Cong nghe cay truyen phoi bo

c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i bß

1


ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
1. Cấy truyền phôi phổ biến và nhân nhanh giống tốt, những
đặc tính quý hiếm ra thực tế sản xuất trên cơ sở khai thác triệt
để tiềm năng di truyền của những cá thể cái cao sản thông qua
việc lấy - bảo quản phôi và cấy truyền những phôi của chúng.
2. Nâng cao cờng độ chọn lọc, đẩy mạnh công tác giống trên cơ
sở tăng nhanh tiến độ di truyền hàng năm, thông qua:
R= h2.S;

g= R/L = (h2.S)/L

+ R: hiệu qủa chọn lọc
+ h2: Hệ số di truyền của tính trạng
+ L: Khoảng cách các thế hệ
+ S: Ly sai chọn lọc.
3. Nâng cao khả năng sinh sản, các sản phẩm thịt, sữa trong chăn
nuôi bò.
2


ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
4. Hạn chế mức tối thiểu số lợng gia súc làm giống, từ đó giảm
các chi phí khác đi kèm nh: chuồng trại, vật t, nhân lực.
5. Giúp cho con ngời dễ dàng thuận lợi trong việc xuất khẩu,
vận chuyển, trao đổi con giống giữa các nớc, các vùng, các
địa phơng.

6. Một phơng pháp bảo tồn, giữ gìn con giống dới dạng trứng,
phôi, tinh trùng - phơng pháp giữ gìn vật liệu di truyền.
7. Hạn chế một số dịch bệnh và nâng cao khả năng chống
chịu bệnh, khả năng thích nghi cho con vật ở môt trờng mới,
thông qua:...
8. Làm cở sở thúc đẩy mạnh sự nghiên cứu và phát triển một số
ngành khoa học có liên quan: sinh lý, di truyền, Thú y...
3


lịch sử CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
1890 thí nghiệm đầu tiên về CTP thành công trên thỏ bởi

Walter Heap. Ông là ngời sáng lập ra công nghệ CTP.
1932: CTP thành công trên dê - Warwick và Berry.
1933: CTP thành công trên chuột cống - Nicholas.
1934: CTP thành công trên cừu - Warwick và Berry.
1951: Bê đầu tiên trên thế giới ra đời bằng CTP-Willet và cs.
1970: Thành công trong việc bảo quản phôi đông lạnh.
1972: CTP phôi đông lạnh thành công trên bò-Bilton và More;

Wilmut và Rowson.
1978: Em bé đầu tiên ra đời từ TTON và CTP-Steptoe và

Edward.
4


lịch sử CÔNG NGHệ (tiếp)
1982: Vi phẫu thuật phôi bò đã thành công trong phòng thí

nghiệm (theo Vlahov, 1987).
1984: Cấy phôi sau khi chia 2 thành công trên bò-William và

cs.
1987: Có bê sinh ra do cấy ghép gene tăng trởng nhanh (theo

Vlahov, 1987).
1992: Bằng kỹ thuật Cloning từ một phôi bò đã cho ra 5 phôi

(Viện INRA Pháp, 1992).
Một con cừu ra đời và trởng thành từ nhân tế bào tuyến vú

của một cừu cái 6 năm tuổi tại Scotland-Ian Wilmut cà ctv.

5


6


Các trung tâm đầu tiên hoạt động về CTP giai
đoạn 1972-1974
TT

Tên

Địa điểm

1

Trung tâm nhập bò Canada

2

Trung tâm Di truyền sinh học Bắc Mỹ

3

Trung tâm buôn bán phôi

4

Trung tâm ESSEX

5

Trung tâm cấy phôi Maplehurst

6

Trung tâm nghiên cứu khoa học phôi

Oklahoma - Mỹ

7

Trung tâm di truyền Rocky Mountain

Alberta - Canada

8

Trung tâm Alberta Livestock Transplants

Alberta - Canada

9

Trung tâm Cấy truyền phôi bò

Washington - Mỹ

10 Trung tâm Di truyền Carnation

Alberta - Canada
Nebraska - Mỹ
Ontario - Canada
Essex - Anh
IOWA - Mỹ

Caliphornia-Mỹ

11 Trung tâm Fortcollins

Colorado-Mỹ

12 Trung tâm Colrstairs

Alberta - Canada

13 Trung tâm cấy truyền phôi bò
14 Trung tâm quốc tế phục vụ sinh học lạnh
15 Trung tâm giảng dạy thực hành thú y

Montana-Mỹ
Minnesota-Mỹ
Alberta - Canada 7


Các tổ chức hoạt động về CTP trên thế
giới
TT

Dạng hoạt động

Số lợng tổ chức

1

Dội rửa, thu hoạch phôi và cấy phôi ngay ở
cơ quan

175

2

Dội rửa thu hoạch phôi ở trại

338

3

Cấy phôi ở các trại

241

4

Cấy phôi theo phơng pháp phẫu thuật

157

5

Cấy phôi theo phơng pháp không phẫu thuật

239

6

Đông lạnh phôi

140

7

Xác định giới tính của phôi

11

8

Tổ chức bán trang thiết bị về đông lạnh
phôi

94

9

Tổ chức bán hoá chất, hormon dùng gây
4
rụng
trứng
nhiều,
động dục
đồng
pha chăn nuôi Nhật Bản
Số liệu
của
Hội CTP
thếgây
giới 12-1982
- Hội
kỹ thuật
81995


Các tổ chức đầu t nghiên cứu và phát triển công
nghệ CTP ở Nhật

9


Số lợng bò đợc CTP trên thế giới
Địa

Năm

Số bò đợc CTP (con)

1981

500

1996

30.000

1975

10

Nhật

1985

5.034

Bản

1996

57.980

điểm

Hà Lan

10


Số lợng bò đực giống đợc sinh ra từ công
nghệ CTP

Nớc

Năm

Số lợng đực

Số lợng đực

giống

giống sinh ra từ

Tỷ lệ

CTP

Nhật

Mỹ **

1989

115 (113)*

119 (103)

76,8 (92,2)

1990

175 (134)

145 (125)

82,9 (93,2)

1990

100

47

47,0

* Số đực đợc nhập từ bên ngoài vào
** Số liệu của 100 đực giống tốt nhất đợc sử dụng ở

Mỹ

11


lịch sử CÔNG NGHệ CTP bò ở Việt Nam
1978: TT Khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia đã có một bộ phận

bắt đầu nghiên cứu CTP thỏ.
1980: nghiên cứu CTP bò
9/1989: Viện Chăn nuôi Bộ môn CTP đợc thành lập.
1992-nay: công nghệ CTP đợc giảng dạy và cho sinh viên-cao học và

NCS...
9/1997: khoá học đầu tiên về công nghệ CTP đợc tổ chức.
1986: con bê đầu tiên ở nớc ta ra đời từ CTP.
1994: bò sinh đôi trong đó 1 bê do trứng rụng tự nhiên và 1 bê do CTP.
1989: cấy 50 phôi đông lạnh (giúp đỡ của 2 chuyên gia Cuba)
1996,1997: 150 phôi đông lạnh cấy trên bò miền Nam và Hà Nội:

những bê sinh ra sinh trởng, phát triển, sinh sản bình thờng, cho sữa
vợt toàn đàn 20-30%.

12


Bª sinh ra tõ c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i

13

Bª sinh ®«i ra tõ mét ph«i c¾t ®«i

14


Bª sinh ra tõ thô tinh trong èng nghiÖm
15
(IVF)


Nguyªn t¾c cña c«ng nghÖ CTP

16


Các bớc cơ bản trong công nghệ CTP
1. Bò cho
phôi

Gây rụng trứng
nhiều

Bò nhận
phôi

3. Gây
đ.dục đồng
loạt

Phôi cho bò cho
phôi bằng đực
giống tốt
Thu hoạch
phôi

9. Bò cho phôi sinh sản bình thờng
hoặc lấy phôi lặp lại

Gây đ.dục đồng pha
8. Cấy truyền phôi
10. Bò nhận phôi có
chửa

11. Đàn con năng suất cao
đợc sinh ra.

17


Chu kú ®éng dôc b×nh thêng ë bß c¸i (ABS,
1991)
ThÓ vµng ho¹t ®éng
(10-12 ngµy)

ThÓ vµng

ThÓ vµng

tho¸i ho¸

ph¸t triÓn

(4-5 ngµy)

(4-5 ngµy)

§éng ®ùc
(1 ngµy)

18


Chu kú ®éng dôc - sÓng
nang
Rụng

PGF2α
FSH

trứng

Rụng trứng

E2
LH

Dominance

Nồng độ Hormone

Atresia

Deviation
CL Progesterone
Recruitment

Estrus

Endometrium
5

10

PGF2α
15

Estrus

19


Sóng nang và tính trội của nang:
Sóng nang 1

Sóng nang 2

Rụng trứng

Đường kính của nang (mm)

Trứng rụng từ
chu kỳ trước

Động dục

Ngày của chu kỳ

Động dục
20


động dục

Rụng trứng

Động dục, thụ tinh, Rụng trứng, Thụ
tinh, Thể vàng và sự làm tổ
Thụ tinh

Thể vàng

P

Sự phát triển của phôi

Phát hiện động dục,
thời điểm phối giống
thích hợp

Làm tổ
21


22


G©y siªu bµi no·n

23


G©y siªu bµi no·n

24


giéi röa thu ho¹ch ph«i bß

25