Hóa học 10 cơ bản_ Tốc độ phản ứng hóa học tiết 1

Hóa học 10
Chương VII : TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CÂN BẰNG
HÓA HỌC
Bài 36 :TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HÓA HỌC
Họ và tên:
Ngày soạn:
Ngày dạy/ Lớp dạy:
Những kiến thức cũ có
liên quan

Những kiến thức mới
cần hình thành

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Nêu được đònh nghóa tốc độ phản ứng và nêu ví dụ
cụ thể.
- Trình bày được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ
phản ứng; nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp
xúc, chất xúc tác.
2. Kỹ năng:
- Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về
tốc độ phản ứng, rút ra nhận xét.
- Vận dụng được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ
phản ứng để làm tăng hoặc giảm tốc độ của một số
phản ứng trong thực tề đời sống, sản xuất theo hướng
có lợi.
3. Thái độ:
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
- Yêu thích môn Hóa học
-Tích cực trong học tập

-Say mê nghiên cứu khoa học
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn
- Năng lực làm việc nhóm
- Năng lực quan sát
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan

Hoàng Thò Thu Huyền


Hóa học 10
- Phương pháp làm việc nhóm.
-Phương pháp vấn đáp
III. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
Thí nghiệm biểu diễn H2SO4 tác dụng với các muối
BaCl2, Na2S2O3.
Thí nghiệm biểu diễn Zn+ HCl 1M và 0,1M.
2. Chuẩn bò của học sinh:
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Hoạt động 1: Khởi động

GV chiếu hình ảnh những vật dụng bằng sắt trong gia đình bị gỉ.
Vì sao vật dụng bằng sắt lại bị ghỉ?
- GV chiếu đoạn dây sắt đốt cháy trong oxi.
Khi quan sát hai hình ảnh trên, ta thấy rằngcùng một phản
ứng giữa sắt với oxi, tuy nhiên với những đđiều kiện phản ứng
khác nhau thì phản ứng xảy ra nhanh chậm khác nhau. Vậy
làm thế nào để đánh giá được một phản ứng xảy ra nhanh

hay chậm? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự nhanh chậm
của phản ứng. Để trả lời câu hỏi trên, hôm nay cô và các
em cùng nhau tìm hiểu bài học: Tốc độ phản ứng hóa học.
Hoạt động 2: Giảng bài mới
Tiến trình tiết dạy:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

TG

Nội dung

Hoạt động 2.1: Tìm hiểu thế nào là tốc độ phản ứng
-Để đánh giá sự
dòch chuyển nhanh
hay chậm của 1
vạt thể, 1 sự việc,
người ta nhắc đến
khái niệm nào?
GV thực hiện thí nghiệm:
+ Đổ 25ml dung dịch
H2SO4 vào cốc đựng 25 ml
dung dịch BaCl2.
+ Đổ 25ml dung dịch
H2SO4 vào cốc đựng 25 ml
dung dịch Na2S2O3.
-

+ Đổ 25ml dung dịch H2SO4 vào
cốc đựng 25 ml dung dịch BaCl2

thấy xuất hiện ngay kết tủa trắng
BaSO4.
+ Đổ 25ml dung dịch H2SO4 vào

Hoàng Thò Thu Huyền


Hóa học 10
Nhận xét về tốc
độ xuất hiện
phản ứng ở 2 thí
nghiệm trên.
Như vậy, để đánh giá
mức độ xảy ra nhanh hay
chậm của các phản ứng hóa
học, người ta đưa ra khái
niệm tốc độ phản ứng hóa
học.
- Xét phản ứng:

A+ B →

cốc đựng 25 ml dung dịch Na2S2O3,
một lát sau thấy xuất hiện màu
trắng đục của S xuất hiện.
Từ hai thí nghiệm trên ta thấy rằng
phản ứng (1) nhanh hơn phản ứng
(2). Nói chung, các phản ứng hóa
học khác nhau xảy ra nhanh chậm
khác nhau.

I. Khái niệm:
1/ Tốc độ phản ứng:

X+ Y

CPU
SP
- Trong q trình phản ứng
(từ lúc cho các chất tác
dụng với nhau cho đến khi
phản ứng kết thúc), nồng độ
của chất phản ứng thay đổi
như thế nào?
- Nồng độ của chất sản
phẩm thay đổi như thế nào?
- Phản ứng xảy ra càng
nhanh thì trong một đơn vị
thời gian, nồng độ của các
chất phản ứng giảm và
nồng độ của các chất sản
phẩm tăng càng nhiều. Vậy
đại lượng nào là thước đo
tốc độ phản ứng?
- Vậy khái niệm tốc độ
phản ứng hóa học là gì?
- Khi các em đi từ nhà đến
trường trong khoảng thời
gian từ t1 đến t2 nào đó, tại
những thời điểm khác nhau
sẽ đi với vận tốc khác nhau.

Trong phản ứng hóa học
cũng vậy, một phản ứng
xảy ra trong khoảng thời
gian từ t1 đến t2 sẽ có lúc
nhanh, lúc chậm khác nhau
tùy từng thời điểm.

- Giảm dần

-Tăng dần

- Tốc độ phản ứng là độ
biến thiên nồng độ của
một trong các chất phản
ứng hoặc sản phẩm
trong một đơn vị thời
gian.
- Đơn vị tốc độ phản
ứng:mol/lit.s

- Đại lượng đo tốc độ phản ứng là
nồng độ của các chất, trong hệ
phản ứng.
- Tốc độ phản ứng là độ biến thiên
nồng độ của một trong các chất
phản ứng hoặc sản phẩm trong một
đơn vị thời gian.

- Ban đầu khi nồng độ của các
chất phản ứng nhiều thì phản

ứng xảy ra nhanh, sau đó càng
lúc càng chậm do nồng độ các
chất phản ứng giảm cho đến khi
dừng hẵn phản ứng.

Hoàng Thò Thu Huyền

Bài tốn tổng qt
sau
Xét phản ứng:
A+ B→ X+ Y
t1 CA1 CB1 CX1
CY1
t2 CA2 CB2 CX2
CY2
Với CA1 CB1 CX1
CY1 là nồng độ các


Hóa học 10
Hãy dự đốn tốc độ phản
ứng thay đổi như thế nào tại
mỗi thời điểm phản ứng?
Giải thích?
- Vậy muốn xét tốc độ
phản ứng trong một khoảng
thời gian từ t1 đến t2 ta sử
dụng tốc độ trung bình của
phản ứng.
Vậy tốc độ trung bình được

tính như thế nào ta làm ví
dụ sau:
VD1:
Xét phản ứng:
Br2+HCOOH→2HBr+CO2.
t1 = 0
0,0120
t2 = 50(s) 0,0101
Hãy tính tốc độ trung bình
của phản ứng trong thời
gian 50 giây tính theo Br2.

Bài tốn tổng qt sau
Xét phản ứng:
A+ B→ X+ Y
t1 CA1 CB1 CX1 CY1
t2 CA2 CB2
CX2 CY2
- Tốc độ trung bình của
phản ứng trong khoảng
thời gian ∆t = t2 – t1 tính
theo chất phản ứng A là
gì?
- Tốc độ trung bình của
phản ứng trong khoảng
thời gian ∆t = t2 – t1 tính
theo chất tạo thành X là
gì? (lưu ý: CX2 >CX1)

chất A, B, X, Y tại

thời điểm 1.
CA2 CB2
CX2
CY2là nồng độ các
chất A, B, X, Y tại
thời điểm 2.
(lưu ý: CA1 > CA2)
2/ Tốc độ trung bình
của phản ứng:
a/ Tính theo chất
phản ứng:
v=
v=

v=

v=

0, 012 − 0, 010
= 3,8.10−5 (mol / t.s )
50

C A1 − C A2
(mol / t.s )
t2 − t1

CX 2 − CX 1
(mol / t.s )
t2 − t1

v=

C2 − C1
t2 − t1

(mol / t.s )

C2 − C1
(mol / t.s )
t2 − t1

Với C1 và C2 lần lượt
là nồng độ của các
chất tại thời điểm t1
và t2.
a/ Tính theo chất sản
phẩm:
v=

C2 − C1
(mol / t.s )
t2 − t1

Với C1 và C2 lần lượt
là nồng độ của các
chất tại thời điểm t1
và t2.

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu ảnh hưởng của nồng độ tới tốc
độ phản ứng.

2. Ảnh hưởng
- Hằng ngày khi đi từ nhà
đến trường, mỗi em sẽ đi
của áp suất:
với một tốc độ khác nhau.
Khi tăng nồng

Hoàng Thò Thu Huyền


Hóa học 10
Tùy vào những yếu tố
khách quan và chủ quan
như: sức khỏe, phương tiện
đi lại..v..v.. mà tốc độ di
chuyển của em này sẽ khác
với em kia. Các phản ứng
hóa học cũng vậy, phản
ứng xảy ra nhanh hay chậm
còn tùy thuộc nhiều vào
những yếu tố ảnh hưởng
đến tốc độ phản ứng. Vậy
những yếu tố nào ảnh
hưởng đến tốc độ phản ứng
mà em biết?
- GV yêu cầu HS
thực hiện theo
nhóm thí nghiệm
sau:
+Cho Zn+ HCl 1M.

+Cho Zn+ HCl 0,1M
Quan sát tốc độ
khí thoát ra ở 2
ống nghiệm trên.
Qua đó, em có
nhận xét gì về
mối quan hệ giữa
nồng độ và tốc
độ phản ứng.

độ chất phản
ứng, tốc độ
phản ứng tăng.

- Nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện
tích tiếp xúc, chất xúc tác

-HS thực hiện thí nghiệm.

- HS nhận xét.

Vì sao nồng độ lại ảnh
hưởng đến tốc độ phản ứng
hóa học?
- Giáo viên giải thích:
Điều kiên của các chất
phản ứng được với nhau là
phải tiếp xúc, va chạm với
nhau. Tuy nhiên khơng
phải va chạm nào cũng xảy

ra phản ứng. Chỉ những va
chạm có hiệu quả mới gây
nên phản ứng. Tần số va
chạm càng lớn thì phản
ứng xảy ra càng nhanh. Khi

Hoàng Thò Thu Huyền


Hóa học 10
ta tăng nồng độ có nghĩa là
mật độ các chất tăng, khả
- Nhiệt độ của ngọn lửa axetilen
năng va chạm giữa các chất cháy trong oxi cao hơn nhiều so
tăng nên phản ứng xảy ra
với cháy trong khơng khí, tạo nhiệt
nhanh hơn.
độ hàn cao hơn.
- Hãy lấy ví dụ minh họa
trong thực tế về ảnh hưởng
của nồng độ đến tốc độ
- Khơng đúng do dư lượng thuốc
phản ứng hóa học?
làm ơ nhiễm mơi trường. Ta nên
+ Người nơng dân làm
phun thuốc đúng hàm lượng để bảo
ruộng thường pha thuốc trừ vệ mơi trường đất khơng bị ơi
sâu với nơng độ cao hơn
nhiễm.
mức quy định do tạo hiệu

+ Khơng đúng do cây sẽ bị ngộ độc
quả trừ sâu cao hơn và
khiến cây chết. ta nên bón phân với
nhanh hơn. Tuy nhiên việc lượng hợp lý và đúng thời điểm.
làm đó có đúng khơng? Vì
sao? Vậy ta nên làm gì để
bảo vệ mơi trường.
+ Có ý kiến cho rằng bón
phân hóa học càng nhiều
cây càng tốt có đúng
khơng? Vì sao? Vậy ta nên
làm như thế nào?
Hoạt động 3: Luyện tập

Hoạt động 4: Mở rộng
Dặn dò:(1 phút)
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

Hoàng Thò Thu Huyền


Hoựa hoùc 10

Hoaứng Thũ Thu Huyen