xây dựng bộ tiêu chí để khoanh vùng phải đăng ký khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh hải dương

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
TR
NG
I H C TH Y L I

NGUY N KIM ANH HI N

XÂY D NG B TIÊU CHÍ
KHOANH VÙNG
PH I
NG KÝ KHAI THÁC N
CD
I
T TRÊN
A BÀN T NH H I D
NG

LU N V N TH C S

HÀ N I, N M 2016


B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
TR
NG

I H C TH Y L I

NGUY N KIM ANH HI N

XÂY D NG B TIÊU CHÍ
KHOANH VÙNG
PH I
NG KÝ KHAI THÁC N
CD
I
T TRÊN
A BÀN T NH H I D
NG

Chuyên ngành: Khoa h c Môi tr

ng

Mã s : 608502

NG

IH

NG D N:

1. GS.TS. Lê ình Thành
2. PGS.TS.

HÀ N I, N M 2016

V n Bình


L I CAM OAN
Tên tôi là: Nguy n Kim Anh Hi n

Mã s h c viên: 1581440301003

L p: 23KHMT11

Khóa h c: 23

Chuyên ngành: Khoa h c Môi tr
Tôi xin cam đoan t p lu n v n đ
TS. Lê

ình Thành và PGS.TS

ng

Mã s : 608502

c chính tôi th c hi n d

is h

V n Bình v i đ tài nghiên c u trong lu n v n:

“Xây d ng b tiêu chí đ khoanh vùng ph i đ ng ký khai thác n

bàn t nh H i D

ng d n c a GS.

cd

i đ t trên đ a

ng”.

ây là đ tài nghiên c u m i, không trùng l p v i các đ tài lu n v n nào tr

c đây,

do đó, không ph i là b n sao chép c a b t k m t lu n v n nào. N i dung c a lu n v n
đ

c th hi n theo đúng quy đ nh. Các s li u, ngu n thông tin trong lu n v n là do tôi

đi u tra, trích d n và đánh giá. Vi c tham kh o các ngu n tài li u đã đ

c th c hi n

trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tôi xin hoàn toàn ch u trách nhi m v n i dung tôi đã trình bày trong lu n v n này.
Hà N i, ngày tháng

n m 2016

Tác gi lu n v n

Nguy n Kim Anh Hi n

i


L I CÁM

N

Tôi xin g i l i c m n chân thành t i các th y cô giáo b môn Qu n lý môi tr
tr

ng,

ng đ i h c Th y l i đã gi ng d y t n tình, quan tâm, trau d i ki n th c, đ ng viên

h c viên không ng ng n l c trang b thêm ngu n ki n th c, k n ng t t nh t đ hoàn
thành lu n v n, s gi ng d y và ch b o không m t m i c a các th y cô giáo trong su t
th i gian qua.

c bi t là s h

giúp đ t n tâm c a GS.TS. Lê

ng d n ân c n, t m c a PGS.TS.

V n Bình và s

ình Thành trong su t th i gian t khi tôi đ

c nh n

đ tài Lu n v n đã giúp đ và ch b o cho tôi r t nhi u đi u, trau d i thêm ki n th c
chuyên môn, cách th c hoàn thành lu n v n và nh ng k n ng s ng mà t tôi khó có
th hoàn thi n đ

c.

Tôi c ng xin bày t l i c m n t i các cán b t i các phòng ban ào t o đ i h c và sau
đ i h c, cán b t i v n phòng khoa Môi tr

ng Tr

ng

i h c Th y l i đã t o đi u

ki n, c ng nh cung c p cho tôi nh ng thông tin b ích và k p th i đ tôi có th hoàn
thành lu n v n.
Cu i cùng xin g i l i c m n sâu s c nh t t i cha m , ch em trong gia đình c ng t t
c b n bè, nh ng ng

i thân luôn đ ng viên, ng h và giúp đ tôi trong su t th i gian

tôi h c t p c ng nh trong th i gian tôi th c hi n lu n v n cao h c.
Tôi xin chân thành c m n!

ii

M CL C
M

U .........................................................................................................................1
1. Tính c p thi t c a đ tài ..........................................................................................1
2. M c tiêu c a đ tài ..................................................................................................3
3. i t ng và ph m vi nghiên c u ...........................................................................3
4. N i dung c a đ tài .................................................................................................3
5. Cách ti p c n và ph ng pháp nghiên c u .............................................................3
6. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n ....................................................................5
CH NG 1. T NG QUAN V NGHIÊN C U KHOANH
NH VÙNG PH I
NG KÝ KHAI THÁC N C ...................................................................................6
1.1 T ng quan v nghiên c u khoanh đ nh ngu n n c d i đ t...............................6
1.1.1 Trên th gi i ...................................................................................................6
1.1.2 Vi t Nam ....................................................................................................7
1.1.3 V n đ khoanh đ nh vùng đ ng ký khai thác n c d i đ t Vi t Nam ...10
1.1.4 Tình hình nghiên c u, khai thác, s d ng n c d i đ t Vi t Nam ........11
1.2 c đi m khu v c và nh ng nghiên c u v tài nguyên ND t nh H i D ng ..12
1.2.1 V trí đ a lý ...................................................................................................12
1.2.2 a hình.......................................................................................................14
1.2.3 c đi m khí t ng th y v n ......................................................................15
1.2.4 c đi m đ a ch t th y v n .........................................................................19
1.2.5 M ng l i sông ngòi ....................................................................................19
1.2.6 c đi m kinh t xã h i ...............................................................................20
1.3 Khoanh đ nh vùng ph i đ ng ký khai thác ND ................................................21
CH NG 2. HI N TR NG KHAI THÁC S D NG TÀI NGUYÊN N C D
I
T T NH H I D

NG.............................................................................................22
2.1. c đi m các t ng n c d i đ t trong ph m vi t nh H i D ng .....................22
2.1.1 c đi m t ng ch a n c Holocen (qh) ......................................................22
2.1.2 c đi m t ng ch a n c Pleistocen (qp) ...................................................26
2.1.3 c đi m t ng ch a n c Neogen h t ng V nh B o (n) ............................35
2.1.4 c đi m t ng ch a n c khe n t – l h ng h t ng Tiên H ng (n 1 th) .....35
2.1.5 c đi m t ng ch a n c khe n t –karst tu i Cacbon- Pecmi (C-P)..........35
2.2. Các th đ a ch t r t nghèo n c đ n cách n c .................................................36
2.3. Hi n tr ng khai thác n c d i đ t t nh H i D ng [8], [9] .............................36
2.3.1 Hi n tr ng khai thác n c t ng ch a n c Holocen (qh) ............................37
2.3.2 Hi n tr ng khai thác n c t ng ch a n c Pleistocen (qp) .........................39
2.3.3 Hi n tr ng khai thác các t ng ch a n c khác ............................................42

iii


2.4 M t s ho t đ ng phát tri n kinh t , xã h i tác đ ng đ n vi c khai thác n c
d i đ t trên đ a bàn t nh H i D ng ....................................................................... 42
2.4.1 Các ho t đ ng công nghi p ......................................................................... 42
2.4.2 Các ho t đ ng nông nghi p ......................................................................... 43
2.4.3 Các ho t đ ng khác...................................................................................... 43
2.5. Vi c th c hi n c p phép khai thác s d ng ND
t nh H i D ng ................ 44
2.5.1. Quy đ nh c a pháp lu t hi n hành .............................................................. 44
2.5.2. Th c hi n c p phép khai thác s d ng ND trong th c t ........................ 46
2.5.3. D báo khai thác ND trong t ng lai c a t nh ........................................ 47
2.6. Các nhân t nh h ng đ n ch t l ng, tr l ng n c d i đ t ..................... 51
2.6.1. a ch t – đ a ch t th y v n ....................................................................... 51
2.6.2. Khí t ng – th y v n .................................................................................. 53
2.6.3. Ho t đ ng kinh t - xã h i .......................................................................... 53

2.7. Nh ng v n đ t n t i trong khai thác s d ng tài nguyên n c d i đ t t nh H i
D ng ....................................................................................................................... 54
2.7.1 M t s k t qu trong công tác qu n lý tài nguyên n c d i đ t .............. 54
2.7.2. Các bi n pháp k thu t và chính sách qu n lý tài nguyên ND ................ 56
CH NG 3. XÂY D NG B TIÊU CHÍ KHOANH NH VÙNG PH I
NG
KÝ KHAI THÁC N
CD I
T ......................................................................... 57
3.1. S c n thi t c a vi c xây d ng b tiêu chí ........................................................ 57
3.1.1. Gi i thi u chung v vi c xây d ng b tiêu chí ........................................... 57
3.1.2. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n c a b tiêu chí............................... 58
3.2. C s xây d ng tiêu chí và ph ng pháp xác đ nh các tiêu chí ........................ 59
3.3. Phân tích xây d ng b tiêu chí ........................................................................... 65
3.3.1. Tiêu chí 1 – Tiêu chí k thu t ..................................................................... 65
3.3.2. Tiêu chí 2 – Tiêu chí qu n lý ...................................................................... 71
3.4. Áp d ng b tiêu chí đ khoanh đ nh vùng ph i đ ng ký khai thác ND .......... 74
3.4.1. C s khoanh đ nh ...................................................................................... 74
3.4.2.
xu t nguyên t c thành l p b n đ khoanh đ nh..................................... 75
3.4.3. Ph ng pháp khoanh đ nh và các b c ti n hành ...................................... 76
3.5. K t qu khoanh đ nh vùng ph i đ ng ký khai thác n c d i đ t .................... 77
3.5.1. B n đ khoanh đ nh .................................................................................... 77
3.5.2 H ng d n s d ng b n đ khoanh đ nh ..................................................... 78
K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 82
1. K t lu n ................................................................................................................. 82
2. Ki n ngh ............................................................................................................... 83
TÀI LI U THAM KH O………………………………………………………….....84

iv

DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1.1. B n đ hành chính t nh H i D

ng……………………………............

Hình 2.1 S đ hình th phân b các t ng ch a n
Hình 2.2

sâu m c n

c t nh H i D

14

ng……….......

23

c t ng qh……………………………………………….

25

Hình 2.3 Di n bi n m c n

c t i l khoan Q.146 xã Ti n Ti n, huy n Thanh Hà

26

Hình 2.4 Di n bi n m c n

c t i l khoan Q.147 xã

26

Hình 2.5. M t c t th hi n các t ng ch a n

i

ng, huy n T K …
ng [9]………….

27

Hình 2.6. M c n

c t i l khoan Q.145a Xã Thanh H i, huy n Thanh Hà…........

29

Hình 2.7. M c n

c t i l khoan Q.131b TT.Thanh Mi n, huy n Thanh Mi n….

29

Hình 2.8. S đ di n bi n m c n

c khu v c H i D

c tháng 12 n m 2014 t ng qp………………..

30

Hình 2.9. Bi u đ gia t ng dân s t nh H i D

ng……………………………….

48

Hình 2.10. S phân b các t ng ch a n

i đ t khu v c H i D

ng…..........

52

c……….

53

cd

Hình 2.11. Xâm nh p c a ch t ô nhi m t bên ngoài vào t ng ch a n

Hình 3.1 S đ phân vùng ph i đ ng ký khai thác, vùng ch a đ đi u ki n đ
phân chia khai thác ND khu v c t nh H i D

ng………………………………

Hình 3.2. B n đ phân vùng đ ng ký khai thác n
D

c d

i đ t khu v c H i

ng (kèm ch d n)……………………………………………………………..

v

63

80


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. Nhi t đ trung bình n m t nh H i D

ng t n m 2010 đ n n m 2014 ........ 16

B ng 1.2. L

ng m a các tháng t n m 2010 đ n n m 2014 (mm)............................. 17

B ng 1.3.

m TB n m trên đ a bàn t nh H i D

B ng 2.1. B ng th ng kê chi u dày t ng qh (m)

ng t n m 2010 đ n n m 2014... 17
m t s l khoan [9] ....................... 22

B ng 2.2. B ng th ng kê chi u dày t ng qp2 (m) ........................................................ 288
B ng 2.3. Các thông s đ a ch t th y v n t ng qp2 ....................................................... 28
B ng 2.4. B ng th ng kê chi u dày l p qp1 ................................................................ 299
B ng 2.5.

sâu m c n

c t ng qp (m) [10] ............................................................. 311

B ng 2.6 T ng h p s li u v hi n tr ng khai thác t ng ch a n

c qh ...................... 388

B ng 2.7 T ng h p s li u v hi n tr ng khai thác t ng ch a n

c qp ........................ 40

B ng 2.8. Dân s và c c u dân s t nh H i D
B ng 2.9. Di n bi n s l

ng cây tr ng và v t nuôi c a t nh H i D

B ng 2.10. Nhu c u s d ng n
B ng 3.1. Nhu c u n

ng qua các n m…………………… 49

c c p và l

c và ngu n n
ng n

c t nh H i D

ng qua các n m49

ng (2025)…………..50

c th i c a m t s ngành công nghi p ..... 733

vi


DANH M C CÁC T
BTNMT
CT
CTV
KCN
LK
N -CP
ND
QCVN
Q
TCXDVN

TNN
TP
TT
UBND

CH

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

VI T T T

B Tài nguyên và Môi tr ng
Ch th
a ch t th y v n
Khu công nghi p
L khoan
Ngh đ nh Chính ph

N cd iđ t
Quy chu n Vi t Nam
Quy t đ nh
Tiêu chu n xây d ng Vi t Nam
Tài nguyên n c
Thành ph
Thông t
y ban nhân dân

VI T T T CHUYÊN NGÀNH KHOA H C

BOD
COD
M
n
qh
qp

:
:
:
:
:
:

Biochemical oxygen Demand – nhu c u oxy sinh hoá
Chemical Oxygen Demand – nhu c u oxy hóa h c
T ng khoáng hóa
H t ng Neogen
H t ng Holocen

H t ng Pleistocen

vii



M
N

U

c là tài nguyên thiên nhiên đ c bi t quan tr ng, là thành ph n thi t y u c a s s ng

và môi tr

ng. Th c t có th nói n

trên trái đ t. Tài nguyên n

c chính là cu c s ng c a t t c các loài sinh v t

c c a Vi t Nam nói chung và n

cd

i đ t đang ch u

nh ng s c ép n ng n t vi c khai thác, s d ng thi u h p lý trong b i c nh và ch u
tác đ ng c a bi n đ i khí h u đang gia t ng. S t ng dân s cùng vi c t ng tr
t v i t c đ cao c ng là tác nhân quan tr ng gây áp l c cho ngu n n

vi c khoanh đ nh vùng đ ng ký khai thác n
khai thác s d ng n

cd

ng kinh

c. Chính vì v y

i đ t là r t c n thi t đ đ m b o

c b n v ng và b o v môi tr

ng n

c không b suy thoái, c n

ki t và ô nhi m.
ph c v cho công tác qu n lý tài nguyên n
c a Lu t Tài nguyên n

c trên đ a bàn m i t nh đ m b o quy đ nh

c n m 2012 c n thi t ph i có s tham gia ph i h p c a chính các

S , ban, ngành, đoàn th nh m qu n lý, khai thác, s d ng tài nguyên n
Tuy nhiên bên c nh nh ng k t qu đã đ t đ
d ng tài nguyên n

c, x n

c h p lý.

c, công tác qu n lý, th m dò khai thác s

c th i vào ngu n n

c đã b c l nhi u h n ch , b t c p,

vi c nh n th c ch a đ y đ v t m quan tr ng c a công tác qu n lý th m dò, khai thác,
b o v tài nguyên n

c; ý th c ch p hành pháp lu t v tài nguyên n

ph n dân c , c quan, t ch c còn h n ch ; ngu n n
Ch t l

ng ngu n n

c m t, n

cd

th , b nh vi n, ho t đ ng d ch v th

c bi u hi n suy gi m, c n ki t.

i đ t m t s n i b ô nhi m c c b , n
ng m i, du l ch... ch a đ

đ ; vi c hành ngh khoan th m dò và khai thác n
T nh H i D

cc am tb

cd

c th i đô

c thu gom, x lý tri t

i đ t hi n nay đang di n ra.

ng là m t trong nh ng t nh v n mang nhi u nh ng đ c đi m h n ch , t n

t i s b t c p và c n có h

ng gi i quy t kh c ph c tình tr ng nêu trên.

1. Tính c p thi t c a đ tài
H iD
n

ng là t nh n m trong vùng đ ng b ng châu th sông H ng, có tài nguyên

c m t và n

cd

i đ t khá phong phú. Qua đi u tra cho th y trong ph m vi

toàn t nh có 6 t ng ch a n
(qh) và t ng ch a n

c, trong đó t ng ch a n

c l h ng tr m tích Holocen

c l h ng tr m tích Pleistocen (qp) là đ i t
1

ng khai thác ch


y u ph c v các ho t đ ng s n xu t, phát tri n khinh t xã h i. Nh ng nghiên c u
m i đây cho th y ch t l

ng n

trung tâm t nh và t nh H i D

c trong t ng qh bi n đ i r t ph c t p, khu v c
ng ranh gi i m n nh t g n nh đan xen và d b

nhi m b n. Riêng đ i v i t ng ch a n

c qp n m phía d

i, tr l

ng phong phú

h n và có th khai thác v i quy mô công nghi p. Di n phân b c a t ng này t p
trung ch y u
D

khu v c Sao

- Chí Linh, huy n Nam Sách và thành ph H i

ng. Các k t qu nghiên c u tr

nh t c a t ng ch a n

c này, khu v c m n thu c các xã n m

T K và Gia L c; phía
ph H i D

c đây đã s b xác đ nh đ

Cùng v i s phát tri n kinh t là m c đ tiêu th n

èo c a huy n Chí Linh.
c ngày càng l n, áp l c do khai

c ngày càng t ng, cùng v i vi c quy ho ch, qu n lý ch a đ ng

b , ch a th ng nh t đã d n đ n các nh h
n

phía b c các huy n

ông các huy n Bình Giang, C m Giàng; toàn b thành

ng, huy n Nam Sách kéo dài đ n Ba

thác s d ng ngu n n

c ranh gi i m n,

ng tiêu c c nh suy thoái, c n ki t ngu n

c kéo theo s bi n đ i v ranh gi i nhi m b n, nhi m m n …

Trong nh ng n m g n đây, công tác nghiên c u, đi u tra tài nguyên n
đ a bàn t nh đã đ
ng đ

cd

i đ t trên

c quan tâm, tuy nhiên công tác này v n còn m t s v n đ ch a đáp

c yêu c u th c t , ch a b t nh p k p v i các quy đ nh nêu trong Lu t tài

nguyên n

c n m 2012; Ngh đ nh s 201/2013/N -CP ngày 27/11/2013 c a Chính

ph v vi c Quy đ nh chi ti t thi hành m t s đi u c a Lu t tài nguyên n
s 27/2014/TT-BTNMT ngày 30/05/2014 c a B Tài nguyên và Môi tr
đ nh vi c đ ng ký khai thác n
gi y phép tài nguyên n

cd

c. Thông t
ng “Quy

i đ t, m u h s c p, gia h n, đi u ch nh, c p l i

c”. Theo quy đ nh c a Thông t : UBND t nh ph i xác đ nh

khoanh vùng đ ng ký khai thác ND đ i v i nh ng đ i t

ng không thu c ph i xin phép

khai thác ND , chính vì v y c n xác đ nh m i các vùng ph i đ ng ký khai thác ND .
Nh m qu n lý tài nguyên n
b o v ngu n n

cd

i đ t th c s hi u qu , góp ph n s d ng h p lý,

c không b c n ki t và ô nhi m thì th c hi n đ tài nghiên c u “Xây

d ng b tiêu chí đ khoanh vùng ph i đ ng ký khai thác n

t nh H i D

ng” là r t c n thi t và c p bách.

2

cd

i đ t trên đ a bàn


2. M c tiêu c a đ tài
- T ng h p, c p nh t các tài li u, thông s , thông tin liên quan đ n hi n tr ng tài
nguyên n

c, hi n tr ng khai thác s d ng n

tr ng x n

c th i.v.v.. đ khoanh đ nh vùng ph i đ ng ký khai thác n

- Xây d ng đ

c b n đ v vùng ph i đ ng ký khai thác n

lý và b o v ngu n n
3.
-

it

it

c, hi n tr ng ch t l

cd

ng n
cd

c, hi n
i đ t.

i đ t ph c v qu n

c.

ng và ph m vi nghiên c u
ng: T ng ch a n

c Holecen (qh) và Pleistocen (qp) trên đ a bàn t nh H i D

- Ph m vi nghiên c u: Di n tích khu v c phân b
Pleistocen trên đ a bàn t nh H i D

t ng ch a n

ng.

c Holocen và

ng.

4. N i dung c a đ tài
- Thu th p, c p nh t d li u, thông tin v đ c đi m, t nh hình khai thác n
tình hình x n
thác n

cd

c th i vào ngu n n
i đ t gây ra, hi n t

cd

i đ t,

c, tình hình s t lún, bi n d ng công trình do khai

ng xâm nh p m n…

- Rà soát, th ng kê, đánh giá tính đ y đ , m c đ tin c y c a các d li u, thông tin thu
th p; xác đ nh n i dung thông tin, tài li u c n đi u tra, thu th p b sung;
-

ánh giá hi n tr ng khai thác n

c d

i đ t, hi n tr ng x n

n

c, hi n tr ng s t lún, bi n d ng do công trình khai thác n

c th i vào ngu n

cd

i đ t gây ra, hi n

cđ

i đ t t đó phân

tr ng xâm nh p m n…
- Xây d ng tiêu chí khoanh vùng ph i đ ng ký khai thác n
vùng ph i đ ng ký khai thác n
5. Cách ti p c n và ph

cd

i đ t.

ng pháp nghiên c u

a/ Cách ti p c n
Ti p c n th c ti n, h th ng, toàn di n và t ng h p
it

ng nghiên c u

t nh H i D

đây là t ng ch a n

c Holocen và Pleistocen (qp) trên đ a bàn

ng n m trên m t vùng lãnh th t

ng đ i r ng l n nên s thay đ i v

không gian, đi u ki n đ a hình, đ a ch t, nh ng bi n đ i v th i ti t khí h u, khí t
3

ng


- th y v n r t ph c t p.
t ng, t ng ch a n

c bi t, trong đi u ki n nhu c u s d ng n

c ngày càng gia

c b xâm h i có nhi u nguy c ô nhi m và suy gi m… T t c

nh ng y u t đó tác đ ng l n đ n các t ng ch a n

c khu v c, do đó đòi h i ph i ti p

c n th c ti n, h th ng, toàn di n và t ng h p trên toàn vùng m i gi i quy t đ

cm c

tiêu nghiên c u đ ra.
Ti p c n k th a tri th c, kinh nghi m và c s d li u đã có m t cách ch n l c
H t ng ch a n

c t nh H i D

ng t

ng đ i phong phú, đã có r t nhi u các đ tài

nghiên c u, bài báo khoa h c đ c p đ n v n đ này.

có th đánh giá m t cách t ng

quát và có h th ng có th áp d ng k t qu nghiên c u vào th c t thì vi c k th a
nh ng tri th c, kinh nghi m và h th ng c s d li u t nh ng ng
h

i đi tr

c là

ng ti p c n đúng đ n, c n thi t.

Ti p c n ph

ng pháp qu n lý tài nguyên n

c và b o v môi tr

ng

M c tiêu cu i cùng mà đ tài nghiên c u đ t đ n là m t ng d ng cho các nhà qu n lý
môi tr

ng, qu n lý tài nguyên n

c. Áp d ng thành qu nghiên c u vào th c t , làm

c n c đ ho ch đ nh s phát tri n, ti m n ng khai thác ND .

ây là cách ti p c n

nh m phòng tránh và gi m thi u hi m h a thiên tai phù h p v i ti m l c kinh t c a
đ tn

c còn nhi u h n ch , kh n ng đ u t ch a cao, thi u c s v t ch t và nh ng

đ c thù v v n hóa xã h i c a vùng nghiên c u.
b/ Ph

ng pháp nghiên c u

th c hi n đ
- Ph
n

ng pháp nghiên c u sau:

ng pháp thu th p tài li u: Ti n hành thu th p các tài li u liên quan v tài nguyên

c t nh H i D

th y v n; Ch t l
- Ph

c nhi m v , lu n v n s d ng các ph

ng nh : Kinh t xã h i;
ng n

a ch t – đ a ch t th y v n; Khí t

ng

c; Các b n đ , b n v liên quan…

ng pháp th ng kê, phân tích, x lý và t ng h p tài li u: S d ng ph n m m

chuyên môn, mapinfo, aquifer test… đ x lý, l p b n đ , t ng h p các tài li u v tài
nguyên ND
ch a n

khu v c nghiên c u. Ti n hành th ng kê các thông tin liên quan v t ng

c, hi n tr ng khai thác n

c, ch t l

ng n

c, kh n ng d b ô nhi m… làm

c s cho vi c đánh giá và khoanh vùng khu v c c n ph i đ ng ký khai thác ND .

4


- Ph

ng pháp phân tích, ch nh lý tài li u: ti n hành th ng kê các thông tin liên quan

v t ng ch a n
l

c, hi n tr ng khai thác n

c, ch t l

ng n

c, kh n ng đáp ng l u

ng khai thác c a t ng, khu v c, kh n ng d b ô nhi m… c s cho vi c đánh giá

và xây d ng c s khoa h c đ khoanh vùng đ ng ký khai thác.

- Ph

ng pháp k th a: K th a ki n th c, k t qu nghiên c u c a các nhà khoa h c c

v lý thuy t l n th c t . K th a k t qu nghiên c u thông qua các nhi m v , công
trình nghiên c u khoa h c đã đ
- Ph
thác n

c phê duy t và công b .

ng pháp kh o sát th c đ a: Ti n hành kh o sát b sung m t s công trình khai
cd

i đ t và l y m u phân tích đánh giá làm c s cho vi c khoanh đ nh ranh

vùng ph i đ ng ký khai thác.
- Ph

ng pháp chuyên gia: Trao đ i, h c t p t các chuyên gia, các nhà khoa h c và

xin ý ki n góp ý, h

ng d n, b sung ki n th c t các nhà khoa h c, chuyên gia trong

l nh v c nghiên c u.
- Ph

ng pháp b n đ : Ti n hành ch p b n đ đ xác đ nh vùng ph i đ ng ký khai

thác, bao g m các b n đ đ a ch t, đ a ch t th y v n, hi n tr ng khai thác n

cd

i

đ t, b n đ kh n ng nhi m b n…
6. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n
+ Ý ngh a khoa h c: Lu n v n góp ph n làm sáng t đ c đi m phân b và khoanh
vùng khu v c ph i đ ng ký khai thác n
lý và b o v các t ng ch a n

cd

i đ t nh m khai thác s d ng n

c.

+ Cung c p nh ng c s khoa h c ph c v qu n lý vi c khai thác n

5

c b n v ng.

ch p


CH

NG 1. T NG QUAN V NGHIÊN C U KHOANH

PH I
NG KÝ KHAI THÁC N
C

1.1 T ng quan v nghiên c u khoanh đ nh ngu n n

cd

NH VÙNG

iđ t

1.1.1 Trên th gi i
Khoanh đ nh vùng ph i đ ng ký khai thác n

c là khái ni m xu t hi n vào nh ng th p

niên cu i c a th k 20. Do quá trình khai thác s d ng n
nguyên n

cd

i đ t tr nên suy thoái, c n ki t và ô nhi m, gây khó kh n trong khai thác

b n v ng ngu n n

c.

đ m b o khai thác lâu dài, b n v ng ngu n n

tác đ ng do khai thác quá m c gây ra các n
n

cd

c không h p lý mà ngu n tài
c, tránh nh ng

c đã ti n hành quy đ nh đ ng ký khai thác

i đ t. Trên th gi i m t s tác gi đã ti n hành nghiên c u khoanh đ nh vùng b t

bu c ph i đ ng ký khai thác n

cd

i đ t, vùng c m không đ

c khai thác và vùng h n

ch khai thác, tuy nhiên nh ng tài li u riêng r v v n đ này không nhi u.
Tháng 9/2015 Aurelie Lame đã nghiên c u Mô hình th y v n c a các t ng ch a n

c

t i Paris và tác đ ng c a các công trình khai thác. Trong mô hình này tác gi đã đ c p
đ n nh h
n

ng c a các công trình ng m, công trình khai thác n

c. Vi c khai thác n

ch a c n ph i đ

c đ n t ng ch a

c ho c xây d ng các công trình khai thác n

c đ ng ký và đ

c trong t ng

c qu n lý đ ng b .[1]

N m 2015 t p th tác gi Yong-Xia Wu, Shui-Long Th n, Ye-Shuang Xu, và Zhen-Yu
Yin đã có thí nghi m quan tr c đ c đi m c a quá trình th m n
c t ngang trong t ng ch a n
cho th y nh h

c cu i s i

cd

iđ tv it

ng

Hàng Châu, Trung Qu c. Qua đó tác gi

ng c a các công trình đ n tính th m, tính d n n

c c a t ng và s c n

thi t ph i có s nghiên c u đánh giá đ ng b vi c xây d ng công trình v i khai thác
n

c và b o v t ng ch a n

c.[1]

N m 2010 t p th tác gi Tadanobu Nakayama, Masataka Watanabe, Kazunori Tanji…
đã nghiên c u nh h
tr

ng c a các công trình đ n suy gi m ch t l

ng n

c

môi

ng ven bi n khu v c đ ng b ng Kanto – Nh t B n. Các công trình nghiên c u đã

đ c p đ n vi c đ ng ký xây d ng công trình, khai thác n
d ng t t tài nguyên n

c ng m trong khu v c.[1]
6

c ng m nh m khai thác s


N m 2012 t p th tác gi Y.S Xu, S.L.Shen, J.C.C đã nghiên c u hi u ng c t ngang
quá trình th m c a các t ng ch a n

c do có công trình ng m

cho th y khi có công trình ng m c t qua t ng ch a n
đ i và do đó nh h
h

ng đ n môi tr

ng đ n l u l

ng t ng ch a n

ng c a n

Th

ng H i. K t qu

c, tính th m n

c có s thay

c t i công trình khai thác, gây nh

c.[1]

N m 2014 t p th tác gi Guanyong Luo, Hong Cao, Hong Pan đã có các nghiên c u phân
tích s h c các tác đ ng c a công trình ng m đ i v i dòng ch y ng m

Qu ng Châu,

Trung Qu c có tr m tích đ t r t m ng, v i đ sâu kho ng 11m .[1]. Các công trình nghiên
c u đã ch ra tác đ ng c a công trình ng m và khai thác n
+ Gây c n tr dòng ch y t nhiên c a n
v c u trúc các t ng ch a n

c ng m đ n ND trong t ng là:

c ng m, gây nh h

c, làm gi m th tích ch a n

ng đ n ngu n b c p; Phá
c các t ng ch a n

tính th m c a các t ng ch a n

c. Nh v y gây suy gi m tr l

+ S rò r ch t b n (t m ng l

i thoát n

xu ng di chuy n đi vào các t ng ch a n
Trên th gi i đã s d ng m t s ph

c, n

c; gi m

ng các t ng ch a n

c.

c b ô nhi m, nhi m b n bên trên) th m

c làm thay đ i ch t l

ng các t ng ch a n

c;

ng pháp đ nghiên c u nh ng tác đ ng này nh :

nghiên c u c u trúc CTV; nghiên c u quy trình thi công, kh o sát hi n tr ng các công
trình ng m; quan tr c m c n
mô hình s h c n

cd

c, m c áp l c, quan tr c ch t l

iđ tđ

ng n

c th c hi n đ phân tích đ nh l

c và s d ng các
ng m t cách chính

xác. Tuy nhiên các công trình nghiên c u trên ch a đi sâu v các tiêu chí phân vùng
đ ng ký khai thác n
1.1.2

c nh m ph c v vi c qu n lý và b o v tài nguyên n

c.

Vi t Nam

Vi t Nam đang trong giai đo n hi n đ i hóa, công nghi p hóa n n kinh t nên vi c khai
thác s d ng l
các t ng ch a n
tích
ch a n

ng n

c có ch t l

c trong tr m tích

t : Suy gi m tr l

t , phá v c u trúc các t ng ch a n

ng các t ng ch a n

c, gi m l

c tr m tích

c đã tác đ ng đ n

ng các t ng ch a n

c; làm gi m th tích ch a n

c; làm thay đ i đ ng thái t nhiên c a n

ti m n ng đ i v i t ng ch a n
l

ng ngày càng nhi u. Khai thác n

cd

c các t ng

i đ t; gia t ng ngu n ô nhi m

ng b c p cho các t ng bên d

i, thay đ i ch t

t , làm t ng kh n ng di chuy n c a n

nhi m, nhi m b n t trên m t th m xu ng di chuy n vào các t ng ch a n

7

c tr m

c.

cb ô


b o v các t ng ch a n
tài nguyên n

c đ ng th i có kh n ng khai thác s d ng hi u qu ngu n

c ng m, m t s tác gi đã nghiên c u và công b các công trình, giúp các

nhà qu n lý th c hi n vi c b o v ngu n tài nguyên n
thác n
n

cd

cd

iđ t

n

c ta đ

i đ t. Có th nói vi c khai

c ti n hành t khá s m. Song vi c khai thác tài nguyên

i đ t trên toàn qu c c ng m i di n ra m nh trong kho ng ba m

đây. Còn vi c qu n lý Tài nguyên n
kho ng hai m
đ

cd

cd

iđ tm i đ

c ti n hành m t cách ch t ch

i n m tr l i đây. Nhi u quy đ nh v b o v tài nguyên n

c B Tài nguyên và Môi tr

c a công tác b o v tài nguyên n

i n m tr l i
cd

i đ t đã

ng, các UBND t nh ban hành nh m nâng cao hi u qu
c và môi tr

ng b n v ng. M t v n b n quan tr ng,

giúp các c quan ch c n ng qu n lý th c hi n t t vi c b o v , khai thác s d ng tài
nguyên n

c ng m là Quy t đ nh s 15/2008/Q -BTNMT ngày 31 tháng 12 n m 2008

c a B tr

ng B Tài nguyên và Môi tr

ng. V n b n này đã chính th c đ a ra các quy

đ nh và c n c đ quy đ nh vùng c m, vùng h n ch xây m i các công trình khai thác
n

cd

i đ t và thêm n a là vi c c n thi t ph i đ ng ký khai thác.

- N m 2007, UBND Thành ph H Chí Minh đã ra Quy t đ nh s 69/2007/Q -UBND

ngày 03/5/2007 v ban hành Quy đ nh h n ch và c m khai thác n

cd

i đ t trên đ a

bàn thành ph H Chí Minh. Quy đ nh này c ng d a trên các tiêu chí v kh n ng đáp
ng c a h th ng c p n
tr

ng và t ng ch a n

c hi n có, m c n

c h th p, kh n ng gây tác đ ng t i môi

c, kh n ng xâm nh p m n c ng nh nguy c ô nhi m đ xác

đ nh khu v c c m khai thác, h n ch khai thác, khu v c đ

c phép khai thác...

- N m 2009, Nguy n Tr ng Hi n và Nguy n H ng Giang đã công b k t qu nghiên
c u c s khoa h c và th c ti n xác đ nh tiêu chí vùng khai thác, vùng h n ch khai
thác, vùng c m khai thác cho thành ph H Chí Minh. Do kh n ng cung c p c a t ng
ch a n

c là khác nhau, ph thu c vào c u trúc đ a ch t th y v n, lo i đ t đá, c a s

đ a ch t th y v n… mà m i t ng ch a n

c có m c đ giàu, nghèo n

c khác nhau.

Vì v y n u thi u ph n qu n lý thì có th gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng tr ng khai
thác s d ng n
ch t l

ng n

c không mong mu n nh : i) M c n

c h th p quá m c; ii) Suy thoái

c (nhi m b n, xâm nh p m n, s t lún b m t đ t…). [2]

- Quy t đ nh 161/Q -UBND c a UBND thành ph Hà N i ngày 09/01/2012 Quy t
đ nh nghi m thu đ án “ i u tra, đánh giá khoanh đ nh vùng c m, vùng h n ch và
8


vùng cho phép khai thác s d ng tài nguyên n

c trên đ a bàn thành ph Hà N i” và

danh m c “Vùng c m, vùng h n ch và vùng cho phép khai thác s d ng các ngu n
n

c trên đ a bàn thành ph Hà N i”.

- N m 2014, T p th tác gi Tr n Quang Tu n, Nguy n V n Lâm, Nguy n Kim Ng c
đã đ ng bài trong T p chí Khoa h c K thu t M -

a ch t v i đ tài “Xác đ nh ch

tiêu khoanh đ nh vùng c m, vùng h n ch và vùng đ

c phép khai thác n

áp d ng cho t ng ch a n

c Pleistocen

cd

thành ph Hà N i”. K t qu c a vi c nghiên

c u th c t và k t h p v i t ng h p các tài li u hi n có trong n

c và trên th gi i, có

th đ a ra các ch tiêu đ khoanh đ nh các vùng c m, vùng h n ch và vùng đ
khai thác n
v tr l

cd

ng n

i đ t nh sau: (1) Ch tiêu v ch t l
cd

iđ t

ng n

cd

c phép

i đ t; (2) Ch tiêu

i đ t; (3) Ch tiêu v đ m b o an toàn cho xã h i và môi tr

(4) Ch tiêu v kh n ng xây d ng, ho t đ ng c a các công trình khai thác n
đ t. D a vào các ch tiêu trên, nghiên c u này đã khoanh đ

ng;

cd

i

c các vùng khai thác

n

cd

i đ t cho t ng ch a n

c Pleistocen TP. Hà N i, trong đó vùng c m khai thác

n

cd

i đ t có di n tích kho ng 326,72km2, vùng h n ch khai thác n

có di n tích kho ng 2545,3km2 và vùng đ
tích kho ng 525km2. K t qu này đã đ

c phép khai thác n

cd

cd

iđ t

i đ t chi m di n

c TP. Hà N i ghi nh n và công b áp d ng.

- Ngày 10/12/2015, UBND t nh Bình D

ng ban hành quy t đ nh 3258/Q -UBND v

vi c ban hành danh m c vùng c m, vùng h n ch , vùng đ ng ký khai thác n

cd

đ t và b n đ phân vùng khai thác n

ng. C

cd

i đ t trên đ a bàn t nh Bình D

i

th , tuyên truy n, t p hu n công b danh m c vùng c m, vùng h n ch và vùng ph i
đ ng ký khai thác n

cd

Tuyên truy n, ph bi n và h
nguyên và môi tr

i đ t trên đ a bàn t nh trên các ph

ng ti n truy n thông.

ng d n th c hi n quy t đ nh này cho cán b qu n lý tài

ng c p huy n, c p xã và các t ch c, cá nhân khai thác s d ng

n

cd

i đ t trên đ a bàn t nh. Ph i h p UBND c p huy n, c p xã t ch c ki m tra,

h

ng d n, tuyên truy n, v n đ ng t ch c, cá nhân trong vi c trám l p các gi ng khai

thác không đúng quy đ nh; các gi ng h h ng, không s d ng theo đúng quy trình k
thu t nh m phòng tránh ô nhi m ngu n n
Th c hi n thanh tra, ki m tra, h
thác, s d ng tài nguyên n

cd

i đ t.

ng d n các t ch c, cá nhân ho t đ ng th m dò, khai

c trong vùng c m, h n ch khai thác n
9

cd

i đ t. K p


th i phát hi n và x lý nghiêm các tr
n

c. Ti p t c m r ng m ng l

n

cd

l

ng n

ng h p vi ph m quy đ nh pháp lu t v tài nguyên

i quan tr c t i các vùng c m, vùng h n ch khai thác

i đ t nh m theo dõi, phát hi n k p th i nh ng di n bi n x u v m c n

c, ch t

c làm c s khoa h c ph c v đi u ch nh quy đ nh vùng c m, vùng h n ch

khai thác n

cd

i đ t đ b o v , phát tri n b n v ng tài nguyên n

Vi c phân vùng khai thác, đ ng ký khai thác n

cd

cd

i đ t m i ch đ

i đ t.
c ti n hành r i

rác trong m t s đ tài nghiên c u khoa h c. V n đ quy ho ch khai thác ND
nay c ng m i đ

c m t s đ a ph

ng ti n hành m t cách s b đ ph c v cho công

tác qu n lý tài nguyên ND . Do v y đ ph c v t t công tác qu n lý ND
phân vùng ph i đ ng ký, đ
tiêu chí đ

thì vi c

c phép khai thác c n thi t ph i th c hi n trên c s các

c thi t l p m t cách khoa h c.

H iD
d

đ n

ng, vi c khai thác n

cd

i đ t đã đ

c th c hi n t lâu. Ngu n n

i đ t khai thác ch y u l y trong t ng ch a n

c

c cu i s i h t ng Hà N i, tu i

Pleistocen (qp). Tuy nhiên, t ng ch a n

c này nhi u khu v c c ng đã phát hi n th y

b m n (M >1g/l) nên không s d ng đ

c cho n u ng, sinh ho t và công nghi p. Các

t ng ch a n

c khác nh t ng Holocen (qh) do n m nông tr l

cung c p cho quy mô nh l h gia đình. T ng ch a n
ch a đ

ng nh nên ch có th

c Neogen do n m sâu nên

c chú tr ng trong khai thác s d ng.[3]

1.1.3 V n đ khoanh đ nh vùng đ ng ký khai thác n
Khoanh đ nh vùng đ ng ký n

cd

khai thác b n v ng và b o v môi tr
h n ch các tác đ ng x u t i s l
thoái, ô nhi m, c n ki t.
ngu n ND

cd

iđ t

Vi t Nam

i đ t là ho t đ ng nh m b o v ND
ng.

ph c v

ó là nh ng ho t đ ng nh m phòng ng a,

ng, ch t l

ng, gi cho ngu n ND

không b suy

ng th i vi c làm này còn góp ph n ph c h i, c i thi n

b ô nhi m, suy thoái, c n ki t; khai thác, s d ng h p lý và ti t ki m

ngu n ND .
Vì v y khi th c hi n nhi m v này c n th c hi n t t các v n đ :
+

ánh giá đúng hi n tr ng khai thác s d ng n

trình, đ c đi m các công trình, t ng l
so sánh tr l

ng n

c thông qua các thông s : s công

c khai thác, ch t l

ng khai thác v i kh n ng đáp ng c a t ng ch a n
10

ng n
c.

c khai thác,

+ ánh giá đ

c đ c đi m các t ng ch a n

đ c đi m th y đ ng l c, ch t l

ng, tr l

+ ánh giá, d báo nhu c u s d ng n
Trên c s đó đ a ra đ
n

ng).

c hi n t i và trong t

ng lai k ti p.

c các tiêu chí đ khoanh đ nh khu v c ph i đ ng ký khai thác

c. T nh ng đánh giá đó đ xu t đ

vùng ti p t c đ

c (s phân b , mi n cung c p, mi n thoát,

c khai thác.

c vùng c m khai thác, vùng khai thác h n ch ,

i v i nh ng vùng v n còn kh n ng khai thác th c

hi n vi c đ ng ký khai thác đ ph c v đ c l c cho công tác qu n lý. T đó đ a ra gi i
pháp khai thác và đ ng ký khai thác phù h p.
1.1.4 Tình hình nghiên c u, khai thác, s d ng n

cd

iđ t

Vi t Nam

Cùng v i s gia t ng nhanh chóng các đô th trên toàn qu c là s gia t ng dân s đô
th . Theo đó, nhu c u s d ng n

c không ng ng t ng. Th ng kê cho th y, l

ng n

c

khai thác s d ng cho các đô th t vài tr m đ n hàng tri u m3/ngày, trong đó kho ng
50% ngu n n

c cung c p cho các đô th đ

chí chi m ph n l n t n

c khai thác t ngu n n

c ng m nh Hà N i. Các ngu n n

c ng m, th m

c ng m đ

c khai thác

n m ngay trong đô th ho c vùng ven đô th . Th nên, theo th i gian, nhi u ngu n
n

c đã có bi u hi n c n ki t ho c đang b ô nhi m b i s xâm l n quá nhanh c a đô

th . Ch tính riêng Hà N i, hi n m i ngày khai thác kho ng 800.000 m3 (kho ng 300
tri u m3/n m); TP.H Chí Minh khai thác kho ng 500.000 m3 (kho ng 200 tri u
m3/n m). Các đô th khu v c đ ng b ng Nam b c ng đang khai thác kho ng 300.000
m3/ngày (110 tri u m3/n m). [4]
Ngay t i Hà N i, t c đ đô th hóa quá nhanh, các ngu n cung c p n
thác đ

c m t ch a khai

c, nhi u gi ng khoan c b suy gi m l u l

ng. K t qu quan tr c trong 15

n m qua cho th y, di n tích vùng có c t cao, m c n

c 0m t ng lên 1,5 l n, vùng c t

cao m c n

c -8m t ng 3 l n, vùng c t cao m c n

c -14m t ng lên 5 l n. M c n

c

các l khoan vùng n i đô gi m liên t c v i t c đ bình quân 0,4m/n m. [5]
Hi n t

ng suy gi m ch t l ng n c c ng khá rõ, đ c bi t là ô nhi m Asen và v t ch t h u

c , các h p ch t nit . Các k t qu nghiên c u đã ch ra r ng, s nâng cao c a n ng đ Asen
trong ngu n n

c ng m không ch

Hà N i mà còn có các n i khác nh Hà Nam, TP.H

Chí Minh… Các thành ph n hóa h c khác nh NH4, NO2 c ng có s bi n đ ng rõ r t. [4]

11


Các k t qu nghiên c u quan tr c m i nh t cho th y, t i m t s đô th l n nh Hà N i,
TP.H Chí Minh, H i Phòng, Hòn Gai, Vinh, Cà Mau, Sóc Tr ng, B c Liêu… ngu n
n

cd

i đ t đang có nh ng d u hi u c n ki t, ô nhi m, nhi m m n. M c n

các t ng ch a n
m c n

cc a

c khai thác b h th p liên t c theo th i gian. i n hình nh Hà N i,

c t ng ch a Pleistocen h th p v i t c đ 0,4m/n m; TP.H Chí Minh là

0,6m/n m; Cà Mau là 1m/n m… S nhi m b n ngu n n
thành ph Hà N i, L ng S n,
TP.H Chí Minh, vùng Hoài

c ng m quan sát đ

ng H i, TP.H Chí Minh… lún s t n n đ t

c

các

Hà N i,

c (Hà N i), Cam L (Qu ng Tr )…[4]

T i khu v c mi n núi phía B c, các đô th khai thác n

c t t ng các thành t o cacbonat.

Ngu n n

c m t và các y u t khí t

c này có quan h ch t ch v i ngu n n

Nh ng các ho t đ ng công nghi p đang nh h

ng n ng n đ n ngu n n

ng.

c này. T i

các thành ph L ng S n, Thái Nguyên, h th ng gi ng khoan khu v c sông K Cùng,
sông C u đang b ô nhi m n ng. T i Qu ng Ninh, H i Phòng, hàng lo t gi ng khoan
đang b nhi m m n n ng n do t c đ khai thác quá nhanh trên cùng m t đ a t ng.
thành H i Phòng, nhi u gi ng khoan b nhi m m n và m c n
V i các đô th mi n Trung, n

c ng m đ

c khai thác

c t t sâu 1-2 m. [5]

đ sâu nh (kho ng 10 -25m),

l p ph b m t m ng nên d b ô nhi m. Qua kh o sát, ph n l n các ngu n n
đ u b nhi m vi sinh và m t s ch tiêu vi l
quan ng i là tình tr ng xu t hi n hàm l

ng v

n i

t m c cho phép nhi u l n.

ng th y ngân v

c này
áng

t quá gi i h n cho phép có

nguyên nhân t quá trình khai khoáng, s n xu t công nghi p và phân bón…[4]
Nhìn chung khai thác s d ng n c
nh ng n m v a qua. Vi c t ng l

Vi t Nam t ng lên không ng ng và t ng m nh trong

ng khai thác n c d i đ t d n đ n phát sinh nh ng v n

đ m i đ i v i môi tr ng n c là: c n ki t, ô nhi m, xâm nh p m n và s t lún m t đ t.
ây là m t v n đ luôn c n đ
đ b o v ngu n n

1.2

c quan tâm trong quá trình qu n lý khai thác s d ng n

c và b o v môi tr

ng đ c bi t là tài nguyên n

cd

c

i đ t.

c đi m khu v c và nh ng nghiên c u v tài nguyên ND t nh H i D

ng

1.2.1 V trí đ a lý
H iD

ng là t nh có v trí n m

trung tâm

ng b ng sông H ng, thu c tam giác

kinh t tr ng đi m phía B c Hà N i - H i Phòng - Qu ng Ninh. H i D

12

ng là m t


trong 7 t nh, thành thu c vùng kinh t tr ng đi m phía B c. Di n tích hành chính c a
t nh H i D

ng là 1.662 km². [6]

T a đ đ a lý:

20°43' đ n 21°14' v đ B c
106°03' đ n 106°38' kinh đ

V v trí đ a lý, H i D

ông

ng ti p giáp v i các t nh sau:
+ Phía đông giáp Thành ph H i Phòng
+ Phía tây giáp t nh H ng Yên
+ Phía nam giáp t nh Thái Bình
+ Phía b c giáp t nh B c Giang

13


Hình 1.1. B n đ hành chính t nh H i D
1.2.2

ng [15]

a hình

a hình H i D

ng đ

c chia làm hai ph n rõ r t: Ph n đ i núi th p có di n tích 140

km2 (chi m 9% đi n tích t nhiên) thu c hai huy n Chí Linh (13 xã) và Kinh Môn (10

14


xã).

cao trung bình d

i 1000m. ây là khu v c đ a hình đ

c hình thành trên mi n

núi tái sinh c n n đ a ch t tr m tích Trung sinh. Trong v n đ ng tân ki n t o, vùng này
đ

c nâng lên v i c

ng đ t trung bình đ n y u. H

ng núi chính ch y theo h

ng

tây b c – đông nam. T i đ a ph n b c huy n Chí Linh có dãy núi Huy n ính v i đ nh
cao nh t là Dây Di u (618m), ngoài ra còn có

èo Chê (533m), núi

ai (508m).

huy n Kinh Môn có dãy Yên Ph ch y dài 14km, g n nh song song v i qu c l 5, v i
đ nh cao nh t là Yên Ph (246m). Vùng Côn S n – Ki p B c tuy đ a hình không cao,
nh ng n i lên m t s đ nh nh Côn S n (g n 200m), Ng Nh c (238m).[15]
Vùng đ i núi th p phù h p v i vi c tr ng cây công nghi p, cây n qu và phát tri n du
l ch. Vùng đ ng b ng có di n tích 1521,2 km2 (chi m 91% di n tích t nhiên). Vùng
này đ

c hình thành do quá trình b i đ p phù sa, ch y u c a sông Thái Bình và sông

H ng.

cao trung bình 3-4m, đ t đai b ng ph ng, màu m , thích h p v i vi c tr ng

lúa, cây th c ph m, cây công nghi p ng n ngày.

a hình nghiêng và th p d n t tây

b c xu ng đông nam. Phía đông c a t nh có m t s vùng tr ng xen l n vùng đ t cao,
th

ng b nh h

ng c a th y tri u và úng ng p vào mùa m a.[15]

1.2.3

c đi m khí t

ng th y v n

H iD

ng là t nh n m

trung tâm đ ng b ng B c B nên có khí h u c n nhi t đ i

m. Khí h u chia thành b n mùa rõ r t: xuân, h , thu, đông. Vào giai đo n t l p
xuân đ n ti t thanh minh (kho ng đ u tháng 2 - đ u tháng 4 d
t

ng l ch) có hi n

ng m a phùn và n m, đây là giai đo n chuy n ti p t mùa khô sang mùa m a. Mùa

m a kéo dài t tháng 4 đ n tháng 10 hàng n m.
Theo tài li u niên giám th ng kê t nh H i D
đ c tr ng c a y u t khí t

ng [7], xu t b n n m 2015 cho th y các

ng xu t hi n nh sau:

a/ Nhi t đ
Nhi t đ trung bình n m c a t nh H i D

ng t n m 2010 đ n n m 2014 dao đ ng t

230C đ n 24,70C. Tháng có nhi t đ trung bình cao nh t là 30,30C (tháng 6, 7 n m 2010).
Nhi t đ trung bình c a H i D
b ng 1.1 d

ng t n m 2010 đ n n m 2014 đ

i đây

15

c th hi n trong