.

Trình t th c hi n :
- Phân lo i l c l

ng lao đ ng hi n có trong doanh nghi p theo các tiêu th c

nh : Gi i tính, tu i, theo ngh , theo trình đ lành ngh , s c kh e, thâm niên
công tác, tình tr ng gia đình, theo ch c n ng, ti m n ng cho phát tri n và đ
b t,... làm c s cho phân tích.
11


- Phân tích nhân l c hi n có trong t ch c

N i dung phân tích: C c u tu i c a l c l

ng lao đ ng hi n có tro ng doanh

nghi p, gi i tính, trình đ v n hóa c a ng

i lao đ ng theo các ngh , lo i công

vi c, k t c u trình đ , ngh nghi p c a ng

i lao đ ng theo t ng c p b c so v i

nhu c u, trình đ c a cán b qu n lý, lãnh đ o đ i v i yêu c u c a công vi c;
m c đ ph c t p c a công vi c và trình đ lành ngh c a công nhân, tình hình
s d ng th i gian lao đ ng c a các lo i lao đ ng, nh ng ng

i s v h u, s

ngh vi c trong t ng n m k ho ch.
Ph

ng pháp phân tích: S d ng ph

ng pháp so sánh l c l

ng nhân l c hi n

có trong doanh nghi p theo t ng tiêu th c v i yêu c u công vi c mà h đang
đ m nh n ho c so v i tình hình nhân l c hi n có v i yêu c u công vi c trong
n m k ho ch s p t i nh m đ t đ

c m c tiêu s n xu t kinh doanh c a doanh

nghi p.
xu t các k ho ch thích ng cho tuy n m , tuy n ch n, đào t o, phát tri n đ
th a mãn nhu c u thay th và phát tri n, m r ng s n xu t kinh doanh.
8. D đoán cung nhân l c t bên ngoài
D đoán cung nhân l c t th tr

ng lao đ ng bên ngoài cho phép doanh nghi p

th y rõ ti m n ng lao đ ng, các ngu n nhân l c có th cung c p cho doanh
nghi p và có bi n pháp thu hút ngu n nhân l c phù h p v i yêu c u c a doanh
nghi p khi c n thi t.
D đoán cung nhân l c t bên ngoài doanh nghi p c n đ
tích

c xem xét và phân

t m v mô b i vì nó ph thu c vào ngu n nhân l c c a xã h i, quy mô và

c c u ngu n nhân l c trong xã h i l i ph thu c vào quy mô, c c u và s gia
t ng dân s .
- Bi n đ ng m c sinh, m c ch t, quy mô và c c u dân s : Dân s là c s hình
thành các ngu n nhân l c. Phân tích quy mô c c u dân s , s t ng ho c gi m
m c sinh, m c ch t s cho phép doanh nghi p nhìn th y rõ các ngu n nhân l c
trong t

ng lai đ có bi p pháp thích ng.

- D đoán ngu n lao đ ng t n

c ngoài v : H ng n m, v n có s ti p nh n s
12


lao đ ng Vi t Nam t i n
- Phân tích ch t l

c ngoài h t h n tr v và có nhu c u đ

ng ngu n nhân l c: Ch t l

c làm vi c.

ng ngu n nhân l c cao, đa d ng

s t o c h i cho các doanh nghi p có kh n ng thu hút đ

cl cl

ng lao đ ng

phù h p v i yêu c u công vi c.
- Phân tích tình hình di dân: Tình hình di dân gi a các vùng trong n
t nh, thành ph có nh h

ng l n đ n cung lao đ ng t th tr

c, gi a các

ng bên ngoài cho

doanh nghi p, đ c bi t di dân t do t nông thôn ra thành ph v i m c tiêu kinh
t xã h i.
- Phân tích quy mô và c c u l c l
v quy mô và c c u l c l

ng lao đ ng xã h i: Các thông tin và s li u

ng lao đ ng xã h i trên t m v mô s giúp cho các

doanh nghi p nhìn th y rõ kh n ng cung nhân l c cho t ch c khan hi m hay
d i dào, t đó có k ho ch và bi n pháp thu hút lao đ ng cho doanh nghi p hoàn
thành nhi m v trong th i k k ho ch.
1.1.5.2. Tuy n d ng nhân l c
Công tác tuy n d ng trong doanh nghi p th

ng bao g m 2 quá trình: Tuy n m

và tuy n ch n nhân l c.
1. Tuy n m
“Tuy n m là quá trình thu hút nh ng ng
lao đ ng xã h i và l c l
a. Các ngu n và ph
-

i xin vi c có trình đ t l c l

ng

ng lao đ ng bên trong doanh nghi p.”[6]

ng pháp tuy n m nhân l c

i v i ngu n tuy n m t bên trong doanh nghi p :

+ Ph

ng pháp thu hút thông qua b n thông báo tuy n m g i đ n t t c các

nhân viên trong doanh nghi p.
+ Ph

ng pháp thu hút thông qua s gi i thi u c a lao đ ng trong doanh nghi p.

+ Ph

ng pháp thu hút c n c vào các thông tin trong: "Danh m c các k n ng",

mà các t ch c th

ng l p v t ng cá nhân ng

i lao đ ng, l u tr trong ph n

m m nhân s c a các công ty.
-

i v i ngu n tuy n m t bên ngoài:

+ Ph

ng pháp thu hút thông qua s gi i thi u c a lao đ ng trong doanh nghi p.
13


+ Ph

ng pháp thu hút ngu n tuy n m qua qu ng cáo trên các ph

ng ti n

truy n thông nh : Truy n hình, đài phát thanh, trên các báo, t p chí và các n
ph m khác.
+ Ph

ng pháp thu hút các ng viên thông qua các trung tâm môi gi i, gi i

thi u vi c làm.
+ Ph

ng pháp thu hút các ng viên thông qua các h i ch vi c làm.

+ Ph

ng pháp thu hút các ng viên thông qua vi c c cán b c a phòng nhân

s t i tuy n m tr c ti p t i các tr

ng đ i h c, cao đ ng, d y ngh .

b. Tuy n ch n
“Là quá trình đánh giá các ng viên theo nhi u khía c nh khác nhau d a vào
các yêu c u c a công vi c, đ tìm đ
đ t ra trong s nh ng ng

c nh ng ng

i đã thu hút đ

Quá trình tuy n ch n ph i đáp ng đ

i phù h p v i các yêu c u

c trong quá trình tuy n m .”[7]

c các yêu c u d

i đây:

- Ph i xu t phát t k ho ch s n xu t kinh doanh và k ho ch ngu n nhân l c.
- Tuy n ch n đ

c nh ng ng

i có trình đ chuyên môn c n thi t cho công vi c

đ đ t t i n ng su t lao đ ng cao, hi u su t công tác t t; nh ng ng

i có k lu t,

trung th c, g n bó v i công vi c v i doanh nghi p.
c. Quá trình tuy n ch n:
B

c 1: Ti p đón ban đ u và ph ng v n s b : Là b

c đ u tiên trong quá trình

tuy n ch n, là bu i g p g đ u tiên gi a các nhà tuy n d ng v i các ng viên
nh m phát hi n đ

c các cá nhân không có kh n ng phù h p v i công vi c c n

tuy n đ lo i b ngay.
B

c 2: Sàng l c qua đ n xin vi c: Ng

i xin vi c có trách nhi m đi n vào đ n

xin vi c theo yêu c u mà các nhà s d ng lao đ ng đ ra.
B

c 3: Các tr c nghi m nhân s trong tuy n ch n: Giúp các nhà tuy n ch n

n mđ

c các t ch t tâm lý, nh ng kh n ng, k n ng và các kh n ng đ c bi t

khác c a các ng viên khi mà các thông tin v nhân s khác không cho ta bi t
đ

c m t cách chính xác và đ y đ . Các lo i tr c nghi m có th đ

- Tr c nghi m thành tích
14

c s d ng:


- Tr c nghi m v n ng khi u và kh n ng
- Tr c nghi m v tính cách và s thích
- Tr c nghi m v tính trung th c
- Tr c nghi m y h c
B

c 4: Ph ng v n tuy n ch n: Là quá trình giao ti p b ng l i (thông qua các

câu h i và câu tr l i) gi a nh ng ng

i tuy n ch n và ng

i xin vi c nh m thu

th p thông tin cho vi c ra quy t đ nh tuy n ch n. Các l o i ph ng v n th

ng

g p là:
- Ph ng v n theo m u
- Ph ng v n theo tình hu ng
- Ph ng v n theo m c tiêu
- Ph ng v n không có h

ng d n

- Ph ng v n c ng th ng
- Ph ng v n theo nhóm
- Ph ng v n h i đ ng
B

c 5: Khám s c kh e và đánh giá th l c c a các ng viên:

đ m b o cho

các ng viên có s c làm vi c lâu dài trong các doanh nghi p và tránh nh ng đòi
h i không chính đáng c a ng
B

c 6: Ph ng v n b i ng

iđ

c tuy n v đ m b o s c kh e.

i lãnh đ o tr c ti p:

h i đ ng tuy n ch n cho đ n ng

đ m b o s th ng nh t t

i ph trách tr c ti p và s d ng lao đ ng,

đánh giá m t cách c th h n các ng viên.
B

c 7: Th m tra các thông tin thu đ

đ nh đ tin c y c a các thông tin thu đ
trao đ i v i các t ch c c mà ng

c trong quá trình tuy n ch n:
c qua các b

xác

c tuy n ch n b ng cách

i lao đ ng đã làm vi c, n i đã c p các v n

b ng ch ng ch ...
B

c 8: Tham quan công vi c:

nh ng ng

i xin vi c có th hi u m t cách

khá chi ti t v công vi c nh : m c đ ph c t p c a công vi c, tình hình thu
nh p…
B

c 9: Ra quy t đ nh tuy n ch n: Sau khi đã th c hi n đ y đ các b
15

c trên và


các thông tin tuy n d ng đã đ m b o theo đúng yêu c u tuy n ch n đ ra thì h i
đ ng tuy n ch n s ra quy t đ nh tuy n d ng đ i v i ng
hành ký k t h p đ ng lao đ ng ho c th a

i xin vi c. Sau đó ti n

c lao đ ng v i các đi u kho n: th i

gian th vi c, ti n công, th i gian làm thêm gi , các lo i b o hi m … v i ng

i

lao đ ng.
Sau khi tuy n ch n lao đ ng s b trí và s d ng lao đ ng. Vi c b trí s d ng
ph i đ m b o nguyên t c là khi đ a ra các đi u ki n, tiêu chu n tuy n d ng cho
v trí nào thì ph i b trí đúng công vi c đó, b i vì khi b trí nhân l c vào các
ch c danh, v trí công tác ph i phù h p v i trình đ đào t o và kh n ng c a
t ng ng

i theo h

ng chuyên môn hóa s t o môi tr

đi u ki n phát huy s tr
đ

ng thu n l i đ h có

ng, n ng l c theo trình đ chuyên môn nghi p v đã

c đào t o, góp ph n thúc đ y s phát tri n c a t ch c.

1.1.5.3. ào t o và phát tri n nhân l c
Trong b i c nh kinh t th gi i h i nh p, khoa h c k thu t công ngh ngày
càng phát tri n nhanh chóng, yêu c u c a khách hàng c ng ngày càng kh t khe
và cao h n, thì v n đ đào t o và phát tri n nhân l c đã tr thành m t v n đ
quan tr ng. V n đ này trong m i doanh nghi p không ch là nhi m v c a riêng
Phòng nhân s mà là trách nhi m chung c a t t c m i phòng ban và đ n v
trong doanh nghi p đó. i u này đòi h i h u h t m i phòng ban, đ n v , b ph n
trong doanh nghi p đ u ph i tham gia công tác này.

ào t o và phát tri n nhân

l c là ho t đ ng đóng vai trò quan tr ng trong vi c th c hi n k ho ch chi n
l

c c a doanh nghi p.
ào t o và phát tri n là các ho t đ ng đ duy trì và nâng cao ch t l

ng ngu n

nhân l c c a t ch c, nh m trang b và b sung nh ng ki n th c và k n ng cho
đ i ng lao đ ng đ th c hi n và hoàn thành t t nhi m v đu c giao; là đi u
ki n quy t đ nh đ các t ch c có th đ ng v ng và th ng l i trong môi tr

ng

c nh tranh. Do đó trong các t ch c, công tác đào t o và phát tri n c n ph i
đ

c th c hi n m t cách có t ch c và có k ho ch.

Nh đào t o mà ng

i lao đ ng đ

c t ng thêm hi u bi t, đ i m i cách th c,
16


ph

ng pháp, k n ng làm vi c, thái đ đ i v i công vi c c a mình c ng nh

thái đ v i các lao đ ng khác trong doanh nghi p, nh t là nh ng ng

i mà h

đang c ng tác.

Phát tri n ngu n nhân l c (theo ngh a r ng) là t ng th các ho t đ ng h c t p có
t ch c đ

c ti n hành trong nh ng kho ng th i gian nh t đ nh đ nh m t o ra

s thay đ i hành vi ngh nghi p c a ng

i lao đ ng. Xét v n i dung phát tri n

ngu n nhân l c bao g m ba lo i ho t đ ng:
- Giáo d c: Các ho t đ ng h c t p đ chu n b cho con ng

ib

ngh nghi p ho c chuy n sang m t ngh m i, thích h p h n trong t
-

c vào m t
ng lai.

ào t o (đào t o k n ng): Các ho t đ ng h c t p nh m giúp cho ng

i lao

đ ng có th th c hi n có hi u qu h n ch c n ng, nhi m v c a mình , kh c
ph c nh ng thi u h t v ki n th c và k n ng hi n t i .
- Phát tri n: Các ho t đ ng h c t p v

t ra kh i ph m vi công vi c tr

cm t

c a ng

i lao đ ng, nh m m ra cho h nh ng công vi c m i trên c s nh ng

đ nh h

ng t

ng lai c a t ch c, đ

m c đích là chu n b cho t

c th c hi n trong th i gian dài h n v i

ng lai.

1. Vai trò c a đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
-

áp ng yêu c u công vi c c a t ch c hay nói cách khác là đ đáp ng nhu

c u t n t i và phát tri n t ch c.
- áp ng nhu c u h c t p, phát tri n c a ng
-

i lao đ ng.

ào t o và phát tri n là nh ng gi i pháp có tính chi n l

c t o ra l i th c nh

tranh c a doanh nghi p.
- T o ra đ

c s g n bó gi a ng

nghi p, s thích ng gi a ng

i lao đ ng và doanh nghi p, tính chuyên

i lao đ ng và công vi c hi n t i c ng nh t

ng

lai.
- áp ng nhu c u và nguy n v ng phát tri n c a ng
- T o cho ng

i lao đ ng.

i lao đ ng có cách nhìn, cách t duy m i trong công vi c c a h

là c s đ phát huy tính sáng t o c a ng

i lao đ ng trong công vi c.

- Nh ng n i dung ch y u c a công tác đào t o và phát tri n nhân l c
17