Kinh tế học Rủi ro và bất trắc

3/20/2019

Saigon Times Online

Rủi ro và bất trắc
21/05/2014 12:21:09 CH

Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Bài 18
Rủi ro và bất trắc
Bất trắc hay sự không chắc chắn nghĩa là có thể có hai hay nhiều kết quả khác nhau. Việc tung một đồng xu là
thể hiện một tình huống không chắc chắn vì có thể có hai kết quả. Nếu chúng ta không có thông tin gì về bản
chất của đồng xu, chúng ta không thể dự kiến trước xác suất nhận được mặt này hay mặt kia.
Các nhà kinh tế gọi tình thế đó là sự không chắc chắn không đo lường được. Ngược lại, rủi ro đo lường được là
tình huống khi mà chúng ta có thể ước tính xác suất của mỗi kết quả có thể xảy ra. Khi tung một đồng xu thông
thường, chúng ta biết là mỗi cơ hội được mặt ngửa hay mặt sấp đều là 50%.
Dường như thế giới chúng ta đang sống đầy rẫy những bất trắc, khi mà kinh tế trồi sụt thất thường hơn, thiên tai
nhiều hơn, và hàng loạt những mối đe dọa do con người gây ra, từ môi trường đến khủng bố. Một ví dụ là dịch
cúm gà hiện nay đang hành hoành ở châu Á, gây ra tổn thất kinh tế không chỉ cho nông dân mà cả những nhà
hàng hay ngành du lịch. Đây hoàn toàn là sự không chắc chắn bởi vì không có số liệu nào trước đó để ước tính
xác suất nạn dịch có thể xảy ra. Do vậy việc bảo hiểm hay đối phó với loại hình không chắc chắn này là hết sức
khó khăn.
Tất nhiên chúng ta muốn tình huống mà xác suất có thể ước tính được trên cơ sở số liệu tích lũy được trong lịch
sử, để từ đó có thể lượng hóa và quản lý được rủi ro. Ngày nay, công việc này dễ dàng đi rất nhiều nhờ vào việc
áp dụng công nghệ thông tin cũng như các thị trường cao cấp.
Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu cho thấy đánh giá sai rủi ro vẫn là bản chất của con người. Quá lạc quan là
một yếu tố thường dẫn đến sai lầm. Người ta quá kỳ vọng vào tương lai. Trong một vụ bong bóng bất động sản,
các nhà đầu tư có xu hướng coi nhẹ rủi ro thị trường sụp đổ mà cứ tin là giá sẽ tăng mãi. Tương tự, khi có
khủng hoảng tài chính, các nhà đầu tư trong hoảng loạn thường có quyết định không hợp lý là rút vốn về càng
nhanh càng tốt.

English:
Uncertainty and Risk
The presence of uncertainty means that more than one outcome is possible. Tossing a coin presents a situation
of uncertainty since two outcomes are possible. If no information is available on the nature of the coin, we then
cannot make any ex-ante estimation of the probability of receiving one outcome or another.
Economists call this situation unmeasurable uncertainty. In contrast, measurable risk is what we have when
probability estimates can be attached to a range of possible outcomes. In tossing a fair coin, we know that there
is a 50 percent chance of getting heads or tails.
It seems that we are not living in a very certain world with more economic boom and burst, more natural
catastrophe, and more man-made threats ranging from the environment to terrorism. Take an example of the ongoing bird-flu outbreak in Asia which is causing havoc to not only farmers but also restaurants and tourism. This
/>
1/2


3/20/2019

Saigon Times Online

is pure uncertainty since no historical data are available to estimate the probability that the disease occurs. This
makes the task of insuring against and managing this type of uncertainty extremely difficult.
Unsurprisingly, we therefore prefer a situation in which we can obtain probability estimates based on
accumulated historical data so that risk can be quantified and managed. The bright side is that with increased
use of information technology and sophisticated markets this task can now be done with greater ease.
Nevertheless, research has shown that misjudging risks is in human nature. Over-optimism is a common factor
leading to mistakes. People have high hopes for the future. In a real-estate bubble, investors tend to discount the
risk of market collapse and believe in ever-rising prices. Likewise, in financial distress, panic sets in causing
investors to make irrational decisions to unload their investments as soon as possible.
(Đường dẫn tới các bài trước được đăng trong mục Tin bài khác bên dưới)

/>

2/2