Sự khác biệt giữa tư pháp Anh và Mỹ.

Sự khác biệt giữa tư phápAnh và Mỹ.

Hà Nội, 2019

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................3
Chương 1. Mô hình tổ chức bộ máy tư pháp tại Anh và Mỹ.............4
1.1. Sơ đồ mô hình tổ chức hệ thống tư pháp tại Anh....................4
1.2. Sơ đồ tổ chức hệ thống tư pháp tại Mỹ....................................5
Chương 2. Sự khác biệt giữa tư pháp Anh và Mỹ..............................6
2.1. Những điểm tương đồng trong tổ chức hệ thống tư pháp tại
Anh và Mỹ...........................................................................................6
2.2. Những điểm khác biệt trong tổ chức hệ thống tư pháp tại Anh
và Mỹ...................................................................................................7
2.3. Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau giữa tư pháp Anh và Mỹ
............................................................................................................11
Chương 3. Thực tiễn xét xử ở Anh và Mỹ.........................................12
3.1. Điểm tương đồng.......................................................................12
3.2. Điểm khác biệt...........................................................................12
3.2.1. Tố tụng dân sự.....................................................................12
3.2.2. Tố tụng hình sự....................................................................13
3.3.3. Án lệ......................................................................................14
1


3.3.4. Bổ nhiệm thẩm phán...........................................................15
KẾT LUẬN..........................................................................................16
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................17

2

MỞ ĐẦU
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, các quốc gia tích cực đẩy mạnh hội nhập
và toàn cầu hóa, nhu cầu nắm bắt, hiểu biết về pháp luật các quốc gia trên thế giới
ngày càng trở nên cần thiết và mang tính thiết thực cao trong cuộc sống. Việc nắm
bắt rõ pháp luật các quốc gia trên thế giới cùng sự dối chiếu so sánh với pháp luật
quốc gia mình sẽ tạo điều kiện mở rộng giao lưu quốc tế về mọi mặt. Đồng thời,
giúp chúng ta có một cái nhìn sâu, rộng, bao quát toàn bộ hệ thống pháp luật trên
thế giới...
Trên thế giới, Anh và Mỹ có hệ thống pháp luật được coi là tiến bộ, dân chủ
nhất trên thế giới, cùng chịu ảnh hưởng của dòng họ pháp luật common law song
hệ thống pháp luật của hai quốc gia này vẫn có những điểm khác nhau cơ bản vì
nhiều lí do chủ quan và khách quan khác nhau. Vì vậy, việc nghiên cứu về hệ
thống tư pháp của 2 nước này là cần thiết nên sinh viên đã quyết định chọn đề tài
“Sự khác biệt giữa pháp luật Anh và pháp luật Mỹ” để nghiên cứu và làm rõ vấn
đề.

3


Chương 1. Mô hình tổ chức bộ máy tư pháp tại Anh và Mỹ
1.1. Sơ đồ mô hình tổ chức hệ thống tư pháp tại Anh
THƯỢNG NGHỊ VIỆN

HỘI ĐỒNG CƠ MẬT

Tòa phúc thẩm
( Court of Appeal)
Tòa dân sự chuyên trách
Tòa hình sự chuyên trách

( Civil Division)
( Criminal Division)

Tòa án cấp cao
Tòa đại pháp chuyên trách Tòa gia đình
Tòa nữ hoàng
( Chancery Division) ( Family Division)
( Queen's Bench Division)

TÒA ĐỊA HẠT

TÒA PHÁP QUAN

TÒA HÌNH SỰ
TRUNG ƯƠNG

Sơ đồ tổ chức bộ máy tư pháp tại Anh
Trước năm 2005, cấp xét xử cao nhất của Anh gồm 2 cơ quan tồn tại xong xong:
Hội đồng cơ mật và Ủy ban Phúc thẩm của Thượng Nghị Viện. Sau luật cải tổ
Hiến pháp 2005, cấp xét xử cao nhất của Anh chỉ là một cơ quan duy nhât: Tòa án
tối cao Vương quốc Anh ( Sự kết hợp về thẩm quyền của cả Uỷ ban phúc thẩm
Thượng Nghị Viện và Ủy ban tư pháp của Hội đồng cơ mật).

4


1.2. Sơ đồ tổ chức hệ thống tư pháp tại Mỹ

TÒA ÁN TỐI CAO

Tòa án phúc thẩm liên
bang

Tòa án tối cao của bang

Tòa án quân sự phúc thẩm

Tòa án phúc thẩm của bang

Tòa án khiếu kiện liên bang

Tòa án sơ thẩm của bang

Tòa án thương mại quốc tế

Tòa án quận liên bang

Sơ đồ bộ máy tư pháp Mỹ

5


Chương 2. Sự khác biệt giữa tư pháp Anh và Mỹ
2.1. Những điểm tương đồng trong tổ chức hệ thống tư pháp tại Anh và Mỹ
Giữa hai hệ thống tư pháp Anh và Mỹ tuy có nhiều điểm khác biệt nhưng
cũng có một vài điểm tương đồng như sau:
- Cả hai hệ thống tòa án đều được tổ chức theo cấp xét xử
- Các tòa án không có sự phân chia rõ ràng về luật công, luật tư Mỹ
không phân chia tòa án Hìn sự và dân sự, Anh có sự phân chia nhưng
không rõ ràng.

- Các quyết định của các tòa án cấp trên có giá trị ràng buộc tòa án cấp
dưới
- Thẩm phán ở các tòa án tối cao đề được chọn từ các luật sư tranh
tụng có nhiều kinh nghiệm.
Nguyên nhân của hai hệ thống tòa án tại Anh và Mỹ có những điểm tương
đồng như trên là do:
- Do điều kiện lịch sử: Từ thế kỷ XIV, XV châu Mỹ bị các nước châu
Âu xâm lược, trong đó Anh đã thiết lập13 cùng thuộc địa (13 bang
thuộc địa) ở Mỹ, do vậy, sự hiện diện của pháp luật Anh đã xuất hiện
trên đất Mỹ.
- Do tình hình kinh tế - xã hội: với sự hoạt động của các luật sư Anh ,
sách luật của Anh cũng dần phổ biến hơn ở Mỹ. Do vậy, sau khi Mỹ
giành được độc lập, những tư tưởng và trường phái ủng hộ theo hệ
thống pháp luật Anh vẫn phổ biến và không thể dứt bỏ hoàn toàn trên
đất Mỹ.
- Xuất phát từ quan niệm của những nước theo hệ thống Common
Law, thẩm phán chỉ đóng vai trò trọng tài trong các tranh chấp xét
xử, mọi vụ việc tranh chấp đều được mang đến Tòa án với mô hình
6


tranh tụng Tòa chỉ ngồi nghe bên nào nói có lý hơn, không quan
trọng nội dung của vụ việc cần xét xử liên quan đến hình sự hay hôn
nhân gia đình hay đất đai,… Do đó, Tòa án thường không cần sự
phân định theo ngành, lĩnh vực.
2.2. Những điểm khác biệt trong tổ chức hệ thống tư pháp tại Anh và Mỹ
Cơ sở

Mỹ

Anh

Liên bang
Tòa án quận xét xử

Tiểu bang

những vụ liên quan
tới luật liên bang:
Tòa án quận không
Là cấp thấp nhất trong hệ
thống toà án, bao gồm:
Tòa cấp cơ
sở

+ Tòa Pháp quan: chủ yếu
xét xử về lĩnh vực hình sự.
+ Tòa địa hạt: chủ yếu xét xử
về lĩnh vực dân sự.

xét xử những vụ
liên quan tới luật Tòa sơ thẩm là cấp
của bang, trừ khi:

thấp nhất trong hệ

+ vụ việc có các thống tòa án.
bên đương sự là Có

thẩm

quyền

người của nhiều chung (xử lý tất cả
hơn 1 bang.

vụ việc).

+ một trong các
đương sự là người
nước ngoài.
+ giá trị tranh trấp
lên tới 75 000$.
Tòa án phúc thẩm Toà án Phúc thẩm

Tòa án cấp

Gồm 3 bộ phận hợp thành:

phúc thẩm

* Toà án cấp cao (bao gồm 3 liên bang có chức trung

(Tòa án cấp tòa chuyên trách).
trên)

năng:

-Tòa nữ hoàng:

gian

có

nhiệm vụ giảm bớt

+ xem xét lại các khối lượng công
7


+) Sơ thẩm đối với 1 số vụ vụ việc, thường là việc của Toà tối
việc.

từ các Toà án quận. cao của bang.

+) phúc thẩm kháng cáo của + xem xét lại quyết Toà án Phúc thẩm
3 Tòa cấp dưới và Tòa hình định của một số cơ bang

chịu

trách

sự trung ương (tòa cùng cấp). quan hành chính nhiệm trên phạm vi
-Tòa Đại pháp quan:

liên bang.

+) Xét xử sơ thẩm 1 số vụ
việc dân sự về kinh tế.
+) Không xét xử phúc thẩm.

-Tòa Gia đình:
+) Giải quyết những vụ án về
li dị, nuôi con, tài sản, điều
trị bệnh.
+) Xét xử phúc thẩm kháng
cáo của tòa Gia đình cấp
dưới.
*Tòa hình sự trung ương:
-Sơ thẩm vụ hình sự nghiêm
trọng.
-Xét xử phúc thẩm kháng cáo
của Tòa pháp quan
+Tòa phúc thẩm, bao gồm 2
tòa chuyên trách:
+) Tòa hình sự chuyên trách:
xét xử kháng cáo Tòa hình sự
trung ương
+) Tòa dân sự chuyên trách:
8

toàn bang.


phúc thẩm vụ việc đã được
xét xử bởi Tòa cấp cao và
các Tòa địa phương liên quan
đến dân sự.
+ chủ yếu xử phúc
thẩm những vụ đã
được xử bởi tòa

phúc
Là cấp xét xử cuối cùng
Tòa án tối
cao

Là cấp xét xử cuối

Có thẩm quyền xét xử phúc cùng, có quyền lực
thẩm những bản án liên quan tối cao trong hệ
rộng rãi đến lợi ích công thống tư pháp Liên
cộng

bang.

thẩm

của

bang
+ Tòa tối cao liên
bang

không

có

quyền bãi bỏ phán
quyết của Tòa tối
cao tiểu bang, trừ
khi

điều

khoản

luật, HP tiểu bang
được áp dụng trái
Cơ cấu tổ

- Hệ thống tòa án đơn nhất

chức

với HP liên bang
- Hệ thống tòa án kép: Liên bang + Tiểu
bang.

- Có sự phân định theo lĩnh - Không có sự phân định, phân chia
vực xét xử (hình sự - dân sự) thẩm quyền xét xử theo ngành, lĩnh vực.
ở Tòa cấp thấp nhất
- Có sự phân chia thẩm
quyền xét xử theo lĩnh vực
giữa các Tòa chuyên trách ở
các cấp cao hơn.
9


- Sự xuất hiện của Tòa nữ
hoàng với chức năng giám
sát tất cả những Tòa án cấp

dưới và các cơ quan của
chính phủ.
- Cho phép khiếu kiện vượt
cấp xét xử.
-Ủy ban bổ nhiệm thẩm phán
lựa chọn và đề xuất ứng cử
viên.
- Đại phán quan chỉ có
quyền thông qua hoặc bác bỏ
- Thẩm phán tòa án cấp cao
được bổ nhiệm từ luật sư
tranh tụng .
Chế độ bổ

- Thẩm phán tòa án địa hạt

nhiệm thẩm

có thể chọn ra từ luật sư

phán

tranh tụng hoặc luật sư tư
vấn.
- Trong tòa án tối cao
Vương quốc Anh,

Có 12

thẩm phán trong đó có 1

Thẩm

phán

liên

bang được Tổng
thống bổ nhiệm và
Quốc

hội

phê

chuẩn
-

Thẩm phán tòa

án tối cao liên bang
bao gồm 9 thẩm

Thẩm

phán

tiểu

bang đôi khi được

tuyển cử với nhiệm
kì cố định còn lại
đa số đều được bổ
nhiệm.

phán có nhiệm kì
suốt đời.

chánh án và 1 phó chánh án,
do nữ Hòang bổ nhiệm.

Vai trò của

Không có cơ chế bảo hiến cụ Do có cơ chế bảo hiến phi tập trung nên
10


thể, chỉ có chủ nghĩa bảo
hiến. Tức là bảo hiến được trong quá trình xét xử có quyền xem xét
Thẩm phán
trong Bảo
hiến

thể hiện khi có đơn kiện một tính hợp hiến của các đạo luật có liên
văn bản, hành vi trái với với quan và có quyền tuyên bố quy định đó
những nguyên tắc của HP bất là vi hiến, đồng thời từ chối không áp
thành văn thì Tòa mới có dụng quy định đó.
quyền xét xử.

- Chủ động hơn

-Thụ động hơn

2.3. Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau giữa tư pháp Anh và Mỹ
Cơ cấu tổ chức nhà nước, cấu trúc nhà nước: Ở Anh là nhà nước đơn nhất
còn Mỹ là nhà nước liên bang nên có sự khác nhau đó nhằm đảm bảo quyền tự
chủ của mỗi tiểu bang, những công dân ở tiểu bang khác hay công dân nước ngoài
sẽ được đối xử công bằng trong vụ tranh chấp với các công dân của tiểu bang đó.
Do điều kiện lịch sử , kinh tế - xã hội: 2 nước theo đuổi 2 mô hình, cấu trúc
nhà nước khác nhau nên phải có hệ thống tư pháp phù hợp thích ứng với 2 mô
hình đó.
Do lịch sử hình thành tòa án cũng như thủ tục tổ tụng tại 2 nước.

11


Chương 3. Thực tiễn xét xử ở Anh và Mỹ
3.1. Điểm tương đồng
Phương pháp tố tụng được sử dụng trong toàn bộ quá trình giải quyết vụ án
là phương pháp đối tụng. Tranh tụng tại phiên tòa được thể hiện:
+ Công tố và luật sư đóng vai trò chính yếu và chủ động trong quá trình
tranh tụng và kết quả là người thẩm phán trong quá trình tố tụng chỉ
đóng vai trò thụ động của một trọng tài hơn là người chủ động đi tìm
hiểu sự thật.
+ Coi trọng vấn đề các quy tắc về chứng cứ.
+ Có sự tham gia của bồi thẩm đoàn.
Chức năng của tòa án: xét xử vào tạo ra pháp luật (giải thích và tạo ra án
lệ).
3.2. Điểm khác biệt
3.2.1. Tố tụng dân sự

- Giai đoạn tiền xét xử:
+ Ở Mỹ: các bên phải tìm hiểu một số điểm như trao đổi chứng cứ và
nhận định từ các bên tranh chấp dựa trên những gì mà họ dự kiến tranh
luận trong phiên tòa, suy nghĩ xem có nên tiếp tục giải quyết vụ việc hay
từ bỏ vụ kiện, có thể đề xuất nhằm bỏ bớt hoặc thêm vào những tình tiết
pháp lý và thực tiễn trước khi xét xử.
+ Ở Anh: không có điều trên
-

Giai đoạn xét xử:

12


+ Ở Mỹ: Trong quá trình xét xử, các đương sự có quyền gửi nhiều đề
xuất tới tòa để yêu cầu tòa án hành động vì quyền và lợi ích của mình
hoặc mong muốn sớm kết thúc phiên tòa.
+ Ở Anh: coi giai đoạn xét xử là cơ hội để luật sư nhận thức bản chất vụ
việc và đáp ứng nhu cầu giải quyết vụ việc trước tòa. Do ở Anh có sự
phân chia giữa luật sư tranh tụng và luật sư tư vấn.
-

Rút đơn kiện:
+ Ở Mỹ: Kể từ khi đệ đơn lên tòa cho tới trước khi tòa ra phán quyết,
nguyên đơn có thể rút đơn kiện để kết thúc vụ kiện hoặc bị đơn có thể đồng
ý giải quyết bằng một quyết định đàm phán và nguyên đơn sẽ rút đơn kiện
để giải quyết bằng đàm phán.
+ Ở Anh: Cơ quan tài phán chịu trách nhiệm giải quyết từng lĩnh vực
chuyên biệt được thành lập ở Anh vì lý do bản chất phiên tòa xét xử ở Anh
là tố tụng xét hỏi và không ngắt quãng nên không có thời gian để thẩm

phán nghiên cứu những vấn đề phức tạp.
- Sự tham gia của cơ quan điều tra vào quy trình tố tụng ở Anh nhiều hơn
Mỹ với lý do các vụ án ngày càng phức tạp
3.2.2. Tố tụng hình sự

- So với Mỹ, quyền khởi tố ở Anh phân tán hơn vì nó không chỉ dành riêng cho
nhà nước mà còn dành cho bất cứ ai => thủ tục tư tố
- Thủ tục tố tụng hình sự được áp dụng ở các tòa án khác nhau rất nhiều và phụ
thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội:

13


+ Đối với những tội ít nghiêm trọng có thể phạm nhân chỉ cần trả tiền
phạt thông qua đường bưu điện, với một lời xác nhận của tòa về việc
phạm nhân đã thực hiện yêu cầu nộp phạt do hành vi sai trái.
+ Tội nghiêm trọng, bị cáo bị triệu ra tòa đại pháp quan và xử mà không
có bồi thẩm đoàn.
+ Tội nghiêm trọng hơn nữa, bồi thẩm đoàn sẽ được triệu tập tham dự
phiên tòa.
+ Mỹ không có điều này, kết thúc giai đoạn tìm hiểu, sự tham gia của
bồi thẩm do các bên quyết định hoặc tuân theo luật. Theo hiến pháp Mỹ,
ai cũng phải được xét xử theo thủ tục tố tụng luật định. Thủ tục tố tụng
luật định theo Hiến pháp Mỹ bao gồm cả quyền của bị cáo được xét xử
với sự có mặt của bồi thẩm đoàn.
3.3.3. Án lệ
Vai trò của nguyên tắc stare decicis ở mỗi nước là không giống nhau và
dường như nguyên tắc này được áp dụng ở Anh khắt khe hơn. Ở Mỹ tiền lệ pháp
được tất cả các tòa án trích dẫn rất thường xuyên nhưng trong bản án cũng dành
rất nhiều chỗ cho quan điểm của thẩm phán về chính sách chung.

Thẩm phán Mỹ đề cập nhiều hơn tới hệ quả thực tiễn của một phán quyết
và liệu những hệ quả này có phù hợp với nhu cầu chính sách hơn là với sự kiên
định của người thẩm phán trong việc xem xét vụ việc trong mối quan hệ với tiền
lệ pháp.
Nguyên nhân:
- Người Mỹ thiếu tin tưởng vào tiền lệ pháp có nguồn gốc từ Anh.
- Sự thay đổi của knh tế - xã hội tác động tới các phán quyết.
14


- Cấu trúc hệ thống tòa án: bất cứ vấn đề nào được đưa ra giải quyết ở một
bang cũng có thể có vô số tiền lệ pháp ở bang khác, có thể dẫn tới tình
trạng ngược nhau do các bang có quan điểm khác nhau.
3.3.4. Bổ nhiệm thẩm phán
- Ở Anh: từ luật sư tranh tụng.
- Ở Mỹ: có đôi khi từ các giáo sư luật.

15


KẾT LUẬN
Qua nội dung vừa tìm hiểu ở trên, sinh viên thấy hệ thống tư pháp ở 2 nước
Anh và Mỹ có nhiều điểm khác biệt mặc dù cùng theo dòng họ pháp luật common
law. Có sự khác nhau nhau vì 2 nước có điều kiện lịch sử, kinh tế - xã hội là hoàn
toàn khác nhau. Cùng với đó là cấu trúc nhà nước, mô hình chính trị của 2 nước
khác nhau nên cần có những điểm thay đổi, phát triển để phù hợp với điều kiện
phát triển của từng quốc gia nói trên.
Qua đây, sinh viên cũng có cái nhìn đúng đắn hơn, sâu rộng hơn về hệ
thống tư pháp của 2 cường quốc lớn trên thế giới cùng thực tiễn áp dụng ở 2 nước
này trong bối cảnh quốc tế hiện nay.

16


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật so sánh, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội 2008.
• Luật Dương Gia: Sự hình thành common law ở nước Anh 11/08/2015.
/>• Nguyễn Đức Lam – thế giới luật: án lệ ở Úc; lịch sử, khái niệm, cơ chế và
nguyên tắc thực hiện. />• Nguyên tắc áp dụng án lệ tại Anh. />• Luật thành văn và án lệ ở Anh và Mỹ />
17