Hàm ý là gì ? Tường minh là gì ?

Thø N¨m, Ngµy 08 th¸ng 02 n¨m 2007
TRƯỜNG THCS MỸ HiỆP
Giáo viên thực hiện: NGUYỄN THỊ CẨM TÚ
1. H
1. H
àm ý là phần thông báo:
àm ý là phần thông báo:
A. Trái ngược với nghóa tường minh.
A. Trái ngược với nghóa tường minh.
B.
B.
Cùng một nội dung với nghóa tường minh.
Cùng một nội dung với nghóa tường minh.
Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:


Tr
Tr
ả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn
ả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn
v
v
ào chữ cái
ào chữ cái
đầu câu đúng nhất:
đầu câu đúng nhất:


C.
C.

Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng
Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng
có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
D.
D.
Được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
Được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
2.
2.
Khi nào người ta dùng hàm ý
Khi nào người ta dùng hàm ý
?
?
A.
A.
.
.
B.M
B.M
uốn người nghe không hiểu.
uốn người nghe không hiểu.
C
C
Không biết rõ ý.
Không biết rõ ý.
.
.
D. Mn chÊm døt cc tho¹i.
D. Mn chÊm døt cc tho¹i.

3.
3.
Trong lời nói hằng ngày:
Trong lời nói hằng ngày:
A. TÊt c¶ c¸c c©u ®Ịu cã hµm ý.
A. TÊt c¶ c¸c c©u ®Ịu cã hµm ý.
B. Kh«ng cã c©u nµo cã hµm ý.
B. Kh«ng cã c©u nµo cã hµm ý.
C.
C.
Có câu có,có câu không có hàm ý.
Có câu có,có câu không có hàm ý.
D. Hµm ý ®­ỵc nhiỊu ng­êi dïng.
D. Hµm ý ®­ỵc nhiỊu ng­êi dïng.
Tìm c
Tìm c
âu chứa hàm ý có trong đọan đối thọai
âu chứa hàm ý có trong đọan đối thọai
sau?
sau?
Lan: B
Lan: B
ình
ình
ơi!Tối
ơi!Tối
nay chúng mình đi xem ca nhạc nhe!
nay chúng mình đi xem ca nhạc nhe!
Bình !
Bình !

Tối nay mình
Tối nay mình
phải
phải
đi đón bà ngoại ở quê ra
đi đón bà ngoại ở quê ra
.
.


Lan:
Lan:
Thôi đành vậy
Thôi đành vậy
!
!


Hàm ý là gì? Tường minh là gì?
 Ghi nhớ SGK
*
*
Đọc đọan trích sau và trả lời câu hỏi:
Đọc đọan trích sau và trả lời câu hỏi:
Bài 25-Tiết 128
Bài 25-Tiết 128
Ngh
Ngh
óa tường minh và hàm
óa tường minh và hàm

ý
ý


(
(
tiếp
tiếp


theo
theo
)
)


I.
I.
Điều kiện sử dụng hàm
Điều kiện sử dụng hàm
ý:
ý:


C
C
hò Dậu vừa nói vừa mếu:
hò Dậu vừa nói vừa mếu:
- Th«i u kh«ng ¨n, ®Ĩ phÇn cho con. Con chØ ®­ỵc ¨n ë nhµ b÷a nµy
- Th«i u kh«ng ¨n, ®Ĩ phÇn cho con. Con chØ ®­ỵc ¨n ë nhµ b÷a nµy

n÷a th«i. U kh«ng mn tranh ¨n cđa con. Con cø ¨n thËt no, kh«ng ph¶i
n÷a th«i. U kh«ng mn tranh ¨n cđa con. Con cø ¨n thËt no, kh«ng ph¶i
nh­êng nhÞn cho u.
nh­êng nhÞn cho u.
Cái Tý chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ,nó xám mặt lại và hỏi
Cái Tý chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ,nó xám mặt lại và hỏi
bằng giọng luống cuống
bằng giọng luống cuống
:
:
- V
- V
ậy thì bữa sau con ăn ở đâu
ậy thì bữa sau con ăn ở đâu
?
?
Điểm thêm một “giây”nức nở,chò Dậu ngó con bằng cách xót xa
Điểm thêm một “giây”nức nở,chò Dậu ngó con bằng cách xót xa
- Con sÏ ¨n ë nhµ cơ NghÞ th«n §oµi.
- Con sÏ ¨n ë nhµ cơ NghÞ th«n §oµi.
Cái Tý nghe nói giãy nảy,giống như sét đánh bên tai,nó liệng củ
Cái Tý nghe nói giãy nảy,giống như sét đánh bên tai,nó liệng củ
khoai vào rổ và òa lên khóc
khoai vào rổ và òa lên khóc
:
:
-U bán con thật đấy ư?Con van u,con lạy u,con còn bé bỏng,u
-U bán con thật đấy ư?Con van u,con lạy u,con còn bé bỏng,u
đừng đem bán con đi,tội nghiệp.U để cho con ở nhà chơi với em con.
đừng đem bán con đi,tội nghiệp.U để cho con ở nhà chơi với em con.

(Ngô Tất Tố,Tắt đèn)
(Ngô Tất Tố,Tắt đèn)
-
-
Thôi u không ăn,để phần cho con..Con chỉ được ăn ở nhà bữa
Thôi u không ăn,để phần cho con..Con chỉ được ăn ở nhà bữa
này nữa thôi. U không muốn ăn tranh với con..Con cứ ăn thật
này nữa thôi. U không muốn ăn tranh với con..Con cứ ăn thật
no,không phải nhường nhòn cho u.
no,không phải nhường nhòn cho u.
- Con sÏ ¨n ë nhµ cơ NghÞ th«n §oµi.
- Con sÏ ¨n ë nhµ cơ NghÞ th«n §oµi.
Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghò thôn Đòai.
Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghò thôn Đòai.

Con
Con
không còn
không còn
được ở nhà
được ở nhà
với thầy mẹ
với thầy mẹ
và các em
và các em
nữa.U đã
nữa.U đã
bán con.
bán con.


U đã bán
U đã bán
con cho nhà cụ
con cho nhà cụ
Nghò Đòai
Nghò Đòai
Tại sao chò Dậu không nói thẳng với con?
 Vì đây là điều đau lòng nên chò tránh nói thẳng ra
Trong hai hàm ý trên,
hàm ý trong câu nói nào của chò Dậu rõ hơn?
 Hàm ý hai rõ hơn
Nghóa tường minh và hàm ý(Tiếp theo
Nghóa tường minh và hàm ý(Tiếp theo
)
)


I.
I.
Điều kiện sử dụng hàm ý:
Điều kiện sử dụng hàm ý:
* Ghi nh
* Ghi nh
ớ
ớ
:
:
(SGK - trang 91)
(SGK - trang 91)
Để sử dụng hàm ý,cần có hai điều kiện sau đây:

Để sử dụng hàm ý,cần có hai điều kiện sau đây:
-
-
Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu
Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu
nói.
nói.
-Người nghe (người đọc) có năng lực giải đóan hàm
-Người nghe (người đọc) có năng lực giải đóan hàm
ý.
ý.
Bài 25-Tiết 128
Bài 25-Tiết 128
Qua đó, để sử dụng hàm ý(ngưòi nói,người nghe)
cần có những điều kiện nào?