tăng cường quản lý nhà nước trong công tác bảo vệ môi trường lưu vực sông nhuệ sông đáy

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan lu n v n này đ
ngu n th c t đã đ

c th c hi n d a trên các s li u đ

c thu th p t ng

c công b , đ ng t i trên các t p chí, sách, báo chuyên ngành. Các

k t qu nêu trong lu n v n là trung th c, không sao chép b t k m t lu n v n hay m t
đ tài nghiên c u nào khác đã th c hi n tr

c đó.

Tôi xin cam đoan, m i s giúp đ cho vi c th c hi n lu n v n này đã đ
các thông tin trích d n trong lu n v n đã đ

c c m n và

c ghi rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày

tháng

H c viên

H Th Trang

i

n m 2016


L IC M
Lu n v n này đ

N

c hoàn thành t i Khoa Kinh t và Qu n lý, Tr

ng

i h c Th y l i

Tác gi xin g i l i c m n chân thành nh t t i th y giáo – PGS.TSKH Nguy n Trung
D ng, th y là ng

i đã truy n đ t nh ng ki n th c và kinh nghi m quý báu trong su t

quá trình h c t p t i tr

ng, đ ng th i là ng

i đã t n tình h

ng d n tác gi trong quá

trình th c hi n lu n v n.
Tác gi c ng xin bày t lòng bi t n chân thành t i các th y, cô giáo trong Khoa Kinh

t và Qu n lý đã t n tình giúp đ , gi ng d y ki n th c chuyên môn và kinh nghi m
trong su t quá trình h c t p t i tr

ng.

Cu i cùng xin g i l i c m n đ n gia đình, b n bè, đ ng nghi p đã đ ng viên và t o
đi u ki n thu n l i trong quá trình h c t p và th c hi n lu n v n c a tác gi .
Do th i gian và kinh nghi m còn h n ch nên lu n v n không tránh kh i nh ng thi u
sót. Vì v y r t mong nh n đ
lu n v n đ

c s đóng góp ý ki n c a các Th y, Cô và các b n đ

c hoàn thi n h n.
HàN i, ngày

tháng
Tác gi

H Th Trang

ii

n m 2016


M CL C

DANH M C HÌNH V .................................................................................................vi
DANH M C B NG BI U .......................................................................................... vii

DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T .................................................................. viii
PH N M

U ...........................................................................................................ix

CH

NG 1. T NG QUAN QU N LÝ NHÀ N

TR

NG L U V C SÔNG ....................................................................................... 1

1.1.

C V

B O V

MÔI

M t s khái ni m .............................................................................................. 1

1.1.1. Khái ni m v môi tr

ng ............................................................................... 1

1.1.2. Khái ni m v Ho t đ ng B o v môi tr

ng ................................................. 2

1.1.3. Khái ni m v l u v c sông ............................................................................ 3
1.1.4. M t s khái ni m khác ................................................................................... 3
1.2.

Qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

1.2.1.Nguyên t c b o v môi tr

ng l u v c sông..................................... 4

ng ........................................................................ 4

1.2.2. N i dung qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

1.2.3. Th c tr ng qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

ng l u v c sông ................... 4
ng c a m t s qu c gia trên

th gi i và Vi t Nam. ............................................................................................... 5
1.2.4. Nh ng nhân t
tr

nh h

ng đ n công tác qu n lý nhà n

c v b o v môi

ng l u v c sông ............................................................................................... 12

1.2.5. Nh ng công trình nghiên c u có liên quan. ................................................. 14
K t lu n ch

ng I: ..................................................................................................... 15

NG2. TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ NHÀ N

CH

MÔI TR
2.1.

CV B OV

NG L U V C SÔNG NHU - SÔNG ÁY ....................................... 16
c đi m đ a bàn nghiên c u ............................................................................. 16

2.2. Gi i thi u chung v U ban B o v môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông

áy

.................................................................................................................................... 22
2.2.1. Quá trình hình thành..................................................................................... 22
2.2.2. Nhi m v và quy n h n .............................................................................. 22
2.2.3. T ch c b máy ............................................................................................ 23

iii


2.2.4. Ch c n ng qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

ng l u v c sông Nhu -

sông áy................................................................................................................. 24
2.3. Tình hình ô nhi m môi tr

ng trên l u v c sông Nhu - sông áy .................. 25

2.3.1. Tình hình ô nhi m môi tr

ng n

c ............................................................ 25

2.3.2. Tình hình ô nhi m do ch t th i r n. ............................................................. 34
2.4. Th c tr ng công tác qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

ng trên l u v csông

Nhu - sông áy n m 2015 ....................................................................................... 45
2.4.1. T ch c b máy qu n lý nhà n

c ............................................................... 45

2.4.2. Tình hình ban hành các v n b n, chính sách................................................ 45
2.4.3. Tình hình tri n khai các d án, nhi m v b o v môi tr

ng ...................... 49

2.4.4. Tình hình công tác thanh tra, ki m tra, ki m soát ô nhi m, c p phép và x
lý vi ph m v b o v môi tr

ng ........................................................................... 52

2.4.5. Tình hình x lý các c s gây ô nhi m môi tr

ng nghiêm tr ng .............. 56

2.4.6. Tình hình tri n khai công tác tuyên truy n, nâng cao nh n th c ng
v b o v môi tr

ng t i các đ a ph

ng. .............................................................. 58

2.4.7. Tình hình phân b kinh phí s nghi p môi tr

2.5.

i dân

ánh giá chung v công tác qu n lý nhà n

ng cho các đ a ph

c v b o v môi tr

ng ...... 59
ng l u v c

sông Nhu - sông áy................................................................................................ 60
2.5.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ............................................................................... 60

2.5.2. Nh ng m t t n t i và nguyên nhân .............................................................. 66
K t lu n ch
CH

ng 2: ..................................................................................................... 70

NG 3.GI I PHÁP T NG C

V B O V MÔI TR

NG CÔNG TÁC QU N LÝ NHÀ N

C

NG L U V C SÔNG NHU - SÔNG ÁY ................ 72

3.1. Hoàn thi n v b máy qu n lý nhà n

c ............................................................ 72

3.2. Hoàn thi n v th ch , chính sách ..................................................................... 72
3.2.1. B Tài nguyên và Môi tr

ng ...................................................................... 72

3.2.2. Thành ph Hà N i ........................................................................................ 72
3.2.3. T nh Hà Nam ................................................................................................ 73
3.2.4.T nh Ninh Bình ............................................................................................. 73
3.2.5. T nh Nam

nh ............................................................................................ 74

3.2.6. T nh Hòa Bình .............................................................................................. 74
iv


3.3. X lý, ng n ch n các ngu n gây ô nhi m n
3.3.1. B Tài nguyên và Môi tr

c l u v c sông Nhu - sông áy74

ng ...................................................................... 74

3.3.2. Thành ph Hà N i ........................................................................................ 75
3.3.3. T nh Hà Nam ................................................................................................ 75
3.3.4. T nh Ninh Bình ............................................................................................ 76
3.4. T ng c

ng công tác thanh tra, ki m tra ............................................................ 76

3.4.1. B Tài nguyên và Môi tr

ng ...................................................................... 76

3.4.2. T nh Hà Nam ................................................................................................ 76
3.4.3. T nh Nam
3.5. T ng c

nh ........................................................................................... 77

ng giám sát ch t l

3.5.1. B Tài nguyên và Môi tr

ng n

c m t l u v c sông Nhu - sông áy ...... 77

ng ..................................................................... 77

3.5.2. T nh Hòa Bình .............................................................................................. 78
3.5.3. Thành ph Hà N i ........................................................................................ 78

3.5.4. T nh Hà Nam ................................................................................................ 78
3.5.5. T nh Nam
3.6.

nh ............................................................................................ 79

y m nh v n hành h th ng thông tin c s d li u qu n lý các ngu n th i

trên l u v c sông Nhu - sông áy ........................................................................... 79
3.7. T ng c
môi tr

ng công tác truy n thông, nâng cao nh n th c c ng đ ng v b o v

ng l u v c sông Nhu - sông áy ...............................................................79

3.7.1. B Tài nguyên và Môi tr

ng ...................................................................... 79

3.7.2. T nh Hòa Bình .............................................................................................. 80
3.7.3. Thành ph Hà N i ........................................................................................ 80
3.7.4. T nh Hà Nam ................................................................................................ 80
3.7.5. T nh Nam
K t lu n ch

nh ............................................................................................ 81

ng 3: ..................................................................................................... 81

K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................................................... 82
1. K t lu n .............................................................................................................. 82
2. Ki n ngh ............................................................................................................ 82
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ................................................................... 86

v


DANH M C HÌNH V
Hình 2.1: B n đô l u v c sông Nhu - sông áy ......................................................... 21
Hình 2.2: Giá tr DO d c sông Nhu ............................................................................. 26
Hình 2.3: Giá tr TSS trên sông Nhu ........................................................................... 26
Hình 2.4: Giá tr BOD 5 d c sông Nhu ......................................................................... 27
Hình 2.5: Giá tr COD d c sông Nhu .......................................................................... 27
Hình 2.6: Giá tr s t d c sông Nhu .............................................................................. 28
Hình 2.7: Giá tr N-NH 4 + d c sông Nhu ...................................................................... 28
Hình 2.8: Giá tr N-NO 2 - d c sông Nhu ...................................................................... 29
Hình 2.9. Giá tr WQI trên sông Nhu tháng 7/2015 .................................................... 29
Hình 2.10:Giá tr DO t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015.................... 30
Hình 2.11: Giá tr TSS t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 ................. 30
Hình 2.12: Giá tr COD t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 ................ 31
Hình 2.13: Giá tr BOD 5 t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 .............. 31
Hình 2.14: Giá tr Fe t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 .................... 32
Hình 2.15: Giá tr N-NH 4 + t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 ........... 33
Hình 2.16: Giá tr N-NO 2 -t i các đi m quan tr c d c sông áy tháng 7/2015 ............. 33
Hình 2.17: Giá tr WQI d c sông áy tháng 7/2015.................................................... 34

vi

DANH M C B NG BI U
B ng 2.1.

c tr ng hình thái các sông thu c LVSN ................................................ 17

B ng 2.2 : Phát sinh, thu gom ch t th i r n sinh ho t TP Hà N i ................................. 35
B ng 2.3 : Phát sinh, thu gom và xi rinh ho t trên đ a bàn t nh Hà Nam...................... 37
B ng 2.4 : Phát sinh, thu gom và x lý ch t th i sinh ho t t nh Nam

nh .................. 39

B ng 2.5: Tình hìnhphát sinh ch t th i sinh ho t trên đ a bàn t nh Ninh Bình ............. 41
B ng 2.6: Tình hìnhphát sinh ch t th i sinh ho t trên đ a bàn t nh Hòa Bình .............. 42
B ng 2.7: Tình hình qu n lý CTRSH trên đ a bàn LVS Nhu - áy ............................ 44
B ng 2.8: Tình hình x lý c s ô nhi m môi tr
64/2003/Q -TTg c a Th t

ng nghiêm tr ng theo Quy t đ nh s

ng Chính ph ................................................................. 62

B ng 2.9: Các c s gây ô nhi m môi tr

ng nghiêm tr ng m i phát sinh ................. 63

vii


DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T

Ký hi u vi t t t

Ngh a đ y đ

BOD

Nhu c u oxy sinh hóa

BOD 5

BOD sau 5 ngày

BTNMT

B Tài nguyên và Môi tr

BVMT

B o v môi tr

COD

Nhu c u oxy hóa h c

CTRSH

Ch t th i r n sinh ho t

CNH

Công nghi p hóa

H H

Hi n đ i hóa

KCN, CCN

Khu công nghi p, C m công nghi p

LVSN

L u v c sông Nhu - sông áy

ng

ng

TM

ánh giá tác đ ng môi tr

GDP

T ng s n ph m qu c n i

KCN

Khu công nghi p

LVS

L u v c sông

ODA

H tr phát tri n chính th c

QCVN

Quy chu n k thu t qu c gia

Q -TTg

Quy t đ nh – Th t

TCMT

T ng c c Môi tr

TCVN

Tiêu chu n qu c gia

TNMT

Tài nguyên và môi tr

TP

Thành ph

UBND
WQI
QCVN

ng

ng

y ban nhân dân
Ch s ch t l ng n c
Quy chu n Vi t nam

viii

ng

ng


PH N M
1. Tính c p thi t c a

U

tài

L u v c sông Nhu - sông áy có vai trò quan tr ng trong s phát tri n kinh t c a đ t
n

c nói chung và khu v c đ ng b ng sông H ng nói riêng. L u v c có di n tích

7.665 km2, chi m 10% di n tích toàn l u v c sông H ng, thu c đ a ph n c a 5 t nh,
thành ph : Hòa Bình, Hà N i, Hà Nam, Nam

nh và Ninh Bình. Theo s li u th ng

kê đ n tháng 12 n m 2010, t ng dân s các t nh, thành ph n m trong l u v c sông
x p x 8,2 tri u ng

i, m t đ dân s trung bình kho ng 1115 ng

l n so v i bình quân c n

c (263 ng

i/km2). S ng

i s ng và làm vi c trong thành

th đã t ng lên đáng k trong nh ng n m g n đây, đ c bi t là
N i, d n đ n nhu c u s d ng và tiêu th tài nguyên, n ng l
hành, l

ng ch t th i phát sinh (khí th i, ch t th i r n, n

L u v c sông Nhu - sông
tr ng

n

c ta. Ngu n n

i/km2, cao g p 4,24

khu v c thành ph Hà
ng t ng cao và song

c th i) c ng t ng cao.

áy là m t trong 3 l u v c sông đang b ô nhi m nghiêm
c ô nhi m, theo T ng c c Môi tr

ng, là do các ho t đ ng

phát tri n kinh t xã h i c a các đô th , làng ngh , công nghi p, d ch v . Có h n 700
ngu n th i công nghi p, làng ngh , b nh vi n, sinh ho t th i vào sông Nhu - áy, h u
h t không qua x lý, gây ô nhi m nghiêm tr ng. T i các con sông trong n i thành Hà
N i, các thông s đo đ

cđ uv

t nhi u l n tiêu chu n cho phép đ i v i n

(QCVN:08-2008/BTNMT), th m chí còn v

cm t

t c tiêu chu n cho phép đ i v i n

c

th i sinh ho t (QCVN:14-2008/BTNMT). K t qu đ t quan tr c cu i n m 2009 c a
B Tài nguyên và Môi tr
l n, BOD 5 v

ng cho th y, giá tr DO r t th p, giá tr COD v

t 33 - 34

t 39 l n so v i QCVN t i m t s đi m, giá tr Coliform đ u l n h n

100.000 MPN/100ml, đ c bi t t i C ng Th n giá tr đo đ

c là 2.200.000MPN/100ml

v

t quy chu n t i 293,3 l n. Do đó, b o v môi tr

tr

ng xanh s ch cho các con sông n i đô Hà N i có ý ngh a r t to l n, góp ph n th c

hi n nhi m v quy ho ch b o v môi tr

ng và khôi ph c l i hi n tr ng môi

ng l u v c sông Nhu - sông áy. Bên c nh đó,

s phát tri n dân sinh kinh t , các khu đô th , khu công nghi p ti p t c đ
c ng không ng ng gây áp l c lên môi tr
và h u hi u đ b o v tài nguyên và môi tr

c hình thành

ng l u v c. òi h i ph i có gi i pháp t ng th
ng l u v c sông Nhu - sông áy.

ix


Nhi u n m qua, vi c b o v môi tr
t i s phát tri n b n v ng đ
l

ng môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông

c c i thi n, tình tr ng x th i vào l u v c

m c báo đ ng. Nguyên nhân chính là thi u m t c ch đi u ph i gi a

các ngành, các đ a ph

ng trong công tác qu n lý nhà n

trên toàn l u v c, ti n t i xây d ng m t quy ho ch môi tr

tiêu môi tr

c v môi tr

ng t ng th

ng nh m xác l p các m c

ng, đ xu t các bi n pháp b o v , c i thi n và phát tri n b n v ng tài

nguyên môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông áy.

gi i quy t nh ng v
qu n lý nhà n
b o v môi tr

ng m c, t n t i trên, tác gi l a ch n đ tài “T ng c

c trong công tác b o v môi tr

tài đ

áy”.

ng

c các ngành và các c p quan tâm. M c dù v y, ch t

ng trên l u v c v n ch a đ

sông v n đang

áy nh m h

ng l u v c sông Nhu - sông

c th c hi n nh m đánh giá th c tr ng công tác qu n lý nhà n
ng l u v c sông Nhu - sông

áy c a Trung

c v b o v môi tr

cv

ng và 05 t nh/thành

ph thu c l u v c, trên c s đó đ xu t nh ng gi i pháp kh thi đ t ng c
tác qu n lý nhà n

ng

ng công

ng l u v c sông.

2. M c tiêu nghiên c u
tài đ

c

c th c hi n nh m đ xu t nh ng gi i pháp kh thivà tr ng tâm nh m t ng

ng công tác qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u

it

tài nghiên c u các lý lu n và ho t đ ng th c ti n liên quan

ng nghiên c u:

đ n công tác qu n lý nhà n
nh ng nhân t
it

nh h

c v b o v môi tr

ng đ n hi u qu , ch t l

ng kh o sát: U ban b o v môi tr

c c B o v môi tr
c c B o v môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông áy.

ng l u v c sông Nhu - sông áy và
ng c a công tác này.

ng l u v c sông Nhu - sông áy, các Chi

ng 05 t nh/thành ph thu c l u v c sông Nhu - sông
ng l u v c sông Nhu - sông áy, T ng c c Môi tr

áy; Chi

ng.

b. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi v n i dung: Nghiên c u tình qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

ng l u v c

sông Nhu - sông áy và đ a ra các gi i nh m nâng cao hi u qu trong công tác qu n lý
x


nhà n

c v b o v môi tr

- Ph m vi v không gian:
v môi tr
môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông áy.
tài d ki n nghiên c u tình hình qu n lý nhà n

cv b o

ng l u v c sông Nhu - sông áy giai đo n 2011 - 2015 t i U ban b o v
ng l u v c sông Nhu - sông

áy, các Chi c c B o v môi tr

t nh/thành ph thu c l u v c sông Nhu - sông
v c sông Nhu - sông áy, T ng c c Môi tr
- Ph m vi v th i gian:
v b o v môi tr

áy; Chi c c B o v môi tr

ng 05
ng l u

ng.

tài d ki n nghiên c u phân tích tình hình qu n lý nhà n

c

ng l u v c sông Nhu - sông áy giai đo n 2011 - 2015 và đ xu t

gi i pháp cho giai đo n đ n n m 2020.
4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

t ng h p các thông tin, n i dung, Lu n v n s d ng các ph
- Ph

ng pháp sau:

ng pháp thu th p thông tin:

+ Thu th p thông tin th c p: Các v n b n pháp lu t, quy đ nh v b o v môi tr

ng

l u v c sông, thông tin và s li u v tình hình kinh t , xã h i, các doanh nghi p trên
đ a bàn nghiên cúu.

+ Thu th p thông tin s c p: Thông qua đi u tra, ph ng v n các cán b , h dân, chuyên
gia, th o lu n nhóm.
- Ph

ng pháp x lý s li u và phân tích: x lý các s li u liên quan đ n các thông s

gây ô nhi m môi tr
li u thu th p đ
- Ph

áy, phân tích các thông tin, tài

c.

ng pháp k th a có ch n l c: K th a ch n l c nh ng k t qu th c hi n c a các

đ tài t
môi tr

ng l u v c sông Nhu - sông

ng ng; nghiên c u nh ng tài li u v các chính sách liên quan đ n b o v
ng l u v c sông.

xi


xii

CH

NG 1. T NG QUAN QU N LÝ NHÀ N

TR

NG L U V C SÔNG

C V

B O V

MÔI

1.1. M t s khái ni m
1.1.1. Khái ni m v môi tr
Môi tr

ng

ng là khái ni m có n i hàm r t r ng, đ

nhau. Theo Kho n 1, i u 3, Lu t B o v môi tr
“Môi tr

c s d ng trong nhi u l nh v c khác
ng 2014 đ nh ngh a môi tr

ng là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t o có tác đ ng đ i v i

s t n t i và phát tri n c a con ng

i và sinh v t.”

nh ngh a này có đi m khác bi t so v i đ nh ngh a môi tr
tr

ng 2005, coi con ng

i là m t thành t c a môi tr

tâm trong m i quan h gi a môi tr
Môi tr

ng và con ng

ng c a Lu t B o v môi

ng ch không ph i là trung

i

ng t nhiên bao g m các nhân t thiên nhiên nh v t lý, hoá h c, sinh h c,

t n t i ngoài ý mu n c a con ng

i, nh ng c ng ít nhi u ch u tác đ ng c a con ng

ó là ánh sáng m t tr i, núi, sông, bi n c , không khí, đ ng, th c v t, đ t, n
tr

ng:

i.

c... Môi

ng t nhiên cho ta không khí đ th , đ t đ xây d ng nhà c a, tr ng c y, ch n

nuôi, cung c p cho con ng

i các lo i tài nguyên khoáng s n c n thi t cho s n xu t,

tiêu th và là n i ch a đ ng, đ ng hoá các ch t th i, cung c p cho ta c nh đ p đ gi i
trí, làm cho cu c s ng con ng
Môi tr

i thêm phong phú.

ng xã h i là t ng th các quan h gi a ng

th ch , cam k t, quy đ nh,
h i các n

c đ nh...

i.

ó là nh ng lu t l ,

các c p khác nhau nh : Liên Hi p Qu c, Hi p

c, qu c gia, t nh, huy n, c quan, làng xã, h t c, gia đình, t nhóm, các t

ch c tôn giáo, t ch c đoàn th ,... Môi tr
ng

i v i ng

ng xã h i đ nh h

ng ho t đ ng c a con

i theo m t khuôn kh nh t đ nh, t o nên s c m nh t p th thu n l i cho s phát

tri n, làm cho cu c s ng c a con ng
Ngoài ra, ng

i khác v i các sinh v t khác.

i ta còn phân bi t khái ni m môi tr

nhân t do con ng

ng nhân t o, bao g m t t c các

i t o nên, làm thành nh ng ti n nghi trong cu c s ng, nh ôtô,

máy bay, nhà , công s , các khu v c đô th , công viên nhân t o...
1

Môi tr

ng theo ngh a r ng là t t c các nhân t t nhiên và xã h i c n thi t cho s

sinh s ng, s n xu t c a con ng

i, nh tài nguyên thiên nhiên, không khí, đ t, n

c,

ánh sáng, c nh quan, quan h xã h i...
1.1.2. Khái ni m v Ho t đ ng B o v môi tr
Kho n 3,
môi tr

i u 3, Lu t B o v môi tr

x u đ n môi tr

ng là ho t đ ng gi gìn, phòng ng a, h n ch các tác đ ng

ng; ng phó s c môi tr

thi n, ph c h i môi tr
l

ng n m 2014 đ nh ngh a v ho t đ ng b o v

ng nh sau:

“Ho t đ ng b o v môi tr

môi tr

ng

ng; kh c ph c ô nhi m, suy thoái, c i

ng; khai thác, s d ng h p lý tài nguyên thiên nhiên nh m gi

ng trong lành”. Ho t đ ng b o v môi tr

c phát tri n c a các qu c gia và đ

ng là y u t quan tr ng trong chi n

c th c hi n d

i nhi u c p đ khác nhau nh :

- C p đ cá nhân: cá nhân có trách nhi m tuân th quy đ nh pháp lu t v môi tr
và b o v môi tr

ng, tuân th các quy t c c ng đ ng v b o v môi tr

ng

ng. T ng

hành đ ng riêng l c a cá nhân có th tác đ ng tích c c ho c tiêu c c đ n môi tr

ng.

Hi n nay, các qu c gia ngày càng chú tr ng vi c nâng cao hi u bi t c a c ng đ ng v
b o v môi tr

ng, đ a ho t đ ng b o v môi tr

t đó nâng cao hi u qu b o v môi tr
công tác qu n lý c a Nhà n

c nh tr

ng t i tr

ng h c và t ng gia đình,

ng c a toàn xã h i thay vì ch t p trung vào
c đây.

- C p đ c ng đ ng: C ng đ ng dân c , do có s ràng bu c v l i ích và ch u tác đ ng
chung c a môi tr

ng, có vai trò to l n trong b o v môi tr

bi n pháp giáo d c và hành đ ng t p th đ
- C p đ đ a ph
tr

ng nh n

hi n
tr

ng

c, không khí, vi c b o v môi tr

ng s tr nên hi u qu h n n u th c
Vi t Nam, vi c b o v môi

c th c hi n theo nguyên t c đ a gi i hành chính, c

quan ch u trách nhi m th c hi n b o v môi tr
đ a ph

ng, đ c bi t là các y u t môi

ph m vi l n có s tham gia c a nhi u c ng đ ng.
ng đ

c p đ c ng đ ng,

c chú tr ng.

ng, vùng: Do đ c đi m c a môi tr

c p đ đ a ph

ng.

ng.

2

ng là c quan hành chính nhà n

c


- C p đ qu c gia: Vi c b o v môi tr

c p đ qu c gia đ

ng

qua ho t đ ng qu n lý th ng nh t c a Nhà n

c. Nhà n

hình th c khác nhau đ th c hi n vi c b o v môi tr
môi tr

ng đ

c th c hi n thông

c thông qua các công c và

ng. C p đ qu c gia v b o v

c xem xét k trong toàn b giáo trình này.

1.1.3. Khái ni m v l u v c sông
- L u v c sông là vùng di n tích mà t i đó t t c n
tuy t h i t và n

c trên b m t, n

c m a, b ng

c ch y đ n v theo cùng m t dòng. Bao đ m dòng chính và t t c

các ph l c, chi l u
- Qu n lý l u v c sông là công tác nghiên c u đ c tính c a l u v c nh m m c đích
phân lo i m c đ b n v ng và nh h

ng c a các công trình, d án đén ch c n ng c a

l u v c tác đ ng đ n th m th c v t và con ng
đánh giá bao g m ngu n n

c c p, ch t l

i trong ranh gi i l u v c. Các thông s
ng n

c, tháo n

c qua kênh d n, n

c

m a, lu t pháp và công tác quy ho ch và s d ng l u v c.
1.1.4. M t s khái ni m khác
- Ô nhi m môi tr

ng là s bi n đ i c a các thành ph n môi tr

v i quy chu n k thu t môi tr
con ng

ng và tiêu chu n môi tr

ng gây nh h

ng x u đ n

i và vi sinh v t.

- Phát tri n b n v ng là phát tri n đáp ng đ

c nhu c u c a hi n t i mà không làm

t n h i đ n kh n ng đáp ng nhu c u đó c a các th h t
ch t ch , hài hòa gi a t ng tr
tr

ng không phù h p

ng lai trên c s k t h p

ng kinh t , b o đ m ti n b xã h i và b o v môi

ng.

- Quy ho ch b o v môi tr

ng là vi c phân vùng môi tr

và thi t l p h th ng h t ng k thu t b o v môi tr
b o v môi tr

ng đ b o t n, phát tri n

ng g n v i h th ng gi i pháp

ng trong s liên quan ch t ch v i quy ho ch t ng th phát tri n kinh

t - xã h i nh m b o đ m phát tri n b n v ng.

3


1.2. Qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

ng l u v c sông

1.2.1.Nguyên t c b o v môi tr

ng

Theo i u 4 Lu t B o v môi tr
th nh sau:

ng 2014, thì nguyên t c b o v môi tr

- B o v môi tr

ng đ

cc

ng là trách nhi m và ngh a v c a m i c quan, t ch c, h gia đình

và cá nhân.
- B o v môi tr

ng g n k t hài hòa v i s phát tri n kinh t , an sinh xã h i, b o đ m

quy n tr em, thúc đ y gi i và phát tri n, b o t n đa d ng sinh h c, ng phó v i bi n
đ i khí h u đ đ m b o quy n m i ng
- B o v môi tr
- B o v môi tr
v môi tr

c s ng trong môi tr

ng qu c gia g n li n v i b o v môi tr

ng ph i phù h p v i quy lu t, đ c đi m t nhiên, v n hóa, l ch s ,

- Ho t đ ng b o v môi tr

ng ph i đ

ng a ô nhi m, s c , suy thoái môi tr

c.

c ti n hành th

ph i kh c ph c, b i th

ng, s c và suy thoái môi tr

ng

ng thi t h i và trách nhi m khác theo quy đ nh c a pháp lu t

1.2.2. N i dung qu n lý nhà n
N i dung qu n lý nhà n

ng xuyên và u tiên phòng

ng

- T ch c, h gia đình, cá nhân gây ô nhi m môi tr

c v b o v môi tr

c v b o v môi tr

v c sông nói riêng đang d n d n đ

ng l u v c sông

ng nói chung và b o v môi tr

ng l u

c hoàn thi n thông qua các v n b n pháp lu t ban

c t p trung ch y u vào nh ng n i dung sau:

- T o đi u ki n thu n l i cho c quan qu n lý nhà n
tr

ng khu v c và toàn c u; b o

ng h i ch quy n, an ninh qu c gia

trình đ phát tri n kinh t - xã h i c a đ t n

hanh. Và đ

ng trong lành

ng ph i d a trên c s s d ng h p lý tài nguyên, gi m thi u ch t th i

ng b o đ m không ph

- B o v môi tr

iđ

c trong công tác b o v môi

ng; ki m tra, giám sát vi c th c hi n ho t đ ng b o v môi tr

ng theo quy đ nh

c a pháp lu t.
- Ban hành các c ch chính sách, pháp lu t, v n b n quy ph m pháp lu t v b o v
môi tr

ng.
4


- Tuyên truy n, giáo d c k t h p v i bi n pháp hành chính, kinh t và bi n pháp khác
đ xây d ng k c
-

ng và v n hóa b o v môi tr

ng.

u tiên thanh tra, ki m tra và x lý v n đ môi tr

nghiêm tr ng, ô nhi m môi tr

ng ngu n n

ng b c xúc, ô nhi m môi tr

c; chú tr ng b o v môi tr

c ; phát tri n h t ng k thu t b o v môi tr

ng đ

ng.

ng đào t o ngu n nhân l c v b o v môi tr

- M r ng, t ng c

ng.

ng h p tác qu c t v b o v môi tr

qu c t v b o v môi tr

ng chung; các

c qu n lý th ng nh t và u tiên s d ng cho các

l nh v c tr ng đi m trong b o v môi tr
- T ng c

ng; b trí kho n chi riêng cho

ng trong ngân sách v i t l t ng d n theo t ng tr

ngu n kinh phí b o v môi tr

ng khu dân

ng. T

- a d ng hóa các ngu n v n đ u t cho b o v môi tr
b o v môi tr

ng

ng; th c hi n đ y đ cam k t

ng.

1.2.3. Th c tr ng qu n lý nhà n
trên th gi i và Vi t Nam.

c v b o v môi tr

ng c a m t s qu c gia

T i Vi t Nam c ng nh nhi u qu c gia khác trên th gi i, phát tri n kinh t nhanh k t
h p v i vi c khai thác quá m c các ngu n tài nguyên thiên nhiên, và vi c n y sinh các
v n đ xã h i trong nh ng n m g n đây đã đ t ra nh ng thách th c ngày càng gia t ng
trong vi c duy trì s phát tri n b n v ng và lâu dài c a đ t n
đ ng t i môi tr
ti n b v

ng. M c dù s phát tri n kinh t và xã h i t i Vi t Nam đã có nh ng

t b c nh ng đi kèm v i nh ng ti n b này là nh ng khó kh n v i nh ng

thay đ i nhanh chóng c a môi tr
và môi tr

ng

ng.

i u này đòi h i công tác QLNN v tài nguyên

Vi t Nam ph i có nh ng tác đ ng tích c c tr

Trên th gi i các v n đ môi tr
bách. H i ngh th
ng

ng đ nh môi tr

i” (Human Environment)

c nh ng yêu c u m i.

ng toàn c u, khu v c, qu c gia đang tr nên c p
ng toàn c u 5/6/1972 v i tiêu đ “Môi tr

Stockhom, đã nêu nh ng v n đ môi tr

báo đ ng cho toàn th gi i 7 v n đ môi tr
- Hi n t

c c ng nh nh ng tác

ng c p thi t:

ng hi u ng nhà kính và nóng lên c a Trái đ t.

- Suy thoái r ng và m t đa d ng sinh h c.
5

ng con

ng toàn c u,


- Suy thoái đ t và hoang m c hoá.
- L th ng t ng ôzôn.
- Quá trình suy thoái và ô nhi m môi tr
- Ô nhi m môi tr

ng bi n.

ng đô th và khu công nghi p.

- Rác th i và các ch t t n l u.
Th gi i đã l y ngày 5/6 hàng n m làm ngày Môi tr
nh các v n đ môi tr
đ môi tr

ng toàn c u v i m c đích nh c

ng c p bách và h u qu cho nhân lo i.

i u đó cho th y v n

ng toàn c u ngày càng tr nên c p bách do s gia t ng dân s , quá trình

công nghi p hoá và đô th hoá, s phát tri n v i t c đ nhanh c a n n kinh t tác đ ng
x u đ n môi tr

ng. Do nhu c u c a con ng

l

c d ng r n, l ng, khí trong sinh ho t và s n xu t ngày m t t ng gây

ng ch t th i

s c ép ngày càng l n đ i v i môi tr
trên, v n đ b o v môi tr

đ chung. B o v môi tr

i v tài nguyên ngày m t t ng lên và

ng và tài nguyên. Chính b i nh ng n i d ng

ng là v n đ không ph i c a riêng t ng qu c gia mà là v n
ng là công tác đòi h i ph i có s h p tác cùng th c hi n c a

nhi u qu c gia, nhi u khu v c. Nghiên c u nh ng thành công c ng nh ti p nh n
nh ng bài h c kinh nghi m c a các qu c gia khác trên th gi i là ti n đ đ t đó,
công tác QLNN v b o v môi tr
đ nh. D

ng đ

c hoàn thi n và g t hái nh ng ti n b nh t

i đây đi sâu vào nh ng thành công, c ng nh bài h c kinh nghi m qu n lý

c a các qu c gia trên th gi i và m t s t nh, thành ph trong n
thu th p đ

c trên c s tài li u

c

1.2.3.1. Trong n

c

Do đ c đi m đ a hình, h u h t các t nh c a Vi t Nam đ u có các ph n lãnh th n m
trong l u v c các h th ng sông l n, ví d l u v c sông H ng bao g m lãnh th c a
25 t nh phía B c; l u v c sông Mê Kông g m ph n lãnh th c a 17 t nh; l u v c sông
ng Nai g m ph n lãnh th c a 11 t nh. Các l u v c sông th
nhiên, môi tr

ng có đi u ki n t

ng phong phú, đa d ng, có v th đ c bi t quan tr ng trong chi n l

phát tri n kinh t - xã h i c a đ t n

c. Trong nh ng n m qua,

c

t t c các l u v c

sông đã di n ra quá trình phát tri n nhi u ngành kinh t d a trên vi c s d ng ngu n
6


n

c c a l u v c nh th y đi n, giao thông, du l ch, nuôi tr ng th y s n, t

n

c sinh ho t và s n xu t...

i tiêu, c p

ng th i, v i u th đ a lý thu n l i, l u v c c ng là n i

phát tri n m nh m các khu đô th , khu dân c , khu công nghi p và làng ngh
Vi t Nam có h n 2.360 con sông có chi u dài t 10Km tr lên, trong đó có 109 sông
chính. Toàn qu c có 16 LVS v i di n tích l u v c l n h n 2.500 Km2, 10/16 l u v c
có di n tích trên 10.000 Km2 . T ng di n tích các LVS trên c n

c lên đ n trên

1.167.000 Km2 , trong đó ph n l u v c n m ngoài di n tích lãnh th chi m đ n 72%.
Các l u v c chính

n

c ta g m: Sông B c Giang – K Cùng, Sông H ng – Thái

Bình, sông Mã, sông C , sông Vu Gia – Thu B n, sông Ba, sông Sre Pook (thu c LVS
Sông Mê Công), sông Sê San, sông
n

ng Nai, sông Mê Công.

c ta, theo các s li u tính toán d báo, d báo đ n n m 2040, t ng l

c n dùng là 260 t m3. Nh v y, ngay c ch so v i t ng l
th Vi t Nam là 310 – 315 t m3/n m, n
nguy c thi u n

ng n

ng n

c

c sinh ra trên lãnh

c ta không thu c lo i các qu c gia ch u
c không đ ng đ u theo không gian và th i

c, dù r ng phân b n

gian trong n m. Tuy nhiên, nh H i ngh th

ng đ nh Trái đ t v môi tr

Johannesburg đã nh n đ nh, đ đ m b o nhu c u cung c p n
phát tri n kinh t xã h i, v n đ qu n lý n

ng t i

c s ch cho các m c đích

c còn quan tr ng h n v n đ thi u n

Th c t phát tri n kinh t xã h i m nh m trong nh ng n m v a qua

n

c.

c ta là m t

minh ch ng cho nh n đ nh này. Vi c không th c hi n quy ho ch s d ng n

c cho các

m c đích kinh t và dân sinh đi đôi v i vi c x th i các ch t th i không x lý, ho c x
lý ch a đ t tiêu chu n quy đ nh t các khu đô th th , các c s công nghi p, các làng
ngh là nguyên nhân khi n h u nh t t c các l u v c sông
ph i nh ng v n đ môi tr

n

ng nghiêm tr ng, làm suy gi m ch t l

c ta đã và đang g p
ng môi tr

ng.

Nh n th c t m quan tr ng c a vi c qu n lý t ng h p theo l u v c sông, trong đó có
các n i dung liên quan t i qu n lý nhà n
nh ng n m qua n

c v b o v môi tr

ng l u v c sông, trong

c ta đã có nh ng ho t đ ng sau đây:

ã thành l p 09 t ch c l u v c sông thu c 2 h th ng qu n lý chuyên ngành nông
nghi p (T ng c c Th y l i – B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn) và môi tr
(T ng c c Môi tr

ng – B Tài nguyên và Môi tr
7

ng

ng), g m 06 Ban Qu n lý quy


ho ch l u v c sông và H i đ ng l u v c sông do B Nông nghi p và Phát tri n nông
thôn đã thành l p và qu n lý (sông H ng – Thái Bình, sông C , sông V Gia – Thu
B n, sông
tr
t

ng Nai, sông Sreepok và sông C u Long) và 03 U ban B o v môi

ng l u v c sông (sông C u, sông Nhu - sông

áy và sông

ng Nai) do Th

ng Chính ph thành l p.

Trong đó, 06 Ban qu n lý quy ho ch l u v c sông ho c H i đ ng qu n lý l u v c
sông đ
n

c thành l p theo quy đ nh c a Ngh đ nh h

ng d n thi hành Lu t Tài nguyên

c n m 1998 (th c ch t đây là các t ch c ch qu n lý v n đ quy ho ch l u v c

sông); 03 U ban B o v môi tr

ng l u v c sông là các t ch c ch đ o, đi u ph i

liên ngành, liên vùng đ th ng nh t th c hi n các đ án b o v môi tr

ng các l u v c

sông.
Ngoài ra, các ho t đ ng qu n lý l u v c sông v a qua đ u đ
theo m c tiêu qu n lý ngành (ph c v th y l i, t
NN&PTNT; qu n lý tài nguyên n

c và BVMT

c ti n hành tr

ch t

i tiêu và phòng ch ng l

B Tài nguyên và Môi tr

B

ng) nên

các t ch c qu n lý l u v c có nhi u ch c n ng nhi m v ch ng chéo và không có s
ph i h p đ y đ khi tri n khai m t s ho t đ ng
Vì v y, đ th c hi n m c tiêu b o v môi tr

ng và phát tri n b n v ng l u v c sông,

c n thi t ph i xây d ng k ho ch t ng th nh m th ng nh t và ph i h p ch t ch vi c
qu n lý quy ho ch s d ng tài nguyên n
v c

n

c và b o v môi tr

ng trên t t c các l u

c ta.

1.3.2.2. M t s qu c gia trên th gi i
Môi tr

ng đô th c a Singapore:

Không ph i ng u nhiên mà Singapore tr thành m t qu c đ o s ch vào b c nh t th
gi i. Chính t nh ng bài h c đ t giá v h u qu do s phát tri n công nghi p m nh m
làm gia t ng ô nhi m không khí, r i ch t th i l ng và ch t th i r n làm môi tr
xu ng c p rõ r t vào ba b n th p k trong th k tr
ng . Không có con đ
v môi tr

c, đã làm qu c đ o này s m t nh

ng nào khác là ph i t mình th c hi n t t các ch

ng. Nhìn m t cách toàn di n, ch a có n

8

ng

c nào có đ

ng trình b o

c môi tr

ng đô th


t t h n Singapore.

ó là do qu c đ o này đã có m t chi n l

c qu n lý môi tr

ng

h p lý, th c hi n t t k ho ch hoá vi c s d ng đ t đai, bi t ki m soát k ho ch xây
d ng và phát tri n đô th . Và đi u quan tr ng là đ c bi t chú tr ng qu n lý h t ng c
s , đi đôi v i vi c ban hành lu t và ki m tra giáo d c nghiêm ng t
Xây d ng m t chi n l

c qu n lý môi tr

ng h p lý. Chi n l

th c a Singapore g m 4 thành ph n: phòng ng a, c

c b o v môi tr

ng đô

ng bách, ki m soát và giáo d c.

Phòng ng a ô nhi m thông qua k ho ch s d ng đ t đai h p lý, ch n đ a đi m công
nghi p th n tr ng, ki m soát g t gao vi c phát tri n xây d ng, t ng c
ph

ng ti n thu gom và x lý ch t th i. M t khi đã th c hi n bi n pháp phòng ng a thì

b t bu c ki m tra nghiêm ng t nh m đ m b o các ph
th i đ

ng ti n thu gom và x lý ch t

c khai thác và b o trì h p lý. Vi c ki m soát th

khí và n

c trong đ t li n và n

trình ki m tra ô nhi m môi tr

c bi n c ng đ

ng không

c th c hi n đ ti p c n các ch

ng. Hai v n đ l n đ

Singapore là qu n lý h th ng thoát n

thành công l n

ng xuyên môi tr

ng

ng m t cách đ y đ và có hi u qu .

Chú tr ng qu n lý h t ng c s môi tr

là vi c cung c p h th ng thoát n
n

ng trang b

c chú tr ng mà c ng là

c và qu n lý ch t th i r n. ó

c toàn di n đ thu gom, x lý n

c th i sinh ho t,

c th i s n xu t và t ch c m t h th ng qu n lý ch t th i r n r t có hi u qu . H

th ng thoát n

c

Singapore ph c v t t c các công trình công nghi p và h n 97%

khu v c dân d ng. H u h t n
công nghi p đ u đ
ng chung. N

c th i đ u đ a ra h th ng th i công c ng. N

c x lý và đ t tiêu chu n quy đ nh tr

c ch y t các nhà máy x lý n

c th i

c khi đ a vào m ng đ

ng

c th i đ u đ a ra bi n ho c các c a

sông. V qu n lý ch t th i, Singapore có m t h th ng thu gom rác th i hoàn thi n và
có hi u qu . M i ch t th i r n đ u đ

c thu gom và x lý hàng ngày.

thu gom hàng

ngày, c n ph i x lý các ch t th i h u c b th i r a. D ch v thu gom ch t th i r n đô
th đáng tin c y và đã áp d ng công ngh thông tin trong qu n lý đi u hành. Vì

qu c

đ o này đ t đai khan hi m nên h u nh các ch t th i r n đ u ph i thiêu đ t.

iv i

các ch t th i không th đ t đ

c và tro t các nhà máy đ t rác s đ

th i v sinh l n. Ch t đã làm s ch t bãi này l i đ

ra bi n

9

c x lý t i bãi

c thu gom và x lý tr

c khi th i


Ban hành lu t l và giáo d c nghiêm ng t. Ban hành lu t l

Singapore đóng vai trò

quan tr ng trong vi c ki m soát ô nhi m đ b o v môi tr

ng. Các bi n pháp nêu

trong Lu t th

ng xuyên đ

c xem xét đ nh k đ b sung cho ch t ch và h p lý h n.

V Ki m soát ô nhi m ph i th

ng xuyên thanh tra các khu công nghi p và dân d ng

đ đ m b o s phù h p v i yêu c u ki m soát ô nhi m. L y m u đ x lý, th nghi m

ngu n, phân tích lò, quan tr c b i khói là nh ng vi c làm th

ng xuyên và b t bu c đ

phòng ng a các vi ph m. S nh n th c c a c ng đ ng v môi tr

ng là y u t quan

tr ng nhát làm c s đ duy trì và phát tri n thích h p cho Singapore v môi tr
th . T i đây, ng

i ta đã th c hi n nhi u ch

ng đô

ng trình giáo d c nh m nâng cao nh n

th c và hi u bi t c a qu n chúng v môi tr

ng và đ ng viên h tham gia tích c c vào

vi c b o v và gi gìn môi tr

ng trình giáo d c v môi tr

ng. Các ch

ng bao g m

t ti u h c, trung h c đ n đ i h c. Thi u nhi c ng tham gia vào các chuy n tham quan

v b o v thiên nhiên, làm quen v i trang thi t b x lý và tái ch ch t th i. Các tr
h c c ng t ch c nhi u cu c tri n lãm đ tuyên truy n v nh n th c môi tr
ch ch t th i. B Môi tr

ng th

ng

ng và tái

ng xuyên làm vi c v i các t ch c xã h i đ th c

hi n nh ng chi n d ch giáo d c t i t n các c ng đ ng dân c , t i công ch c và khu
v c t nhân.
Các chính sách c a Nh t B n
Nh t B n, Lu t Môi tr

ng c b n đ ra nh ng nguyên t c và đ nh h

cho vi c xây d ng các chính sách môi tr
1993. Tháng 12 n m đó, Ch
đ

ng đã đ

ng chung

c ban hành vào tháng 11 n m

ng trình hành đ ng qu c gia đ th c thi Agenda 21 đã

c đ trình lên Liên H p Qu c. M t n m sau, vào tháng 12/1994 m t k ho ch hành

đ ng đã đ

c phê duy t, đó là K ho ch Môi tr

pháp quan tr ng do Lu t môi tr

ng c b n, đã tr thành m t bi n

ng c b n đ a ra. K ho ch này quy đ nh rõ m t

cách h th ng là c p qu c gia, chính quy n đ a ph

ng, t p th và c cá nhân, c n thi t

ph i th c hi n các bi n pháp, các hành đ ng nào vào đ u th k 21. Nó c ng xác đ nh
nh ng vai trò c a các bên liên quan, nh ng cách th c, bi n pháp đ ra m t cách h u
hi u các chính sách v môi tr

ng.

H n n a, C quan Môi tr

ng Nh t b n đang tích c c đ ra các bi n pháp h tr ,

trong đó có c bi n pháp đ

c thi t k nh m h tr cho vi c chuy n giao công ngh

10


thích h p thông qua "Trung tâm qu c t Công ngh Môi tr
quan đ u m i nh m b sung và t ng c
v ng

các n

ng c a UNEP", là c

ng h th ng ODA cho vi c phát tri n b n

c đang phát tri n.

Theo s li u c a C c Y t và Môi sinh Nh t B n, hàng n m n

c này có kho ng 450

tri u t n rác th i, trong đó, ph n l n là rác công nghi p (397 tri u t n). Trong t ng s
rác th i trên, ch có kho ng 5% rác th i ph i đ a t i bãi chôn l p, trên 36% đ
đ n các nhà máy đ tái ch . S còn l i đ

c x lý b ng cách đ t, ho c chôn t i các nhà

máy x lý rác. Chi phí cho vi c x lý rác hàng n m tính theo đ u ng
nghìn Yên (kho ng 2.500 USD). Nh v y, l
không tái x lý k p th i thì môi tr
Nh n th c đ

c v n đ này, ng

cđ a

ng rác th i

ng s ng b nh h

i kho ng 300

Nh t B n r t l n, n u

ng nghiêm tr ng.

i Nh t r t coi tr ng b o v môi tr

n m qua, Nh t B n đã ban hành 37 đ o lu t v b o v môi tr

ng. Trong nhi u

ng, trong đó, Lu t "Xúc

ti n s d ng tài nguyên tái ch " ban hành t n m 1992 đã góp ph n làm t ng các s n
ph m tái ch . Sau đó, Lu t "Xúc ti n thu gom, phân lo i, tái ch các lo i bao bì" đ

c

thông qua n m 1997, đã nâng cao hi u qu s d ng nh ng s n ph m tái ch b ng cách
xác đ nh rõ trách nhi m c a các bên liên quan. Hi n nay, t i các thành ph c a Nh t
B n, ch y u s d ng công ngh đ t đ x lý ngu n ph n rác th i khó phân h y. Các

h gia đình đ

c yêu c u phân chia rác thành 3 lo i: Rác h u c d phân h y, đ

c

thu gom hàng ngày đ đ a đ n nhà máy s n xu t phân compost, góp ph n c i t o đ t,
gi m b t nhu c u s n xu t và nh p kh u phân bón; lo i rác không cháy đ
lo i v chai, h p... đ

c đ a đ n nhà máy phân lo i đ tái ch ; lo i rác khó tái ch ,

ho c hi u qu không cao, nh ng cháy đ
l

c nh các

ng. Các lo i rác này đ

c s đ a đ n nhà máy đ t rác thu h i n ng

c yêu c u đ ng riêng trong nh ng túi có màu s c khác

nhau và các h gia đình ph i t mang ra đi m t p k t rác c a c m dân c vào gi quy
đ nh, d

i s giám sát c a đ i di n c m dân c .

l n nh t l nh, máy đi u hòa, ti vi, gi

i v i nh ng lo i rác có kích th

ng, bàn gh ... thì ph i đ ng ký tr

ngày quy đ nh s có xe c a Công ty v sinh môi tr

c

c và đúng

ng đ n chuyên ch .

Nh t B n qu n lý rác th i công nghi p r t ch t ch . Các doanh nghi p, c s s n xu t
t i Nh t B n ph i t ch u trách nhi m v l
lu t v b o v môi tr

ng rác th i c a mình theo quy đ nh các

ng. Ngoài ra, Chính quy n t i các đ a ph
11

ng Nh t B n còn t


ch c các chi n d ch “xanh, s ch, đ p” t i các ph , ph
c a ng

i dân. Ch

ng trình này đã đ

1.2.4. Nh ng nhân t
tr ng l u v c sông

nh h

ng, nh m nâng cao nh n th c

c đ a vào tr

ng h c và đ t hi u qu .

ng đ n công tác qu n lý nhà n

c v b o v môi

1.2.4.1. Các c ch chính sách, v n b n quy ph m pháp lu t quy đ nh v các chính
sách b o v môi tr

ng nói riêng và b o v môi tr

ng nói chung.

Trong quá trình qu n lý, các c quan qu n lý nhà n

c v b o v môi tr

sông th c hi n nhi m v ban hành v n b n, quy đ nh h

ng l u v c

ng d n v b o v môi tr

ng.

Th c ti n cho th y, h th ng khung kh v pháp lu t bao g m các lu t, ngh đ nh,
thông t và các quy t đ nh quy đ nh v b o v môi tr
ph i bao gi c ng bao quát đ

ng không l u v c sông không

c các v n đ phát sinh trong th c t .

Do v y, vi c ban hành v n b n và các quy đ nh c a c quan qu n lý nhà n
v môi tr

ng l u v c sông là m t y u t có nh h

v b o v môi tr

cv b o

ng đ n công tác qu n lý nhà n

c

ng.

Tóm l i, th c hi n t t vi c ban hành v n b n và quy đ nh h

ng d n s có tác đ ng

tích c c và mang l i hi u qu cho công tác qu n lý, còn n u không nó s có tác đ ng
ng

c l i.

1.2.4.2. B máy qu n lý nhà n

c

B máy qu n lý là m t trong nh ng nhân t
v b o v môi tr

c p Trung

công tác qu n lý nhà n
Môi tr

ng đ n công tác qu n lý nhà n

c

ng. Vi c t ch c t t m t b máy tri n khai có tính quy t đ nh đ n

vi c th c thi và hoàn thành các nhi m v đ
Hi n nay,

nh h

ng n

c giao.

c ta có b máy đ u m i, chuyên trách v th c hi n

c v b o v môi tr

ng l u v c sông là B Tài nguyên và

ng, đ n v qu n chuyên trách tr c ti p là Chi c c B o v môi tr

ng l u v c

sông Nhu - sông áy.
c p đ a ph
v môi tr

ng, c quan qu n lý v b o v môi tr

ng thu c S Tài nguyên và Môi tr

trong công tác qu n lý nhà n

ng. Vi c t ch c b máy chuyên trách

c v b o v môi tr
12

ngl u v c sông là Chi c c B o

ng l u v c sông là th c s c n


thi t, đây là c quan đ m nh n ch c n ng nghiên c u, tham m u cho Nhà n

c các c

ch , chính sách v BVMT l u v c sông c ng nh xây d ng v n b n pháp lu t v
BVMT l u v c sông, đ xu t vi c t ch c b máy đ ng ký doanh nghi p t i đ a
ph

ng, ki n ngh c ch ph i h p gi a các c quan liên quan và xây d ng quy đ nh

v ki m tra, giám sát, t ch c h
các đ a ph

ng d n th c hi n công tác BVMT l u v c sông cho

ng.

1.2.4.3. N ng l c, trình đ c a đ i ng cán b công ch c nhà n
i ng cán b công ch c làm công tác qu n lý nhà n
nh ng ng

c

c v BVMT l u v c sông là

i tr c ti p tham gia xây d ng các v n b n pháp lu t v BVMT l u v c

sông. N ng l c, trình đ c a các cán b là m t trong nh ng y u t

nh h

ng đ n vi c

xây d ng các v n b n pháp lu t v BVMT l u v c sông. Do đó, đ ng cán b công
ch c làm công tác qu n lý đòi h i ph i có t duy khoa h c, kh n ng nghiên c u và
am hi u các v n b n chính sách pháp lu t c a nhà n

c, có kinh nghi m th c t .

Bên c nh đó, ngoài vi c t nghiên c u, h c t p, b sung ki n th c thì trong quá trình
công tác, đ i ng cán b công ch c nhà n

c ph i th

ng xuyên đ

c ki m tra, đánh

giá l i n ng l c và trình đ chuyên môn. Trên c s đó, c quan qu n lý c các cán b
công ch c tham gia các khóa đào t o, t p hu n đ nâng cao chuyên môn nghi p v và
t ch c các ch

ng trình t a đàm, trao đ i nh m chia s kinh nghi m th c t .

Cùng v i vi c t nghiên c u, b sung ki n th c thì đ i ng cán b công ch c c ng
ph i t rèn luy n, tu d

ng b n thân, nâng cao b n l nh chính tr đ không th hi n ý

chí ch qu n, không c a quy n, tham ô, tham nh ng trong công vi c.
Nh v y, n ng l c, trình đ c a các cán b công ch c là y u t quan tr ng góp ph n
thành công vào công tác qu n lý nhà n
đào t o con ng

c v BVMT l u v c sông hi p, do v y, vi c

i nói chung hay đ i ng cán b công ch c nói riêng c n đ

c quan

tâm, chú tr ng.
1.2.4.4. Chi n l
Chi n l
đ

c phát tri n kinh t – xã h i c a đ t n

c

c phát tri n kinh t - xã h i là m t h th ng các quan đi m, m c tiêu c n đ t

c trong m t th i k dài. Vi c qu n lý nhà n
13

c v BVMT l u v c sông tuân theo