Bài giảng điện tử ngữ văn 6 tham khảo em bé thông minh (9)

TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC – Tìm hiểu Chung v¨n b¶n

1)Thể loại:
Em bé thông minh là truyện cổ tích kể về nhân vật thông minh, đề cao trí khôn giân
gian,trí khôn kinh nghiệm, tạo được tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên, chất phác mà
không kém phần thâm thúy của nhân dân trong đời sống hằng ngày
2) §äc – chó thÝch:
a/Đọc-kể tóm tắt
b/ Chó thÝch: xem SGK

3) Bố cục:
a) Mở truyện: Vua sai quan đi khắp nơi tìm người tài giỏi giúp
nước. (Từ đầu …. lỗi lạc.)
b) Thân truyện: “Một hôm …. láng giềng.”
- Em bé giải câu đố của quan;
- Em bé giải câu đố vua lần thứ nhất, thứ hai;
- Em bé giải câu đố của Sứ giả nước ngoài.
c) Kết truyện: Phần còn lại – Em bé trở thành trạng nguyên.


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần

II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1. Nội dung:
a.Những thử thách của em bé
b.Trí thông minh của em bé
qua những thử thách

 Lần 1 :


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH
Theo em
câu đố của
Viên quan
là khó hay dễ?
Vì sao?

Em bé đã giải
Đố bằng cách nào?

- Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?
- Thế xin hỏi ông câu này đã. NÕu ông trả lời đúng ngựa của ông đi
một ngày được mấy bước, tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi cày
một ngày được mấy đường?


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1:
-Tính chất câu đố: Khó
- Giải câu đố bằng cách đố lại tên
quan → đẩy tên quan vào thế bí.


Thử thách

Lần 1

Đối tượng

Viên quan

Nội dung

Đường cày

Cách giải

Đố vặn lại

Lần 2

Lần 3

Lần 4


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.

Qua cách giải đố
Của em bé, em thấy em bé
Là người như thế nào?

 Lần 2:

Thông minh, có tài ứng sử nhạy
bén không run sợ trước người
có quyền


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

So với câu đố lần 1
câu đố lần 2 khó hay dễ?
Vì sao?

Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra
lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn
năm sau phải đem nộp đủ, nếu không cả làng phải tội.


EM BÉ THÔNG MINH

TiÕt 25:

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
a)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố lại
tên quan → đẩy tên quan vào thế bí.

 Lần 2:

-Tính chất câu đố khó hơn lần 1 vì, thực tế:

+Trâu đực không thể đẻ được.
+Trâu ăn cỏ chứ không ăn gạo nếp.

+Nếu không hoàn thành, cả Làng phải tội


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

Em bé đã giải
đố bằng cách
nào?

-Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực
cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ
được ạ!


EM BÉ THÔNG MINH

TiÕt 25:

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.
 Lần 2:

-Tính chất câu đó: khó hơn lần 1 vì, thực tế:

+Trâu đực không thể đẻ được.
+Trâu ăn cỏ chứ không ăn gạo nếp.
+Nếu không hoàn thành, cả Làng phải tội

-Giải câu đố bằng tài biện bác → nhà vua tự
nói ra điều phi lý của điều kiện ông đưa ra.


Thử thách

Lần 1

Lần 2

Viên quan

Nhà vua

Nội dung

Đường cày

3 trâu đực
đẻ thành 9
con

Cách giải

Đố vặn lại

Tự nói ra
điều vô lý

Đối tượng

Lần 3

Lần 4


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.
 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:

TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

Nhà vua ra
câu đố vào thời
điểm nào?
Yêu cầu như thế nào?

Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có
sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn
thành ba cỗ thức ăn.


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.
 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:Đáp lại thử thách lần thứ

hai của nhà vua
-Thời điểm ra câu đố: khi hai cha con
đang ăn cơm ở công quán và yêu cầu
phải trả lời ngay


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

Ở lần giải đố này thú vị và
hấp dẫn ở điểm nào?

Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có
sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn
thành ba cỗ thức ăn.


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.

 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3:Đáp lại thử thách lần thứ
hai của nhà vua
-Thời điểm ra câu đố: khi hai cha con
đang ăn cơm ở công quán và yêu cầu
phải trả lời ngay
-Giải câu đố bằng cách đố lại → nhà

vua phục tài.

Em bé đã
Giải đố bằng cách nào?

Lần giải đố này giống
với lần giải
Đố nào mà ta vừa
Tìm hiểu


Thử thách

Lần 1

Lần 2

Lần 3

Viên quan

Nhà vua

Nội dung

Đường cày

3 trâu đực
đẻ thành 9
con

1 con chim
sẻ thành 3
mâm cỗ

Cách giải

Đố vặn lại

Tự nói ra
điều vô lý

Đố vặn lại

Đối tượng

Nhà vua

Lần 4

TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.
 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3: Giải câu đố bằng cách đố
lại → nhà vua phục tài.
 Lần 4:


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

So với 3 câu đố
trên, câu đố ở lần
thứ 4 khó hay dễ
và có gì khác so với
3 câu đố trên?

Nước láng giềng sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai
đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH
Em bé hát lên một câu:
Tang tình tang! Tính tình tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thời lấy giấy mà bưng
Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang
Tang tình tang ….
Ở lần thử thách
này, em đã dựa vào đâu để
giải câu
đố?
-Cứ theo cách
đó là
xâu được ngay!

Rồi bảo:


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường

ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả láng
giềng.


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1)Sự mưu trí, thông minh của em bé
 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.
 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3: Giải câu đố bằng cách đố
lại → nhà vua phục tài.
 Lần 4: Giải đố bằng kinh nghiệm
dân gian (thực tế đời sống)


Thử thách

Lần 1

Lần 2

Lần 3

Lần 4

Viên quan

Nhà vua

Nội dung

Đường cày

3 trâu đực
đẻ thành 9
con

1 con chim
sẻ thành 3
mâm cỗ

Xâu
xuyên
đường
ốc

Cách giải

Đố vặn lại

Tự nói ra
điều vô lý

Đố vặn lại

Câu
hát
dân gian

Thú vị

Đẩy thế bí về người ra đố, buộc họ
nhậnQua
ra sự
vôgiải
lý, đố,
phi ta
lý.thấy em bé
4 lần

Đối tượng

là người như thế nào?

Nhà vua

Sứ thần
chỉ
qua
ruột

Kinh nghiệm
sống
dân
gian


TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần

Em có nhận xét gì về
những câu đố được đặt
ra cho em bé ?

II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN

Ghi: Gi¶i nh÷ng c©u ®è

b)Sự mưu trí, thông minh của em bé

khã, ngày càng n©ng cao

 Lần 1: Giải câu đố bằng cách đố
lại tên quan → đẩy tên quan vào thế
bí.

 Lần 2: Giải câu đố bằng tài biện
bác → nhà vua tự nói ra điều phi lý
của điều kiện ông đưa ra.
 Lần 3: Giải câu đố bằng cách đố
lại → nhà vua phục tài.
 Lần 4: Giải đố bằng kinh nghiệm
dân gian (thực tế đời sống)



TiÕt 25:

EM BÉ THÔNG MINH

I.ĐỌC –HiỂU CHÚ THÍCH
1)Thể loại: Truyện cổ tích
2)Bố cục: 3 phần
II.ĐỌC –HiỂU VĂN BẢN
1. Nội dung:
a. Những thử thách đối với em bé.
:
b)Sự mưu trí, thông minh của em bé
2. Nghệ thuật.
-Dùng câu đố để thử tài-tạo tình huống
thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng,
phẩm chất
-Cách dẫn dắt sự việc cùng với mức độ
tăng dần của những câu đố và cách giải
đố tạo nên tiếng cười hài hước.

Em hãy nêu những
nét đặc sắc về nghệ
thuật truyện?