NHỮNG NGUYÊN tắc và BIỆN PHÁP sử DỤNG PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG dạy học CHUYÊN đề tư TƯỞNG hồ CHÍ MINH

NHỮNG NGUYÊN TẮC VÀ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG PHƯƠNG
PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH


- Những nguyên tắc sử dụng phương pháp thảo luận
nhóm trong dạy học chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu chuyên đề
Chuyên đề này là một chuyên đề lý luận chính trị quan
trọng của chương trình dạy học ở các trung tâm bồi dưỡng
Chính trị. Chuyên đề trang bị cho người học kiến thức quan
trọng trong học tập, làm việc và công tác. Cho nên, để đảm
bảo việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm một cách hiệu
quả thì cần phải bám sát mục tiêu chuyên đề. Mỗi chuyên đề
có những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng về kiến thức,
năng lực của học viên sau khi học xong từng phần nội dung
bài học. Việc dùng phương pháp thảo luận nhóm phải đảm
bảo mục tiêu chung của chuyên đề. Khi hiểu chắc được mục
tiêu của chuyên đề thì mới có thể tổng kết được nội dung,
cách thức tổ chức thảo luận nhóm trên lớp học khác với các
chuyên đề khác như thế nào.
Chuyên đề có mục tiêu giúp học viên:


Giúp người học tiếp cận, hiểu rõ hơn về con người vĩ
đại Hồ Chí Minh; nâng cao năng lực tư duy lý luận và
phương pháp công tác trong thời đại ngày nay.
Tập tính nghiêm túc trong việc nghiên cứu học tập, rèn
luyện tinh thần, trách nhiệm đối với học tập cũng như trong
công tác. Vận dụng sáng tạo những kiến thức hocn được vào
đời sống thực tiễn hàng ngày của mình.

Như vậy, đây là chuyên đề góp phần trang bị cho người
học một cách hệ thống những kiến thức cơ bản, cần thiết của
“Tư tưởng Hồ Chí Minh”. Việc nắm vững nội dung của
chuyên đề “Tư tưởng Hồ Chí Minh” là yếu tố quan trọng để
nghiên cứu nội dung của chuyên đề, qua đó áp dụng nó một
cách linh hoạt trong hoạt động học tập và giải quyết những
vấn đề thực tiễn.
Dựa trên những mục tiêu của chuyên đề này mà giảng có
thể xác định nội dung kiến thức phù hợp để xây dựng một bài
giảng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm hiệu quả. Việc tổ
chức thảo luận nhóm cần phải bảo đảm mục tiêu của chuyên
đề đặt ra, từ đó mới giúp cho người học nắm vững được các
kiến thức, rèn luyện được kỹ năng và thay đổi thái độ học tập.


Đảm bảo mục tiêu chuyên đề là một yêu cầu quan trọng
trong việc sử dụng phương pháp dạy học thảo luận nhóm. Căn
cứ vào mục tiêu của chuyên đề để xác định được các yêu cầu
về kiến thức, kỹ năng mà người học cần đạt được sau khi học
xong.
Từ những mục tiêu của chuyên đề “Tư tưởng Hồ Chí
Minh”, giảng viên xây dựng bài giảng và tổ chức thảo luận
nhóm một cách phù hợp, không vượt quá sức của người học,
giúp họ phát triển được năng lực học tập, nghiên cứu. Mục
tiêu chung của đổi mới phương pháp dạy học là hướng đến
phát triển năng lực cho người học. Vì vậy, phải thực hiện
nguyên tắc đảm bảo mục tiêu chuyên đề khi sử dụng phương
pháp thảo luận nhóm trong dạy học chuyên đề “Tư tưởng Hồ
Chí Minh”, từ đó giúp học viên hình thành các năng lực
chung nhất.

Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu chi phối việc lựa chọn
phạm vi nội dung, kiến thức, xây dựng chiến lược sử dụng
phương pháp thảo luận nhóm một cách hiệu quả.
Ví dụ: Muốn người học rèn luyện, phát huy được khả
năng, tự chủ động trong học tập, tạo sự đoàn kết, phối hợp với


mọi người xung quanh để thể hiện và hoàn thiện khả năng
vốn có của mình thì giảng viên phải dựa vào mục tiêu chuyên
đề, sau đó lựa chọn những nội dụng thảo luận phù hợp có như
vậy mới phát huy hiệu quả được. Đồng thời, quan tâm đến
việc phát triển các năng lực, kỹ năng giải quyết vấn đề trong
thực tiễn hàng ngày là một trong những mục tiêu dạy học
quan trọng và là chủ trương của việc đổi mới phương pháp
dạy học hiện nay. Do đó, sử dụng phương pháp thảo luận
nhóm trong dạy học chuyên đề này, giảng viên cần lưu ý đến
các mục tiêu chung cũng như mục tiêu cụ thể của từng nội
dung để có thể tích cực hóa lĩnh hội kiến thức của học viên.
- Nguyên tắc đảm bảo đúng các giai đoạn, các bước
thảo luận nhóm
Mỗi phương pháp dạy học đều có những trình tự tổ
chức, các bước dạy học khác nhau, nên khi sử dụng các
phương pháp dạy học nào thì phải tuân thủ theo quy trình dạy
học đó. Vì vậy, khi dạy học theo phương pháp thảo luận
nhóm, giảng viên và học viên phải làm theo các tiến trình đã
định sẵn để đạt được hiệu quả tốt nhất trong quá trình dạy
học.


Theo tác giả Nguyễn Thị Hồng cho rằng: "Quy trình ở

đây được hiểu là trình tự các bước được sắp xếp có tổ chức và
có mục đích liên tiếp nhau nhằm thực hiện hoàn chỉnh một
hoạt động cụ thể. Bước là đơn vị hoạt động ứng với một mục
tiêu, và là đơn vị nhỏ nhất cấu thành quy trình". Còn đối với
tác giả Nguyễn Thị Hà, “Quy trình thảo luận nhóm trong quá
trình dạy học là trình tự các bước, các giai đoạn được sắp xếp
có tổ chức và có mục đích liên tiếp nhau theo một chu trình
khép kín nhằm giúp học viên đạt được các mục tiêu học tập”.
Như vậy, quy trình thảo luận là cách tổ chức thảo luận nhóm
theo các giai đoạn, các khâu, các bước trong suốt thời gian từ
khi bắt đầu đến khi kết thúc thảo luận nhóm.
Trong thảo luận nhóm, nhằm để bảo đảm mục tiêu dạy
và học, thì các quy trình đã được sắp xếp một cách logic và
khoa học. Để buổi học thảo luận nhóm đạt hiệu quả, thì người
giảng viên và học viên cần phải làm theo đúng các bước, quy
trình đã được định sẵn trong thảo luận nhóm, gồm có 3 giai
đoạn là xây dựng kế hoạch, tổ chức thảo luận và tổng kết
đánh giá. Ở từng giai đoạn cụ thể, giảng viên và học viên đều
có hoạt động khác nhau. Hiệu quả của giờ học phụ thuộc vào
việc sắp xếp khoa học, đúng quy trình xây dựng. Giảng viên


phải phân công nhiệu vụ cho các học viên trước khi tổ chức
thảo luận nhóm trên lớp. Giảng viên cần nắm chắc những quy
trình thảo luận nhóm, đồng thời hướng dẫn cho học viên thực
hiện các giai đoạn hợp lý, chuẩn bị các phương án trước
những tình huống nảy sinh để buổi học luôn diễn ra thuận lợi
mà không bị động, hình thức.
Đối với việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong
dạy học chuyên đề này, bao gồm các bước thực hiện phương

pháp thảo luận nhóm tổng quát. Từ quy trình dạy học này, có
thể thấy được mối quan hệ giữa người dạy và người học, ở
từng giai đoạn đều có những bước làm việc tương ứng với
giảng viên và học viên. Vì vậy, muốn khai thác thác tốt nội
dung kiến thức chuyên đề và phát huy được thế mạnh của
phương pháp dạy học này, thì khi dạy và học phải bảo đảm
đúng quy trình.
Như vậy, khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
trong dạy học chuyên đề “Tư tưởng Hồ Chí Minh”, người
giảng viên phải làm theo các bước quy trình trong từng giai
đoạn mới đem lại hiệu quả cho giờ thảo luận.


- Nguyên tắc đảm bảo vai trò chủ đạo của người dạy
và chủ động của người học
Mục tiêu là đưa người học trở thành trung tâm của hoạt
động dạy học. Giáo dục hiện nay cần quan tâm, chú trọng
đến cách thức tổ chức và môi trường học tập hiện đại, đảm
bảo người học có thể phản hồi về chuyên đề đã học một cách
tích cực và chủ động hơn. Những phương pháp dạy học hiện
nay đều muốn người được trải nghiệm các hoạt động nhiều
hơn, hướng tới tăng cường sự tham gia của người học vào
khám phá tri thức và xây dựng khả năng đánh giá, xử lý tình
huống trong thực tế cuộc sống.
Để người học là trung tâm của quá trình dạy học không
có nghĩa là người học chủ hướng dẫn thực hiện các bước dạy
học mà ở đây người giảng viên vẫn giữ vị trí, vai trò quan
trọng, là người chủ động hướng dẫn cho học viên cách thức
thực hiện các bước, gợi mở và chịu trách nhiệm điều chỉnh
các hoạt động học tập trong suốt quá trình thảo luận trên lớp.

Đồng thời là người truyền đạt, dẫn dắt, truyền những cảm
hứng cho người học; là người lắng nghe và lựa chọn, đánh giá
những cách thức nào là phù hợp và hiệu quả, giúp học viên dễ


dàng tiếp cận các tri thức, đồng thời rèn luyện các khả năng
học tập tích cực hơn.
Dưới sự dẫn dắt, gợi ý của giảng viên, học viên được tổ
chức thực hiện việc nghiên cứu và khám phá, xử lý các công
việc, nhiệm vụ, học cách làm chủ khả năng hiểu, giải đáp và
bổ sung các kiến thức cho chính bản thân mình. Học viên,
dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo của giảng viên, kết nối với nhau,
chia sẻ và hoàn thiện các phần nội dung kiến thức còn thiếu
sót, dần dần hoàn thiện các phẩm chất, khả năng cho bản thân
mình. Để tổ chức được giờ học thảo luận nhóm, rất cần vị trí
chủ đạo, hướng dẫn và giám sát của giảng viên, trong khi đó
học viên chủ động, tích cực hơn trong tham gia các hoạt động,
trải nghiệm chuyên đề, kết nối và hỗ trợ lẫn nhau trong xử lý
các vấn đề liên quan đến chuyên đề.
- Những biện pháp nhằm phát huy thế mạnh của
phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học chuyên đề Tư
tưởng Hồ Chí Minh
- Chuẩn bị bài giảng sử dụng phương pháp thảo luận
nhóm trong dạy học chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh


Để có một bài giảng chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh
tốt, thì việc thiết kế bài giảng là rất quan trọng, đòi hỏi phải có
sự chuẩn bị kỹ càng, khoa học, nghiêm túc, phải có vốn tri
thức về cuộc sống.Việc chuẩn bị bài giảng sử dụng phương

pháp thảo luận nhóm trong dạy chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí
Minh ở Trung tâm Bòi dưỡng Chính trị không theo khuôn
mẫu, giảng viên là người truyền đạt và học viên là người ngồi
nghe, tiếp nhận kiến thức một cách thụ động mà phải hướng
tới được giảng viên là người hướng dẫn, định hướng còn
người là người phải chủ động nghiên cứu nội dung, tài liệu và
lĩnh hội được kiến thức. Do vậy, trong việc chuẩn bị bài
giảng, giảng viên phải cần chú trọng đưa thêm tình huống
thực tiễn vào, từ đó đề xuất vấn đề học tập và dẫn dắt người
học vào nội dung bài giảng. Việc thiết kế bài giảng phải đảm
bảo các yếu tố như:
Xác định nội dung yêu cầu của bài học, đây là điều hết
sức quan trọng, nếu như không hiểu được sẽ dẫn đến hiểu sai
nội dung yêu cầu, mơ hồ, dạy học sẽ kém hiệu quả.
Mục tiêu của quá trình dạy học là kết quả mà học viên đạt
được sau khi học xong bài học đó, là cơ sở để giảng viên có
cách dạy học sao cho phù hợp nhất. Còn mục tiêu bài học


chính là sự tiếp thu về kiến thức của học viên sau mỗi bài học.
Học viên hiểu được mục tiêu, nội dung bài học sẽ giúp họ chủ
động, tự giác hơn trong việc nghiên cứu và có kế hoạch học
tập tốt hơn cho bản thân họ. Mục tiêu bài học phải đảm bảo
tính chính xác, nội dung phải đảm bảo được chuẩn kiến thức,
kỹ năng, thái độ, bên cạnh đó, còn là cơ sở để xây dựng cấu
trúc bài giảng. Một bài giảng thường được cấu trúc gồm 3
phần.
Phần mở đầu
Giảng viênđặt các câu hỏi gợi mở, các tình huống trong
thực tiễn đời sống … để làm cho người học phải tự tư duy,

sáng tạo, từ đó tạo nên sự hứng thú tập trung vàogiải quyết
các nội dung được đặt ra.
Ví dụ: Bài 10“ Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết”
[ 44;373]
Phần mở đầu có thể đặt vấn đề như sau : Thế nào là đại
đoàn kết toàn dân?Vì sao đại đoàn kết toàn dân phải trên tinh
thần khoan thứ, độ lượng, tin vào nhân dân? Vì sao phải đoàn
kết quốc tế?


Bên cạnh đó, tại phần này, cũng có thể cho các học viên xem
một đoạn Clip về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta về đại
đoàn kết. Đồng thời đặt câu hỏi: Các bạn có suy nghĩ gì về
truyền thống tốt đẹp này? Vì sao đoàn kết phải dựa trên cơ sở
thống nhất mục tiêu, lợi ích?
Nội dung chính bài học
Nội dung là phần quan trọng nhất của bài học, nó chứa
đựng mục tiêu bài học và những kiến thức mà viên cần nhận
thức được. Vì vậy, bài học phải có nội dung chuẩn xác, rõ
ràng, trọng tâm và phải có liên hệ với thực tiễn. Để truyền đạt
tốt nội dung bài học thì người dạy phài nắm vững kiến thức,
đồng thời biết linh hoạt vận dụng vốn kiến thức đó vào bài
giảng của mình. Đây là phần chính để học viên tập trung giải
quyết vấn đề được đặt ra.
Nội dung bài học phải gắn với thực tiễn cuộc sống của
học viên, giảng viên phải đưa ra câu hỏi gần gũi, sátvới tình
hình thực tế trong đời sống, đặt biệt là các vấn đề mà học viên
thường quan tâm và các vấn đề bức xúc trong xã hội cần được
giải quyết để minh họa cho bài giảng. Đồng thời, khuyến

khích học viên tự liên hệ bản thân, liên hệ thực tế cuộc sống,
để phân tích, đánh giá, nhận xét các vấn đề đó.
Ví dụ: Bài 12:“ Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công
tác cán bộ”

[44; 430]

* Dạy học đơn vị kiến thức 1
Ta có thể đưa ra quan điểm như sau: Lúc sinh thời, Bác
Hồ kính yêu của chúng ta luôn chú trọng đến công tác bồi
dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, nâng cao năng lực công
tác cho cán bộ, đảng viên. Anh(chị) có suy nghĩ gì về câu nói
trên?
Từ quan điểm trên ta có nhận xét “Cán bộ là cái gốc của
mọi công việc”; “Có cán bộ tốt thì việc gì cũng xong”. Chính
vì vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ là việc hết sức
quan trọng, bên cạnh đó, phải chú trọng đến công tác sử dụng
hiệu cán bộ.
Qua ví dụ trên ta đưa ra kết luận sau:
Để được như vậy “phải biết rõ cán bộ”, “phải cất nhắc
cán bộ cho đúng”; “phải khéo dùng cán bộ”; “phải giúp cán
bộ cho đúng”; “phải giữ gìn cán bộ”, v.v


* Dạy học đơn vị kiến thức 2
Giảng viên có thể đặt câu hỏi như: Để lựa chọn cán bộ
đúng thì cần căn cứ vào các yêu cầu gì? Cho ví dụ cụ thể?
Tổng kết bài học: là phần hệ thống, củng cố lại nội dung
bài học, rút ra ý nghĩa, bài học kinh nghiệm hoặc có thể cho

bài tập để kiểm tra sự hiểu bài của học viên. Từ đó, giảng viên
có cơ sở đánh giá hiệu quả của việc sử dụng phương pháp
thảo luận nhóm để có cách điều chỉnh sao cho phù hợp.
Tiếp đến là lựa chọn kiến thức để sử dụng phương pháp
thảo luận nhóm. Việc lựa chọn kiến thức rất quan trọng, giảng
viên cần phân loại kiến thức (trọng tâm và không trọng tâm),
khi thiết kế bài giảng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
trong dạy học chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh, giảng viên
cần lựa chọn kiến thức để giúp học sinh hiểu và nắm được
kiến thức một cách tốt hơn.
Bên cạnh đó, kết hợp giữa phương pháp dạy thảo luận
nhóm với các phương pháp dạy học khác và sự đa dạng các
hình thức dạy học sẽ góp phần cho sự thành công của bài
giảng. Để việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong
dạy học chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh, ta có thể kết hợp


với các phương pháp dạy học khác như nêu vấn đề, thuyết
trình, v.v…
Ví dụ: Bài 11:“Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của
dân, do dân, vì dân” [ 44; 397].
Bài này có nhiều nội dung quan trọng, yêu cầu học viên
cần phải nắm vững nội dung, kiến thức, vì vậy ta có thể kết
hợp phương pháp thảo luận nhóm với phương pháp động não,
phương pháp giảng giải … và kết hợp với nhiều hình thức dạy
học
Để dạy đơn vị kiến thức 2: Các yêu cầu của việc lựa chọn
cán bộ.
Đặt vấn đề. Để đảm bảo lựa chọn đúng cán bộ, thì cần
những yêu cầu cơ bản nào?

Giảng viên có thể trình bày một số gợi ý để học viên trả
lời. Sau đó chia lớp làm 3 nhóm trả lời những câu hỏi sau:
Thế nào là trung thành và hăng hái trong công việc, trong
đấu tranh? Như thế nào thì được gọi là liên hệ mật thiết với
nhân dân? Thế nào là người giữ đúng kỷ cương, kỷ luật, cho
ví dụ minh họa?


Tiếp theo là soạn giáo án sử dụng phương pháp thảo luận
nhóm.
Sau khi nắm được yêu cầu nội dung bài học cũng như
phương pháp, hình thức dạy học phù hợp thì giảng viên bắt
đầu soạn giáo án bài giảng. Có giáo án bài giảng giúp giảng
viên tự tin hơn trong hoạt động dạy học. Một giáo án thường
được thực hiện theo những bước :
Bước 1: Ổn định lớp (…phút )
Bước 2: Nhắc lại kiến thức hoặc đặt một vài câu hỏi bài
cũ và giới thiệu bài mới (… phút)
Bước 3: dạy học bài mới (…phút). Đây là nội dung chính
của quá trình dạy học thể hiện hoạt động giữa thầy và trò, xác
định được phương pháp, phương tiện và thời gian cho các
hoạt động. Ta có thể tham khảo mẫu thiết kế thực nghiệm
sau :
Hoạt động giảng

Phương pháp,
Nội dung dạy học
phương tiện

viên và học viên

Bước 4: Củng cố, ôn tập kiến thức (…phút). Đây là bước
hệ thống lại kiến thức đã học. Giảng viên có thể đặt một số
câu hỏi để kiểm tra việc lĩnh hội kiến thức hiểu biết của học
viên.
Bước 5: Nhắc nhở, hướng dẫn người học tự học tập ở nhà
(...phút). Trước khi kết thúc buổi học, giảng viên nhận xét tình
hình học tập của lớp, sau đó giảng viên hướng dẫn tự học ở
nhà tìm và nghiên cứu tài liệu có liên quan bài mới, xem trước
bài mới, trả lời câu hỏi trong sách giáo trình.
- Tổ chức dạy học sử dụng phương pháp thảo luận
nhóm trong dạy học chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Kỹ thuật chia nhóm thảo luận
Dựa vào từng nội dung bài học, người học, phạm vi
nghiên cứu và điều kiện phương tiện lớp học để chia nhóm
làm việc. Có thể chia nhóm như sau:


Có thể cho các học viên ngồi cùng bàn tạo thành một
nhóm bàn bạc nội dung với thời gian ngắn, hoặc phối hợp
nhóm giữa các dãy bàn gần nhau lại thành nhóm lớn hơn từ 46 người.
Nhóm “luân phiên”: phân chia vấn đề thảo luận trong bài
học bằng số học viên, sau đó theo thứ tự của nhóm để thảo
luận tương ứng với thứ tự của vấn đề, tiếp đến giảng viên để
cả lớp thảo luận chung và tổng kết lại các vấn đề đã cho.
Nhóm “bể cá”: chỉ có một nhóm thảo luận, nhóm còn lại
thì quan sát và lắng nghe sau đó phản hồi.
Một số nghiên cứu khoa học đã nhận định, môi trường
học tập ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm hành vi và thái độ

học tập của người học. Vì vậy, khi thảo luận giảng viên cần
quan tâm, làm sao cho không khí học tập luôn thoải mái,
không quá căng thẳng hoặc quá áp lực, bằng cách cho làm cho
người học tự do trao đổi, lắng nghe ý kiến của nhau.
Ngày nay, trong mọi công việc đòi hỏi con người phải có
khả năng tranh luận hoặc tự xử lý, giải quyết các vấn đề đang
diễn ra hàng ngày, trong những điều kiện môi trường không


giống nhau, chính vì thế phải giúp cho người học có những kỹ
năng cần thiết, phù hợp để hòa nhập với tập.
Ví dụ: Bài 11:“Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của
dân, do dân, vì dân” [ 44; 397]
Để dạy đơn vị kiến thức thứ nhất: nhà nước của dân, do
dân, vì dân.
Ta có thể đặt câu hỏi một số vấn đề sau:Quan niệm của
Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân?Bản chất
Nhà nước của dân, do dân, vì dân ? Liên hệ thực tiễn nhà
nước vì dân?
Để phát huy được tính chủ động, tích cực nghiên cứu nôi
dung bài học thì cần phải lựa chọn các vấn đề phù hợp với nội
dung bài học, với trình độ nhận thức của người học.
- Sử dụng kết hợp giữa phương pháp thảo luận nhóm và
các phương pháp dạy học tích cực khác
Kết hợp với phương pháp nêu vấn đề:
Phương pháp nêu vấn đề là giảng viên nêu ra một hoặc
một vài vấn đề để người học tự xử lý, đặt người học vào tình
huống đó, giảng viên chỉ hướng dẫn, giúp đỡ, hỗ trợ cho học

viên cách xử lý vấn đề nhằm rút ra các kết luận liên quan đến
bài học.
Tổ chức thảo luận nhóm trong quá trình xử lý vấn đề
làm cho nhận thức của học viên tốt hơn, phát huy tinh thần
tích cực làm việc của tập thể để tìm ra cách giải quyết vấn đề
đưa ra được tốt nhất. Trên cơ sở tiếp cận được nhiều mặt giúp
học viên giải quyết vấn đề hợp lý hơn, từ đó, người học sẽ
hiểu và nắm vững kiến thức bài học hơn. Việc kết hợp sử
dụng giữa phương pháp thảo luận nhóm với phương pháp nêu
vấn đề được thực hiện như sau:
Bước 1: Lựa chọn tình huống có vấn đề để đưa ra. Trong
đó phải chứa đựng mâu thuẫn thì mới có vấn đề cần giải
quyết, từ đó mới làm cho người học phải suy nghĩ, động não.
Phải có tính thực tiễn, hấp dẫn và lôi cuốn được học viên
nhưng phải liên quan, gần sát với nội dung, mục tiêu bài học
đặt ra. Tình huống đưa ra phải phù hợp với học viên, vì kết
quả giải quyết vấn đề tùy thuộc vào khả năng của người học.
Giảng viên có thể linh hoạt lựa chọn những vấn đề như về
kinh tế- chính trị, văn hóa- xã hội,… gắn với mục tiêu bài học
để giải quyết.


Bước 2: Tiến hành tổ chức thảo luận nhóm. Hướng dẫn
để các nhóm giải quyết vấn đề được đưa ra. Lúc này, mỗi học
viên dùng vốn kiến thức, kinh nghiệm của mình để xử lý mâu
thuẫn trong vấn đề đưa ra. Để học viên xử lý, làm rõ vấn đề
theo nhóm, qua đó, người học phải tự nghiên cứu và hoàn
chỉnh kiến thức của bài học, đồng thời nhờ việc nghiên cứu và
giải quyết vấn đề mà người học có thể ghi nhớ kiến thức một
cách tốt hơn.

Bước 3: Tiến hành tổng kết bài học. Học viên tiến hành
báo cáo kết quả thảo luận của nhóm mình, giảng viên bắt đầu
tóm tắt lại các nội dung chính, bổ sung thêm những thiếu sót
đẻ hoàn chỉnh nội dung bài học cho học viên.
Ví dụ: Ví dụ: Bài 10:“Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn
kết” [44; 373].
Giảng viên có thể đặt câu hỏi như: Thời gian gần đây, một
số kẻ xấu đã và đang lợi dụng vấn đề đại đoàn kết dân tộc để
chống phá nước ta, theo anh (chị) thì chúng ta cần làm gì để
giữ gìn và phát truyền thống tốt đẹp đại đoàn kết của ông cha
ta?


Để giải quyết vấn đề trên. Ta có thể chia lớp thành ba
nhóm cùng nhau thảo luận, nêu vấn đề, sau đó tổng kết, kết
luận lại vấn đề đã nêu.
Như vậy, nếu trong quá trình dạy học nêu vấn đề tốt, hợp
lý thì sẽ phát huy hiệu quả của phương pháp thảo luận nhóm,
tạo sự tích cực, chủ động của các thành viên trong nhóm.
Kết hợp với phương pháp thuyết trình:
Mỗi phương pháp dạy học có vai trò và điểm mạnh, yếu
riêng, không có phương pháp dạy học nào là toàn diện để thực
hiện tốt các yêu cầu của dạy học. Chính vì vậy, cần có sự kết
hợp giữa các phương pháp dạy học lại với nhau một cách linh
hoạt, khoa học. Trong thời gian qua, như chúng ta đã biết, vai
trò của phương pháp thuyết trình trong dạy học các môn lý
luận chính trị là hết sức quan trọng, cần kết hợp thảo luận
nhóm với các phương pháp dạy học khác như phương pháp
thuyết trình tích cực.
Thuyết trình là phương pháp dạy học bằng lời nói để

trình bày nội dung bài học, hoặc tổng kết những tri thức mà
học viên đã tiếp thu được một cách có hệ thống. Kết hợp thảo
luận nhóm với thuyết trình giúp học viên học tập hiệu quả.


Kết hợp thảo luận nhóm với thuyết trình còn phát huy
những ưu điểm của cả hai phương pháp dạy học này, bổ sung
và hỗ trợ nhau trong việc giúp hoạt động học tập diễn ra một
cách chủ động hơn, học viên học tập, học hỏi lẫn nhau, hạn
chế lối truyền thụ kiến thức thụ động, một chiều.
Ví dụ: Bài 10:“Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết”
[ 44;373].
Trả lời câu hỏi: thế nào đại đoàn kết dân tộc?
Giảng viên phải giúp học viên hiểu được: quan điểm,
nguyên tắc và biện pháp thực hiện đại đoàn kết theo “ tư
tưởng Hồ Chí Minh” trong sự nghiệp đổi mới ?
Qua phương pháp thuyết trình sẽ giúp học viên nắm
được kiến thức cần thiết, giúp họ định hướng được khi đọc tài
liệu.
Kết hợp với phương pháp dạy học bằng xử lý tình
huống:
Phương pháp dạy học bằng tình huống là đưa ra các tình
huống có thật hoặc không có thật, chứa đựng nội dung bài học
để học viên có cơ hội trải nghiệm, có điều kiện đưa ra các ý


kiến cá nhân của mình. Kết hợp giữa hai phương pháp này
giúp người học có được nhận thức tích cực hơn trong hoạt
động, tăng khả năng hợp tác, xử lý tình huống, ghi nhớ kiến
thức của chuyên đề hơn.

Khi lựa chọn tình huống cần phải quan tâm đến vấn đề
sau: Nội dung có tính thực tiễn cao, logic. Tổ chức dạy học
theo sự kết hợp giữa thảo luận nhóm với phương pháp dạy
học bằng tình huống, gồm các bước như:
Bước 1: Xác định mục tiêu của buổi học, nội dung kiến
thức cần truyền đạt điều đó có ý nghĩa, học viên sẽ tiếp thu
được những gì sau buổi lên lớp. Và quan trọng hơn là tại buổi
học đầu tiên của môn học, giảng viên cần nói rõ cho học viên
biết sẽ sử dụng và yêu cầu học viên nghiêm túc nghiên cứu
những tình huống nào, thuộc bài, chương nào hoặc chủ đề nào
của chuyên đề để học viên có thể chuẩn bị trước.
Bước 2: Lựa chọn tình huống. Giảng viên có thể đưa ra
các tình huống phù hợp với mục tiêu của mình tùy vào từng
nội dung, kiến thức bài học mà mình muốn học viên tiếp thu.
Tình huống này có thể có sẵn hoặc là do giảng viên tự xây


dựng, quan trọng là phải sát với nội dung và có tính thực tế
cao, phù hợp với người học.
Bước 3: Gợi ý các hướng giải quyết. Sau khi cho tình
huống, giảng viên cần hướng dẫn, cung cấp thông tin, gợi ý
liên quan đến tình huống, giải thích cụ thể tình huống đó để
học viên nắm hiểu rõ các vấn đề cần giải quyết và xác định
được nhiệm vụ cụ thể của mình khi tham gia vào tình huống
đó.
Bước 4: Xây dựng các câu hỏi thảo luận. Câu hỏi đưa ra
cho học viên phải được chuẩn bị cẩn thận nhưng tránh đi vào
kết luận chính. Nó chỉ giúp học viên đi vào nội dung chính về
tình huống đề cập đến, hướng dẫn học viên tham gia vào tình
huống và ngay cả khi học viên không có một sự chuẩn bị nào

cũng có thể tham gia thảo luận được.
Bước 5: Phân công các nhóm giải quyết tình huống,
khoảng 6 – 8 học viên/nhóm. Các nhóm được phân công lập
danh sách và công khai nhóm trước lớp.
Bước 6: Báo cáo tình huống. Việc lựa chọn nhóm thảo
luận, trình bày báo cáo nhóm, trả lời thảo luận cũng phải