Tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạt động cho thuê tài chính tại công ty TNHH MTV cho thuê tài chính ngân hàng sài gòn thương tín

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI
HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA KẾ TOÁN
– TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

KHOA LUÂN TÔT NGHIÊP
TIM HIÊU VA ĐANH GIA HÊ THÔNG KIÊM SOAT
NÔI BÔ TRONG HOAT ĐÔNG CHO THUÊ TAI
CHINH TAI CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ TAI
CHINH NGÂN HANG SAI GON THƯƠNG TIN
Ngành:

Kế toán

Chuyên ngành: Kế toán – Kiểm toán
Giảng viên hướng dẫn: Ths. THAI THI NHO
Sinh viên thực hiện: Phan Thi Thanh Vy
MSSV: 1211180789

TP. Hồ Chí Minh, 2016
i

Lơp: 12DKKT02


LƠI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi trong thời gian qua. Những kết quả và
các số liệu trong khóa luận được thực hiện tại Công ty TNHH MTV Cho thuê tai chinh Ngân
hang Sai Gon Thương Tin, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách
nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này.
TP. Hô Chi Minh, ngay … thang … năm 20…
Tac gia

(Ky tên)

i


LỜI CẢM ƠN
Để có được những kết quả của ngày hôm nay, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến
Quý thầy cô trong Khoa Kế toán – Kiểm toán của nhà trường, những người đã dìu dắt,
hướng dẫn cũng như truyền đạt những kiến thức quý báu trong suốt thời gian chúng em học
tập tại trường. Và trên hết, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
Cô Thai Thi Nho đã tận tình hướng dẫn chúng em trong quá trình nghiên cứu và giúp đỡ
chúng em hoàn thành tốt bài khoa luân tôt nghiêp này.
Ban lãnh đạo cùng toàn thể anh chị trong Công ty TNHH MTV Cho thuê tai chinh
Ngân hang Sai Gon Thương Tin cũng đã tạo điều kiện tốt nhất để em có cơ hội được thưc
tâp, tiếp xúc với môi trường thực tế để em có thể thực hiện bài khoa luân này.
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện bài khoa luân tôt nghiêp này, mặc dù đã rất
cố gắng, tuy nhiên do năng lực cũng như thời gian còn hạn chế nên em cũng không tránh
khỏi những thiếu sót cần phải bổ sung và hoàn thiện hơn. Rất mong được sự đóng góp ý
kiến của thầy cô cùng Ban lãnh đạo công ty cho bài khoa luân tôt nghiêp này để em có thêm
kiến thức cùng kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện ban thân va lây đo lam hanh trang đê
chuân bi vưng bươc vao xa hôi thưc hiên tiêp ươc mơ cua ban thân.
Xin chân thành cảm ơn!
TP. Hô Chi Minh, ngay … thang … năm 20…
(SV Ky va ghi ro ho tên)

ii


DANH MUC CAC TƯ VIÊT TĂT
S

T TƯ
T1 T ƯTr VI
2N
M ac
M
3T
C ôt
C
T
4 N ho
N
5H
N gâ
N
H
6 N gâ
N
7H
T gâ
T
8M
T hT

9G
H ôn
H
1 Đ
G ôi
Gi
01

11

T
Q
H
T

aQ
ua
T

41
51

M
H
Đ
T

hH
ơp
Ta

21
31

61
71

D

B
G
C

C
B
C
C

hâ
B
an
C

iB
ao
C

81 P
H ôH
9 T ô

iii


DANH MUC CAC BANG
Bang 3.1: Tinh hinh hoat đông kinh doanh cua công ty tư năm 2013 đên năm 2016
Bang 3.2: Tinh hinh tông dư nơ theo đôi tương khach hang cua công ty tư năm 2013 đên
năm 2016
Bang 3.3: Tinh hinh tai san co va vôn tư co cua cac công ty CTTC tai Viêt Nam

DANH MUC CAC BIÊU ĐÔ
Biêu đô 3.1: Dư nơ theo đôi tương khach hang cua công ty vao Quy 1/2016

DANH MUC CAC SƠ ĐÔ
Sơ đô 2.1: Quy trinh chung cho viêc đanh gia rui ro
Sơ đô 2.2: Quy trinh cho thuê tai chinh hai bên
Sơ đô 2.3: Quy trinh cho thuê tai chinh liên quan giưa 3 bên
Sơ đô 2.4: Quy trinh chung cua hoat đông cho thuê tai chinh
Sơ đô 3.1: Tô chưc bô may quan ly cua công ty
Sơ đô 4.1: Trinh tư tiêp nhân hô sơ cho thuê tai chinh cua Sacombank – SBL
Sơ đô 4.2: Trinh tư thâm đinh cho thuê tai chinh tai Sacombank – SBL
Sơ đô 4.3: Trinh tư xet duyêt cho thuê tai chinh tai Sacombank – SBL
Sơ đô 4.4: Trinh tư giai ngân cho thuê tai chinh tai Sacombank – SBL
Sơ đô 4.5: Trinh tư hach toan viêc thu nơ khach hang
Sơ đô 4.6: Quy trinh lưu trư chưng tư hach toan tai phong tai chinh kê toan
Sơ đô 4.7: Sơ đô dong dư liêu lưu trư chưng tư

DANH MUC CAC HINH ANH
Hinh 4.1: Mô phong mâu dang tom lươc mâu tơ trinh đê xuât cho thuê tai chinh
Hinh 4.2: Mâu thông bao đông y cho thuê tai chinh cua Sacombank Leasing
Hinh 4.3: Mô phong dang tom lươc cua hơp đông cho thuê tai chinh
Hinh 4.4: Mô phong mâu thông bao thanh ly hơp đông cho thuê tai chinh
Hinh 4.5: Mâu biên ban thanh ly hơp đông cho thuê tai chinh

4


MUC LUC
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI .........................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài............................................................................................................1
1.2 Mục đích nghiên cứu .....................................................................................................1
1.3 Đôi tương va phạm vi nghiên cứu .................................................................................2
1.4 Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................................2
1.5 Kết cấu đề tài: gồm 5 chương ........................................................................................2
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VÊ HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ ..3
2.1 Khai niêm, ban chât va muc tiêu hê thông kiêm soat nôi bô .........................................3
2.1.1 Môt sô khái niệm vê hê thông kiêm soat nôi bô ................................................3
2.1.2 Ban chât cua kiêm soat nôi bô ...........................................................................4
2.1.3 Cac muc tiêu cơ ban cua kiêm soat nôi bô .........................................................4
2.1.4 Vai tro cua hê thông kiêm soat nôi bô ...............................................................5
2.2 Cac yêu tô cơ ban cua hê thông kiêm soat nôi bô..........................................................6
2.2.1 Môi trương kiêm soat .........................................................................................6
2.2.2 Đanh gia rui ro ..................................................................................................7
2.2.3 Hoat đông kiêm soat...........................................................................................8
2.2.4 Thông tin va truyên thông ..................................................................................9
2.2.5 Giam sat .............................................................................................................10
2.3 Vai tro va trach nhiêm cua cac đôi tương co liên quan đên kiêm soat nôi bô ...............11
2.4 Nhưng lơi ich va han chê tiêm tang cua hê thông kiêm soat nôi bô ..............................12
2.4.1 Lơi ich cua hê thông kiêm soat nôi bô ...............................................................12
2.4.2 Han chê tiêm tang cua hê thông kiêm soat nôi bô .............................................12
2.5 Tông quan vê hoat đông cho thuê tai chinh ...................................................................13
2.5.1 Khai niêm hoat đông cho thuê tai chinh ............................................................13
2.5.2 Cac chu thê tham gia vao giao dich cho thuê tai chinh......................................14
2.5.3 Môt sô loai hinh cho thuê tai chinh ....................................................................15
2.5.4 Đăc điêm cua hơp đông cho thuê tai chinh ........................................................17
2.6 Kiêm soat nôi bô đôi vơi hoat đông cho thuê tai chinh .................................................19
2.6.1 Muc đich kiêm soat nôi bô đôi vơi hoat đông cho thuê tai chinh ......................19
5

2.6.2 Cac hoat đông kiêm nôi bô quy trinh cho thuê tai chinh ...................................19
CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG SÀI GÒN THƯƠNG TÍN........................................................................20
3.1 Tổng quan về quá trình hình thành và phát triển của công ty........................................20
3.1.1 Vai net vê Ngân hang Sai Gon Thương Tin – Sacombank ................................20
3.1.2 Lich sư hinh thanh va phat triên cua Công ty TNHH MTV Cho thuê tai chinh NH
Sai Gon Thương Tin ............................................................................................................21
3.2 Cơ cấu tổ chức, bô may quản lý của công ty .................................................................23
3.3 Tình hình công ty trong những năm 2013-2016 ............................................................26
3.3.1 Tinh hinh tông quan cua công ty trong nhưng năm 2013-2016 .........................26
3.3.2 Tinh hinh hoat đông cho thuê tai chinh tai công ty trong năm 2013-2016 ........27
3.3.3 Tinh hinh về thị trường cho thuê tài chính Việt Nam ........................................28
CHƯƠNG 4: THƯC TRANG HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ HOAT ĐÔNG CHO
THUÊ TAI CHINH TAI CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ TAI CHINH NGÂN
HANG SAI GON THƯƠNG TIN ....................................................................................30
4.1 Muc tiêu kiêm soat .........................................................................................................30
4.2 Môi trương kiêm soat.....................................................................................................30
4.2.1 Tinh trung thưc va gia tri đao đưc......................................................................30
4.2.2 Cam kêt vê năng lưc...........................................................................................31
4.2.3 Hôi đông quan tri va Uy ban kiêm toan .............................................................31
4.2.4 Triêt ly quan ly va phong cach điêu hanh cua nha quan ly ................................31
4.2.5 Cơ câu tô chưc....................................................................................................32
4.2.6 Phân đinh quyên han va trach nhiêm ................................................................32
4.2.7 Chinh sach nhân sư ...........................................................................................33
4.3 Đanh gia rui ro ...............................................................................................................33
4.3.1 Nhân dang rui ro trong hoat đông cho thuê tai chinh .......................................33
4.3.2 Đanh gia ............................................................................................................34
4.3.3 Biên phap ..........................................................................................................34
4.4 Hoat đông kiêm soat ......................................................................................................35

4.4.1 Cac thu tuc kiêm soat chung ..............................................................................35
vi


4.4.2 Cac thu tuc kiêm soat chi tiêt .............................................................................38
4.4.2.1 Kiêm soat viêc tiêp nhân hô sơ cho thuê tai chinh .....................................38
4.4.2.2 Kiêm soat viêc thâm đinh đanh gia dư an/ tai san cho thuê tai chinh .......39
4.4.2.3 Kiêm soat qua trinh xet duyêt va giai ngân ................................................41
4.4.2.4 Kiêm soat viêc ban giao va nghiêm thu tai san ..........................................44
4.4.2.5 Kiêm soat qua trinh giam sat viêc cho thuê tai chinh .................................44
4.4.2.6 Kiêm soat viêc tât toan hơp đông cho thuê tai chinh..................................47
4.4.2.7 Kiêm soat viêc lưu trư hô sơ khach hang ...................................................48
4.4.3 Minh hoa ............................................................................................................49
4.5 Thông tin va truyên thông .............................................................................................57
4.6 Giam sat ........................................................................................................................58
CHƯƠNG 5: ĐANH GIA VA KIÊN NGHI VÊ HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ
QUY TRINH CHO THUÊ TAI CHINH TAI CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ
TAI CHINH NGÂN HANG SAI GON THƯƠNG TIN
.................................................59
5.1 Đanh gia vê hê thông kiêm soat nôi bô..........................................................................59
5.1.1 Cac kêt qua đat đươc ..........................................................................................59
5.1.2 Môt sô điêm han chê .........................................................................................60
5.1.3 Môt sô kiên nghi khăc phuc han chê ..................................................................61
5.2 Môt sô kiên nghi khac....................................................................................................62
5.2.1 Kiên nghi đôi vơi Ban giam đôc ........................................................................62
5.2.2 Kiên nghi vơi cac phong ban..............................................................................62
5.2.3 Kiên nghi đôi vơi cac tô chưc khac ....................................................................63
KÊT LUÂN .........................................................................................................................65
TAI LIÊU THAM KHAO .................................................................................................66
PHU LUC............................................................................................................................67

vii


CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI
1.1 Ly do chon đê tai
Với bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang vận hành theo cơ chế thị trường và
trong xu thế hội nhập, cạnh tranh diễn ra ngày càng gay gắt, khốc liệt đòi hỏi các doanh
nghiệp, tổ chức kinh tế phải mở rộng theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu nếu như các đơn vị
muốn tồn tại một cách ổn định và bền vững trên thị trường từ đó ngày càng phát triển. Tuy
nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng có thể quản lý cũng như kiểm soát tốt tình hình
hoạt động, tính tuân thủ theo các quy định cũng như báo cáo tài chính của đơn vị.
La hoat đông tin dung trung va dai han, cho thuê tai chinh luôn ân chưa rât nhiêu
nhưng rui ro. Chinh vi vây viêc thanh lâp hê thông kiêm soat nôi bô la môt vân đê câp thiêt
va quan trong hiên nay đôi vơi cac tô chưc tin dung noi chung va cac tô chưc cho thuê tai
chinh noi riêng khi thi trương cho thuê tai chinh tai Viêt Nam đang đươc đanh gia la thi
trương đây tiêm năng phat triên trong tương lai. Tuy chi la nhưng chinh sach hoăc cac thu
tuc nhưng quy đinh nhưng no đong môt vai tro kha quan trong, quyêt đinh sư thanh công
hay thât bai cua môt tô chưc. Nhân thưc đươc điêu đo em quyêt đinh chon đê tai “TIM
HIÊU HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ TRONG HOAT ĐÔNG CHO THUÊ TAI CHINH
TAI CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ TAI CHINH NGÂN HANG SAI GON
THƯƠNG TIN” môt phân đê so sanh ap dung nhưng ly thuyêt đa hoc vao viêc quan sat va
hoc tâp thưc tê tai công ty, môt phân muôn hoc hoi va trau dôi nhưng kiên thưc vê quy trinh
hê thông kiêm soat nôi bô chung trong hoat đông cho thuê tai chinh nay, đông thơi biêt ro
hơn vê thưc trang kiêm soat nôi bô tai Công ty TNHH MTV Cho thuê tai chinh Ngân hang
Sai Gon Thương Tin. Co thê noi, hoat đông trong linh vưc vơi rui ro mang lai cho đơn vi
cho thuê tai chinh la kha cao, nhưng Công ty TNHH MTV Cho thuê tai chinh Ngân hang
Sai Gon Thương Tin đa xây dưng cho minh môt hê thông kiêm soat tuy co thê noi la chưa
hoan thiên nhưng bên canh đo công ty đa kiêm soat cung như xư ly cac tinh huông cho thuê
tai chinh kha tôt va lam cho chung luôn năm ơ dươi tâm kiêm soat.

1.2 Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài la tim hiêu va đánh giá thưc trang hê thông kiêm soat
nôi bô tai Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Ngân hang Sai Gon Thương Tin trong
thơi
1


gian qua để từ đó đưa ra những nhân xet kiên nghi đưng dươi vai tro la thưc tâp sinh khi
đươc tiêp xuc vơi môi trương lam viêc tai đơn vi.
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng va pham vi nghiên cưu là tim hiêu va đánh giá hê thông kiêm soat nôi bô tai
Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Ngân hang Sai Gon Thương Tin.
1.4 Phương pháp nghiên cứu
Đê tai sư dung phương phap nghiên cưu đinh tinh như sau:
- Phương phap so sanh, suy luân: so sanh giưa dưa trên ly thuyêt khuôn khô theo COSO
2013 vơi mô hinh kiêm soat nôi bô đang đươc ap dung tai công ty.
- Phương phap quan sat: tiên hanh quan sat thưc tê công tac kiêm soat nôi bô tai công ty tư
bô may quan ly đên chưc năng, nhiêm vu cua tưng phong ban liên quan đên công tac kiêm
soat nôi bô tai công ty.
- Phương phap phong vân: phong vân trưc tiêp ca nhân co trach nhiêm liên quan công tac
kiêm soat nôi bô đê tim hiêu thưc trang công tac nôi bô tai công ty.
1.5 Kêt câu đê tai
Kêt câu cua đê tai gôm 5 chương
Chương 1: GIƠI THIÊU VÊ ĐÊ TAI
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHUNG VÊ HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ
Chương 3: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH MTV CHO THUÊ TÀI CHÍNH NGÂN
HÀNG SÀI GÒN THƯƠNG TÍN
Chương 4: THƯC TRANG HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ TAI CÔNG TY TNHH
MTV CHO THUÊ TAI CHINH NGÂN HANG SAI GON THƯƠNG TIN
Chương 5: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ

2


CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HÊ THÔNG KIÊM SOAT NÔI BÔ
2.1 Khai niêm, ban chât va muc tiêu cua hê thông kiêm soat nôi bô
Hoat đông kiêm soat luôn la khâu quan trong trong qua trinh quan ly, điêu hanh cua
nha quan tri nhăm đat đươc cac muc tiêu cua tô chưc. Hoat đông kiêm soat nôi bô đươc găn
liên vơi hê thông kiêm soat nôi bô. Cung vơi sư phat triên cua thưc tiên quan ly, khai niêm
kiêm soat nôi bô đa hinh thanh va phat triên đê trơ thanh môt hê thông ly luân vê vân đê
kiêm soat trong tô chưc.
2.1.1 Môt sô khai niêm vê hê thông kiêm soat nôi bô
Hê thông kiêm soat nôi bô la công cu chu yêu đê thưc hiên chưc năng kiêm soat trong moi
quy trinh quan ly cua đơn vi. Hê thông kiêm soat nôi bô cung câp thông tin cho ca bên trong
va bên ngoai cua môt tô chưc.
- Theo Hôi kê toan Anh quôc (England Association of Accountant – EAA) đinh nghia hê
thông kiêm soat nôi bô như sau: “Môt hê thông kiêm soat nôi toan diên co kinh nghiêm tai
chinh va linh vưc khach nhau đươc thanh lâp đươc thanh lâp bơi Ban quan ly: Tiên hanh
kinh doanh cua đơn vi trong trât tư va co hiêu qua; đam bao tuân thu tuyêt đôi đương lôi
kinh doanh cua ban quan tri; giư an toan tai san; đam bao tinh toan diên va chinh xac cua
sô liêu hach toan, nhưng thanh phân riêng le cua hê thông kiêm soat nôi bô đươc coi la hoat
đông kiêm tra hoăc hoat đông kiêm tra nôi bô”
- Theo liên đoan kê toan quôc tê (IFCA) thi: “Hê thông kiêm soat nôi bô la kê hoach cua
đơn vi va toan bô cac phương phap, cac bươc công viêc ma cac nha quan ly doanh nghiêp
tuân theo. Hê thông kiêm soat nôi bô trơ giup cho cac nha quan ly đat đươc muc tiêu môt
cach chăc chăn theo trinh tư va kinh doanh co hiêu qua kê ca viêc tôn trong cac quy chê
quan ly; giư an toan tai san, ngăn chăn, phat hiên sai pham va gian lân; ghi chep kê toan
đây đu, chinh xac, lâp bao cao tai chinh kip thơi, đang tin cây.”
- Theo Bao cao COSO - Committee of Sponsoring Organization (1992) đinh nghia: “Kiêm
soat nôi bô la môt qua trinh, chiu anh hương bơi Hôi đông Quan tri, ngươi quan ly va cac

nhân viên cua đơn vi, đươc thiêt lâp đê cung câp môt sư đam bao hơp ly nhăm đat đươc cac
muc tiêu vê hoat đông, bao cao tai chinh, tuân thu”.

3


2.1.2 Ban chât cua kiêm soat nôi bô
Kiêm soat nôi bô là một quá trình: tức khẳng định kiêm soat nôi bô không phải là một
sự kiện hay tình huống mà là một chuỗi các hoạt động hiện diện rộng khắp trong doanh
nghiệp. kiêm soat nôi bô tỏ ra hữu hiệu nhất khi nó được xâ dựng như một phần cơ bản
trong hoạt động của doanh nghiệp chứ không phải là một sự bổ sung cho các hoạt động của
doanh nghiệp hoặc là một gánh nặng bị áp đặt bởi các cơ quan quản lý hay thủ tục hành
chính. kiêm soat nôi bô phải là một bộ phận giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu của mình.
Kiêm soat nôi bô bị chi phối bởi con người trong đơn vị (bao gồm ban giám đốc, nhà
quản lý và các nhân viên). Con người đặt ra mục tiêu và đưa cơ chế kiểm soát vào vận hành
hướng tới các mục tiêu đã định. Ngược lại, kiêm soat nôi bô cũng tác động đến hành vi của
con người. Mỗi cá nhân có một khả năng, suy nghĩ và ưu tiên khác nhau khi làm việc và họ
không phải luôn luôn hiểu rõ nhiệm vụ của mình cũng như trao đổi và hành động một cách
nhất quán. kiêm soat nôi bô sẽ tạo ra ý thức kiểm soát ở mỗi cá nhân và hướng các hoạt động
của họ đến mục tiêu chung của tổ chức.
Đảm bảo hợp lý: kiêm soat nôi bô chỉ có thể cung cấp một sự đảm bảo hợp lý cho ban
giám đốc và nhà quản lý việc đạt được các mục tiêu của đơn vị. Điều này là do những hạn
chế tiềm tàng trong hê thông kiêm soat nôi bô như: sai lầm của con người, sự thông đồng của
các cá nhân, sự lạm quyền của nhà quản lý và do mối quan hệ giữa lợi ích và chi phí của việc
thiết lập nên hê thông kiêm soat nôi bô.
2.1.3 Các mục tiêu cơ ban cua kiêm soat nôi bô
Kiêm soat nôi bô la môt chưc năng thương xuyên cua cac đơn vi, tô chưc va trên cơ
sơ xac đinh rui ro co thê xay ra trong tưng khâu công viêc đê tim ra biên phap ngăn chăn
nhăm thưc hiên hiêu qua tât ca cac muc tiêu đăt ra cua đơn vi như sau:


Mục tiêu về tinh trung thưc va đang tin cây cua báo cáo tài chính

Đơn vị phải đảm bảo tính trung thực và đáng tin cậy của báo cáo tài chính mà mình
cung cấp. Thông tin kê toan, tai chinh do bô may kê toan tai chinh xư ly va tông hơp la căn
cư quan trong cho viêc hinh thanh cac quyêt đinh cua cac nha quan ly. Điêu nay cho thây
cac thông tin cung câp cân phai đam bao tinh kip thơi vê thơi gian, tinh chinh xac va tin cây
vê thưc trang hoat đông, phan anh đây đu va khach quan cac nôi dung chu yêu cua moi hoat
đông kinh tê, tai chinh.
4


 Mục tiêu về tinh tuân thủ cac luât lê va quy đinh
Hê thông kiêm soat nôi bô đươc thiêt kê trong doanh nghiêp phai đam bao cac quyêt đinh va
chê đô phap ly đươc tuân thu đung mưc. Cu thê hê thông kiêm soat nôi bô cân:
- Duy tri va kiêm tra viêc tuân thu cac chinh sach co liên quan đên hoat đông cua doanh
nghiêp.
- Ngăn chăn va phat hiên kip thơi cung như xư ly cac sai pham va gian lân trong moi hoat
đông cua doanh nghiêp.
- Đam bao viêc ghi chep kê toan đây đu, chinh xac cung như viêc lâp bao cao tai chinh trung
thưc va khach quan.


Muc tiêu vê sư hưu hiêu va hiêu qua cua cac hoat đông

Cac qua trinh kiêm soat trong môt đơn vi đươc thiêt kê nhăm ngăn ngưa sư lăp lai không
cân thiêt cac tac nghiêp, gây ra sư quan ly trong hoat đông va sư dung kem hiêu qua cac
nguôn lưc trong doanh nghiêp, ngoai ra con giup đơn vi nâng cao uy tin, mơ rông thi phân,
thưc hiên cac chiên lươc kinh doanh,…
Bên canh đo đinh ky, cac nha quan ly thương đanh gia kêt qua hoat đông trong doanh

nghiêp đươc thưc hiên vơi cơ chê giam sat cua hê thông kiêm soat nôi bô doanh nghiêp
nhăm nâng cao kha năng quan ly, điêu hanh cua bô may quan ly doanh nghiêp.
2.1.4 Vai tro cua hê thông kiêm soat nôi bô
Nhơ co hê thông kiêm soat nôi bô ma doanh nghiêp hoat đông hiêu qua hơn va ngay
cang phat triên, giam thiêu nhưng sai sot va rui ro trong quan ly cung như trong hoat đông
kinh doanh.
Thông qua hê thông kiêm soat nôi bô doanh nghiêp phat hiên đươc nhưng thiêt hai,
sai sot va hanh vi vi pham trong viêc sư dung tai san chung cua doanh nghiêp. Tư đo đê ra
đươc nhưng biên phap bao vê tai san hưu hiêu va sư dung hơp ly hơn nguôn tai san cua
doanh nghiêp.
Hê thông kiêm soat nôi bô duy tri va kiêm tra viêc tuân thu cac chinh sach co liên
quan đên cac hoat đông, ngăn chăn va phat hiên kip thơi nhưng gian lân va sai sot trong moi
hoat đông cua doanh nghiêp. Ngoai ra, nhưng thông tin không đang tin cây cung đươc phat
hiên nêu kiêm soat nôi bô hưu hiêu.

5


Theo bao cao cua COSO 2013, sư hưu hiêu cua hê thông kiêm soat nôi bô đươc đanh
gia dưa trên 5 bô phân cua hê thông kiêm soat nôi bô. Viêc xac đinh tông quan hê thông
kiêm

6


soat nôi bô co hiêu qua hay không la kêt qua cua viêc đanh gia liêu môi bô phân cua hê
thông kiêm soat nôi bô co hưu hiêu va hiêu qua hay không.
2.2 Cac yêu tô cơ ban cua hê thông kiêm soat nôi bô theo COSO 2013
2.2.1 Môi trường kiểm soát
La nhưng yêu tô bên trong va bên ngoai cua công ty anh hương đên hoat đông cua hê

thông kiêm soat nôi bô va la cac yêu tô tao ra môi trương ma trong đo toan bô thanh viên cua
công ty nhân thưc đươc tâm quan trong cua hê thông kiêm soat nôi bô. Tạo ra sắc thái chung
trong đơn vị - nơi mỗi người tiến hành các hoạt động và thực hiện nghĩa vụ kiểm soát của
mình. Chính môi trường kiểm soát làm nền tảng cho các thành phần khác của hê thông kiêm
soat nôi bô.
Cac nhân tô trong môi trương kiêm soat bao gôm:
- Sư trung thưc va gia tri đao đưc: cac nha quan ly câp cao phai xây dưng nhưng chuân mưc
vê đao đưc trong đơn vi đê ngăn can va han chê nhưng hanh vi thiêu đao đưc hoăc sư vi
pham đao đưc cua cac thanh viên trong đơn vi. Đông thơi, nha quan ly cung cân phai lam
gương cho câp dươi vê viêc tuân thu cac chuân mưc đao đưc va cân phai phô biên nhưng
chuân mưc đao đưc cho tât ca cac thanh viên băng moi hinh thưc thich hơp.
- Đam bao vê năng lưc: la sư đam bao răng moi nhân viên co nhưng ky năng chuyên môn va
hiêu biêt cân thiêt trong tưng phân công viêc ma minh phu trach, nêu như không đap ưng
đươc điêu kiên căn ban nay thi se dân đên viêc không hưu hiêu va hiêu qua trong cac nhiêm
vu đươc giao pho.
- Hôi đông quan tri va Ban kiêm soat: thông qua cac hoat đông giam sat cua minh (sư tuân
thu phap luât, lâp bao cao tai chinh, giư sư đôc lâp cua kiêm toan nôi bô,…) cac bô phân nay
co nhưng tac đông quan trong cho viêc thưc hiên cac muc tiêu cua đơn vi.
- Triêt ly quan ly va phong cach điêu hanh cua nha quan ly: điêu nay thê hiên qua quan điêm
va nhân thưc cua ngươi quan ly; phong cach điêu hanh lai thê hiên qua ca tinh, tư cach va
thai đô cua ho khi điêu hanh đơn vi.
- Cơ câu tô chưc: đây la sư phân chia trach nhiêm va quyên han giưa cac bô phân trong đơn
vi, no gop phân rât lơn trong viêc đat đươc muc tiêu. Môt cơ câu phu hơp se la cơ sơ đê lâp
kê hoach, điêu hanh, kiêm soat va giam sat cac hoat đông. Ngươc lai, nêu thiêt kê không phu
hơp se khiên cho cac thu tuc kiêm soat mât tac dung.
7


- Cach thưc phân đinh quyên han va trach nhiêm: đây la viêc cu thê hoa vê quyên han va
trach nhiêm cua tưng thanh viên trong đơn vi, giup cho tưng thanh viên nhân thưc đươc

nhưng công viêc cu thê ma minh cân phai đam nhiêm va thưc hiên như thê nao đê cung nhau
đat đươc muc tiêu chung đa đăt ra.
- Chinh sach nhân sư va viêc ap dung vao thưc tê: la cac chinh sach va thu tuc vê tuyên dung,
huân luyên, bô nhiêm, đanh gia, sa thai, đê bat, khen thương va ky luât cac nhân viên trong
đơn vi. Đây la nhân tô co anh hương đang kê đên sư hưu hiêu cua môi trương thông qua viêc
tac đông đên cac nhân tô khac trong môi trương kiêm soat.
Môi trương kiêm soat co anh hương quan trong đên qua trinh thưc hiên va kêt qua cua
cac thu tuc kiêm soat. Môt môi trương kiêm soat tôt co thê han chê phân nao sư thiêu sot cua
cac thu tuc kiêm soat. Tuy nhiên, môi trương kiêm soat không thê thay thê cho cac thu tuc
kiêm soat cân thiêt.
2.2.2 Đánh giá rủi ro
Moi hoat đông bên trong va bên ngoai cua môt đơn vi đêu co thê phat sinh nhưng rui ro
va kho co thê kiêm soat đươc tât ca. Mỗi đơn vị phải ý thức được và đối phó với rủi ro mà
mình gặp phải. Tiền đề cho việc đánh giá rủi ro là việc đặt ra mục tiêu (bao gồm mục tiêu
chung và mục tiêu cụ thể cho từng hoạt động của doanh nghiệp). Đánh giá rủi ro là việc
nhận dạng và phân tích các rui ro đe dọa các mục tiêu của mình. Trên cơ sở nhận dạng và
phân tích các rủi ro, nhà quản lý sẽ xác định rủi ro nên được xử lý như thế nào.
Đê giơi han đươc rui ro ơ mưc châp nhân đươc, ngươi quan ly dưa trên muc tiêu đa đươc
xac đinh cua đơn vi, nhân dang va phân tich rui ro, tư đo mơi co thê quan tri rui ro.
Sơ đô 2.1: Quy trinh chung cho viêc đanh gia rui ro

(Nguôn: “Hê thông KSNB”, ketoankiengiang.com (2013))

8


- Cu thê hoa cac muc tiêu cua đơn vi: muc tiêu cua đơn vi la điêu kiên tiên quyêt đê đanh
gia rui ro. Trong qua trinh đanh gia rui ro, ngươi quan ly cân phai dưa vao muc tiêu đa đươc
thiêt lâp đê cu thê hoa thanh cac muc tiêu va phô biên đê tưng bô phân, tưng hoat đông co
thê nhân dang rui ro.

- Nhân dang rui ro: rui ro co thê tac đông đên toan đơn vi (sư đôi mơi vê ky thuât, nhu câu
khach hang, cai tiên san phâm cua đôi thu, thay đôi chinh sach nha nươc…) hoăc tưng bô
phân hoat đông cu thê trong đơn vi (như hoat đông mua hang, ban hang,…). Nha quan ly sư
dung nhiêu phương phap đê nhân dang nhưng rui ro khac nhau như: phương tiên dư bao,
phân tich cac dư liêu qua khư, cho đên viêc ra soat thương xuyên cac hoat đông.
- Phân tich va đanh gia rui ro: viêc phân tich va đanh gia rui ro kha phưc tap va cân nhiêu
phương phap quy trinh khac nhau. Đâu tiên ươc lương mưc anh hương cua rui ro đên muc
tiêu, xem xet kha năng xay ra rui ro va nhưng biên phap co thê sư dung đê ưng pho vơi rui
ro.
Trong linh vưc kê toan, co thê se co nhưng rui ro đe doa sư trung thưc va hơp ly cua bao
cao tai chinh như ghi nhân cac tai san không co thưc hoăc la không thuôc quyên sơ hưu cua
đơn vi, đanh gia tai san va cac khoan nơ phai tra không phu hơp vơi cac chuân mư; chê đô kê
toan; khai bao không đây đu thu nhâp va chi phi; trinh bay nhưng thông tin tai chinh không
phu hơp vơi yêu câu cua chuân mưc va chê đô kê toan,,..
2.2.3 Hoạt động kiểm soát
Là những chính sách và thủ tục để đảm bảo cho các chỉ thị của nhà quản lý được thực
hiện đôi pho vơi rui ro đe doa đên viêc đat đươc cac muc tiêu cua tô chưc. Hoạt động kiểm
soát diễn ra trong toàn đơn vị ở mọi cấp độ và mọi hoạt động. Moi hoat đông kiêm soat bao
gôm 2 yêu tô:
Chinh sach kiêm soat: la nhưng nguyên tăc cân lam, la cơ sơ cho viêc thưc hiên cac
thu tuc kiêm soat. Chinh sach kiêm soat co thê đươc tai liêu hoa đây đu va co hê thông hoăc
đươc lưu hanh theo kiêu truyên miêng.
Thu tuc kiêm soat: la nhưng quy đinh cu thê đê thưc thi chinh sach kiêm soat. Môt thu
tuc se không co tac dung nêu ap dung môt cach may moc ma không tâp trung vao nhưng yêu
câu nha quan ly đa đê ra thông qua cac chinh sach. Viêc thiêt lâp cac thu tuc kiêm soat cân
phai cân đôi môi quan hê giưa lơi ich va chi phi, cân đôi giưa hoat đông kiêm soat va rui ro
phat sinh.
9

Cac hoat đông kiêm soat do cac nha quan ly xây dưng dưa trên 3 nguyên tăc cơ ban:
nguyên tăc bât kiêm nhiêm, nguyên tăc phân công, phân nhiêm ro rang va chê đô uy quyên.
a. Nguyên tăc bât kiêm nhiêm
Nguyên tăc nay quy đinh sư cach ly thich hơp vê trach nhiêm trong cac nghiêp vu co liên
quan nhăm ngăn ngưa cac sai pham va hanh vi lam dung quyên han. Vi du, trong tô chưc
nhân sư không thê bô tri cac nhiêm vu phê chuân va thưc hiên, thưc hiên va kiêm soat, ghi
sô tai san va bao quan tai san.
b. Nguyên tăc phân công, phân nhiêm
Theo nguyên tăc nay, trach nhiêm va công viêc cân đươc phân chia cu thê cho nhiêu bô phân
va nhiêu ngươi trong bô phân. Viêc phân công, phân nhiêm ro rang tao sư chuyên môn hoa
trong công viêc, sai sot it xay ra va khi xay ra se dê dang phat hiên.
c. Nguyên tăc uy quyên va phê chuân
Theo sư uy quyên cua cac nha quan ly, cac câp dươi đươc giao cho quyêt đinh va giai
quyêt môt sô công viêc trong pham vi nhât đinh. Qua trinh uy quyên đươc tiêp tuc mơ rông
xuông cac câp thâp hơn tao nên môt hê thông phân chia trach nhiêm va quyên han ma vân
không lam mât tinh tâp trung cua doanh nghiêp.
Bên canh đo, đê tuân thu đung cac qua trinh kiêm soat, moi nghiêp vu kinh tê phai đươc
phê chuân đung đăn. Sư phê chuân đươc thưc hiên qua 2 loai: phê chuân chung va phê chuân
cu thê.
- Sư phê chuân chung đươc thưc hiên thông qua viêc xây dưng cac chinh sach chung vê
nhưng măt hoat đông cu thê cho cac can bô câp dươi tuân thu.
- Sư phê chuân cu thê đươc thưc hiên theo tưng nghiêp vu kinh tê riêng.
Ngoai nhưng nguyên tăc cơ ban trên, cac thu tuc kiêm soat con bao gôm: viêc quy
đinh chưng tư sô sach phai đây đu, qua trinh kiêm soat vât chât đôi vơi tai san va sô sach,
kiêm soat đôc lâp viêc thưc hiên cac hoat đông cua đơn vi.
2.2.4 Thông tin và truyền thông
Các thông tin cần thiết phải được nhận dạng, thu thập và trao đổi trong đơn vị dưới hình
thức và thời gian thích hợp sao cho nó giúp mọi người trong đơn vị thực hiện được nhiệm vụ
của mình. Thông tin và truyền thông tạo ra báo cáo, chứa đựng các thông tin cần thiết cho
việc quản lý và kiểm soát đơn vị. Sự trao đổi thông tin hữu hiệu đòi hỏi phải diễn ra theo

nhiều
10


hướng: từ cấp trên xuống cấp dưới, từ dưới lên trên và giữa các cấp với nhau. Mỗi cá nhân
cần hiểu rõ vai trò của mình trong hê thông kiêm soat nôi bô cũng như hoạt động của cá nhân
có tác động tới công việc của người khác như thế nào. Ngoài ra, cũng cần có sự trao đổi hữu
hiệu giữa đơn vị với các đối tượng bên ngoài như khách hàng, nhà cung cấp, cổ đông và các
cơ quan quản lý.
Thông tin đươc cung câp thông qua hê thông thông tin. Trong hê thông thông tin, hê
thông thông tin kê toan la môt phân hê rât quan trong, đâu vao cua hê thông la cac sư kiên
kinh tê đươc biêu hiên dươi dang nghiêp vu kê toan, đâu ra cua hê thông la cac bao cao kê
toan, nhưng bao cao nay co tinh chât quan trong trong viêc tuân thu quy đinh cua phap luât
cung như viêc ra quyêt đinh cua cac nha quan tri. Hê thông thông tin cua đơn vi co thê đươc
xư ly trên may tinh, qua hê thông thu công hoăc kêt hơp ca hai. Cac hoat đông kiêm soat tai
đơn vi chi co thê thưc hiên nêu thông tin thich hơp, kip thơi, câp nhât, chinh xac va truy câp
thuân tiên.
Thông tin truyên thông chinh la điêu kiên không thê thiêu cho viêc thiêt lâp, duy tri va
nâng cao năng lưc kiêm soat trong đơn vi thông qua viêc hinh thanh cac bao cao đê cung câp
thông tin vê hoat đông, tai chinh va sư tuân thu, bao gôm ca bên trong va bên ngoai doanh
nghiêp.
2.2.5 Giám sát
Là quá trình đánh giá chất lượng của hê thông kiêm soat nôi bô qua thời gian, là quá
trình theo dõi và đánh giá chất lượng kiếm soát nội bộ để đảm bảo việc này được triển khai,
điều chỉnh và cải thiện liên tục. Những khiếm khuyết của hê thông kiêm soat nôi bô cần
được báo cáo lên cấp trên và điều chỉnh lại khi cần thiết.
Giam sat co vai tro quan trong trong kiêm soat nôi bô duy tri đươc sư hưu hiêu trong
cac thơi ki khac nhau. Cac hoat đông giam sat bao gôm giam sat thương xuyên va giam sat
đinh ki
- Giam sat thương xuyên diên ra ngay trong qua trinh hoat đông, do cac nha quan ly va cac

nhân viên thưc hiên trong trach nhiêm cua minh.
- Giam sat đinh ky: đươc tiên hanh đinh ky, se thay đôi trong pham vi va tân sô phu thuôc
vao đanh gia rui ro, hiêu qua cua viêc đanh gia liên tuc va sư cân nhăc trong quan ly. Giam
sat đinh ky thương thưc hiên thông qua chưc năng kiêm soat nôi bô hoăc cac hoat đông đinh
ky
11


cua Ban kiêm soat, qua đo phat hiên kip thơi nhưng yêu kem cua hê thông đê đưa ra cac biên
phap cai thiên.
Nêu hoat đông giam sat thương xuyên cang hưu hiêu thi giam sat đinh ky se giam đi.
Viêc tô chưc giam sat đinh ky hoan toan la do xet đoan cua ngươi quan ly dưa trên cac yêu
tô: ban chât va mưc đô cua cac thay đôi va nhưng rui ro, năng lưc va kinh nghiêm cua ngươi
thưc hiên kiêm soat, kêt qua cua cac hoat đông giam sat thương xuyên. Giam sat thương
xuyên đươc thưc hiên ngay trong cac hoat đông thương ngay va lăp đi lăp lai, do vây se hiêu
qua hơn so vơi giam sat đinh ky.
2.3 Vai tro va trach nhiêm cua cac đôi tương co liên quan đên kiêm soat nôi bô
Có nhiều nguồn lực hỗ trợ nhân viên quản lý các hệ thống, quy trình kiêm soat nôi bô.
Các nguồn lực chủ yếu bao gồm Hôi đông quan tri, Ban giám đốc và Bộ phận kiểm toán nội
bộ. Nhìn chung, trong khi tất cả nhân viên chịu trách nhiệm về chất lượng của hê thông kiêm
soat nôi bô, Hôi đông quan tri chịu trách nhiệm đảm bảo có một hê thông kiêm soat nôi bô
tốt, đề ra các chính sách phù hợp nhằm duy trì hê thông kiêm soat nôi bô, thường xuyên đảm
bảo hê thông kiêm soat nôi bô vận hành một cách có hiệu quả cũng như đầy đủ trong việc
quản trị rủi ro.
- Ban giám đốc sẽ chịu trách nhiệm triển khai, thực hiện các chính sách của Hôi đông quan
tri; xác định và đánh giá các rủi ro chủ yếu; thiết kế, vận hành và theo dõi hê thông kiêm soat
nôi bô.
- Bộ phận kiêm soat nội bộ (nếu hiện diện trong doanh nghiệp) chủ yếu chịu trách nhiệm hỗ
trợ Ban giám đốc trong các nhiệm vụ giám sát, điều hành thông qua các cuộc kiểm tra, các ý
kiến tư vấn độc lập nhằm đánh giá, phát huy hiệu quả của hê thông kiêm soat nôi bô.

- Sau cùng, vì hệ thống kiểm soát nội bộ và công tác quản trị rủi ro là một bộ phận không thể
thiếu trong việc quản lý các doanh nghiệp, Ban giám đốc cần được tư vấn tốt để huy động
nguồn lực, nhằm xem xét hiện trạng của các quy trình giám sát và hê thông kiêm soat nôi bô
tùy theo từng thời điểm. Kết quả của các cuộc kiểm tra này sẽ giúp xác định các biện pháp
hoàn thiện liên tục trong thời gian trước mắt và lâu dài.

12


2.4 Nhưng lơi ich va han chê cua hê thông kiêm soat nôi bô
2.4.1 Nhưng lơi ich cua hê thông kiêm soat nôi bô
Nhưng vân đê xung đôt quyên lơi giưa nhưng ngươi sư dung lao đông va ngươi lao
đông la điêu không thê tranh khoi đôi vơi bât ky môt doanh nghiêp nao. Chinh vi vây ma
ngươi lao đông đôi khi vi qua chu trong đên lơi ich riêng cua ban thân minh ma cô tinh vi
pham hoăc co nhưng hanh vi cô tinh gian lân lam anh hương đên quyên lơi chung cua tô
chưc. Viêc thiêt lâp hê thông kiêm soat nôi bô, se giup nha quan tri giam thiêu đươc nhưng
rui ro thông qua viêc phân quyên, uy nhiêm, giao viêc cho câp dươi môt cach chinh xac,
khoa hoc chư không phai chi dưa trên sư tin tương cam tinh.
Môt hê thông kiêm soat nôi bô se mang lai cho tô chưc cac lơi ich:
- Giam bơt cac nguy cơ vê sai sot vô tinh gây thiêt hai, cac rui ro lam châm kê hoach, tăng
chi phi, bao vê tai san khoi bi hư hong, mât mat bơi hao hut, gian lân, lưa gat, trôm căp.
- Đam bao tinh chinh xac va đung theo quy đinh cua cac sô liêu kê toan va bao cao tai chinh.
- Đam bao moi thanh viên trong đơn vi tuân thu đung theo cac quy đinh, luât lê, quy trinh
hoat đông cua tô chưc.
- Đam bao tô chưc hoat đông hiêu qua, sư dung tôi ưu cac nguôn lưc va đat đươc muc tiêu đê
ra la bao vê quyên lơi cua nha đâu tư, cô đông va xây dưng long tin đôi vơi ho.
Như vây, môt hê thông kiêm soat nôi bô vưng manh la môt nhân tô cua hê thông quan
tri doanh nghiêp vưng manh va điêu nay rât quan trong đôi vơi doanh nghiêp khi thu hut cac
nha đâu tư bên ngoai.
2.4.2 Nhưng han chê cua hê thông kiêm soat nôi bô

Hệ thống kiểm soát nội bộ không thể đảm bảo tuyệt đối mà chỉ bảo đảm hợp lý trong
công việc đạt được các mục tiêu của mình vì nó luôn tồn tại các hạn chế tiềm tàng xuất phát
từ những nguyên nhân sau đây:
- Những hạn chế xuất phát từ bản thân con người như viêc ra quyêt đinh sai do thiêu thông
tin, bi ap lưc trong san xuât kinh doanh, sư vô y, bât cân, đang tri, hiêu sai chi dân cua câp
trên hoăc bao cao cua câp dươi, viêc đam nhân vi tri công viêc tam thơi, thay thê cho ngươi
khac.
- Sự gian lận của nhân viên thông qua sự thông đồng với nhau hay với các bộ phận bên ngoài
tổ chức.
13


- Kiêm soat nôi bô kho ngăn can đươc gian lân cua nhưng nha quan ly câp cao. Cac thu tuc
kiêm soat la do ngươi quan ly đăt ra đê kiêm tra viêc gian lân va sai sot cua nhân viên. Khi
ngươi quan ly câp cao cô tinh gian lân, ho co thê tim cach bo qua cac thu tuc kiêm soat cân
thiêt.
- Hoạt động kiểm soát thường chỉ nhằm vào các nghiệp vụ thường xuyên phát sinh mà ít chú
ý những nghiệp vụ không thường xuyên, do đó những sai phạm trong các nghiệp vụ này
thường hay bị bỏ qua.
- Yêu cầu thường xuyên và trên hết của người quản lý là chi phí bỏ ra cho hoạt động kiểm
soát phải nhỏ hơn giá trị thiệt hại ước tính do sai sót hay gian lận gây ra.
- Luôn có khả năng là các cá nhân chịu trách nhiệm kiểm đã lạm dụng quyền hạn của mình
nhằm mục đích mưu đồ riêng
- Điều kiện hoạt động của tổ chức thay đổi nên dẫn tới những thủ tục kiểm soát không còn
phù hợp.
2.5 Tông quan vê hoat đông cho thuê tai chinh
2.5.1 Khai niêm hoat đông cho thuê tai chinh
Theo Điêu 3 khoan 7 Nghi đinh sô 39/2014/NĐ-CP vê hoat đông cua công ty tai
chinh va cho thuê tai chinh (2014) đinh nghia: “Cho thuê tài chính là hoạt động cấp tín dụng
trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài chính giữa bên cho thuê tài chính với

bên thuê tài chính. Bên cho thuê tài chính cam kết mua tài sản cho thuê tài chính theo yêu
cầu của bên thuê tài chính và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê tài chính trong
suốt thời hạn cho thuê. Bên thuê tài chính sử dụng tài sản thuê tài chính và thanh toán tiền
thuê trong suốt thời hạn thuê quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính.”
Theo quy đinh cua Uy ban tiêu chuân kê toan quôc tê, bât cư môt giao dich cho thuê
nao phai thoa man it nhât môt trong bôn tiêu chuân sau đây đêu goi la cho thuê tai chinh:
Môt la, quyên sơ hưu tai san đươc chuyên giao khi châm dưt thơi han hơp đông.
Hai la, hơp đông co quy đinh quyên chon mua.
Ba la, thơi han hơp đông băng phân lơn thơi gian hoat đông cua tai san.
Bôn la, hiên gia cua cac khoan tiên thuê lơn hơn hoăc gân băng gia tri cua tai san.

14


2.5.2 Cac chu thê tham gia vao giao dich cho thuê tai chinh
- Bên cho thuê
Là nhà tài trợ vốn cho bên thuê và là chủ sở hữu tài sản trong một giao dịch cho thuê tai
chinh. Bên cho thuê có trách nhiệm thực hiện các thủ tục mua tài sản, thanh toán toàn bộ giá
trị của tài sản thuê và chuyển giao tài sản cho bên thuê theo đúng các điều khoản đã thỏa
thuận trong hợp đồng cho thuê tai chinh. Đồng thời, bên cho thuê thông thường cũng là
người thực hiện các thủ tục mua bảo hiểm và tiến hành các thủ tục liên quan đến quy định
của Pháp luật (như đăng ký giao dịch đảm bảo) cho dịch vụ cho thuê tai chinh.
- Bên đi thuê
Là bên nhận sự tài trợ tín dụng của công ty thuê mua hay là khách hàng thuê mua thiết bị,
tài sản của người cho thuê. Người thuê cũng là người có quyền sử dụng, hưởng dụng những
lợi ích do tài sản đem lại và có trách nhiệm trả những khoản tiền theo thỏa thuận.
- Nha cung câp
Nhà cung cấp có vai trò cung ứng thiết bị, tài sản theo hợp đồng mua bán đã ký với
bên cho thuê (hoặc trong một số trường hợp là Hợp đồng mua bán ba bên). Nhận tiền thanh
toán từ bên cho thuê, chuyển giao tài sản và có thể nhận thực hiện các dịch vụ bảo trì, bảo

dưỡng tài sản cho bên cho thuê. Nhà cung cấp có thể chính là các đơn vị trực tiếp sản xuất ra
thiết bị, tài sản hoặc là các trung gian thương mại thực hiện việc bán các tài sản này.
- Tai san cho thuê tai chinh
Tùy thuôc vao cac quy đinh cua tưng quôc gia trong tưng thơi ky ma tai sản cho thuê
tai chính co thê co bao gôm nhưng loai khac nhau. Tai phân lơn cac nươc, tài sản cho thuê tài
chính là tất cả các loại động sản như tài sản thuộc nhóm phương tiện vận chuyển, các tài sản
thuộc máy móc thiết bị và các tài sản là bất động sản như đất đai, nhà cửa phục vụ nhu cầu
sản xuất kinh doanh và tiêu dùng đều có thể tham gia trên thị trường cho thuê tài chính. Tuy
nhiên, do quy đinh cua tưng quôc gia khac nhau ma cac tai sản cho thuê tai chính co thê
không giông nhau. Hiên tai, trên thi trương cho thuê tai chinh Viêt Nam, bât đông sản không
đươc xem la hang hoa trên thi trương cho thuê tai chinh va do đo, cac Công ty cho thuê tai
chinh không đươc phep thưc hiên cho thuê tai chinh đôi vơi cac tai sản la bât đông sản. Như
vây, so vơi cac quôc gia khac, chung loai hang hoa trên thi trương cho thuê tai chinh cua
Viêt Nam co pham vi nho hơn.
15


2.5.3 Môt sô loai hinh cho thuê tai chinh
a. Phương thưc cho thuê tai chinh trưc tiêp (cho thuê tai chinh hai bên)
Hoat đông cho thuê tai chinh ơ phương thưc nay chi co hai bên tham gia la bên cho thuê
va bên đi thuê, trong đo bên cho thuê thương la cac nha cung câp, nha san xuât may moc,
thiêt bi. Theo phương thưc nay trươc khi thưc hiên nghiêp vu cho thuê, tai san cho thuê đa
thuôc quyên sơ hưu cua bên cho thuê băng cach bên cho thuê mua tai san hoăc tư xây dưng,
sau đo ki hơp đông cho thuê vơi khach hang.
Sơ đô 2.2: Quy trinh cho thuê tai chinh hai bên

2

16

BÊN CHO THUÊ

1

BÊN ĐI THUÊ

3
Nguôn: Phan Thi Thanh Vy (2016)
(1) Bên cho thuê va bên đi thuê ki hơp đông cho thuê tai chinh.
(2) Bên cho thuê lâp thu tuc chuyên giao va giao tai san cho bên đi thuê.
(3) Theo đinh ky bên đi thuê thanh toan tiên thuê cho bên cho thuê.
b. Phương thưc cho thuê tai chinh thuân hoăc gian tiêp (cho thuê tai chinh ba bên)
Đây la phương thưc cho thuê tai chinh phô biên nhât hiên nay do no đem lai nhiêu lơi ich
vơi bên cho thuê như kha năng quay vong vôn nhanh, han chê nhiêu rui ro liên quan đên tai
san cho thuê va đem lai sư lưa chon chu đông cho khach hang vơi tai san mong muôn thuê.
Trong quy trinh cho thuê tai chinh co sư tham gia cua ba bên: bên cho thuê, bên đi thuê, nha
cung câp. Theo phương thưc nay bên cho thuê thưc hiên viêc mua tai san theo yêu câu cua
bên đi thuê va đươc thoa thuân trong hơp đông thuê.

17