phân tích, đánh giá hiệu quả kinh tế của dự án đầu tư xây dựng công trình thủy điện đắk mi 1, xã đắk choong – huyện đắk glei – tỉnh kon tum

L IC M

N

Trong quá trình nghiên c u và th c hi n lu n v n, tác gi đã nh n đ
t n tình c a PGS.TS

cs h

ng d n

INH TU N H I, và nh ng ý ki n v chuyên môn quý báu c a

các th y cô giáo trong khoa Công trình, khoa Kinh t và Qu n lý – Tr

ng

ih c

Th y l i.
Tác gi xin chân thành c m n các th y cô trong Tr

ng Th y l i đã ch b o và h

d n khoa h c và công ty C ph n T v n Xây d ng i n và Môi tr

ng

ng Qu c T cung

c p s li u trong quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thành lu n v n này.

Do trình đ , kinh nghi m c ng nh th i gian nghiên c u còn h n ch nên Lu n v n
khó tránh kh i nh ng thi u sót, tác gi r t mong nh n đ

c nh ng ý ki n đóng góp c a

quý đ c gi .
Xin trân tr ng c m n!
Hà N i, ngày

tháng

n m 2016.

Tác gi lu n v n

oàn Tu n Anh

i


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài lu n v n này là s n ph m nghiên c u c a riêng cá nhân tôi.
Các s li u và k t qu trong lu n v n là hoàn toàn trung th c và ch a đ
tr

c đây. T t c các trích d n đã đ

c ai công b

c ghi rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày

tháng

n m 2016.

Tác gi lu n v n

oàn Tu n Anh

ii


M CL C
L I C M N ................................................................................................................... i
L I CAM OAN ............................................................................................................ii
M C L C ..................................................................................................................... iii
DANH M C B NG BI U ............................................................................................. v
DANH M C CÁC T

VI T T T ...............................................................................vii

M

U ......................................................................................................................... 1

CH

NG I: GI I THI U T NG QUAN ..................................................................... 4

1.1. Gi i thi u chung v ngành đi n Vi t Nam ............................................................... 4
1.1.1 Gi i thi u t ng quan v ngành đi n Vi t Nam ........................................... 4
1.1.2 Vai trò ngành đi n. ...................................................................................... 5
1.1.3. Hi n tr ng ngu n đi n Vi t Nam. ................................................................. 8
1.1.4. Tình hình tiêu th đi n. ............................................................................... 12
1.2. Th c tr ng hi u qu kinh t c a các d án đ u t xây d ng công trình Th y đi n12
1.2.1. T ng quan v th y đi n Vi t Nam. ............................................................. 12
1.2.2. L i ích và nh h

ng c a công trình th y đi n. ......................................... 14

1.2.3. Hi u qu kinh t c a d án đ u t xây d ng công trình Th y đi n: .......... 21
1.3. K t lu n ch
CH

ng I. .................................................................................................. 24

NG II: C S LÝ THUY T TÍNH TOÁN VÀ ÁNH GIÁ HI U QU KINH

T D

ÁN

UT

XÂY D NG CÔNG TRÌNH TH Y I N .............................. 25

2.1. Khái ni m và phân lo i d án đ u t trong ngành đi n.......................................... 25
2.1.1. Khái ni m v d án đ u t : ......................................................................... 25
2.1.2.

c tr ng đ u t ngành đi n ....................................................................... 26

2.1.3. Phân lo i d án th y đi n............................................................................ 26
2.2. Quá trình th c hi n d án đ u t . ........................................................................... 27
S đ mô t quá trình th c hi n d án đ u t ............................................................... 27
2.2.1. Giai đo n chu n b đ u t ........................................................................... 27
2.2.2. Giai đo n th c hi n đ u t .......................................................................... 29
2.2.3. Giai đo n k t thúc xây d ng, đ a công trình vào khai thác s d ng.......... 30
2.3. Ph

ng pháp tính toán và các y u t

nh h

ng đ n hi u qu kinh t tài chính c a

d án Th y đi n. ..................................................................................................... 31
2.3.1. Khái quát v hi u qu đ u t ...................................................................... 31

iii


2.3.2. Ph

ng pháp đánh giá hi u qu đ u t c a d án ...................................... 32

2.3.3. Các y u t
2.4. K t lu n ch
CH

nh h

ng đ n hi u qu kinh t tài chính c a d án Th y đi n.48

ng II.................................................................................................. 52

NG III: TH C TR NG VÀ ÁNH GIÁ HI U QU C A D

XÂY D NG CÔNG TRÌNH TH Y I N

ÁN

UT

K MI 1............................................... 53

3.1. Th c tr ng. ............................................................................................................. 53
3.1.1. Gi i thi u v d án đ u t xây d ng Th y đi n

k Mi 1. ....................... 53

3.1.2. Nhi m v c a d án .................................................................................... 54
3.1.3. C s pháp lý .............................................................................................. 54
3.1.4. Tiêu chu n thi t k và c p công trình ......................................................... 54
3.1.5. Hi u qu kinh t c a d án đ u t xây d ng th y đi n
3.2.

k Mi 1 .............. 60

ánh giá th c tr ng hi u qu kinh t tài chính c a d án đ u t xây d ng công
trình Th y đi n

k Mi 1. ...................................................................................... 68

3.2.1. Phân tích hi u qu kinh t - tài chính c a d án ......................................... 68
3.2.2. Các y u t tham gia tính toán trong báo cáo d án đ u t : ........................ 70
3.2.3. ánh giá và nh n xét k t qu tính toán trong giai đo n DA T: ................ 71
3.3.

xu t gi i pháp nâng cao tính hi u qu kinh t - tài chính c a d án đ u t xây
d ng công trình Th y đi n
3.3.1.

k Mi 1. .................................................................... 72

Nâng cao tính hi u qu kinh t , tài chính c a d án trong giai đo n

chu n b và giai đo n đ u t d án theo kinh nghi m. ......................................... 72
3.3.2. Nâng cao hi u qu kinh t tài chính c a d án theo ph
l

ng pháp đ nh

ng. .................................................................................................................... 74

3.3.3. Phân tích hi u qu tài chính ........................................................................ 76
3.3.4. K t qu tính toán các ch tiêu tài chính. ..................................................... 77
3.3.5. Phân tích đ nh y: ...................................................................................... 77
3.4. K t lu n ch

ng III: ............................................................................................... 78

K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 80
K t lu n ......................................................................................................................... 80
Ki n ngh ....................................................................................................................... 81
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................. 82
PH C L C ................................................................................................................... 84

iv


DANH M C B NG
B ng 1.1 C c u ngu n đi n 2011-2012 .......................................................................10
B ng 1.2 C c u ngu n đi n n m 2014-2015 ...............................................................11
B ng 1.3 Chi phí v n đ u t th y đi n ..........................................................................21
B ng 1.4 T ng chi phí đ u t th y đi n ........................................................................21
B ng 1.5 Khung giá đi n quy đ nh theo Quy t đ nh s 2014/Q -BCN .......................22
B ng 1.6 T ng h p chi phí v n c a s n xu t th y đi n ................................................22
B ng 3.1 C p thi t k theo QCVN 04-05: 2012/BNNPTNT ........................................55
B ng 3.2 Thông s chính D án Th y đi n
B ng 3.3 Thông s các h ng m c ph

k Mi 1 ..................................................55

ng án ki n ngh ...............................................57

B ng 3.4 B ng t ng h p chi phí xây d ng ....................................................................65
B ng 3.5 Ti n đ phân b v n đ u t ...........................................................................66
B ng 3.6.B ng hi u qu kinh t .....................................................................................68

B ng 3.7 B ng hi u qu tài chính ..................................................................................68
B ng 3.8 S li u đ u vào cho phân tích tài chính .........................................................74
B ng 3.9 B ng t ng h p k t qu phân tích tài chính.....................................................77
B ng 3.10 K t qu tính toán đ nh y. ...........................................................................77

v


DANH M C BI U
Bi u đ 1.1 C c u ngu n đi n n m 2011 .................................................................... 10
Bi u đ 1.2 C c u ngu n đi n n m 2012 .................................................................... 10
Bi u đ 1.3 C c u ngu n đi n n m 2014 .................................................................... 11
Bi u đ 1.4 C c u ngu n đi n n m 2015 .................................................................... 11

vi


DANH M C CÁC T

VI T T T

BXD

: B xây d ng-V kinh t

CP

: Chính Ph

DA T

: D án đ u t

MC

: ánh giá tác đ ng môi tr

ng chi n l

EVN

: T p đoàn i n l c Vi t Nam

N -CP

: Ngh đ nh Chính ph

Q

: Quy t đ nh

Q -Ttg

: Quy t đ nh Th t

Q -CT

: Quy t đ nh Ch t ch

TT-BXD

: Thông t -B Xây d ng

TKKT

: Thi t k k thu t.

UBND

: y ban Nhân dân

USD

: ô la M

VAT

: Thu Giá tr gia t ng

VN

: Vi t Nam đ ng

WB

: Ngân hàng Th gi i

ng.

vii

c



M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
N ng l

ng đi n có vai trò vô cùng to l n trong s phát tri n v n hóa và đ i s ng c a

nhân lo i. Nhu c u đi n n ng c a c th gi i t ng tr
t c đ t ng tr

ng ngày càng m nh hòa nh p v i

ng c a n n kinh t chung và Vi t Nam c ng không n m ngoài vòng

xu th đó. Theo ch tr

ng c a

ng và chính ph , Vi t Nam đ t m c tiêu ph n đ u

đ n n m 2020 c b n tr thành m t n

c công nghi p phát tri n,

c tính đ n n m

2020 nhu c u đi n s t ng g p đôi so v i th i đi m hi n t i. Trong khi đó, theo T ng
s đ VII, t ng công su t các nhà máy đi n kho ng 60,000 MW bao g m: Th y đi n,
nhi t đi n, đi n gió, đi n m t tr i, đi n sinh kh i, đi n nh p kh u…, trong đó th y
đi n l n, v a chi m kho ng 30,1% công su t toàn b h th ng l

i đi n. M t khác, giá

thành s n xu t đi n n ng b ng th y đi n l i r t r so v i nhi t đi n do s d ng ngu n
n ng l

ng tái sinh, ít nh h

ng x u t i môi tr

phòng ch ng thiên tai. Do đó, Nhà n

c ch tr

ng, có th l i d ng t ng h p và
ng đ y m nh khai thác ngu n th y

đi n nh m đ m b o cho vi c cân b ng h th ng đi n c n

c đáp ng nhu c u phát

tri n n n kinh t qu c dân c ng nh nhu c u c a nhân dân. M t lo t các nhà máy th y
đi n l n nh đã và đang đ

c xây d ng trên kh p đ t n

c, đ c bi t là các nhà máy có

quy mô v a và nh .
Không th ph nh n vi c đ u t xây d ng các d án th y đi n đã và s góp ph n gia
t ng giá tr s n xu t công nghi p và ngân sách cho các đ a ph
t o thêm nhi u vi c làm cho lao đ ng đ a ph

ng có d án c ng nh

ng. Song th c t vi c phát tri n th y

đi n trong đã gây ra nhi u h l y do thi u ki m tra, giám sát vi c th c hi n quy ho ch
nên y ban nhân dân các t nh đã d dàng trong vi c c p Gi y ch ng nh n đ u t , c ng
nh ch p thu n ch tr

ng nghiên c u đ u t các d án th y đi n khi n quy ho ch

th y đi n c a t nh th

ng xuyên ph i đi u ch nh, b sung. M t trong s h l y đó

chính là không nh ng không mang l i nhi u hi u qu kinh t mà các d án còn làm
nh h

ng nghiêm tr ng t i môi tr

ng s ng c a ng

đ ut .

1

i dân, gây lãng phí ngu n v n


Theo Quy t đ nh phê duy t đi u ch nh Quy ho ch phát tri n đi n l c qu c gia giai
đo n 2011 – 2020 có xét đ n n m 2030 (G i t t là Quy ho ch đi n VII), trên sông
Mi t nh Kon Tum có 5 d án th y đi n có công su t l n là
2 (98MW),

k Mi 3 (),

k Mi 4 (),

d ki n xây d ng trên đo n sông

k Mi 1 (84MW),

k Mi 4A(). D án th y đi n

k Mi và

k Choong huy n

k
k Mi

k Mi 1 đ

k Glei đ

c

c đ a ra

đ góp ph n cung c p đi n n ng cho phát tri n dân sinh kinh t c a T nh, đ ng th i
gi i quy t b t tình tr ng c ng th ng thi u đi n gi cao đi m cho toàn b h th ng đi n
Qu c gia.

d án tránh đ

c nh ng sai l m c a các d án tr

đánh giá hi u qu c a các d án tr

c đó, vi c ti n hành

c khi tri n khai th c hi n là vô cùng c n thi t và

quan tr ng. Hi u qu ph i có tính t ng h p, không ch kinh t mà c xã h i và môi
tr

ng.

2. M c đích c a đ tài
Nghiên c u m t cách h th ng lý thuy t v d án đ u t , ph

ng pháp tính toán hi u

qu kinh t , th c tr ng c a d án .
T ng h p tài li u nghiên c u đã có, l a ch n ph
đ

ng pháp đánh giá h p lý đ xác đ nh

c hi u qu kinh t c a d án.
it

3.
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u là d án xây d ng th y đi n

Ph m vi nghiên c u là ph n đánh giá hi u qu kinh t d án đ u t công trình th y
đi n

k Mi 1, huy n

4. Ph

ng pháp nghiên c u

tài áp d ng các ph

k Glei, t nh Kon Tum.

ng pháp nghiên c u c b n: Phân tích, t ng h p, đánh giá.

5. N i dung c a lu n v n
Lu n v n g m ph n m đ u, k t lu n, tài li u tham kh o, ph l c và các ch

ng sau:

Ch

ng 1. Gi i thi u t ng quan

Ch

ng 2. C s lý thuy t tính toán và đánh giá hi u qu kinh t d án đ u t xây
2


d ng công trình Th y đi n.
Ch
đi n

ng 3. Th c tr ng và đánh giá hi u qu c a d án đ u t xây d ng công trình th y
k Mi1.

3


CH

NG I: GI I THI U T NG QUAN

1.1.

Gi i thi u chung v ngành đi n Vi t Nam

1.1.1 Gi i thi u t ng quan v ngành đi n Vi t Nam
n th i đi m hi n nay ngành đi n v n là ngành có tính đ c quy n cao khi hi n nay
T p đoàn
tr

i n l c Vi t Nam (EVN) là ng

i mua và bán đi n duy nh t trên th

ng. EVN là m t trong sáu t p đoàn m nh c a đ t n

c, gi vài trò chính trong vi c

đ m b o cung c p đi n cho n n kinh t .
EVN có nhi m v quy t đ nh chi n l

c, đ nh h

ng chi n l

c phát tri n ngành đi n,

phát tri n các d án đi n, cân đ i ngu n cung và nhu c u tiêu th trong n

c. V i vai

trò tuy t đ i trong ngành đi n, EVN có quy n quy t đ nh g n nh t t c các v n đ
trong ngành nh vi c mua đi n t đâu, giá mua đi n,...
Ngành đi n hi n nay v n đang là ngành có nhu c u l n h n kh n ng s n xu t trong
n

c. Tình tr ng thi u đi n Vi t Nam v n còn ti p t c x y ra, đ c bi t là vào mùa khô

khi các d án th y đi n thi u n
đi n th

c. Nguyên nhân chính c a hi n t

ng ph m hi n nay còn th p không khuy n khích đ

ng này là do giá

c t nhân đ u t m nh

vào các d án đi n khác mà t p trung ch y u vào các d án th y đi n v i chi phí v n
hành th p nên ngành đi n n
Vi c đ u t trong ngành đ

c ta v n l thu c r t l n vào th y đi n.
c s khuy n khích và h tr r t nhi u t phía Chính ph .

G n đây Chính ph có đ a ra ph

ng án phát tri n ngành đi n thi t th c, đáng nói

nh t là h tr vay v n v i lãi su t th p t ngân hàng Qu c t v tái thi t và phát tri n
c a WB đ đ u t các d án đi n.
Các ngu n s n xu t đi n n
ngu n n ng l

c ta hi n nay ch y u t th y đi n và nhi t đi n. Các

ng tái t o hi n đang đ

c ng d ng th nghi m t i m t s d án.

Trong quy ho ch cung ng đi n trong t
đ

ng lai, các ngu n n ng l

ng tái t o này

c cân nh c phát tri n, t o ra ngu n cung ng m i tiên ti n.

Theo quy t đ nh c a Th t

ng Chính ph s 26/2006/Q -TTg v l trình xóa b đ c

4


quy n trong ngành đi n s g m 3 giai đo n:
Giai đo n t 2005 - 2014: Cho phép c nh tranh trong l nh v c s n xu t đi n, xu

h

ng này s thay th đ c quy n.

-

Giai đo n t 2015 - 2022: Cho phép c nh tranh trong l nh v c bán buôn đi n.

-

Giai đo n sau 2022: Cho phép c nh tranh trong l nh v c bán l , ngành đi n v n

đ ng theo c ch th tr

ng.

1.1.2 Vai trò ngành đi n.
Trong ti n trình th c hi n công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n
đi n có ý ngh a chi n l

c vô cùng quan tr ng, ph i đi tr

c nh hi n nay, ngành

cm tb

c và là đ ng l c

cho c n n kinh t . Ngành đi n đóng vai trò ch ch t trong m c tiêu đ a Vi t Nam
s m thoát kh i tình tr ng nghèo nàn, l c h u c a m t n

tr thành m t n

c công nghi p phát tri n trong t

c đang phát tri n và ti n lên

ng lai không xa. i n n ng là y u

t đ u vào c a t t c các ngành: công nghi p, nông nghiêp và d ch v . Bên c nh đó, là
nhu c u thi t y u đ i v i các h tiêu dùng cá nhân.
Theo quy t đ nh s 428/Q -TTg ngày 18/03/2016 c a Th t
phê duy t Quy ho ch phát tri n đi n l

ng chính ph v vi c

i qu c gia giai đo n 2011 - 2020, có xét đ n

n m 2030 đã xác đ nh m c tiêu cho ngành đi n:
1.1.2.1. M c tiêu t ng quát:
Huy đ ng m i ngu n l c trong n
c p đ đi nv i ch t l
h ic ađ tn

c và qu c t cho phát tri n đi n l c đ m b o cung

ng ngày càng cao, giá đi n h p lý cho phát tri n kinh t - xã

c; s d ng đa d ng, hi u qu các ngu n n ng l

đi n; đ y m nh phát tri n và s d ng các ngu n n ng l

t ng b

ng s c p cho s n xu t

ng tái t o cho s n xu t đi n,

c nâng cao t tr ng ngu n đi n s n xu t t ngu n n ng l

ng tái t o nh m

gi m nh s ph thu c vào ngu n đi n nh p kh u, góp ph n đ m b o an ninh n ng
l

ng, gi m nh bi n đ i khí h u, b o v môi tr

ng và phát tri n kinh t - xã h i b n

v ng; hình thành và phát tri n h th ng đi n thông minh, có kh n ng tích h p v i
ngu n n ng l

ng tái t o có t l cao.

5


1.1.2.2. M c tiêu c th :
Cung c p đ nhu c u đi n trong n
c ac n

c v i m c t ng tr

c, đáp ng cho m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i

ng GDP bình quân 7,0%/n m trong giai đo n 2016 –

2030.
+

i n th

ng ph m: N m 2020 kho ng 235-245 t kWh; n m 2025 kho ng 352-379

t kWh; n m 2030 kho ng 506-559 t kWh.
+ i n s n xu t và nh p kh u: N m 2020 kho ng 265-278 t kWh; n m 2025 kho ng
400-431 t kWh và n m 2030 kho ng 572-632 t kWh.
u tiên phát tri n ngu n n ng l
xu t t các ngu n n ng l

ng tái t o cho s n xu t đi n; t ng t l đi n n ng s n

ng tái t o ( không k ngu n th y đi n l n và v a, th y đi n

tích n ng) đ t kho ng 7% n m 2020 và trên 10% n m 2030.
Xây d ng h th ng l

i đi n v n hành linh ho t, kh n ng t đ ng hóa cao t khâu

truy n t i đ n khâu phân ph i; th c hi n phát tri n các tr m bi n áp không ng
và bán ng

i tr c đ nâng cao s n xu t lao đ ng ngành đi n.

y nhanh ch

ng trình đi n khí hóa nông thôn, mi n núi, đ m b o đ n n m 2020 h u

h t s h dân nông thôn đ
1.1.2.3.

i tr c

nh h

c ti p c n và s d ng đi n.

ng và Quy ho ch phát tri n ngu n đi n:

Phát tri n cân đ i công su t ngu n trên t ng mi n: B c, Trung và Nam, đ m b o đ tin
cây cung c p đi n trên t ng h th ng đi n mi n nh m gi m t n th t truy n t i, chia s
công su t ngu n d tr và khai thác hi u qu các nhà máy th y đi n trong mùa m a và
mùa khô,
Phát tri n h p lý các trung tâm đi n l c, k t h p v i phát tri n các ngu n đi n v a và
nh t i các vùng, mi n trong c n

c nh m đ m b o đ tin c y cung c p đi n t i ch

và gi m t n th t trên h th ng đi n qu c gia c ng nh đ m b o tính kinh t c a các d
án, góp ph n phát tri n kinh t - xã h i cho t ng vùng và c n

c.

Phát tri n ngu n đi n m i đi đôi v i đ u t chi u sâu, đ i m i công ngh các nhà máy
đi n đang v n hành; đáp ng tiêu chu n môi tr
6

ng; s d ng công ngh hi n đ i đ i


v i các nhà máy đi n m i.
a d ng hóa các hình th c đ u t phát tri n ngu n đi n nh m t ng c

ng c nh tranh,

nâng cao hi u qu kinh t .
y nhanh phát tri n ngu n đi n t n ng l
tr i, đi n sinh kh i v.v…), t ng b
ngu n n ng l

ng tái t o (th y đi n, đi n gióm đi n m t

c gia t ng t tr ng c a đi n n ng s n xu t t

ng tái t o trong c c u ngu n đi n;

u tiên phát tri n các ngu n th y đi n, nh t là các d án l i ích t ng h p (ch ng l ,
c pn

c, s n xu t đi n); nghiên c u đ a nhà máy th y đi n tích n ng vào v n hành

phù h p v i phát tri n c a h th ng đi n qu c gia nh m nâng cao hi u qu v n hành

c a h th ng đi n.
Phát tri n các nhà máy nhi t đi n v i t l thích h p, phù h p v i kh n ng cung c p
và phân b c a các ngu n nghiên li u.
Phát tri n các nhà máy đi n h t nhân nh m đ m b o n đ nh cung c p đi n trong
t

ng lai khi ngu n n ng l

ng s c p trong n

c b c n ki t.

Xu t, nh p kh u đi n: Th c hi n trao đ i đi n n ng có hi u qu v i các n
khu v c, đ m b o l i ích c a các bên, t ng c
đi n, tr

c hi n là v i các qu c gia khu v c

c trong

ng trao đ i đ đ b o an toàn h th ng
ông Nam Á (ASEAN) và Ti u vùng

sông Mê Kông (GMS)
1.1.2.4.

nh h

ng – Quy ho ch phát tri n l

Xây d ng và nâng c p l

i đi n, t ng b

đi n truy n t i; đ n n m 2020, l

i đi n:

c đáp ng các tiêu chu n k thu c a l

i

i đi n truy n t i đ t tiêu chu n đ tin c y cho các

thi t b chính và đ m b o đáp ng các tiêu chu n ch t l
Kh c ph c tình tr ng quá t i, ngh n m ch, ch t l
truy n t i; đ m b o cung ng đi n v i đ tin c y đ

ng theo quy đ nh.
ng đi n áp th p c a l

i đi n

c nâng cáo cho các trung tâm ph

t i.
L

i đi n truy n t i 500KV đ

c xây d ng đ truy n t i đi n n ng t các trung tâm

đi n l c l n v trung tâm ph t i, liên k t các h th ng đi n mi n và trao đ i đi n n ng
7


v i các n
L

c trong khu v c.

i đi n truy n t i 220KV đ

c đ u t xây d ng theo c u trúc m ch vòng kép, các

tr m bi n áp trong khu vuecj có m t đ ph t i cao c n đ m b o thi t k theo s đ
h p lý đ đ m b o có th v n hành linh ho t. Nghiên c u xây d ng các tr m bi n áp
GIS, tr m bi n áp 220/22kV, tr m ng m, tr m bi n áp không ng
tâm ph t i. ng d ng công ngh l
1.1.2.5. Liên k t l

i tr c t i các trung

i đi n thông minh trong truy n t i đi n.

i đi n v i các n

c trong khu v c:

Ti p t c nghiên c u h p tác, liên k t l

i đi n v i các n

c trong khu v c ASEAN và

GMS.
Th c hi n liên k t l

i đi n v i Lào b ng các tuy n đ

ng dây 220KV đ nh p kh u

đi n t các nhà máy Th y đi n t i Nam Lào và Trung Lào.
Duy trì liên k t l

i đi n v i Campuchia qua tuy n đ

c u kh n ng t ng c
các ch

ng liên k t l

ng trình h p tác song ph

ng dây 220KV hi n có; nghiên

i đi n gi a Vi t Nam v i Campuchia thông qua
ng và đa ph

ng.

Duy trì liên k t mua bán đi n gi a Vi t Nam và Trung Qu c qua các c p đi n áp
220KV, 110KV hi n có, nghiên c u gi i pháp hòa không đ ng b gi a các h th ng
đi n b ng tr m chuy n đ i m t chi u- xoay chi u. Ti p t c nghiên c u kh n ng trao
đ i đi n n ng v i Trung Qu c qua l

i đi n liên k t v i c p đi n áp 500kV.

1.1.2.6. V cung c p đi n cho khu v c nông thôn mi n núi và h i đ o;
Ti p t c th c hi n Ch

ng trình c p đi n nông thôn, mi n núi và h i đ o theo Quy t

đ nh phê duy t c a Th t

ng Chính ph ; th c hi n cung c p đi n t l

gia, k t h p v i vi c cung c p đi n t ngu n n ng l
mi n núi, h i đ o; đ m b o th c hi n đ

i đi n qu c

ng m i cho khu v c nông thông,

c m c tiêu đ n n m 2020 h u h t s h dân

nông thôn có đi n.
1.1.3. Hi n tr ng ngu n đi n Vi t Nam.
1.1.3.1. Tình hình cung c p đi n:
Theo s li u báo cáo c a T p đoàn

i n l c Vi t Nam, t ng đi n th

8

ng ph m c


n

c n m 2015 đ t 85,59 t kWh, t ng 12,6% so v i n m 2014, trong đó đi n cho

công nghi p và xây d ng t ng 17,31%, nông nghi p và th y s n t ng 32,87%, th

ng

m i và d ch v t ng 11,36%, qu n lý và tiêu dùng dân c t ng 7,07%.
N m 2015 đi n s n xu t và nh p kh u c a toàn h th ng đi n qu c gia đ t 100,1 t
kWh, t ng 15,1% so v i n m 2014.
M c dù s n l

ng đi n có s t ng tr

g p nhi u khó kh n, đ c bi t là

ng tuy nhiên tình hình cung c p đi n n m v n

các tháng mùa khô. Vào mùa khô tình hình h n hán

nghiêm trong kéo dài làm suy gi m công su t và s n l

ng các nhà máy th y đi n,

m t s nhà máy nhi t đi n m i (H i Phòng, Qu ng Ninh, Uông Bí 2, C m Ph ,..) l i
v n hành không n đ nh th

ng x y ra s c , trong khi đó nhu c u v đi n l i t ng

cao do n ng nóng d n đ n vi c m t cân đ i cung c u v đi n.
Nguyên nhân c b n c a tình tr ng thi u đi n là do nhi u d án ngu n b ch m ti n đ
nhi u n m qua. Theo quy ho ch đi n VI, yêu c u đ n h t n m 2015 h th ng đi n ph i
đ t công su t l p đ t là 21000 MW, tuy nhiên đ n nay công su t này ch đ t 18400
MW trong đó công su t kh d ng ch đ t 14500-15500 MW.
1.1.3.2. Ngu n cung đi n:
Hi n nay

n

c ta có hai ngu n s n xu t đi n n ng ch y u đó là th y đi n và nhi t

đi n. Nhi t đi n hi n nay ch y u là ba ngu n: nhi t đi n than, nhi t đi n khí và nhi t
đi n d u. Th i gian g n đây m t s d án s d ng các ngu n n ng l
gió và m t tr i đ

ng tái t o nh

c ng d ng nhi u h n, góp ph n t o thêm ngu n cung c p đi n

n ng. T ng công su t l p đ t ngu n đi n tính đ n ngày 31/12/2015 là 34080 MW,
trong đó th y đi n chi m t tr ng là 46.07%, nhi t đi n là than 28.64%, nhi t di n d u

21.58% Turbine khi ch y khí, d u DO và nhi t đi n khí 3.39%, đi n gió và các ngu n
khác 0.32%.
Trong các ngu n cung c p đi n chính thì th y đi n v n chi m t tr ng cao, đóng vai
trò quan tr ng trong c c u. Tuy nhiên trong k ho ch phát tri n ngu n đi n c a chính
ph thì t tr ng th y đi n s gi m d n trong c c u t ng ngu n đi n s n xu t. i u đó
đ

c th hi n khi t 2010 đ n 2015 t tr ng các ngu n th y đi n gi m và thay vào đó

là s gia t ng c a các ngu n nhi t đi n bao g m nhi t đi n than và nhi t đi n khí.
9


B ng 1.1 C c u ngu n đi n 2011-2012
Lo i hình nhà
máy
Th y đi n
Nhi t đi n than
Nhi t đi n d u
Turbine khí, chu
trình h n h p
Diesel

N m 2011
Công su t đ t
(MW)
10,037.00
3,371.00
927.00

T l
45.50%
15.30%
4.20%

N m 2012
Công su t
T l
đ t (MW)
13,509.00
50.17%
4,930.00
18.31%
7,446.00
27.65%

7,395.00

33.60%

927.00

3.44%

229.00

1.40%

114.00

0.43%

(Ngu n: Báo cáo th

ng niên EVN 2011, 2012)

Bi u đ 1.1 C c u ngu n đi n n m 2011

Bi u đ 1.2 C c u ngu n đi n n m 2012

10


B ng 1.2 C c u ngu n đi n n m 2014-2015
Lo i hình nhà máy
Th y đi n
Nhi t đi n than
Nhi t đi n d u
Turbine khi ch y khí, d u
DO và nhi t đi n khí
i n gió và ngu n khác

N m 2014
N m 2015
Công su t đ t
Công su t đ t
T l
T l
(MW)
(MW)

14,925.00
48.78%
15,702.10
46.07%
7,058.00
23.07%
9,759.00
28.64%
1,050.00
3.43%
7,354.15
21.58%
7,431.00

24.29%

1,154.50

3.39%

133.00

0.43%

109.00

0.32%

(Ngu n: Báo cáo th

ng niên EVN 2014, 2015)

Bi u đ 1.3 C c u ngu n đi n n m 2014

Bi u đ 1.4 C c u ngu n đi n n m 2015

11


Theo k ho ch phát tri n ngu n cung c p đi n c a EVN thì đ n 2025, s chú tr ng
nâng d n t t ng c a nhi t đi n than trong c c u, gi m m nh t tr ng c a th y đi n
và nhi t đi n khí, đáng chú ý h n là s xu t hi n và đóng góp đáng k các ngu n n ng
l

ng m i đó là n ng l

ng nguyên t và n ng l

ng tái t o.

1.1.4. Tình hình tiêu th đi n.
C c u tiêu th đi n hi n nay t p trung trong hai l nh v c đó là công nghi p và tiêu
dùng chi m kho ng 90% nhu c u tiêu th đi n n ng.
ây là khu v c có t tr ng tiêu th đi n n ng l n nh t, nhu c u ch y u đ n t các
nhóm ngành công nghi p ch bi n và công nghi p ch t o. Hi n nay l nh v c công
nghi p có t c đ t ng tr
s ti p t c đ
n

ng luôn

m c t 12-14% n m và trong t

ng lai ngành này

c phát tri n và là nhóm ngành ch l c đ thúc đ y t ng tr

c.

Chi m t tr ng th 2 trong c c u tiêu th đ n t vi c tiêu dùng c a ng
t

ng c a đ t

ng lai s gia t ng v s l

i dân, trong

ng và thu nh p bình quân s là y u t tác đ ng tích c c

đ n nhu c u tiêu th đi n n ng trong l nh v c
1.2. Th c tr ng hi u qu kinh t c a các d án đ u t xây d ng công trình Th y
đi n
1.2.1. T ng quan v th y đi n Vi t Nam.
Vi t Nam là m t trong s các n
v i t ng l
ngu n n
75% l

ng dòng ch y n

c có ngu n tài nguyên n

c phong phú trên th gi i,

c m t bình quân hàng n m là 835 t m3. Tuy nhiên, do

c m t phân b không đ u gi a các vùng và các tháng trong n m, kho ng 70P

ng m a t p trung vào 3-4 tháng mùa m a, trong đó có nh ng tháng đ t t i 20-

30% t ng l

ng m a c c n m, gây nên c nh l l t; nh ng ng

c l i, trong mùa khô

thì nhi u n i không đ n

c, gây nên tình tr ng h n hán nghiêm tr ng.

V i ngu n tài nguyên n

c m t phong phú nêu trên là 2360 sông su i l n nh trong

ph m vi c n
d ct

c, đo n th

ng ngu n và trung du cu các sông su i này th

ng có đ

ng đ i l n, nên r t thu n l i cho phát tri n và khai thác thu đi n.

V i đ c đi m nêu trên, Vi t Nam là n

c có ngu n tr n ng thu đi n t

12

ng đ i

P


phong phú và là m t trong 14 n
T ng tr l

c giàu ngu n tài nguyên thu đi n trên th gi i.

ng lý thy t ngu n tài nguyên thu đi n (t c t ng ti m n ng ngu n tài

nguyên thu đi n theo lý thuy t) c a Vi t Nam đ t kho ng 300 t kWh/n m, v i t ng
công su t l p máy t
T ng tr l

ng ng là 34,68 tri u kW.

ng kinh t - k thu t ng n tài ngyên thu đi n (t c t ng tr n ng ngu n tài

nguyên thu đi n có th khai thác m t cách thu n l i v m t k thu t và có hi u qu v
m t kinh t ) đ t kho ng 80 đ n 100 t kWh/n m, v i t ng công su t l p máy t

ng

ng kho ng 18 đ n 20 tri u kW. Trong đó:
-

Th y đi n lo i v a và lo i l n (lo i có công su t tr m N > 10.000 kW/tr m): có

142 đ a đi m, v i t ng công su t t 18 – 18,65 tri u kW (chi m 90 - 93% t ng tr
n ng kinh t - k thu t ngu n tài nguyên th y đi n).
-

Th y đi n nh các lo i (lo i có công su t tr m N > 10.000 kW/tr m): có t ng

công su t t 1,6 – 2,0 tri u kW (chi m 7 – 10% t ng tr n ng kinh t - k thu t ngu n
tài nguyên th y đi n).
Cùng v i vi c s n xu t đi n n ng, h ch a n

c c a nhi u nhà máy th y đi n lo i v a

và lo i l n còn đ m nhi m vi c tham gia c t l , cung c p n

c cho vùng trung du và

h du c a l u v c sông, k t h p giao thông th y, nuôi tr ng th y s n và du l ch trong
vùng h ; trong đó có m t s công trình th y đi n tham gia phòng l h du nh : th y

đi n Hòa Bình, th y đi n Thác Bà, th y đi n Tuyên Quang, th y đi n S n La, trong
các tháng mùa l thì nhi m v c t l cho h du là nhi m v s m t c a các công trình
này ch không ph i phát đi n và quy trình v n hành h ch a c a các nhà máy th y
đi n ph i tuân th theo s đi u hành c a Ban phòng ch ng l t bão Trung

ng. Do đó,

các công trình th y đi n này th c ch t là công trình th y l i - th y đi n làm nhi m v
tr th y và khái thác t ng h p tài nguyên n

c.

Theo TCXDVN 285-2002, quy mô tr m th y đi n đ
-

C p 1(lo i l n): Nlm ≥ 300 MW

-

C p 2 (lo i v a): 50 ≤ Nlm < 300 MW

13

c phân thành 5 c p:


-

C p 3 (lo i v a): 5 ≤ Nlm < 50 MW

-

C p 4 (lo i nh ): 0,2 ≤ Nlm < 5 MW

-

C p 5 (lo i nh ): Nlm < 0,2 MW

-

Tr m th y đi n có Nlm > 1000 MW đ

c coi là tr m th y đi n siêu c p Theo

B Công nghi p t i quy t đ nh 709/Q -NLDK ngày 13/4/2004, quy mô tr m th y
đi n đ

c chia thành:

-

Lo i l n: Nlm ≥ 30 MW

-

Lo i v a: 3 ≤ Nlm < 30 MW

-

Lo i nh : 200kW ≤ Nlm < 3 MW

1.2.2. L i ích và nh h

ng c a công trình th y đi n.

B t c m t công trình xây d ng nào c a con ng
không nhi u thì ít, t m t tòa nhà, m t con đ
b n ph n c a ng

ng, cây c u, m t cái đ p n

c... Vì v y,

i xây d ng, c ng nh c quan ch c n ng khi c p gi y phép xây

d ng, c n cân nh c hai ph
l i cho con ng

i đ u tác đ ng đ n thiên nhiên,

ng di n đ i ngh ch v i nhau: s c n thi t và l i ích mang

i c a công trình s đ

c xây d ng, và tác h i tr

c m t c ng nh lâu

dài c a công trình đó.
S cân nh c tính toán này ph i đ

c th c hi n đ y đ và khoa h c, trên c s quy n

l i chung c a c ng đ ng, qu c gia và s d ng các ph

ng pháp phân tích tiên ti n

nh t. Xây d ng m t cái đ p trên m t con sông c ng gi ng nh xây m t xa l qua m t
vùng hoang dã, nó s chia c t môi tr
Trong tr

ng thiên nhiên thành hai không gian khác nhau.

ng h p đ p có h ch a đ đi u hòa dòng n

c thì dòng ch y t nhiên c a

con sông s thay đ i. S thay đ i s nhi u hay ít tùy theo h ch a đ

c v n hành nh

th nào. Khi dòng ch y t nhiên c a m t con sông thay đ i, thì h sinh thái trong l u
v c con sông đó c ng b

nh h

ng và có th m t m t th i gian khá lâu m i tìm đ

s cân b ng m i, ho c th m chí không tìm l i đ
Các d án th y đi n th

ng n m

c

c l i cân b ng ban đ u.

nh ng vùng r ng núi nên khi xây d ng c n ph i

khai quang m t di n tích l n đ xây các công trình nh : đ
14

ng sá, đ p, nhà máy,


đ

ng dây d n đi n... Ph n lòng h s b ng p n

dân c trong vùng ph i đ
môi tr

c c ng ph i đ

c khai quang, và

c d i đi ch khác. Nh ng ho t đ ng này s

ng thiên nhiên đã có s n tr

nh h

ng lên

c đó và tác đ ng lên h sinh thái c a khu v c.

i s ng c a dân c trong vùng c ng nh các giá tr v n hóa l ch s c a khu v c d
án c ng s b thay đ i ho c bi n m t hoàn toàn.

có th đánh giá đúng đ n l i ích

c a m t d án th y đi n, t t c các y u t nêu trên c n đ

c phân tích đ y đ , k c

nh ng thi t h i hay l i ích không th ho c r t khó đ nh
1.2.2.1. L i ích c a công trình Th y đi n:
Linh ho t: cung c p đi n n ng, th y đi n là ngu n cung ng linh ho t, b i kh n ng
đi u ch nh công su t. Nh công su t ph đ nh c a th y đi n, có th t i u hóa bi u đ
ph t i ch y n n b i các ngu n kém linh ho t h n (nh các nhà máy nhi t đi n ho c
đi n h t nhân).
Nhà máy th y đi n tích n ng làm vi c nh acquy, tr kh ng l b ng cách tích và x
n ng l

ng theo nhu c u h th ng đi n.

M t u đi m c a th y đi n là có th kh i đ ng và phát đ n công su t t i đa ch trong
vòng vài phút, trong khi nhi t đi n (tr tu c bin khí - gas turbine) ph i m t vài gi hay
nhi u h n trong tr

ng h p đi n nguyên t . Do đó, th y đi n th

ng dùng đ đáp ng

ph n đ nh là ph n có yêu c u cao v tính linh ho t mang t i.
V n hành hi u qu : Nguyên t c v n hành m t nhà máy th y đi n v i m c tiêu t i đa
hóa l

ng đi n phát ra, đ

c th hi n trong ba tiêu chu n: gi m c n

càng t t đ t i đa hóa th n ng c a n

c; (duy trì l

càng t t, hay nói cách khác là gi m thi u l

ng n

ng n

c h càng cao

c ch y máy càng nhi u

c x th a; và ch y tu c bin

đi m

có n ng su t cao nh t.
Tiêu chu n và mâu thu n v i nhau vì khi m c n

c h cao thì xác su t x th a c ng s

cao.
Tiêu chu n có th mâu thu n v i tiêu chu n khi n

c có quá nhi u, c n phát t i đa là

đi m mà n ng su t c a tu c bin không ph i là cao nh t.
Trong m t th tr

ng mua bán đi n t do v i giá đi n theo th tr
15

ng, có th thay đ i


t ng gi thì bài toán tr thành t i đa hóa l i nhu n t bán đi n ch không ph i t i đa
hóa l

ng đi n phát ra. C ng thêm y u t b t đ nh t d báo giá đi n, bài toán t i u

v n hành nhà máy hay h th ng th y đi n càng tr nên ph c t p h n. D báo dài h n
l

ng n

c vào h , do đó tr nên c n thi t đ có th s d ng tài nguyên n

cm t

cách hi u qu nh t c ng nh gi m thi u nh ng tác đ ng x u khi h n hán hay l l t.
T

-

ng đ i s ch: So v i nhi t đi n, th y đi n cung c p m t ngu n n ng l

ng

s ch, h u nh không phát khí th i gây hi u ng nhà kính.
Góp ph n vào phát tri n b n v ng:V khía c nh b n v ng, thu n ng có ti m

-

n ng r t l n v b o t n h sinh thái, c i thi n kh n ng kinh t và t ng c

ng s công

b ng xã h i.
Gi m phát th i: B ng cách s d ng ngu n n

-

c thay vì các lo i nhiên li u hoá

th ch (đ c bi t là than), thu đi n gi m b t ô nhi m môi tr

ng, gi m b t các tr n

m a axít, gi m axit hoá đ t và các h th ng th y sinh. Thu đi n th i ra r t ít khí hi u
ng nhà kính so v i các ph

ng án phát đi n quy mô l n khác, do v y làm gi m s

nóng lên c a trái đ t.
L

ng khí nhà kính mà thu đi n th i ra nh h n 10 l n so v i các nhà máy tuabin khí

chu trình h n h p và nh h n 25 l n so v i các nhà máy nhi t đi n than. N u ti m
n ng thu n ng th c t còn l i mà đ

c s d ng thay cho các nhà máy nhi t đi n đ t

nhiên li u hoá th ch thì h ng n m còn có th tránh đ
t

ng đ

ng v i vi c m i n m tránh đ

c 7 t t n khí th i n a. i u này

c m t ph n ba các ch t khí do con ng

i th i

ra hi n nay, ho c ba l n các khí th i c a xe h i trên hành tinh.
-

S d ng đa m c tiêu: Thu đi n không tiêu th l

phát đi n, mà x l i ngu n n

ng n

c mà nó đã dùng đ

c quan tr ng này đ s d ng vào nh ng vi c khác.

H n n a, các d án thu đi n còn s d ng n

c đa m c tiêu. Trên th c t , h u h t các

đ p và h ch a đ u có nhi u ch c n ng nh : cung c p n

c cho s n xu t l

ng th c.

H ch a còn có th c i thi n các đi u ki n nuôi trông th y s n và v n t i th y.
Tuy nhiên, l i ích c c b c a m t nhà máy th y đi n đôi lúc mâu thu n v i ch c n ng
c n b n c a m t h ch a. Ví d , trong mùa khô h n, nhà máy có th quy t đ nh ng ng
16


phát đi n trong m t th i gian nào đó (ngh a là không x n

khác nhau (ví d đ s a ch a tu c bin). T
m cn

c v h l u) vì nhi u lý do

ng t trong mùa l , nhà máy có th gi

c h cao (đ t ng công su t phát đi n) do đó làm gi m kh n ng đi u ti t l

c a h ch a.
phát huy đ

c t i đa tài nguyên n

c, các c quan ch c n ng v i vai trò là ng

i

qu n lý tài nguyên và đi u hòa l i ích chung cho c khu v c - c n có nh ng quy
đ nh h p lý trong vi c v n hành các nhà máy th y đi n đ b o đ m tài nguyên n
đ
-

c s d ng m t cách công b ng và hi u qu cho toàn xã h i.
Vai trò n ng l

ng c a Th y đi n: Hi n nay, th y đi n là ngu n n ng l

chính đáp ng nhu c u đi n qu c gia.
đ

c

ng

n nay, các công trình thu đi n đã khai thác

c kho ng 4.238 MW, chi m h n 40% t ng công su t l p máy c a toàn h th ng

đi n qu c gia (kho ng 10.445 MW). L

ng n

c s d ng đ phát đi n t dung tích

h u ích c a các h ch a thu đi n kho ng 13,6 t m3.
-

Góp ph n phát tri n c s h t ng:Ngoài ra, thu nh p nh bán đi n còn cho

phép tài tr cho các nhu c u h t ng c s c b n khác, c ng nh đ xoá đói gi m
nghèo cho nh ng ng

i dân b

nh h

ng b i vi c xây d ng thu đi n, và c ng đ ng

dân c nói chung.

-

C i thi n công b ng xã h i:Thu đi n có ti m n ng r t l n trong vi c c i thi n

công b ng xã h i trong su t th i gian d án đ

c tri n khai và qu n lý theo cách th c

đ y m nh s công b ng gi a các th h hi n t i và t

ng lai, gi a các c ng đ ng b n

đ a và trong khu v c, gi a các nhóm b thi t h i và toàn xã h i nói chung.
Do chi phí đ u t ban đ u cao cho các nhà máy th y đi n đã đ
trang tr i, nên các th h t

ng lai s nh n đ

c các th h hi n t i

c ngu n đi n trong th i gian dài v i chi

phí b o trì r t th p.
Doanh thu c a các nhà máy th y đi n th
s d ng n

c khác nh : n

c sinh ho t, t

ng “gánh thêm” ph n chí phí cho các ngành
i và ch ng l , do v y nó tr thành công c

đ chia s ngu n tài nguyên chung m t cách công b ng.
Các d án thu đi n còn có th là m t công c đ thúc đ y s công b ng gi a các
17