Quy trình kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán năm được áp dụng tại cty TNHH hãng kiểm toán AASC

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA KẾ TỐN - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
KIỂM TỐN CÁC SỰ KIỆN PHÁT SINH
SAU NGÀY KẾT THÚC NIÊN ĐỘ KẾ TOÁN
( Đề tài này đư ợc nghiên cứu cụ thể tại
Công ty TNHH Hãng Kiểm tốn AASC)

Ngành:

KẾ TỐN

Chun ngành: KẾ TỐN - KIỂM TOÁN

Giảng viên hướng dẫn : Th.S Trịnh Xuân Hưng
Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Ngọc Ánh
Lớp: 11DKKT8

MSSV: 1154030101

TP. Hồ Chí Minh, 2015
i


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của em. Những kết quả và các số liệu
trong bài làm được thực hiện tại Công ty TNHH Hãng Kiểm tốn AASC, khơng sao chép

bất kỳ nguồn nào khác. Em hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan
này.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 24 tháng 08 năm 2015
Sinh viên thực hiện

ii


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian từ khi bước chân vào giảng đường Đại học đến nay, em đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cơ, gia đình và bạn bè. Chính
những sự giúp đỡ quý báu đó đã giúp em rất nhiều trong việc học tập và trao dồi kiến
thức.
Đầu tiên, em xin gửi đến quý thầy cô Trường Đại H ọc Công Nghệ TP. Hồ Chí
Minh và q thầy cơ khoa Kế Tốn – Tài Chính – Ngân Hàng lời cảm ơn chân thành và
sâu sắc nhất, bởi những kiến thức quý báu cùng sự giúp đỡ tận tình của thầy cơ dành cho
chúng em trong suốt thời gian học tập tại trường. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Th.S
Trịnh Xuân Hưng, thầy đã tận tâm hư ớng dẫn cho em. Bài làm của em có thể hồn thành
là do sự chỉ bảo và góp ý của thầy.
Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn đến quý Công ty TNHH Hãng Kiểm toán AASC
đã cho em cơ hội được tiếp xúc với môi trường chuyên nghiệp, năng động. Với sự hướng
dẫn và đào tạo bài bản giúp em học hỏi được rất nhiều kiến thức thực tế về nghiệp vụ
cũng như kỹ năng.
Do còn thiếu kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế nên em khó tránh khỏi những
thiếu sót trong bài làm của mình, vì vậy em rất mong nhận được những góp ý của q
thầy cơ và các anh chị trong công ty để bài làm của em được mở rộng và hoàn thiện hơn.
Sau cùng em xin gửi đến quý thầy cô Trường Đại Học Công Nghệ TP. Hồ Chí
Minh, Th.S Trịnh Xuân Hưng và các anh chị trong Cơng ty TNHH Hãng Kiểm tốn
AASC lời chúc sức khỏe và thành công.
Em xin chân thành cảm ơn.

3


C<)NG HOA XA H<)I CHU NGHIA Vl�T NAM
OQc lij.p- Tlf do- H,nh phtlc

N�N XET CUA DON VJ THl/C T�P
Ten don ,•j chY'c 1fp: C011g ly TNHH HD11g Kiim 10611 AASC -CN TPHCM

se

Oja chi:

17 SOng Thuong, Phu<'Jng 2, Qu� Tan Binh, Thlltlh phd 1-16 Chi Minh.

Di�n tho,i lien 1,c: (84.8) 3848 5983 [mall: aaschcml'a'aasc.com.,•n

vt QUA

NH� XET

TRiNH THI/C T�P CUA SINH VIEN,

Hp 1•0 1€11 sh,I, vien: Nguy�n Ng9c

Anh

MSSV, l 154030101

lop.-

I IDKKT8
Thai gian lhVC t�p IQ.i don vi: TU' .. oJQ[.cn:.

,

•

,

,,i,,.·

T;,t1 bQ ph;m lh\fC 11,1.p : ... J··,wfl.(J
Trong qua trinh thee t�p

11,1i

,.,,,

�/..OL.J,t.nlt

d€n
L

/LI

IL-.,

.

'-

... \'a-I� rt),. �<1:n .. xfJ.o .. C.<\o. ..Trn ..C(,,(tn�.L .......•.

don vj sinh vien dil thf hi�n:

I. Tinh th.in tnich nhifm v&i cOng viec vi\)' thee ch.ip hAnh k)' lu{it :
13 T6t

O Kha

O Trung binh

D Khong d@t

2. S6 bu6i lh\fC �p thi,n: I� t;.ti don vj :

18 >3 bu6i/tuAn

O 1-2 bu6i/tuAn

D it d€n don vi

3. � 18.i phan tlnh duqc thi,rc tr(l.ng hoat d9ng cua don vj :
eg T6t

D Kht\

0 Trung binh

O Khong d\1.t

4. Nftm bit duqc nhih1.g quy trinh nghi�p Y\l chuyCn ngAnh (Ki toin, Ki�m toAn. Tai
chinh, Ngdn h3ng ..... ) :
fiil T6t

D Khti

O Trung binh

O Khong d\lt

arndm 1015

TP. HCM. ngO) .�thong
DO'II vj thy-c tflp
(k)' tin \'0 dOng d(iu)

4


v


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
A
A
V
A
V

S
I
A
IS
A
B
C
K
T
H
T

C
ôn
C
hu
C
hu
C
hu
C
hu
B
áo
K
T
H
àn

vi

DANH SÁCH CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Chương trình kiểm tốn mẫu- Soát xét các sự kiện phát sinh sau ngày
kết thúc niên độ kế toán tại AASC
Bảng 2 .2: Khảo sát việc thực hiện các thủ tục kiểm toán chuyên dù ng để xem xét
các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán tại 5 khách hàng của
AASC
Bảng 2.3: Khảo sát các sự ki ện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán 5
khách hàng của AASC
Bảng 2.4: Bảng tính mức trọng yếu của AASC
Bảng 2.5: Giấy làm việc của KTV -Đánh giá độ tin cậy của kết quả kiểm kê HTK
(Công ty E)
Bảng 2. 6: Giấy làm việc của KTV - Kiểm tra tính đầy đủ, phân loại và trình
bàycác nghiệp vụ kinh tế (Công ty E)
Bảng 2.7: Giấy làm việc của KTV- Kiểm tra việc ghi nhận đúng kỳ (Công ty E)
Bảng 2 .8: Giấy làm việc của KTV -Kiểm tra tính giá xuất của bàn ghế liền (Cơng
ty E)
Bảng 2.9: Trình bày các thủ tục chuyên dù ng nhằm kiểm tra các sự kiện phát sinh
sau ngày kết thúc niên độ kế tốn (Cơng ty E)

vii


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN CÁC SỰ KIỆN PHÁT SINH SAU
NGÀY KẾT THÚC NIÊN ĐỘ KẾ TOÁN .........................................................................3
1.1. Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán trên góc độ kế tốn ..3
1.1.1. Xem xét các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán lập BCTC.....3

1.1.1.1. Khái niệm ......................................................................................................3
1.1.1.2. Phân loại .......................................................................................................3
1.1.2. Trách nhiệm của nhà quản lý doanh nghiệp .......................................................3
1.1.2.1. Đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều
chỉnh BCTC ...............................................................................................................3
1.1.2.2. Đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần
điều chỉnh BCTC........................................................................................................4
1.1.2.3. Đối với việc công bố cổ tức ..........................................................................5
1.1.2.4. Đối với giả định hoạt động liên tục của đơn vị ............................................5
1.2. Kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán ..................6
1.2.1. Các sự kiện phát sinh đến ngày ký báo cáo kiểm toán .......................................7
1.2.2. Các sự kiện được phát hiện sau ngày ký báo cáo kiểm tốn nhưng trước ngày
cơng bố BCTC...............................................................................................................7
1.2.3. Các sự kiện phát sinh sau ngày công bố BCTC ..................................................9
1.2.4. Một số thủ tục kiểm tốn có thể áp dụng để xem xét các sự kiện xảy ra sau
ngày kết thúc niên độ ..................................................................................................10
CHƯƠNG 2: KIỂM TOÁN CÁC SỰ KIỆN PHÁT SINH SAU NGÀY KẾT THÚC
NIÊN ĐỘ KẾ TỐN TẠI CƠNG TY TNHH HÃNG KIỂM TỐN AASC
...................12
2.1. Kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế tốn tại AASC
........................................................................................................................................12
2.1.1. Chương trình kiểm toán chung đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
niên độ kế toán của AASC
..........................................................................................12
2.1.2. Các thủ tục kiểm toán được thực hiện ...............................................................22
2.1.2.1. Thủ tục kiểm tốn số dư thơng thường .......................................................22
8


2.1.2.2. Thủ tục chuyên dùng ...................................................................................26

9


2.2. Thực tế áp dụng khi kiểm toán khách hàng của AASC ....................................28
2.2.1. Tìm hiểu chung về tình hình kinh doanh của cơng ty E ...................................30
2.2.2. Thực hiện kiểm tốn các sự kiện phát sinh sau phát sinh sau niên độ kế tốn áp
dụng tại khách hàng là cơng ty E ................................................................................30
2.2.2.1. Thực hiện các thủ tục thông thường để xem xét các sự kiện phát sinh sau
ngày kết thúc niên độ kế toán .................................................................................30
2.2.2.2. Các thủ tục chuyên dụng .............................................................................43
CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT ................................................................................................47
3.1. Nhận xét chung ......................................................................................................47
3.1.1. Ưu điểm.............................................................................................................47
3.1.2. Khó khăn, thách thức ........................................................................................48
3.2. Nhận xét chung về quy trình kiểm tốn BCTC tại AASC.................................48
3.2.1. Ưu điểm.............................................................................................................48
3.2.2. Nhược điểm .......................................................................................................50
3.3. Nhận xét về việc áp dụng chuẩn mực VSA 560 và ISA 560 trong quy trình
kiểm tốn các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán ........................50
3.4. Nhận xét về việc thực hiện kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
niên độ kế tốn tại Cơng ty
..........................................................................................51
3.4.1. Ưu điểm.............................................................................................................51
3.4.2. Hạn chế ..............................................................................................................52
KẾT LUẬN .......................................................................................................................53
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................54
PHỤ LỤC ........................................................................................................................ a

9

LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài

1


Nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập với thế giới, hoạt động kiểm tốn cũng
có những bước phát triển vượt bậc và ngày càng khẳng định vai trò của mình trong việc
duy trì và đảm bảo tính lành mạnh của nền kinh tế. Vài năm trở lại đây, thuật ngữ “Kiểm
tốn” khơng cịn xa lạ đối với giới kinh doanh, đầu tư nhất là khi có quyết định các doanh
nghiệp phải thực hiện cơng tác kiểm tốn đối với BCTC của mình.
BCTC được nhiều cơng ty phát hành và rất nhiều người sử dụng. Thông tin trên
BCTC cung cấp một cái nhìn tổng quan và có ảnh hưởng rất lớn đến quyết định của nhà
đầu tư. KTV bằng kinh nghiệm và chun mơn của mình tiến hành những công việc để
ngăn ngừa và phát hiện những sai phạm. Q trình kiểm tốn được chia thành 3 giai
đoạn: Chuẩn b ị kiểm tốn, thực hiện kiểm tốn và hồn thành kiểm tốn. Các giai đoạn
này đều có tầm quan trọng như nhau, nếu bỏ qua bất cứ giai đoạn nào, KTV cũng không
thể đưa ra ý kiến đúng đắn trong Báo cáo kiểm tốn. Trong đó, q trình hồn thành kiểm
toán để đưa ra ý kiến cuối cùng là một quá trình lâu dài và phức tạp, bao gồm nhiều giai
đoạn, nhiều thủ tục và thực hiện nhiều phần hành. Sau khi hồn thành kiểm tốn từng
phần hành riêng lẻ, bên cạnh những kết quả đã kiểm toán được KTV sẽ tiến hành
thực hiện một số thử nghiệm b ổ sung có tính chất tổng qt để chuẩn bị cho Báo cáo
kiểm tốn và BCTC được lập và trình bày trung thực, hợp lý dựa trên tình hình tài chính
thực tế của doanh nghiệp, bao gồm cả việc trình bày các sự kiện kinh tế liên quan đến
một kỳ kế tốn cụ thể.
Do đó, em chọn đề tài “ Kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
niên độ kế toán.”Đề tài này được nghiên cứu cụ thể tại Cơng ty TNHH Hãng Kiểm tốn
AASC.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Tìm hiểu quy trình thực tế áp dụng tại Cơng ty TNHH Hãng Kiểm tốn AASC, từ
đó so sánh sự giống và khác nhau giữa lý thuyết và thực tế trong việc kiểm toán các sự
kiện phát sinh sau ngày khóa sổ lập BCTC để đảm bảo các sự kiện này được xem xét,
đánh giá phù hợp và đúng đắn nhằm nâng cao hiệu quả cuộc kiểm toán.
3. Phương pháp nghiên cứu

2


Trước tiên là tìm hiểu các chuẩn mực về kế tốn và kiểm tốn của Việt Nam, các
chương trình kiểm toán mẫu do Hội KTV hành nghề Việt Nam (VACPA) ban hành và
các giáo trình do các giảng viên biên soạn. Trong quá trình thực tập, em đã sử dụng các
phương pháp nghiên cứu như thu thập thông tin số liệu tại công ty, tiến hành quan sát,
thu thập ý kiến và kinh nghiệm của các anh chị trong công ty.
4. Phạm vi nghiên cứu và hạn chế
Phạm vi là nghiên cứu quy trình kiểm tốn các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
niên độ kế toán được áp dụng tại Cơng ty TNHH Hãng kiểm tốn AASC. Nhưng đề tài
chỉ trình bày chi tiết việc thực hiện tại một đơn vị khách hàng, do đó hạn chế gặp phải là
chưa thể nghiên cứu đầy đủ và chi tiết đề tài.
5. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, các bảng biểu, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo bài làm gồm
3 chương cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận vềkiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên
độ kế toán
Chương 2: Kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế tốn tại
cơng ty TNHH Hãng Kiểm tốn AASC
Chương 3: Nhận xét

3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀKIỂM TOÁN CÁC SỰ KIỆN PHÁT
SINH SAU NGÀY KẾT THÚC NIÊN ĐỘ KẾ TOÁN
1.1.Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế tốn trên góc độ kế tốn
1.1.1.Xem xét các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán lập BCTC
1.1.1.1.Khái niệm
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 23 (VAS 23) có hiệu lực từ 15/ 02/2005.
“Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm: Là những sự kiện có ảnh
hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến BCTC đã phát sinh trong khoảng thời gian từ sau ngày
kết thúc kỳ kế toán năm đến ngày phát hành BCTC.”
“Ngày phát hành BCTC: Là ngày, tháng, năm ghi trên BCTC mà Giám đốc (hoặc
người được ủy quyền ) của đơn vị kế toán ký duyệt BCTC để gửi ra bên ngoài
doanh nghiệp.”
1.1.1.2. Phân loại
Theo đoạn 3 VAS 23, có hai loại sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm :
“ Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh: Là
những sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về các sự
việc đã tồn tại trong năm tài chính cần phải điều chỉnh trước khi lập BCTC. ”
“ Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm khơng cần điều chỉnh:
Là những sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về
các sự việc đã tồn tại trong năm tài chính nhưng khơng phải điều chỉnh trước khi lập
BCTC. ”
1.1.2. Trách nhiệm của nhà quản lý doanh nghiệp
1.1.2.1. Đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh
BCTC
Đây là những sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp các
bằng chứng về các sự việc đã tồn tại trong nă m tài chính. Do tính chất đó, VSA 23 u
cầu doanh nghiệp phải điều chỉnh các số liệu đã được ghi nhận trong BCTC để phản ánh
các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh.

Sau đây là một số ví dụ mà d oanh nghiệp cần phải điều chỉnh các số liệu đã được
ghi nhận trong Bảng cân đối kế toán hoặc ghi nhận những khoản mục mà trước đó chưa
4


được ghi nhận khi có các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm theo đoạn 7
VAS 23, gồm:
a. Kết luận của Toà án sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm, xác nhận doanh nghiệp có
những nghĩa vụ hiện tại vào ngày kết thúc kỳ kế tốn năm, địi hỏi doanh nghiệp
điều chỉnh khoản dự phòng đã được ghi nhận từ trước; ghi nhận những khoản dự
phòng mới hoặc ghi nhận những khoản nợ ph ải thu, nợ phải trả mới.
b. Thông tin nhận được sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về
một tài sản bị tổn thất trong kỳ kế toán năm, hoặc giá trị của khoản tổn thất được
ghi nhận từ trước đối với tài sản này cần phải điều chỉnh, ví dụ như:
- Khách hàng bị phá sản sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm đã chứng minh khoản
phải thu của khách hàng trên Bảng cân đối kế toán cần phải điều chỉnh thành
khoản lỗ trong năm;
-

Hàng tồn kho được bán sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng
về giá trị thuần có thể thực hiện được vào ngày kết thúc kỳ kế toán năm của
hàng tồn kho.

c. Việc xác nhận sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm về giá gốc của tài sản đã mua
hoặc số tiền thu được từ việc bán tài sản trong kỳ kế toán năm;
d. Việc phát hiện những gian lận và sai sót chỉ ra rằng BCTC khơng được chính
xác.”
1.1.2.2. Đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều
chỉnh BCTC
Theo đoạn 19, 20 VAS 23

Nếu các sự kiện không cần điều chỉnh phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm
là trọng yếu, việc khơng trình bày các sự kiện này có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh
tế của người sử dụng khi dựa trên các thơng tin của BCTC. Vì vậy doanh nghiệp phải
trình bày đối với các sự kiện trọng yếu khơng cần điều chỉnh về:
-

Nội dung và số liệu của sự kiện;

-

Ước tính ảnh hưởng về tài chính, hoặc lý do khơng thể ước tính được các ảnh
hưởng này.
Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm khơng cần điều chỉnh cần

phải trình bày trên BCTC, như:
4


-

Việc hợp nhất kinh doanh và việc thanh lý công ty con của tập đồn;

- Việc cơng bố kế hoạch ngừng hoạt động, việc thanh lý tài sản hoặc thanh toán các
khoản nợ liên quan đến ngừng hoạt động; hoặc việc tham gia vào một hợp đồng
ràng buộc để bán tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ;
-

Mua bán hoặc thanh lý tài sản có giá trị lớn;

-

Nhà xưởng sản xuất bị phá hủy vì hỏa hoạn, bão lụt;

-

Thực hiện tái cơ cấu chủ yếu;

-

Các giao dịch chủ yếu và tiềm năng của cổ phiếu thường;

-

Thay đổi bất thường,quan trọng về giá bán tài sản, nợ thuế hiện hành hoặc thuế
hoãn lại;

-

Tham gia những cam kết, thỏa thuận quan trọng hoặc những khoản nợ tiềm tàng;

-

Xuất hiện những vụ kiện tụng lớn.

1.1.2.3. Đối với việc công bố cổ tức
Theo đoạn 10 và 11 VAS 23
Nếu cổ tức của cổ đông được cơng bố sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm, doanh
nghiệp không phải ghi nhận các khoản cổ tức này như là các khoản nợ phải trả trên Bảng
cân đối kế toán tại ngày kết thúc kỳ kế toán năm.
Nếu cổ tức được công bố sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm nhưng trước ngày phát

hành BCTC, thì khoản cổ tức này không phải ghi nhận là nợ phải trả trên Bảng cân đối kế
tốn mà được trình bày trong Bản thuyết minh BCTC theo quy định tại VAS 21 “Trình
bày BCTC”.
1.1.2.4. Đối với giả định hoạt động liên tục của đơn vị
Đoạn 12, 13, 14 VAS 23 đã nêu rõ trách nhiệm của nhà quản lý doanh nghiệp đối
với việc lập và trình bày BCTC theo giả định hoạt động liên tục của đơn vị.
Nếu Ban Giám đốc xác nhận sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm có dự kiến giải thể
doanh nghiệp, ngừng sản xuất kinh doanh, thu hẹp đáng kể quy mô hoạt động hoặc phá
sản thì doanh nghiệp khơng được lập BCTC trên cơ sở nguyên tắc hoạt động liên tục.
Nếu kết quả kinh doanh bị giảm sút và tình hình tài chính xấu đi sau ngày kết thúc
kỳ kế tốn năm thì phải xem xét nguyên tắc hoạt động liên tục có cịn phù hợp để lập
BCTC hay khơng. Nếu ngun tắc hoạt động liên tục khơng cịn phù hợp để lập

5


BCTCnữa thì doanh nghiệp phải thay đổi căn bản cơ sở kế tốn chứ khơng phải chỉ điều
chỉnh số liệu đã ghi nhận theo cơ sở kế toán ban đầu.
VAS 21 "Trình bày BCTC" quy định phải giải trình trong trường hợp:
-

BCTC không được lập trên cơ sở nguyên tắc hoạt động liên tục;

- Ban Giám đốc nhận thấy có vấn đề không chắc chắn trọng yếu liên quanđến các sự
kiện hoặc điều kiện dẫn đến những nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của
doanh nghiệp. Những sự kiện hoặc điều kiện quy định phải giải trình này có thể
phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế tốn năm.
1.2. Kiểm toán các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 560 (VSA 560) có hiệu lực từ ngày 26/3/2013
“ Các sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ lập BCTC: là những sự kiện có ảnh

hưởng đến BCTC đã phát sinh trong kho ảng thời gian từ sau ngày khóa sổ kế tốn lập
BCTC để kiểm tốn đến ngày ký báo cáo kiểm toán; và những sự kiện được phát hiện sau
ngày ký báo cáo kiểm toán.”
“ Ngày kết thúc kỳ kế toán: Là ngày cuối cùng của kỳ kế toán được lập BCTC.”
“ Ngày phê duyệt BCTC: Là ngày mà tất cả các báo cáo cấu thành nên BCTC, kể
cả các thuyết minh có liên quan đã đư ợc lập và những người có thẩm quyền phê duyệt đã
ký xác nhận chịu trách nhiệm đối với các báo cáo. Ngày phê duyệt BCTC được ghi rõ
trên các BCTC đó.”
“Ngày lập báo cáo kiểm tốn: Là ngày được KTV lựa chọn để ký báo cáo và ghi
rõ trên báo cáo kiểm toán về BCTC. Ngày lập báo cáo kiểm tốn khơng được trước ngày
mà KTV thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm tốn thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến
kiểm toán về BCTC, kể cả bằng chứng về việc tất cả các báo cáo cấu thành nên BCTC,
kể cả các thuyết minh có liên quan, đã được lập và những người có thẩm quyền phê duyệt
đã xác nhận chịu trách nhiệm đối với BCTC đó. Trong một số trường hợp, pháp luật và
các quy định cũng xác định thời điểm mà cuộc kiểm toán phải được hồn thành trong quy
trình lập và trình bày BCTC. Theo đó, ngày lập báo cáo kiểm tốn khơng thể sớm hơn
ngày phê duyệt BCTC.”
Các sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ kế tốn lập BCTC liên quan đến trách
nhiệm của KTV theo VSA 560, gồm 3 giai đoạn:
-

Các sự kiện phát sinh đến ngày ký báo cáo kiểm toán;
6


- Các sự kiện được phát hiện sau ngày ký báo cáo kiểm tốn nhưng trước ngày cơng
bố BCTC;
-

Các sự kiện được phát hiện sau ngày công bố BCTC.

1.2.1. Các sự kiện phát sinh đến ngày ký báo cáo kiểm toán
Trách nhiệm của KTV theo đoạn 6 và 7 VSA 560 là phải thực hiện các thủ tục
kiểm toán đã đư ợc thiết kế nhằm thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm tốn thích hợp về việc
KTV đã nhận biết toàn bộ các sự kiện phát sinh từ sau ngày kết thúc kỳ kế toán đến ngày
lập báo cáo kiểm toán cần được điều chỉnh hoặc thuyết minh trong BCTC. Tuy nhiên,
KTV không bắt buộc phải thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ sung đối với các vấn đề mà
những thủ tục kiểm tốn áp dụng trước đó đã đưa ra k ết luận thoả đáng.
KTV phải lưu ý đ ến việc đánh giá rủi ro để xác định nội dung, phạm vi của các thủ
tục kiểm tốn đó. Một số cơng việc KTV phải làm:
-

Tìm hiểu về các thủ tục mà Ban Giám đốc đã thi ết lập nhằm bảo đảm đã xác định
được mọi sự kiện xảy ra sau ngày kết thúc kỳ kế toán;

- Phỏng vấn Ban Giám đốc và Ban quản trị đơn vị (trong phạm vi phù hợp) để xác
định liệu có những sự kiện đã xảy ra sau ngày kết thúc kỳ kế tốn có khả năng ảnh
hưởng đến BCTC hay khơng;
- Xem xét các biên bản họp (nếu có) của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng thành
viên, Ban Giám đốc và Ban quản trị sau ngày kết thúc kỳ kế toán và phỏng vấn về
các vấn đề đã được thảo luận trong các cuộc họp này nhưng chưa có biên bản;
-

Xem xét BCTC giữa niên độ kỳ gần nhất kể từ sau ngày kết thúc kỳ kế toán của
đơn vị (nếu có).
Nếu sau khi thực hiện các thủ tục trên, KTV phát hiện được những sự kiện cần

điều chỉnh hoặc thuyết minh trong BCTC thì KTV phải xác định liệu mỗi sự kiện đó có
được phản ánh trên BCTC theo khn khổ về lập và trình bày BCTC được áp dụng hay
không.

1.2.2. Các sự kiện được phát hiện sau ngày ký báo cáo kiểm tốn nhưng trước ngày cơng
bố BCTC
KTV khơng bắt buộc phải thực hiện các thủ tục kiểm toán liên quan đến BCTC
sau ngày lập báo cáo kiểm toán. Tuy nhiên, theo đoạn 10 VSA 560, sau ngày lập báo cáo
kiểm tốn nhưng trước ngày cơng bố BCTC, nếu KTV biết được một sự việc mà nếu sự
7


việc đó được biết đến tại ngày lập báo cáo kiểm tốn thì có thể làm cho KTV phải sửa đổi
báo cáo kiểm tốn, thì KTV phải:
- Thảo luận vấn đề này với Ban Giám đốc và Ban quản trị của đơn vị được kiểm
toán (trong phạm vi phù hợp);
-

Quyết định xem có cần sửa đổi BCTC hay khơng;

-

Phỏng vấn xem Ban Giám đốc dự định xử lý vấn đề này trên BCTC như thế nào,
trong trường hợp cần sửa đổi BCTC.
Trường hợp Giám Đốc đơn vị được kiểm toán chấp nhận sửa đổi BCTC thì KTV

sẽ thực hiện những thủ tục cần thiết, phù hợp để cung cấp một báo cáo kiểm toán mới
dựa trên BCTC đã sửa đổi. Ngày lập báo cáo kiểm tốn mới khơng được trước ngày phê
duyệt của BCTC sửa đổi.
Nếu pháp luật và các quy định hoặc khn khổ lập và trình bày BCTC không cấm
Ban Giám đốc sửa đổi BCTC do ảnh hưởng của các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
kỳ kế toán hoặc các sự kiện dẫn đến thay đổi và những người chịu trách nhiệm phê duyệt
BCTC không bị cấm đối với việc phê duyệt báo cáo sửa đổi, KTV được phép hạn chế
những thủ tục kiểm toán đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán.

Trong trường hợp này, dựa vào đoạn 12 VSA 560, KTV cần phải:
- Sửa đổi báo cáo kiểm tốn để bổ sung thơng tin về ngày thực hiện sửa đổi, từ đó
thể hiện rõ những thủ tục của KTV đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
kỳ kế toán chỉ giới hạn trong phần sửa đổi của BCTC, được mơ tả trong thuyết
minh BCTC có liên quan;
- Phát hành báo cáo kiểm toán mới (báo cáo kiểm tốn sửa đổi) trong đó có đoạn
“Vấn đề cần nhấn mạnh” hoặc có đoạn “Vấn đề khác” để thể hiện rằng những thủ
tục của KTV đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán chỉ giới
hạn trong phần sửa đổi của BCTC như mơ tả trong thuyết minh BCTC có liên
quan.
Nếu pháp luật và các quy định hoặc khuôn khổ về lập và trình bày BCTC khơng
u cầu Ban Giám đốc đơn vị được kiểm tốn phải phát hành BCTC sửa đổi, thì KTV
khơng cần phải phát hành báo cáo kiểm tốn mới hoặc báo cáo kiểm toán sửa đổi. Tuy
nhiên, theo đoạn 13 VSA 560, trong trường hợp KTV tin rằng BCTC cần được sửa đổi
nhưng Ban Giám đốc đơn vị lại khơng sửa đổi, khi đó:
8


-

Nếu chưa phát hành báo cáo kiểm toán cho đơn vị, KTV phải sửa đổi ý kiến kiểm
toán theo quy định của VSA 705 và sau đó mới phát hành báo cáo kiểm toán;

- Nếu đã phát hành báo cáo kiểm tốn cho đơn vị, KTV phải thơng báo cho Ban
Giám đốc và Ban quản trị đơn vị được kiểm tốn, trừ khi tồn bộ thành viên Ban
quản trị đều là thành viên Ban Giám đốc, để đơn vị không công bố BCTC cho bên
thứ ba trước khi thực hiện những sửa đổi cần thiết. Nếu BCTC công bố sau đó vẫn
chưa được sửa đổi, KTV phải có những hành động thích hợp để cố gắng ngăn
chặn việc sử dụng báo cáo kiểm toán chưa sửa đổi.
1.2.3. Các sự kiện phát sinh sau ngày công bố BCTC

Đoạn 14 VSA 560 quy định:
Sau ngày công bố BCTC và báo cáo kiểm tốn, KTV khơng bắt buộc phải xem
xét, kiểm tra bất cứ số liệu hay sự kiện nào có liên quan đến BCTC đã đư ợc kiểm toán.
Nếu KTV nhận thấy vẫn còn sự kiện xảy ra trong giai đoạn này cần phải sửa đổi
báo cáo kiểm tốn, thì KTV phải cân nhắc xem có nên sửa lại BCTC và báo cáo kiểm
tốn hay khơng; phải thảo luận với Giám Đốc đơn vị để có những biện pháp phù hợp.
- Trường hợp Giám Đốc đơn vị được kiểm toán chấp nhận sửa đổi BCTC thì KTV
phải thực hiện những thủ tục cần thiết, phù hợp và phải kiểm tra các biện pháp mà
đơn vị được kiểm toán áp dụng nhằm đảm bảo vấn đề này đã đư ợc thông báo đến
các bên nhận BCTC và báo cáo kiểm tốn đã cơng b ố. Đồng thời KTV cơng bố
báo cáo kiểm tốn mới dựa trên BCTC đã s ửa đổi.KTV phải đưa vào báo cáo
kiểm toán sửa đổi hoặc báo cáo kiểm toán mới đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh”
hoặc đoạn “Vấn đề khác” đề cập đến phần thuyết minh BCTC mà thuyết minh đó
giải thích rõ lý do phải sửa đổi BCTC đã cơng bố và báo cáo kiểm tốn đã phát
hành trước đây;
- Trường hợp Giám Đốc đơn vị kiểm tốn khơng thơng báo vấn đề này cho các bên
đã nhận BCTC và báo cáo kiểm tốn đã cơng b ố trước đó và cũng khơng sửa đổi
BCTC theo u cầu KTV thì KTV và Cơng ty Kiểm tốn phải thông báo cho
Giám Đốc đơn vị biết về những biện pháp sẽ áp dụng để ngăn chặn bên thứ ba sử
dụng các báo cáo này. Các biện pháp ngăn chặn được thực hiện tùy thuộc vào
quyền hạn và nghĩa vụ pháp lý của KTV cũng như khuyến nghị của Luật sư của
KTV.
9


1.2.4. Một số thủ tục kiểm tốn có thể áp dụng để xem xét các sự kiện xảy ra sau ngày kết
thúc niên độ kế tốn
Có thể chia ra làm hai loại là thủ tục kiểm tra số dư thông thường và thủ tục
chuyên dùng để phát hiện các sự kiện sau ngày kết thúc niên độ.
Loại thứ nhất thường là các thủ tục kiểm tra quanh thời điểm khóa sổ và những thủ

tục nhằm đánh giá tài sản. Đó là những thử nghiệm cơ bản thông thường được tiến hành
khi kiểm toán các khoản mục trên BCTC. Bên cạnh việc cung cấp bằng chứng về sự
chuẩn xác của các số liệu, nó cịn cho thấy nhiều sự kiện xảy ra sau thời điểm khóa sổ.
Loại thứ hai bao gồm các thủ tục chuyên dùng để phát hiện những sự kiện xảy ra
sau ngày kết thúc niên độ. Các thủ tục này cần được tiến hành vào thời điểm gần ngày ký
báo cáo kiểm toán nhất và thường gồm những bước sau:
- Xem xét bảng dự toán gần nhất của đơn vị được kiểm tốn, kế hoạch về dịng
tiền và các báo cáo quản trị có liên quan cho các kỳ sau ngày kết thúc kỳ kế
toán;
- Cân nhắc sự cần thiết phải thu thập giải trình bằng văn bản về một số sự kiện
phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán để hỗ trợ các bằng chứng kiểm toán
khác và để thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm tốn thích hợp;
-

Xem xét các biên bản họp;

- Trao đổi với Giám đốc đơn vị để xác định những sự kiện đã xảy ra sau ngày
khóa sổ kế tốn lập BCTC nhưng có khả năng ảnh hưởng trọng yếu đến
BCTC, như:


Những cam kết, khoản vay hay bảo lãnh mới được ký kết;



Việc mua, bán tài sản đã phát sinh ho ặc dự kiến thực hiện;



Tăng vốn chủ sở hữu (như phát hành cổ phiếu) hoặc phát hành các công

cụ
nợ (như phát hành trái phiếu) hay những thỏa thuận về sáp nhập hoặc giải
thể đã ký kết hoặc dự kiến ký kết;


Những tài sản bị Chính phủ trưng dụng hoặc bị tổn thất do hoả hoạn hay

lụt
bão;



Những phát sinh liên quan đến tài sản hoặc nợ tiềm tàng;
Những bút toán điều chỉnh bất thường đã thực hiện hay dự định thực hiện;
10




Những sự kiện đã phát sinh ho ặc có thể sẽ phát sinh dẫn đến nghi ngờ

về
tính thích hợp của các chính sách kế tốn đã đư ợc sử dụng để lập BCTC, ví

11


dụ những sự kiện dẫn đến nghi ngờ về tính chắc chắn của giả định hoạt
động liên tục;


kế

Những sự kiện đã phát sinh liên quan đ ến việc xác định các ước tính
tốn hoặc về lập dự phịng trong BCTC;



Những sự kiện đã phát sinh liên quan đ ến khả năng thu hồi tài sản.

12


CHƯƠNG 2: KIỂM TOÁN CÁC SỰ KIỆ N PHÁT SINH SAU
NGÀY KẾT THÚC NIÊN ĐỘ KẾ TỐN TẠI CƠNG TY TNHH
HÃNG KIỂM TỐN AASC
2.1. Kiểm tốn các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ kế toán
tạiAASC
2.1.1. Chương trình kiểm tốn chung đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên
độ kế toán của AASC
Mỗi hãng Kiểm tốn trên thế giới nói chung và mỗi cơng ty kiểm tốn nói riêng
đều có những phương pháp tiến hành cuộc kiểm toán khác nhau dựa trên những chuẩn
mực kiểm tốn chung. Cơng ty TNHH Hãng Kiểm tốn AASC áp dụng phương pháp
kiểm toán riêng theo HLB International và quy trình kiểm tốn được xây dựng trên cơ sở
sau:
Tuân thủ các chuẩn mự c Kiểm toán Việt Nam hiện hành;
Tuân thủ các chuẩn mực và thông lệ chung của Quố c tế trong lĩnh vực nghề
nghiệp;
Các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp Kiểm tốn: Độc lập, Chính trực, Khách
quan, thận trọng và bảo mật các thơng tin có được trong q trình Kiểm tốn;

Phù hợp với thực tiễn hoạt động kinh doanh v à môi trường Luật pháp Việt Nam;
Q trình Kiểm tốn ln gắn liền với việc hỗ trợ thơng tin và tư vấn đã góp phần
hồn thiện Hệ thống Kiểm sốt nội bộ, hồn thiện cơng tác tổ chức kế tốn, quản
lý tài chính của Doanh nghiệp và trong nhiều trường hợp, công ty đã giúp Doanh
nghiệp bảo vệ quyền lợi hợp phá p, chính đáng của mình;
Chương trình kiểm tốn đối với các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độ của c ơng
ty áp dụng theo chương trìn h kiểm tốn mẫu dưới đây:

13


Bảng 2.1: Chương trình kiểm tốn mẫu – Sốt xét các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc
kỳ kế tốn tại AASC

CƠNG TY TNHH HÃNG KIỂM TỐN AASC
AASC AUDITING FIRM COMPANY
K P D
h re at
K R D
ỳ ev at
Subject:
Các sự
kiện
phát
Mục tiêu / Objectives
Đảm bảo các sự kiện trọng yếu phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính đã được

14