Phân tích cơ cấu hình thành giá thuốc nhập nhẩu và tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu tại công ty cổ phần dược trung ương mediplantex
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (821.67 KB, 96 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
TRƯƠNG QUỐC CHÍNH
PHÂN TÍCH CƠ CẤU HÌNH THÀNH GIÁ THUỐC
NHẬP KHẨU VÀ TÌNH HÌNH TIÊU THỤ
MỘT SỐ SẢN PHẨM NHẬP KHẨU TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN DƯỢC TRUNG ƯƠNG MEDIPLANTEX
GIAI ĐOẠN 2002 - 2006
LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC
HÀ NỘI - 2007
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
TRƯƠNG QUỐC CHÍNH
PHÂN TÍCH CƠ CẤU HÌNH THÀNH GIÁ THUỐC
NHẬP KHẨU VÀ TÌNH HÌNH TIÊU THỤ
MỘT SỐ SẢN PHẨM NHẬP KHẨU TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN DƯỢC TRUNG ƯƠNG MEDIPLANTEX
GIAI ĐOẠN 2002 - 2006
LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC
Chuyên ngành: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC
Mã số: 607320
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TỪ MINH KOÓNG
HÀ NỘI - 2007
LỜI CẢM ƠN
Nhân dịp hoàn thành luận văn này , tôi xin được bày tỏ lòng
biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành tới:
PGS. TS. Từ Minh Koóng, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn
tôi thực hiện đề tài này.
TS. Nguyễn Thanh Bình, người thầy giúp đỡ, chỉ dẫn cho tôi
những lời khuyên quý báu trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
PGS. TS. Nguyễn Thái Hằng cùng các thầy cô trong bộ môn
Quản lý kinh tế dược, những người thầy đã dạy bảo tôi trong suất
thời gian học tập cũng như trong lúc thực hiện đề tài này.
Tôi cũng xin cảm ơn tới ban giám hiệu Trường đại học dược
Hà Nội, các phòng ban đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt
khoá học.
Tôi xin cảm ơn ban lãnh đạo, các đồng nghiệp tại Công ty CP
dược TW Mediplantex đã giúp đỡ tôi trong công việc cũng như
trong suốt quá trình học tập tại trường.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình tôi, những người
bạn của tôi, những người luôn luôn giúp đỡ, động viên tôi trong
cuộc sống cũng như trong học tập.
Hà Nội ngày 20 tháng 12 năm 2007
DS. Trương Quốc Chính
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
TÊN ĐƯỢC VIẾT TẮT
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
BYT
Bộ y tế
CIF
Giá giao hàng đến cảng người mua
CPBH
Chi phí bán hàng
CPTC
Chi phí tài chính
Mediplantex
CPQLDN
SS
Công ty cổ phần dược trung ương Mediplantex
Chi phí quản lý doanh nghiệp
So sánh
SSĐG
So sánh định gốc
SSLH
So sánh liên hoàn
SXKD
sản xuất kinh doanh
TDT
TT
Tổng doanh thu
Tỷ trọng
VAT
Giá trị gia tăng
WHO
Tổ chức y tế thế giới
MỤC LỤC
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
DANH MỤC HÌNH
DANH MUC BẢNG
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN.........................................................................
1.1 Giá thành sản phẩm ...............................................................................
1.1.1 Khái niệm giá thành sản phẩm ..............................................................
1.1.2 Các phương pháp hạch toán giá thành sản phẩm .................................
1.1.3 Định giá sản phẩm .................................................................................
1
3
3
3
3
5
1.2 Các yếu tố cấu thành giá thuốc nhập khẩu........................................... 6
1.2.1 Khái niệm giá nhập khẩu trong ngoại thương ..................................... 6
1.2.2 Các loại chi phí cấu thành giá thuốc nhập khẩu ................................. 8
1.3 Tình hình sử dụng thuốc, giá thuốc và quản lý giá thuốc trên thế
giới ...............................................................................................................
1.3.1 Tình hình sử dụng thuốc và giá thuốc trên thế giới ...........................
1.3.1.1 Tình hình thị trường dược phẩm trên thế giới .................................
1.3.1.2 Cơ cấu giá thuốc trên thế giới ………………………………………….
1.3.1.3 Cơ cấu giá thuốc tại một số công ty dược phẩm trên thế giới ........
1.3.2 Chính sách quản lý giá thuốc trên thến giới ......................................
9
9
9
11
17
20
1.4 Quản lý giá thuốc và các yếu tố ảnh hưởng tới giá thuốc tại Việt
Nam ............................................................................................................... 25
1.4.1 Quản lý giá thuốc ở Việt Nam............................................................. 25
1.4.2 Các yếu tố ảnh hưởng tới giá thuốc nhập khẩu tại Việt Nam ............ 28
1.4.2.1 Sự phụ thuộc vào thị trường thế giới và biến động của tỷ giá ngoại
tệ ................................................................................................................... 28
1.4.2.2 Sự tăng giá của nhiên liệu................................................................ 28
1.4.2.3 Hoạt động tiếp thị của của thuốc ngoại ..........................................
29
1.4.2.4 Tình trạnh độc quyền phân phối các thuốc nhập khẩu tại Việt Nam
1.4.2.5 Tâm lý dùng thuốc của người dân....................................................
1.4.2.6 Các nguyên nhân khác ....................................................................
1.5 Một số đề tài liên quan đến nội dung nghiên cứu ..............................
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....
2.1 Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………..
2.2 Phương pháp nghiên cứu và xử lý số liệu …………………………..
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ……………………………………………
2.2.2 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................
2.3.3 Xử lý và trình bày kết quả ……………………………………………….
29
30
30
30
32
32
32
32
33
34
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................... 35
3.1 Phân tích các loại chi phí cấu tạo nên giá thành sản phẩm nhập
khẩu của công ty Mediplantex giai đoạn 2002-2006 …………………
35
3.1.1 Phân tích tổng hợp các loại chi phí cấu tạo nên giá bán thuốc nhập
khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002-2006 …………………………………. 35
3.1.2 Phân tích chi tiết CPBH trong kinh doanh thuốc nhập khẩu của
Mediplantex giai đoạn 2002-2006 ……………………………………………. 39
3.1.3 Phân tích chi tiết chi phí QLDN trong kinh doanh thuốc nhập khẩu
của Mediplantex giai đoạn 2002 – 2006 …………………………………….
42
3.1.4 Phân tích cơ cấu hình thành nên giá thuốc của Mediplantex giai
đoạn 2002 – 2006 theo phương pháp phân tầng ……………………………. 44
3.1.5 Cơ cấu giá bán buôn một số thuốc nhập khẩu tại thời điểm Quý
III/2006 …………………………………………………………………………… 50
3.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu của
Mediplantex …………………………………………………………….. 52
3.2.1 Tình hình nhập khẩu thuốc của Mediplantex năm 2002-2006
52
3.2.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu …………….
3.2.2.1 Doanh thu thuốc nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002 –
2006 ………………………………………………………………………………
3.2.2.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu công ty
Mediplantex giai đoạn 2004 – 2006 qua một số chỉ tiêu…………………..
3.3 Bàn luận ………………………………………………………………
3.3.1 Chi phí và các yếu tố cấu thành giá thuốc nhập khẩu của
Mediplantex ……………………………………………………………………….
3.3.2. Tình hình tiêu thụ các mặt hàng nhập khẩu của Mediplantex ………
KẾT LUẬN - ĐỀ XUẤT ............................................................................
Kết luận …………………………………………………………………...
Đề xuất …………………………………………………………………….
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………….
PHỤ LỤC …………………………………………………………………
55
55
57
66
66
70
76
76
77
79
DANH MỤC BẢNG TRONG LUẬN VĂN
Số
Tên bảng
bảng
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
1.10
3.11
3.12
3.13
Các loại chi phí cấu thành nên giá các sản phẩm nhập
khẩu
Doanh số bán thuốc trên toàn thế giới giai đoạn 1998 2006
Tỷ lệ dân số đủ điều kiện tiếp cận với thuốc thiết yếu trên
thế giới
Mức thuế nhập khẩu của dược phẩm trên thế giới
Các chi phí bất hợp lý và không chính thức trong nhập
khẩu thuốc của một số nước trên thế giới
Phạm vi của các loại thuế đánh vào dược phẩm tại một số
quốc gia
Tỷ lệ % thêm vào sau giá CIF của thuốc trong các giai
đoạn lưu thông ở một số quốc gia
Thặng số của giá thuốc nhập khẩu tại Philippin
Cơ cấu hình thành doanh thu của một số công ty dược
phẩm năm 2006
Giá trị tổng sản lượng thuốc tiêu thụ tại Việt Nam từ năm
2001 đến 2005
Bảng tổng hợp nên chi phí cấu thành giá các sản phẩm
nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002 – 2006
So sánh tốc độ tăng các loại chi phí so với tốc độ tăng
doanh thu thuần
Phân tích CPBH trong kinh doanh thuốc nhập khẩu của
Trang
8
10
11
12
13
14
16
17
19
26
36
39
41
Mediplantex giai đoạn 2002-2006
Phân tích các yếu tố cấu thành chi phí QLDN trong kinh
3.14
doanh thuốc nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002-
43
2006
So sánh sự biến đổi của một số loại chi phí cấu thành
3.15
CPQLDN trong kinh doanh thuốc nhập khẩu của
44
Mediplantex giai đoạn 2002-2006
3.16
3.17
3.18
3.19
3.20
3.21
3.22
Phân tích các yếu tố hình thành nên giá bán của các sản
phẩm nhập khẩu gian đoạn 2002 – 2006
So sánh sự biến đổi của một số loại chi phí hình thành giá
mua thuốc nhập khẩu giai đoạn 2002 - 2006
Cơ cấu giá bán buôn một số thuốc nhập khẩu tại thời điểm
Quý III/2006
Kim ngạch hàng nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn
2002 – 2006
Doanh thu thuốc nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn
2002 – 2006
So sánh doanh thu tiêu thụ của 2 sản phẩm Cephradin và
Ringer lactat giai đoạn 2004 - 2006
Tỷ trọng cơ cấu khách hàng tiêu thụ 2 sản phẩm
Cephradin và Ringer lactat giai đoạn 2004 – 2006
46
49
51
53
56
58
59
So sánh tỉ trọng của doanh thu bán hai sản phẩm
3.23
Cephradin và Ringer lactat theo tháng trong các năm
60
2004 – 2006.
3.24
Doanh thu hai sản phẩm theo tỷ trọng của mười khách
hàng cao nhất trong các năm 2004 - 2006
62
Phân tích số lượng tiêu thụ, số khách hàng tiêu thụ 2 sản
3.25
phẩm Cephradin và Ringer lactat theo số đơn hàng/năm giai 63
đoạn 2004 – 2006
3.26
3.27
Phân tích khối lượng mua Cephradin 1g theo hoá đơn giai
đoạn 2004 – 2006
Phân tích khối lượng Ringer Lactat lấy trên hoá đơn giai
đoạn 2004 - 2006
65
66
DANH MỤC HÌNH TRONG LUẬN VĂN
Số hình
Tên hình
Trang
1.1
Sơ đồ các bước cơ bản để định giá sản phẩm
6
1.2
Cơ cấu doanh số bán thuốc năm 2006 trên thế giới
10
3.3
Biểu đồ các loại chi phí và lợi nhuận của hàng nhập
khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002-2006.
37
3.4
So sánh tốc độ tăng doanh thu, chi phí và lợi nhuận
qua các năm 2002-2006
39
3.5
So sánh tỷ trọng các loại chi phí hình thành CPBH
trong kinh doanh thuốc nhập khẩu của Mediplantex
giai đoạn 2002 - 2006
42
3.6
So sánh tốc độ biến đổi của cơ cấu chi phí QLDN so
với tốc độ biến đổi của doanh thu thuần giai đoạn
2002 -2006
44
3.7
Phân tích các yếu tố tạo nên giá bán buôn sau giá CIF
của Mediplantex giai đoạn 2002 - 2006
47
3.8
So sánh sự biến đổi của số chỉ tiêu trong giai đoạn
2002 -2006 so với năm 2002 (SSĐG).
49
3.9
So sánh sự biến đổi của số chỉ tiêu qua giai đoạn 2002
-2006 (SSLH)
50
3.10
Các yếu tố làm tăng giá từ giá CIF của một số sản
phẩm tại quý III/2006
52
3.11
Doanh thu hàng nhập khẩu của Mediplantex năm
2002-2006
53
3.12
So sánh tốc độ biến đổi kim ngạch nhập khẩu giai
đoạn 2002-2006 (SSĐG 2002)
53
3.13
So sánh tốc độ biến đổi kim ngạch nhập khẩu giai
đoạn 2002-2006 (SSLH)
53
3.14
Doanh thu thuốc nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn
56
2002 – 2006
3.15
So sánh sự biến động của doanh thu thuốc nhập khẩu
và tổng doanh thu của Mediplantex 2002 – 2006
(SSĐG)
56
3.16
So sánh tỉ trọng của doanh thu bán hàng sản phẩm
Cephradin 1g theo tháng giai đoạn 2004 – 2006
60
3.17
So sánh tỉ trọng của doanh thu bán hàng sản phẩm
Ringer lactat theo tháng giai đoạn 2004 – 2006
61
3.18
So sánh số khách hàng, số lượng bán theo số hoá đơn
dặt hàng/năm sản phẩm Cephradin giai đoạn 2004 –
2006
64
3.19
So sánh số khách hàng, số lượng bán theo số hoá đơn
dặt hàng/năm sản phẩm Ringer lactat giai đoạn 2004 – 64
2006
3.20
Phân tích khối lượng mua Cephradin theo hoá đơn
giai đoạn 2004 – 2006
66
3.21
Phân tích khối lượng Ringer Lactat lấy trên hoá đơn
giai đoạn 2004 – 2006
67
MỤC LỤC
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
DANH MỤC HÌNH
DANH MUC BẢNG
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN.........................................................................
1.1 Giá thành sản phẩm ...............................................................................
1.1.1 Khái niệm giá thành sản phẩm ..............................................................
1.1.2 Các phương pháp hạch toán giá thành sản phẩm .................................
1.1.3 Định giá sản phẩm .................................................................................
1
3
3
3
3
5
1.2 Các yếu tố cấu thành giá thuốc nhập khẩu........................................... 6
1.2.1 Khái niệm giá nhập khẩu trong ngoại thương ..................................... 6
1.2.2 Các loại chi phí cấu thành giá thuốc nhập khẩu ................................. 8
1.3 Tình hình sử dụng thuốc, giá thuốc và quản lý giá thuốc trên thế
giới ...............................................................................................................
1.3.1 Tình hình sử dụng thuốc và giá thuốc trên thế giới ...........................
1.3.1.1 Tình hình thị trường dược phẩm trên thế giới .................................
1.3.1.2 Cơ cấu giá thuốc trên thế giới ………………………………………….
1.3.1.3 Cơ cấu giá thuốc tại một số công ty dược phẩm trên thế giới ........
1.3.2 Chính sách quản lý giá thuốc trên thến giới ......................................
9
9
9
11
17
20
1.4 Quản lý giá thuốc và các yếu tố ảnh hưởng tới giá thuốc tại Việt
Nam ............................................................................................................... 25
1.4.1 Quản lý giá thuốc ở Việt Nam............................................................. 25
1.4.2 Các yếu tố ảnh hưởng tới giá thuốc nhập khẩu tại Việt Nam ............ 28
1.4.2.1 Sự phụ thuộc vào thị trường thế giới và biến động của tỷ giá ngoại
tệ ................................................................................................................... 28
1.4.2.2 Sự tăng giá của nhiên liệu................................................................ 28
1.4.2.3 Hoạt động tiếp thị của của thuốc ngoại ..........................................
29
1.4.2.4 Tình trạnh độc quyền phân phối các thuốc nhập khẩu tại Việt Nam
1.4.2.5 Tâm lý dùng thuốc của người dân....................................................
1.4.2.6 Các nguyên nhân khác ....................................................................
1.5 Một số đề tài liên quan đến nội dung nghiên cứu ..............................
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....
2.1 Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………..
2.2 Phương pháp nghiên cứu và xử lý số liệu …………………………..
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ……………………………………………
2.2.2 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................
2.3.3 Xử lý và trình bày kết quả ……………………………………………….
29
30
30
30
32
32
32
32
33
34
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................... 35
3.1 Phân tích các loại chi phí cấu tạo nên giá thành sản phẩm nhập
khẩu của công ty Mediplantex giai đoạn 2002-2006 …………………
35
3.1.1 Phân tích tổng hợp các loại chi phí cấu tạo nên giá bán thuốc nhập
khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002-2006 …………………………………. 35
3.1.2 Phân tích chi tiết CPBH trong kinh doanh thuốc nhập khẩu của
Mediplantex giai đoạn 2002-2006 ……………………………………………. 39
3.1.3 Phân tích chi tiết chi phí QLDN trong kinh doanh thuốc nhập khẩu
của Mediplantex giai đoạn 2002 – 2006 …………………………………….
42
3.1.4 Phân tích cơ cấu hình thành nên giá thuốc của Mediplantex giai
đoạn 2002 – 2006 theo phương pháp phân tầng ……………………………. 44
3.1.5 Cơ cấu giá bán buôn một số thuốc nhập khẩu tại thời điểm Quý
III/2006 …………………………………………………………………………… 50
3.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu của
Mediplantex …………………………………………………………….. 52
3.2.1 Tình hình nhập khẩu thuốc của Mediplantex năm 2002-2006
52
3.2.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu …………….
3.2.2.1 Doanh thu thuốc nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn 2002 –
2006 ………………………………………………………………………………
3.2.2.2 Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu công ty
Mediplantex giai đoạn 2004 – 2006 qua một số chỉ tiêu…………………..
3.3 Bàn luận ………………………………………………………………
3.3.1 Chi phí và các yếu tố cấu thành giá thuốc nhập khẩu của
Mediplantex ……………………………………………………………………….
3.3.2. Tình hình tiêu thụ các mặt hàng nhập khẩu của Mediplantex ………
KẾT LUẬN - ĐỀ XUẤT ............................................................................
Kết luận …………………………………………………………………...
Đề xuất …………………………………………………………………….
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………….
PHỤ LỤC …………………………………………………………………
55
55
57
66
66
70
76
76
77
79
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở nước ta khoảng 60% lượng thuốc sử dụng và 90% nguyên liệu sử
dụng sản xuất thuốc là phải nhập khẩu[8],[9],[17]. Trong những năm qua, sự
tăng giá thuốc đặc biệt là các thuốc ngoại nhập luôn là mối quan tâm hàng đầu
của các phương tiện truyền thông đại chúng, của Đảng và nhà nước ta mà đặc
biệt là của ngành y tế. Trong khi chỉ một phần nhỏ nhân dân được tiếp cận với
bảo hiểm y tế thì việc biến động giá thuốc trong thời gian vừa qua thực sự đã
ảnh hưởng rất lớn đến xã hội, đến hoạt động khám chữa bệnh và chăm sóc sức
khoẻ nhân dân.
Các nhà nghiên cứu trong và ngoài ngành đã đưa ra nhiều nguyên nhân
gây tăng giá thuốc như: thay đổi giá ngoại tệ, giá vận chuyển tăng, giá nhập
khẩu tăng hay tình trạng lưu thông lòng vòng qua các khâu trung gian của
thuốc. Tuy nhiên, có thể thấy rằng ngoài nguyên nhân tăng giá đầu vào của
thuốc thì các chi phí cộng thêm vào khi thuốc được đưa vào lưu thông tại thị
trường Việt Nam là nguyên nhân chính quan trọng trong việc biến động giá
thuốc [17].
Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến giá thuốc nhập khẩu và sự thay
đổi của các yếu tố đó có ảnh hưởng như thế nào đến tình hình hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp và những vấn đề nào doanh nghiệp gặp phải trong
quá trình tiêu thụ thuốc nhập khẩu? Theo khuyến nghị của WHO, có thể đưa
ra một chính sách quản lý giá thuốc hợp lý trước hết cần phải thực hiện tốt
việc khảo sát, đánh giá thực trạng vấn đề trong đó phân tích sự cấu thành giá
thuốc là một nội dung cơ bản quan trọng [31],[32]. Việc phân tích cấu trúc giá
thuốc để có được những nhận định về các yếu tố ảnh hưởng đến giá thành
thuốc nhập khẩu, qua đó giúp cho cơ quan quản lý nhà nước cũng như cơ sở
kinh doanh có những biện pháp thích hợp cho việc điều chỉnh cơ chế chính
sách nhằm bình ổn giá thuốc và điều chỉnh hoạt động kinh doanh .
2
Công ty cổ phần dược trung ương Mediplantex (Mediplantex) tiền thân
là Công ty dược liệu TW I là một công ty dược phẩm lớn tại miền Bắc .
Doanh số hàng nhập khẩu của công ty trong những năm vừa qua luôn nằm
trong tốp 10 công ty có doanh thu nhập khẩu cao nhất trong cả nước. Chính vì
vậy, để góp phần trả lời câu hỏi trên và góp phần đưa ra một cái nhìn tổng thể
về giá thuốc nhập khẩu chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“ Phân tích cơ cấu hình thành giá thuốc nhập khẩu và tình hình tiêu thụ
một số sản phẩm nhập khẩu của công ty CP dược TW Mediplantex giai
đoạn 2002-2006” với các mục tiêu sau:
1. Phân tích các loại chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm
nhập khẩu tại công ty CP dược TW Mediplantex giai đoạn 20022006.
2. Phân tích tình hình tiêu thụ một số sản phẩm nhập khẩu giai
đoạn 2002-2006 .
Từ đó đề xuất một số kiến nghị với doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động quản trị chi phí, giá thành, kinh doanh các mặt hàng thuốc nhập
khẩu và một số kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý
giá thuốc.
3
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN
1.1 Giá thành sản phẩm
1.1.1 Khái niệm giá thành sản phẩm
Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản lao
động sống và lao động vật hoá có liên quan đến khối lượng sản phẩm và dịch
vụ hoàn thành [1],[3].
Giá bán hàng hoá là số tiền phải trả cho một sản phẩm hay một dịch vụ;
tức là tổng giá trị mà người tiêu thụ đánh đổi cho những lợi ích của việc có
được hay sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ [12],[13].
Thuốc là loại hàng hoá đặc biệt, nó có ảnh hưởng đến sức khoẻ và tính
mạng người bệnh. Vì vậy đối với giá cả của thuốc ngoài sự phản ánh bù đắp
chi phí, lợi nhuận của nhà sản xuất, kinh doanh còn mang ý nghĩa lớn về sự
nhân đạo. Trên cơ cở tính giá thành sản phẩm, việc định giá bán có vai trò
quan trọng trong việc phục vụ điều trị bệnh tật cho cộng đồng đồng thời cũng
là một yếu tố then chốt trong chiếm lĩnh và mở rộng thị trường và đạt được
các mục tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp [1].
1.1.2 Các phương pháp hạch toán giá thành sản phẩm
Tuỳ theo quy mô doanh nghiệp, tính chất của loại hàng hoá dịch vụ mà
có thể có nhiều cách hạch toán giá thành khác nhau. Tính được giá thành sẽ
cho phép doanh nghiệp có một chiến lược về giá và kiểm soát được lề lợi
nhuận để sản phẩm mang tính cạnh tranh cao mà vẫn có lãi. Ngoài ra biết
được các yếu tố cấu thành trong giá thành sẽ cho phép doanh nghiệp đề ra
được những biện pháp tiết kiệm cụ thể cũng như tìm ra các “nút cổ chai” làm
giảm năng suất chung của cả dây chuyền sản xuất hoặc cung ứng dịch vụ. Các
phương pháp tính giá thành chủ yếu là:
a/ Phương pháp tính giá thành theo công việc, sản phẩm
4
Tính giá thành theo công việc (hoặc sản phẩm) là quá trình tập hợp và
phân bổ chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và
chi phí sản xuất chung có liên quan đến một công việc, một sản phẩm riêng
biệt hoặc một nhóm sản phẩm cụ thể, một đơn đặt hàng:
+ Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp được tập
hợp trực tiếp cho từng công việc, sản phẩm riêng biệt;
+ Chi phí sản xuất chung: Khi có chi phí sản xuất chung phát sinh được tập
hợp chung cho các công việc, sản phẩm sau đó tiến hành phân bổ.
Áp dụng phương pháp này doanh nghiệp căn cứ vào tình hình cụ thể để chọn
một trong những phương pháp phân bổ chi phí sản xuất chung, như sau:
+ Phân bổ chi phí sản xuất chung theo mức thực tế;
Theo phương pháp này doanh nghiệp sẽ điều chỉnh số chênh lệch giữa
số ước tính phân bổ và chi phí chung thực tế phát sinh ghi tăng hoặc giảm
“Giá vốn hàng bán” trong kỳ (Nếu số chênh lệch nhỏ không đáng kể) hoặc sẽ
phân bổ số chênh lệch cho số chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang, thành
phẩm và giá vốn hàng bán trên cơ sở tỷ lệ với số dư (hoặc số luỹ kế) của các
tài khoản này trước khi phân bổ mức chênh lệch chi phí sản xuất chung.
+ Ước tính chi phí sản xuất chung của từng công việc, sản phẩm,... ngay từ
đầu kỳ, cuối kỳ tiến hành điều chỉnh chênh lệch giữa chi phí thực tế phát sinh
và mức chi phí sản xuất chung đã ước tính.
b/ Phương pháp tính giá thành theo quá trình sản xuất (Phương pháp tổng
cộng chi phí);
c/ Phương pháp tính giá thành theo định mức;
d/ Phương pháp hệ số;
đ/ Phương pháp loại trừ chi phí theo các sản phẩm phụ [1],[3].
5
1.1.3 Định giá sản phẩm
Định giá sản phẩm đối với mỗi sản phẩm là việc quy định mức giá
trong các tình huống cụ thể theo loại khách hàng, theo khối lượng mua, theo
thời điểm trong năm... định giá sản phẩm là khâu vô cùng quan trọng trong
quá trình xây dựng kế hoạch marketing .
a, Các phương pháp định giá sản phẩm
- Phương pháp định giá theo chi phí: phương pháp này xác định giá bán dựa
trên phân tích các chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm, các chi phí biến
đổi, chi phí cố định, số lượng sản phẩm tiêu thụ và mức lợi nhuận dự kiến.
Giá bán được tính theo công thức sau:
- Đối với giá hàng sản xuất:
Giá bán
=
Chí
phí
sản xuất
+
Chi
phí
bán hàng
Lợi
+ nhuận
Thuế
+
dự kiến
tiêu
thụ đặc biệt
(nếu có)
Thuế giá trị
+ gia
tăng
(nếu có)
- Đối với giá hàng hoá nhập khẩu:
Giá
bán
Giá mua
= tại cửa +
khẩu
Các
Thuế
nhập
khẩu
(nếu có)
khoản chi
+
Lợi
bằng tiền + nhuận dự +
khác theo
kiến
quy định
Thuế tiêu
thụ
đặc
biệt (nếu
có)
Thuế
+
giá
trị
gia tăng
(nếu có)
- Phương pháp định giá theo thị trường: là phương pháp xác định giá tài sản,
dịch vụ, hàng hoá thông qua việc tiến hành phân tích mức giá mua hoặc giá
bán phổ biến của tài sản, hàng hoá dịch vụ cùng loại hoặc tương tự trên thị
trường trong nước, khu vực và trên thế giới. Tuỳ theo lợi thế cạnh tranh, mức
độ khác biệt của sản phẩm, uy tín của doanh nghiệp mà có thể đưa ra mức giá
cao hơn , bằng hay thấp hơn giá của đối thủ cạnh tranh.
6
- Phương pháp định giá theo khả năng thoả mãn nhu cầu: ngày càng có nhiều
công ty định giá dựa trên giá trị được cảm nhận của sản phẩm. Cách định giá
này dựa trên cảm nhận về giá trị của người mua, chứ không phải phí tổn của
người bán, làm cơ sở để định giá [1],[3],[11],[12].
b, Các bước cơ bản định giá sản phẩm
Xác định mục tiêu
định giá
Xác định chi
phí sản phẩm
Các yếu tố thị
trường
Lựa chọn phương pháp định giá
Định mức giá
thăm dò
Quyết định mức giá cuối cùng
Hình 1.1 Sơ đồ các bước cơ bản để định giá sản phẩm [1].
1.2 Các yếu tố cấu thành giá thuốc nhập khẩu
1.2.1 Khái niệm giá nhập khẩu trong ngoại thương
Theo INCOTERM 2000 thì tuỳ theo trách nhiệm của nhà sản xuất thực
hiện, quy định những vấn đề liên quan đến nghĩa vụ và quyền lợi của các bên
trong việc ký kết hợp đồng trong việc giao hàng hoá hữu hình mà quy định
những điều kiện giao hàng khác nhau. INCOTERM 2000 chia ra 13 điều kiện
7
giao hàng: EXW; FCA; FAS; FOB; CFR; CIF; CPT; CIP; DAF; DES; DEQ;
DDU; DDP. Tuỳ theo từng điều kiện giao hàng mà có mức giá phù hợp, sau
đây là một số loại giá thường gặp:
- Giá giao tại nhà máy (EXW)
Theo điều kiện này thì người bán sẽ hoàn thành trách nhiệm của mình khi
giao hàng cho người mua tại nhà máy của mình. Người bán sẽ không chịu
chi phí và rủi ro trong việc bốc hàng lên các phương tiện vận tải. Người
bán cũng không phải ký hợp đồng vận tải và mua bảo hiểm cho lô hàng,
người mua phải làm thủ tục xuất khẩu cho lô hàng.
- Giá giao dọc mạn tàu (FAS: Free Along Sideship)
Theo điều kiện này người bán sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm giao hàng khi
hàng đã được đặt dọc mạn tàu tại cảng bốc hàng quy định. Người bán
không phải ký hợp đồng vận tải và bảo hiểm cho lô hàng xuất khẩu mà chỉ
làm thủ tục xuất khẩu.
- Giá giao hàng trên tàu (FOB: Free on board)
Theo điều kiện này, người bán sẽ hoàn thành trách nhiệm giao hàng khi
hàng được chuyển hẳn qua lan can tàu tại cảng bốc hàng quy định. Người
bán không phải ký hợp đồng vận tải và bảo hiểm cho lô hàng xuất khẩu mà
chỉ làm thủ tục xuất khẩu.
- Giá giao hàng đến cảng người mua (CIF: Cost, Insurance, Freight)
Theo điều kiện này, người bán sẽ hoàn thành trách nhiệm giao hàng khi
hàng được chuyển hẳn qua lan can tàu tại cảng bốc hàng quy định. Người
bán phải ký hợp đồng vận tải và trả cước phí tới cảng quy định và mua bảo
hiểm tối thiểu cho lô hàng xuất khẩu ( theo quy định là 10% ). Người bán
phải làm thủ tục thông quan xuất khẩu.
8
Ngoài ra còn có một số điều kiện giao hàng khác tuy nhiên tại nước ta nhất
là trong lĩnh vực dược phẩm chủ yếu giao theo điều kiện CIF. Thông thường
các mặt hàng thuốc thường được nhập khẩu theo đường biển và đối với miền
Bắc thì thường nhập giá CIF cảng Hải Phòng, miền Nam thường nhập giá
CIF cảng Vict, cảng Tân Cảng. Một số thuốc được nhập theo đường hàng
không thường lấy giá CIF sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn Nhất
[17],[18].
1.2.2 Các loại chi phí cấu thành giá thuốc nhập khẩu
Sản phẩm nhập khẩu từ nhà sản xuất đến nhà nhập khẩu phải trải qua
nhiều giai đoạn, người bán và người mua phải thực hiện rất nhiều thủ tục
cũng như phải chịu nhiều chi phí. Thông thường ở Việt Nam các nhà nhập
khẩu theo thông lệ thường chọn giá CIF làm giá ký kết hợp đồng. Do vậy giá
thuốc ở nước ta được tính từ giá CIF cộng thêm thuế nhập khẩu (nếu có), các
chi phí nhận hàng và vận chuyển về kho nhà nhập khẩu, cộng thêm chi phí
lưu thông và lợi nhuận của người phân phối. Cơ cấu của giá thuốc nhập khẩu
thể hiện theo bảng 1.1:
Bảng 1.1 Các loại chi phí cấu thành nên giá các sản phẩm nhập khẩu
TT
Tên các chỉ tiêu
1
Giá CIF
2
Thuế nhập khẩu
Diễn giải
Giá giao hàng tại cảng người mua (bao gồm cước
vận chuyển, bảo hiểm)
Theo quy định, thông thường có các mức 0%, 5%,
10%.
- Chi phí hải quan;
- Chi phí nâng hạ Container;
3
Chi phí nhận hàng - Phí cấp lệnh (D/O);
- Phí khai thác hàng lẻ (CFS);
- Phí xếp dỡ container (THC);
9
TT
Tên các chỉ tiêu
Diễn giải
- Phí bốc xếp, phí lưu kho, phí vệ sinh container,
khí kiểm hoá...
- Chi phí vận chuyển từ cảng về.
- Lương cho nhân viên bán hàng;
4
Chi phí bán hàng
- Chi phí Marketing;
- Chi phí vận chuyển;
- Các chi phí khác.
- Lương cho nhân viên QLDN;
Chi phí quản lý
5
doanh nghiệp
(CPQLDN)
- Khấu hao tài sản cố định;
- Chi phí dịch vụ mua ngoài;
- Thuế, phí, lệ phí;
- Các chi phí khác.
6
Chi phí tài chính
(CPTC)
7
Lợi nhuận
8
Thuế VAT
- Chi phí trả lãi cho vốn vay ngân hàng để kinh
doanh.
Thuế giá trị gia tăng
1.3 Tình hình sử dụng thuốc, giá thuốc và quản lý giá thuốc trên thế giới
1.3.1 Tình hình sử dụng và giá thuốc trên thế giới
1.3.1.1 Tình hình thị trường dược phẩm trên thế giới
Trong mấy chục năm qua giá trị thuốc sử dụng trên thế giới ngày càng
tăng một cách mạnh mẽ với tỷ lệ tăng hàng năm khoảng 9-10%. Đến năm
2006 doanh số bán thuốc trên toàn cầu là 643 tỷ USD tăng 7% so với năm
2005 và gấp 2,15 lần so với năm 1998 ( bảng 1.2).
10
Bảng 1.2 : Doanh số bán thuốc trên toàn thế giới giai đoạn 1998 2006
Năm
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Doanh số bán toàn cầu
$298
$331
$356
$390
$427
$497
$559
$602
$643
7%
11%
11%
13%
9%
10%
8%
7%
7%
( tỷ USD )
Tỷ lệ tăng trưởng %
(Nguồn: IMS World Review – IMS health)
Doanh thu của thuốc trên thế giới chỉ tập trung vào khu vực Bắc Mỹ, Châu
Âu và Nhật Bản, phần còn lại của thế giới chỉ chiếm khoảng 14% doanh số
toàn cầu (theo hình 1.2).
Châu Á, Châu
Phi, châu Đại
dương
9%
Nhật
9%
Nam Mỹ
5%
Bắc Mỹ
47%
Châu Âu
30%
Hình 1.2: Cơ cấu doanh số bán thuốc năm 2006 trên thế giới [28]
Theo đánh giá của WHO, khoảng một phần ba dân số thế giới không có
khả năng tài chính để chi trả cho nhu cầu sử dụng thuốc thiết yếu, con số này
thậm chí trên 50% tại các quốc gia đang pháp triển tại Châu Á và Châu Phi
(WHO/WTO,2001). Theo báo cáo của ngân hàng thế giới, một phần năm dân
số thế giới có thu nhập dưới 1USD/ngày. Chín trong mười quốc gia châu Phi
có dân số đông nhất (Madagascar, Sierra Leone, Burundi, Gambia, Niger,
Zambia, Trung phi, Nigeria, and Mali) có 49% đến 73% sống dưới mức
