Giáo án Ngữ văn 6 bài 7: Em bé thông minh

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
BÀI 7 - TIẾT 25: VĂN BẢN: EM BÉ THÔNG MINH
( Cổ tích)
I. Mục tiêu:

Giúp HS.

1. Kiến thức: - Đặc điểm của truyện cổ tích qua nhân vật, sự kiện, cốt truyện của tác phẩm.
- Cấu tạo xâu chuỗi nhiều mẩu chuyện về những thử thách mà nhân vật đã vượt qua trong
truyện cổ tích sinh hoạt.
- Tiếng cười vui vẻ,hồn nhiên nhưng không kém phần sâu sắc trong một truyện cổ tích và
khát vọng về sự công bằng của nhân dân lao động.
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản truyện cổ tích theo đặc trưng thể loại.
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một nhân vật thông minh.
- Kể lại được truyện.
3. Thái độ: - Đề cao và coi trọng sự thông minh của con người.
II. Chuẩn bị:
1. GV: Bảng phụ ghi những thử thách của chú bé.
2. HS: Đọc và soạn bài theo câu hỏi SGK.
III. Tiến trình tổ chức day - học.
1. Kiểm tra bài cũ (5’)
- Kể chuỗi sự việc của truyện Thạch Sanh.
- Kể đoạn truyện Thạch Sanh đánh đại bàng cứu công chúa.
2. Các hoạt động dạy - học (35’).
Hoạt động của thầy và trò
HĐ 1. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
- GV đọc mẫu

Nội dung kiến thức
I. TÌM HIỂU VĂN BẢN .
1.Đọc hiểu chú thích (5’)

- 4 HS đọc nối tiếp nhau.
- Yêu cầu HS giải nghĩa một số chú
thích là từ Hán Việt.
2. Bố cục và tóm tắt (5’)


? Em hãy cho biết truyện có thể chia
đoạn ? Nêu ND mỗi đoạn?

* Bố cục: 4 đoạn:

- HS: Trả lời.

Đ2: Tiếp đến “ ăn mừng với nhau”

Đ1: Từ đầu đến tâu Vua.
Đ3: Tiếp đến ban thưởng rất hậu

- GV có thể giới thiệu cách tìm bố cục
theo kết cấu bài TLV.

Đ4: còn lại.

* Mở truyện: Vua sai quan đi tìm
người tài ...
* Thân Truyện:
+ Em bé giải câu đố của quan.
+ Em bé giải câu đố của Vua.
+ Em bé giải câu đố của sứ thần.

* Kết Truyện: Em bé trở thành trạng
nguyên.
GV giảng: Dùng câu đố thử tài nhân
vật là một hình thức rất phổ biến trong
truyện cổ dân gian nói chung và truyện
cổ tích nói riêng.

3. Phân tích (20’)
a. Hình thức thử tài .

? Theo em dùng câu đố để thử tài có tác
dụng gì?
- Dùng câu đố.
+ Tạo thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng.
+ Tạo tình huống cho cốt truyện phát triển.
? Sự thông minh mưu trí của em bé
được trải qua thử thách mấy lần?
- HS: Qua 4 lần
? Vì sao lần thử thách sau khó hơn lần
trước? ( người thử tài, tính chất câu đố,
đối tượng giải đố)?
- HS: + Người thử tài em bé có địa vị
tài năng cao dần. Viên quan, vua, Sứ
thần.

+ Gây hứng thú hồi hộp cho người đọc.
* Những thử thách đối với em bé:
- Câu hỏi của viên quan, câu hỏi của nhà vua,
câu hỏi của sứ thần.

+ Tính chất câu đố khó dần.
+ Những đối tượng người giải đố
(người bị thử thách) cũng tăng dần về
địa vị, trí tuệ nhưng đều bó tay bất lực.
GV giảng: SS tài năng của em bé với
từng đối tượng và trí tuệ của đối tượng
cũng tăng dần, chính điều này làm nổi
bật sự thông minh của em bé.
? Trong mỗi lần thử thách em bé dùng
cách gì để giải đố?
- HS: Trả lời.
GV chốt: Nhân vật em bé thông minh
đã trải qua 4 lần thử thách, tính chất
mỗi lần thử thách khó hơn, hóc búa hơn
song nhân vật đều vượt qua với những
cách giải đố rất thông minh, giải đố
theo những cách rất thông thường
trong dân gian nhưng không phải ai
cũng nghĩ ra.
HĐ 2: Hướng dẫn luyện tập

* Cách giải đố.
Lần 1: đố lại viên quan.
Lần 2: Để vua tự nói ra điều phi lí trong câu
đố của mình.
Lần 3: đố lại
Lần 4: Dùng kinh nghiệm đời sống dân gian.

? Kể một vài câu chuyện có nội dung

tương tự truyện “Em bé thông minh”
? Nhân vật em bé thông minh thuộc loại
nhân vật nào trong truyện cổ tích?
- HS: Nhân vật thông minh
* Luyện tập ( 5’)


3. Củng cố ( 3’)
- Tóm tắt những lần thử tài em bé thông minh.
- Trong đời sống em đã gặp trường hợp nào thể hiện trí thông minh như truyện này chưa?
- Bài tập trắc nghiệm.
Chiến thắng của em bé thông minh có được sự giúp đỡ của thần linh hay không?
A. Không được thần linh giúp đỡ.
B. Thần linh giúp đỡ nhưng con người không nghe thấy.
C. Có được thần linh mách bảo.
4. Hướng dẫn học ở nhà (2’)
- Đọc lại truyện.
- Tiếp tục soạn phần còn lại.
- Sưu tầm truyện có nội dung tương tự.


BÀI 7 - TIẾT 26: VĂN BẢN: EM BÉ THÔNG MINH ( Tiếp)
I. Mục tiêu:

Giúp HS.

1. Kiến thức: - Đặc điểm của truyện cổ tích qua nhân vật, sự kiện, cốt truyện của tác phẩm.
- Cấu tạo xâu chuỗi nhiều mẩu chuyện về những thử thách mà nhân vật đã vượt qua trong
truyện cổ tích sinh hoạt.
- Tiếng cười vui vẻ,hồn nhiên nhưng không kém phần sâu sắc trong một truyện cổ tích và

khát vọng về sự công bằng của nhân dân lao động.
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản truyện cổ tích theo đặc trưng thể loại.
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một nhân vật thông minh.
- Kể lại được truyện.
3. Thái độ: - Đề cao và coi trọng sự thông minh của con người.
II. Chuẩn bị:
1. GV: Bảng phụ ghi những thử thách của chú bé.
2. HS: Đọc và soạn bài theo câu hỏi SGK.
III. Tiến trình tổ chức day - học.
1. Kiểm tra bài cũ (5’)
- Nhân vật em bé đã thể hiện sự thông minh qua những lần thử thách ntn?
2. Các hoạt động dạy - học (35’).
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ 1: Hướng dẫn phân tích ( Tiếp)

3. Phân tích ( tiếp)

? Những lời giải đố của em bé dựa vào
điều gì?

* Cơ sở của sự giải đố.

- HS: Trả lời.
GV: những lời giải đố đều không dựa
vào kiến thức sách vở mà dựa vào kiến
thức đời sống. Làm cho người ra câu đố
, người chứng kiến, nghe ngạc nhiên vì

sự bất ngờ, lí thú giản dị .
? Qua những cách giải đố của em bé tác
giả dân gian đề cao cái gì?

(25’)

- Dựa vào kiến thức đời sống hằng ngày.


- HS: Trả lời
-> Đề cao trí tuệ , sự thông minh dân gian.
? Hãy nêu những nét nổi bật về nghệ
thuật của truyện?

b. Nghệ thuật:

- HS: Trả lời.

- Dùng câu đố -> Tạo tình huống để nhân
vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.

? Hãy nêu ý nghĩa truyện qua các ý
sau:

- Dẫn dắt sự việc với mức độ tăng dần ->
Tạo nên tiếng cười hài hước.

+ Truyện đề cao cái gì?

c. Ý nghĩa truyện.

+ Ý nghĩa để mua vui hay phê phán?
? So sánh xem sự thông minh của em
bé là sự thông minh nào? ( thông minh
từ việc miệt mài học tập hay trí khôn
dân gian?)
- HS thảo luận nhóm.

- Đề cao sự thông minh của con người, đề
cao kinh nghiệm đời sống.

- Truyện có ý nghĩa mua vui.
? Theo em, ngày nay một thiếu niên ntn
- Sự thông minh được đúc kết từ đời sống và
thì được coi là thông minh?
luôn được vận dụng trong thực tế.
- HS: Bộc lộ quan điểm -> HS khác bổ
sung.
- GV : Bổ sung và khẳng định.
- HS đọc ghi nhớ.
HĐ 2: Hướng dẫn luyện tập.
- Kể lại truyện.
- Yêu cầu HS kể chuyện theo tuỳ sự
việc.

* Ghi nhớ ( SGK) (3’)
II. LUYỆN TẬP (6’)

3. Củng cố (4’)
- Nhân xét về sự thông minh của em bé.

- Bài tập trắc nghiệm:
Mục đích chính của truyện Em bé thông minh là gì?


A. Gây cười.
B. Phê phán những kẻ ngu dốt
C. Khẳng định sức mạnh của con người
D. Ca ngợi, KĐ, trí tuệ, tài năng của con người.(*)
4. Hướng dẫn học ở nhà (2’)
- Tự kể chuyện và xem lại nội dung bài học
- Ôn tập chuẩn bị KT 45’ văn học
- Đọc và nghiên cứu bài Chữa lỗi dùng