Cuộc cách mạng công nghệ thông tin diễn ra sôi động hiện nay đang tác
động sâu sắc và trực tiếp đến mọi mặt hoạt động kinh tế xã hội của tất cả các
quốc gia trên toàn thế giới, mở ra một thời kỳ phát triển mới khi nhân loại đang
bớc sang thế kỷ 21. Nội dung chính của bớc chuyển biến lần này là sự phát
triển từ nền văn minh công nghiệp tiến lên nền văn minh thông tin và trí tuệ,
mà cơ sở của nó là sự phát triển từ nên kinh tế công nghiệp truyền thống sang
nền kinh tế thông tin. Tác động của bớc chuyển biến vĩ đại này tạo ra những cơ
hội và đồng thời cũng là những thách thức to lớn đối với các nớc đang phát
triển đang trên đờng công nghiệp hóa và hiện đại hóa nền kinh tế và xã hội của
mình.
Ngày nay, hầu hết các quốc gia đều hiểu rằng vị trí tơng lai của họ trên
thế giới phụ thuộc vào việc ứng dụng công nghệ thông tin để phát triển nhanh
chóng nền kinh tế. Trong những năm gần đây, nhiều nớc đang phát triển trong
khu vực chúng ta đã có những chính sách phát triển công nghệ thông tin đa đến
những kết quả to lớn đáng cho chúng ta học tập.
Đảng và chính phủ ta đã xác định một chính sách quốc gia về phát triển
công nghệ thông tin và một chơng trình về công nghệ thông tin đã và đang đợc
triển khai.
Riêng đối với giáo dục, CNTT đợc ứng dụng theo quan điểm là một công
cụ hữu hiệu để nâng cao chất lợng dạy học.
Thực trạng về cơ sở vật chất và hoạt động dạy học
Xác định đợc vai trò của công nghệ thông tin trong mọi mặt của đời
sống kinh tế xã hội, thực hiện đúng đắn và kịp thời các chủ trơng đờng lối của
Đảng, ngành giáo dục đã và đang xúc tiến đa tin học vào nhà trờng; từng bớc
ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy và học nhằm không ngừng
nâng cao chất lợng dạy học.
Hiện nay, tất cả các trờng THPT đều giảng dạy tin học trong nhà trờng
giống nh các môn học bắt buộc khác. Trong hai năm học qua, Bộ giáo dục đã
triển khai đa tin học vào dạy ở các lớp 6 và lớp 7 bằng các hình thức khác nhau
nh dạy nghề, tự chọn.
Nhiều trờng đã có ứng dụng Công nghệ thông tin vào hoạt động dạy học:
sử dụng thiết bị dạy học và công nghệ hiện đại để trình chiếu chuyển tải nội
dung bài dạy; tìm kiếm thông tin, nội dung bài dạy từ Internet... Chẳng hạn nh
ở trờng THPT Chuyên Quảng Bình...
Nhiều trờng đã có ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác quản lý
nh quản lý tài sản, quản lý học sinh, ... Chẳng hạn tại trờng THPT Chuyên
Quảng Bình, THPT Đào Duy Từ (Quảng Bình), THPT Chuyên Quảng Trị...
Tuy nhiên những ứng dụng này của các đơn vị cha đợc phổ biến rộng rãi,
còn mang tính tự phát. Các phần mềm ứng dụng cha có tính phổ quát.
Đội ngũ giáo viên còn hạn chế nhiều về kiến thức Tin học
Đội ngũ cán bộ quản lý hầu hết lớn tuổi khó tiếp cận với quy trình quản
lý thông tin học sinh trên cơ sở ứng dung Công nghệ thông tin
Cơ sở vật chất phục vụ dạy học còn nghèo nàn.
Phơng hớng:
Đẩy mạnh hơn nữa ứng dụng thiết bị kỹ thuật dạy học và công nghệ hiện
đại vào hoạt động dạy học nhằm không ngừng nâng cao chất lợng.
Đổi mới t duy quản lý trờng học trên cơ sở ứng dụng những thành tựu
của Công nghệ thông tin
Giải pháp:
a-Tăng cờng đầu t cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện đại
Thiết bị dạy học là điều kiện không thể thiếu đợc cho việc triển khai đổi
mới phơng pháp dạy học hớng vào hoạt động tích cực, chủ động của học sinh,
phải tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh thực hiện các hoạt động độc lập hoặc
các hoạt động nhóm.
Để đáp ứng đợc các yêu cầu đó, thiết bị dạy học phải đảm bảo tính đồng
bộ, hệ thống và có chất lợng cao. Tạo điều kiện đẩy mạnh hoạt động của học
sinh trên cơ sở tự giác, tự khám phá kiến thức thông qua hoạt động thực hành,
làm thí nghiệm trong quá trình học tập.
Các thiết bị tối thiểu có thể là: máy vi tính, projector, Overhead, Hệ
thống âm thanh, màn hình, bàn ghế di động.
b-Đào tạo đội ngũ đáp ứng yêu cầu mới
Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên là nhân tố chính trong việc ứng
dung Công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục trong nhà trờng
Làm một cán bộ quản lý, nếu không biết về Công nghệ thông tin và
những ứng dụng thiết thực của nó thì rất khó để đem các ứng dụng này vào
trong nhà trờng. Chính vì thế, trớc hết phải đào tạo và bồi dỡng cho đội ngũ
2
CBQL kiến thức cơ bản về Tin học và ứng dụng của Công nghệ thông tin. Bồi
dỡng T duy quản lý trờng học trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin.
Cùng với CBQL, đội ngũ giáo viên là những ngời trực tiếp ứng dụng
Công nghệ thong tin vào hoạt động dạy học. Để thực hiện đợc, họ phải hiểu
biết cơ bản về Tin học, biết đợc các ứng dụng của Công nghệ thông tin, biết sử
dụng các phơng tiện thiết bị hiện đại... Để từ đó có những định hớng trong hoạt
động giảng dạy mà đầu tiên đợc thể hiện trong việc soạn giáo án và kiểm tra
đánh giá học sinh
-Đổi mới trong soạn giáo án.
Khi tiến hành soạn giáo án giáo viên phải căn cứ vào:
- Phân phối chơng trình, SGK và tài liệu tham khảo cho bài học.
- Điều kiện lớp học, trang thiết bị dạy học.
- Đặc điểm nội dung bài học, thực trạng nhận thức, kiến thức, kĩ năng của
học sinh.
Trong giáo án phải chỉ rõ các họat động của giáo viên và của học sinh
trên cơ sở các thiết bị dạy học hiện đại đã có
-Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh
Đánh giá là một khâu quan trọng không thể thiếu đợc trong quá trình
giáo dục. Đánh giá thờng nằm ở giai đoạn cuối cùng của một giai đoạn giáo
dục và sẽ trở thành khởi điểm của một giai đoạn giáo dục tiếp theo với yêu cầu
cao hơn, chất lợng mới hơn trong cả một quá trình giáo dục.
Đánh giá kết quả học tập là quá trình thu thập và xử lí thông tin về trình
độ, khả năng thực hiện mục tiêu học tập của học sinh về tác động và nguyên
nhân của tình hình đó nhằm tạo cơ sở cho những quyết định s phạm của giáo
viên và nhà trờng cho bản thân học sinh để học sinh học tập ngày một tiến bộ
hơn. Phơng tiện và hình thức quan trọng của đánh giá là kiểm tra. Đổi mới ph-
ơng pháp dạy học đợc chú trọng để đáp ứng những yêu cầu mới của mục tiêu
nên việc kiểm tra, đánh giá phải chuyển biến mạnh theo hớng phát triển trí thông
minh sáng tạo của học sinh, khuyến khích vận dụng linh hoạt các kiến thức kĩ
năng đã học vào những tình huống thực tế. Chừng nào việc kiểm tra, đánh giá
cha thoát khỏi quĩ đạo học tập thụ động thì cha thể phát triển dạy và học tích
cực.
3
Hớng tới yêu cầu kiểm tra đánh giá công bằng, khách quan kết quả học
tập của học sinh, bộ công cụ đánh giá sẽ đợc bổ sung các hình thức đánh giá
khác nh đa thêm dạng câu hỏi, bài tập trắc nghiệm; chú ý hơn tới đánh giá cả
quá trình lĩnh hội tri thức của học sinh, quan tâm tới mức độ hoạt động tích
cực, chủ động của học sinh trong từng tiết học, kể cả ở tiết tiếp thu tri thức mới
lẫn tiết thực hành, thí nghiệm. Điều này đòi hỏi giáo viên bộ môn đầu t nhiều
công sức hơn cũng nh công tâm hơn. Lãnh đạo nhà trờng cần quan tâm và giám
sát hoạt động này.
-Cần quan tâm đến việc đánh giá học sinh qua thiết bị dạy học, làm nh
vậy sẽ dần đa việc sử dụng thiết bị sẽ đợc thờng xuyên liên tục, học sinh sẽ lu ý
hơn khi giáo viên sử dụng thiết bị trong giờ học.
Việc kiểm tra đánh giá phải góp phần quan trọng vào việc đổi mới phơng
pháp dạy học. Cần yêu cầu học sinh không chỉ học thuộc lòng nội dung bài học
là đợc, mà phải biết liên hệ nội dung bài học với thực tiễn cuộc sống, phải biết
vận dụng tri thức, kỹ năng đã đợc trang bị qua bài học và huy động vốn kinh
nghiệm sống của bản thân để giải quyết vấn đề, tình huống trong cuộc sống thực
tế. Việc kiểm tra đánh giá cần thúc đẩy học sinh tham gia hoạt động học tập tích
cực nh thảo luận nhóm, chia sẻ, hợp tác với bạn bè và tự giác học tập.
Cần chú trọng hơn đến kiểm tra thái độ, khả năng vận dụng và thực
hành. Trên cơ sở đó, thúc đẩy học sinh tích cực rèn luyện theo yêu cầu. Cần
kiểm tra đánh giá đợc học sinh trên cả 3 mặt: kiến thức, kỹ năng, thái độ.
Đổi mới kiểm tra đánh giá góp phần thúc đẩy đổi mới phơng pháp dạy
học, ngợc lại đổi mới phơng pháp dạy học góp phần thúc đẩy đổi mới kiểm tra
đánh giá.
4