Giáo án Ngữ văn 6 bài 7: Em bé thông minh

Tiết 25 + Văn
26 :
bản:

EM Bẫ THễNG MINH
(Truyện cổ
tích)

A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh:
- Hiểu đợc nội dung, ý nghĩa của truyện Em bé thông minh và một
số đặc điểm tiêu biểu của nhân vật thông minh trong truyện.
- Kể lại đợc truyện.
- Có ý thức tránh mắc lỗi và biết chữa lỗi về nghĩacủa từ.
- Hiểu đợc ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự. Biết cách
diễn đạt miệng một câu chuyện đời thờng.
B. Chuẩn bị:
Giáo + Soạn bài
viên:
+ Đọc sách giáo viên và sách bài soạn.
Học + Soạn bài
sinh:
C. Các bớc lên lớp:
1. ổn định tổ chức.

TaiLieu.VN

Page 1


2. Kiểm tra 1. Kể lại phần diễn biến của truyện thạch Sanh bằng
bài cũ:

cách tóm tắt thành một chuỗi sự việc chính?
2. Chi tiết tiếng đàn và niêu cơm thần kì có ý
nghĩa gì?
3. Bài mới

*.
Giới Kho tàng truyện cổ tích VN và thế
thiệu bài giới có một thể loại truyện rất lí thú:
truyện về các nhân vật tài giỏi, thông
minh. Trí tuệ dân gian VN sắc sảo và
vui hài ở đây đợc tập trung vào việc
vợt qua những thử thách của t duy,
đặt và giải nhiều câu đố oái oăm,
hóc hiểm trong những tình huống
phức tạp. Từ đó tạo nên tiếng cời, sự
hứng thú, khâm phục của ngời nghe.
Em bé thông minh là một trong
những truyện thuộc loại ấy.

Hoạt động của thầy

Hoạt
động 1:

Hoạt động
của trò

Hớng dẫn HS tìm hiểu chung I. Đọc và tìm hiểu chung:
về văn bản

- GV hớng dẫn cách đọc
- Đọc mẫu 1 đoạn

TaiLieu.VN

Nội dung cần đạt

1. Đọc và kể:
- 3 HS lần lợt
đọc

Page 2


- Gọi HS đọc

2. Chú thích:

- GV hỏi một số chú - HS trả lời
thích 3,4,6,13,16?
- HS kể
- Tóm tắt các sự việc
chính của truyện?

3. Các sự việc chính:
- Vua sai cận thần đi tìm
ngời tài giỏi giúp nớc.
- Cận thần gặp hai cha
con đang cày ruộng, hỏi
câu hỏi oái oăm.

- cậu bé đã trả lời bằng
một câu đố lại.
- Quan về tâu vua, vua
tiếp tục ra câu đố dới
hình thức lệnh vua ban.
- Em bé đã tìm cách đối
diện vua và giải đợc câu
đố.
- Vua quyết định thử tài
em bé lần 3 bằng cách
đa một con chim sẻ bắt
dọn thành 3 cỗ thức ăn.
- Em bé giải đó bằng
cách đố lại.
- Nớc láng giềng muốn
xâm chiếm bờ cõi, bèn rò
la tìm ngời tài bằng một
câu đố.
- Vua quan đều không
giải đợc phải nhờ đến

TaiLieu.VN

Page 3


em bé mới giải đợc.
- Tự sự
- Qua việc đọc và tìm
hiểu , em thấy văn bản

Em bé thông minh thuộc
phơng thức biểu đạt
- HS trả lời
nào?
- Chỉ rõ bố cục của văn
bản?

- Em bé đợc phong là
trạng nguyên.

3. Bố cục: 3 phần
a. Mở truyện: Từ đầu
đến Lỗi lạc
b. Thân truyện:
đến Láng giềng

Tiếp

c. Còn lại
Hoạt
động 2:

Hớng dẫn HS tìm hiểu văn bản

- HS đọc
truyện

phần

mở - HS đọc

II. Tìm hiểu văn bản

1. Giơí thiệu truyện:

- HS theo dõi - Vua tìm ngời trài giỏi
- Để tìm ngời tài giỏi, SGk và trả lời
giúp nớc
viên quan để làm cách
- Quan:
nào?
+ Đi khắp nơi để tìm
- Viên quan và vua là ng- - HS: + Tạo + ra câu đố oái oăm
tình
huống
ời thế nào?
Viên quan tận tuỵ, vua
cho truyện
- Hình thức dùng câu
anh minh.
+
Gây
hứng
đố để thử tài có phổ
TaiLieu.VN

Page 4


biến trong truyện cổ thú cho

tích không? tác dụng
đọc

ngời

+ Để nhân vật
bộc lộ tài năng
- HS trả lời
- Sự mu trí thông minh
của em bé đợc thử thách
qua mấy lần?
- Viên quan ra câu đố
trong hoàn cảnh nào?
- Đọclại câu đố của viên
quan? Câu đố oái oăm ở
chỗ nào?
- Em bé gải đố nh thế
nào? nhận xét về cách
giải đố của em bé?

2.
Diễn
truyện:

biến

của

a. Lần thử thách thứ
nhất:

- Hoàn cảnh: hai cha con
đang cày ruộng
- Viên quan hỏi: Trâu của
lão cày một ngày đợc mấy
đyờng?
- Em bé: Hỏi vặn lại viên
quan

- Thái độ của viên quan?

Tiết 2:

Cách giải bất ngờ, lí
thú

Em bé không lúng túng
mà đẩy thế bị động
sang phía ngời ra câu
- Lần thứ hai, ai trực tiếp - HS theo dõi đố
SGK trả lời
ra câu đố?
- Viên quan: bất ngờ, sửng
- Tính chất lần thử thách
sốt, phát hiện ra ngời tài.
này nh thế nào?
- Em có nhận xét gì về
b. Lần thử thách thứ
TaiLieu.VN

Page 5

câu đố của vua?

hai:

- Thái độ của dân làng
ra sao?

- Vua ra câu đố dới hình
thức lệnh vua ban.

- Em bé đã giải đố nh
thế nào?

- Lần thứ ba vua thử tài
nh thế nào? Mục đích?

- Tính chất nghiêm trọng:
.."cả làng phải chịu tội"
- Câu đố hết sức phi lí,
trái với qui luật tự nhiên.
- Em bé đã
diện vua,
quần thần
mình, để
sự vô lí.

tìm cách đối
đa vua và

vào bẫy của
vua tự nói ra

c. Lần thử thách thứ
ba:
- Vua lệnh cho hai cha
con pha thịt chim
- Sự thông minh của em
bé đã đợc khẳng định
bằng cách giải đố nh thế
nào?

- Mục đích: để khẳng
định chắc chắn sự
thông minh của em bé.

- Thái độ của vua?

-Em bé giải đố bằng cách
đố lại vua: đa cây kim
vua rèn dao.

- Lần thứ t ai đố? Đố nh
thế nào?

- Em có nhận xét gì về
tính chất, mức độ của
câu đố?
- Thái độ và cách giải đố
TaiLieu.VN

- Vua phục tài, ban thởng
rất hậu.
d. lần thử thách thứ t:
- Sứ thần nớc ngoài đố:

Page 6


của các quan đại thần?

xâu chỉ qua vỏ ốc vặn.
- Tính chất nghiêm trọng,
liên quan đến vận mệnh
quốc gia.

- Em bé đã giải đố bằng
cách nào? Nhận xét

- HS trao đổi - Triều đình nớc Nam
nhóm trong 3 phải giải đố.
phút
- Em thấy mức độ qua
Vua qua lúng túng, lo
bốn lần thử thách nh thế
lắng, bất lực.
nào?
- Em bé đã dùng kinh
- Điều đó nhằm mục
nghiệm từ đời sống dân

- HS trao đổi gian để giải đố.
đích gì?
cặp trong 1
phút
- Cách giải đố dễ nh một
trò chơi trẻ con.
- Những cách giải đố
của em bé lí thú ở chỗ
Tính chất oái oăm của
nào?
câu đố ngày một tăng
tiến. Đối tợng ra câu đố
cũng ngày một cao hơn,
điều đó càng làm nổi
bật sự thông minh hơn
ngời và tài trí của em bé.
- Những cách giải đố của
em bé rất lí thú:
- HS trả lời

+ Đẩy thế bị động về
ngời ra câu đố
+ Làm cho ngời ra câu
đố thấy cái phi lí

- Truyện kết thúc nh thế
nào?

TaiLieu.VN

+ Dựa vào kiến thức đời
sống

Page 7


+ Ngời đọc bất ngờ trớc
cách giải giản dị, hồn
nhiên của ngời giải.
Em bé có trí tệ thông
minh hơn ngời.
3. Ket thúc truyện:
Phần thởng xứng đáng
- Em bé đợc phong làm
trạng nguyên, đợc ở gần
vua.

Hoạt
động 3:

Rút ra ý nghĩa truyện

III. ý nghĩa của truyện:

- Em hãy nêu ý nghĩa của - HS suy nghĩ - Đề cao trí thông minh
truyện?
trả lời
của em bé, của ngời lao
đông.
- Đề cao kinh nghiệm

dân gian.
ý nghĩa hài hớc, mua vui.
Hoạt
động 4

TaiLieu.VN

Hớng dẫn HS luyện tập

IV. luyện tập:

- HS kể

1. Kể diễn cảm truyện

- HS trả lời

2. Em thích nhất chi tiết
nào của truyện? Vì sao

Page 8


em thích?
- HS đọc

3. Đọc truyện Lơng Thế
Vinh.

4. Hớng dẫn học tập:

- Học bài, thuộc ghi nhớ.
- Tập kể nhiều lần
- Soạn: Chữa lỗi về dùng từ

TaiLieu.VN

Page 9