Giáo án Ngữ văn 7 bài 29: Quan Âm Thị Kính

Ngữ văn7 - Bài 29:

QUAN ÂM THỊ KÍNH
A-Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu được 1 số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống.
- Tóm tắt được nội dung vở chèo Quan Âm Thị Kính, nội dung, ý nghĩa và 1 số đặc điểm
nghệ thuật (Xung đột: kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật,...) của trích đoạn “Nỗi oan hại
chồng”.
B-Chuẩn bị: - Đồ dùng: Bảng phụ
- Những điều cần lu ý: Nỗi oan hại chồng là 1 trong 2 nút chính của vở chèo.
Thân phận, địa vị ngời phụ nữ trong quan hệ gia đình và hôn nhân Phong kiến bộc lộ ở
đây.
C-Tiến trình tổ chức dạy - học:
1- Ổn định tổ chức:
2-Kiểm tra: Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản Ca Huế trên
sông Hương ?
3-Bài mới:
Nghệ thuật sân khấu dân gian cổ truyền VN rất phong phú và độc đáo: chèo, tuồng,
rối... Trong đó vở chèo cổ Quan Âm Thị Kính lấy sự tích từ chuyện c.tích về đức Quan
Thế Âm Bồ tát, là một trong những vở tiêu biểu nhất, được phổ biến khắp cả nước. Nhưng trong điều kiện khó khăn hiện nay, cta mới chỉ có thể bằng lòng với việc tìm hiểu
tính (kịch bản) chèo, mà cũng chỉ một đoạn ngắn mà thôi.

Hoạt động của thầy - Trò
Nội dung cần đạt
- Văn bản Quan Âm Thị Kính I- Giới thiệu chung:
thuộc thể loại nào ?

1, Tìm hiểu chung về chèo

- Thế nào là chèo ? (Hs đọc chú a, K/niệm Chèo.
thích*).

Kịch hát múa dân gian, kể chuyện, diễn tích bằng
hình thức sân khấu

? Tích chèo thường được khai

b, Tích truyện:
1


thác ở đâu?

Được khai thác từ truyện cổ tích và truyện Nôm

? Nội dung của chèo?

c) Nội dung phản ánh trong chèo
Chèo để khuyến giáo đạo đức cho con người. Trau
dồi tình yêu thương giữa con người với nhau

Nhân vật trong chèo thường d) Nhân vật trong chèo
mang đặc trưng gì?

Có tính ước lệ và cách điệu cao. Kết hợp chặt chẽ
giữa cái bi và cái hài.

- Hs đọc phần tóm tắt nội dung 2,Tìm hiểu văn bản Quan âm Thị Kính
vở chèo.

VB gồm: 3 phần

Văn bản này gồm có mấy phần ? -Phần 1: án giết chồng
-Phần 2: án hoang thai
- Hướng dẫn đọc đoạn trích: Đọc -Phần 3: Oan tình được giải -Thị Kính lên toà sen
phân vai theo các nhân vật.

II, Đọc tìm hiểu đoạn trích
1, Đọc phân vai.

GV giải thích từ khó Sgk
2) Giải thớch từ khú:
3) Vị trí của đoạn trích:
- Nằm ở nửa sau của phần 1 vở chèo
? Trong trích đoạn được học có

4) Nhõn vật chớnh

những nhân vật nào?

+ Sùng bà (vai mụ ác) Đại diện cho tầng lớp địa chủ

Thị Kính

Thiện Sĩ

phong kiến.

Sùng Bà,

Sùng ông

+ Thị Kính:(vai nữ chính)Đại diện cho những người
phụ nữ lao động, người dân thường
5, Bố cục: 3 phần
- Phần 1: Từ đầu…Thấy sự bất thường

 Trước khi nỗi oan xảy ra
- Phần 1: Tiếp….Đi, đi vào

 Trong khi Thị Kớnh bị oan
2


- Phần3:

 Quyết chí đi tu

III) Tỡm hiểu chi tiết đoạn trích
Khung cảnh gia đình Trước khi
nỗi oan xảy ra?

1) Cảnh 1: Trước khi nỗi oan xảy ra
- Chồng dùi mài kinh sử để nhập hội long vân
- Vợ ngồi khâu áo

 Một khung cảnh sinh hoạt gia đình ấm cúng,
hạnh phúc
Nàng đã có cử chỉ ntn?

Cử chỉ của Thị Kính: - Dọn kỷ cho chồng nghỉ

- Quạt cho chồng ngủ

 Thị Kính thương chồng với một tình cảm dịu
dàng
Tâm trạng của Thị Kính: Băn khoăn lo lắng khi thấy
chiếc râu mọc ngược dưới cằm chồng
Suy nghĩ:
- Trước đẹp mặt chồng sau đẹp mặt ta.
- Dạ thương chồng lòng thiếp sao an
Hành động:
?Trước khi mắc oan Thị Kính là

Âu dao bộn, thiếp xộn tày một mực

người phụ nữ có những đức tính => Thị Kính là người PN Yêu thương chồng chân
gì ?
thật và mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp.
2) Cảnh 2: Trong khi Thị Kính bị oan
*Sùng bà:
- Sự việc cắt râu chồng của Thị
Kính đã bị bà mẹ chồng khép

Ngôn ngữ nói

Ngôn ngữ nói Hành động

vào tội gì ? Chi tiết nào chứng
tỏ điều đó ?

về nhà mình

-Giống nhà bà

về Thị Kính
-Liu điu lại nở Dúi đầu Thị

- Kẻ gieo họa cho Thị Kính là ai

đây giống

ra dòng liu điu Kính xuống.

phượng giống

Mày là con

3

Bắt Thị kính


? (Sùng bà-mẹ chồng Thị Kính).

công.

Theo dõi nhân vật Sùng bà.

-Nhà bà đây cao -Cả gan say

Không cho

- Sự việc cắt râu chồng của Thị

môn lệnh tộc.

hoa đắm

Thị kính phân

Kính đã bị bà mẹ chồng khép

- Trứng rồng lại

nguyệt…

bua.

vào tội gì ? Chi tiết nào chứng

nở ra rồng

- Dụng tình

-Dúi tay đẩy

tỏ điều đó ?

bất trắc..

Thị Kính ngã

- Trong bản luận tội Thị Kính,

- Gái say trai

khuỵu

Sùng bà đã căn cứ vào 3 điểm

lập chí giết

xuống…

chính: Cho rằng Thị Kính là

chồng… …

loại đàn bà hư đốn, tâm địa xấu

mặt gái trơ

xa; cho rằng Thị Kính là con

như mặt thớt.

nhà thấp hèn không xứng đáng

-Ngựa bất

với nhà mình; cho rằng Thị

kham, con gái

nhà cua ốc

ngửa mặt lên.

Kính phải bị đuổi đi. Em hãy tìm

=>Khoekhoang

nỏ mồm phó

những lời buộc tội cụ thể của

, hãnh diện

về cho rảnh.

=>Thô bạo,

Sùng bà ?

vênh váo…

=> Coi

tàn nhẫn, bất

- Em có nhận xét gì về cách luận

thương, dè

nhân.

tội của Sùng bà ?

bỉu, khinh bỉ,

- Cùng với lời nói, Sùng bà còn

vu hãm,

có những cử chỉ nào đối với Thị

mắng nhiếc,

Kính ?

xỉ vả, lăng
nhục, thắt

- Tất cả những lời nói và cử chỉ

buộc…

đó đã làm hiện nguyên hình một
người đàn bà có tính cách như
thế nào ?
- Sùng bà thuộc loại nhân vật
đặc biệt nào trong chèo cổ ?

- Cái con mặt sứa gan lim này ! Mày định giết con bà à
?
-> Thị Kính bị khép vào tội giết chồng.
4


Nhân vật này gây cảm xúc gì

- Tuồng bay mèo mả gà đồng lẳng lơ.

cho người xem ?

- Trứng rồng lại nở ra rồng
Liu điu lại nở ra dòng liu điu.
- Mày là con nhà cua ốc.
- Con gái nỏ mồm thì về với cha,
- Gọi Mãng tộc, phó về cho rảnh.
->Sùng bà tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính.
- Dúi đầu Thị Kính ngã xuống
- Khi Thị Kính chạy theo van xin, Sùng bà dúi tay ngã
khụyu xuống,...
=>Sùng bà là người đàn bà độc địa, tàn nhẫn, bất
nhân.

- Theo dõi nhân vật Thị Kính.

->Nhân vật mụ ác, bản chất tàn nhẫn, độc địa- Ghê sợ

- Khi bị khép vào tội giết chồng, về sự tàn nhẫn.

Thị Kính đã có những lời nói, cử
chỉ nào ?

*Thị Kính:

- Em có nhận xét gì về tính chất -Lạy cha, lạy mẹ! Con xin trình cha mẹ... Giời ơi! Mẹ
của những lời nói, cử chỉ đó ?

ơi, oan cho con lắm mẹ ơi! Oan thiếp lắm chàng ơi !

- Những lời nói và cử chỉ của - Vật vã khóc, ngửa mặt rũ rượi, chạy theo van xin.
Thị Kính đã được nhà chồng ->Lời nói hiền dịu, cử chỉ yếu đuối, nhẫn nhục.
đáp lại như thế nào ? (Chồng im
lặng, mẹ chồng cự tuyệt: Thôi
im đi ! ... lại còn oan à, bố
chồng thì a dua với mẹ chồng:
Thì ra con Thị Kính này nó là
gái giết chồng thật à).

->Thị Kính đơn độc giữa mọi sự vô tình, cực kì đau

- Trong cảnh ngộ này, Thị Kính khổ và bất lực.
là người như thế nào ?

=> Thị Kính phải chịu nhẫn nhục, oan ức nhưng vẫn
5


- Qua đó tính cách nào của Thị thể hiện là người chân thực, hiền lành, biết giữ phép
Kính được bộc lộ ?

tác gia đình.

- Thị Kính thuộc loại nhân vật ->Nhân vật nữ chính, bản chất đức hạnh,nết na, gặp
đặc sắc nào trong chèo cổ ? nhiều oan trái- Xót thương, cảm phục.
Cảm xúc của người xem được
gợi từ nhân vật này là gì ?
- Những cử chỉ và lời nói đó
phản ánh nỗi đau nào của Thị
Kính ?
- ý định không về với cha, phải 3) Cảnh 3: Quyết chí đi tu :
sống ở đời mới mong tỏ rõ ng-

Cuộc sống gia đình bị oan:

ười đoan chính, đã chứng tỏ

+ Thị Kính rơi vào bế tắc

thêm điều gì ở người phụ nữ này

+ Sát hại chồng không thể ở nhà được

? (Không đành cam chịu oan

+ Xấu hổ không về được nhà cha mẹ

trái, muốn tự mình tìm cách giải

+ Không thể lấy người khác ->gái hư

oan).

+ Bỏ đi xa là người không đoan chính

- Cái cách giải oan mà Thị Kính

+ Minh oan không ai tin

nghĩ đến là gì ?

-> con đường duy nhất là đi tu để tự giải thoát cho
mình
- Tích cực: Thị Kính muốn sống để tỏ rõ con người

- Con đường Thị Kính chọn để đoan chính.
giải oan có ý nghĩa gì ?

- Tiêu cực: Thị Kính không nhận ra nguyên
nhân nỗi khổ của mình, không đấu tranh mà nhẫn
nhục cam chịu

 Không thoát khỏi đau khổ
=>Phản ánh số phận bế tắc của người phụ nữ trong
XH cũ và lên án thực trạng XH vô nhân đạo đối với
6


những người lương thiện.
IV. Tổng kết:

1, Nghệ thuật:
Xung đột kịch gay gắt.
- Thảo luận: Nêu chủ đề của 2. Nội dung:
trích đoạn Nỗi oan hại chồng ?

- Những phẩm chất tốt đẹp cùng nỗi oan bi thảm,
bế tắc của người phụ nữ trong xã hội cũ.
- Những đối lập giai cấp (gia đình, hôn nhân).

- Em hiểu thế nào về thành ngữ

* Luyện tập:

"Oan Thị Kính" ?

- Chủ đề đoạn trích: Thể hiện sự đối lập giàu- nghèo
trong XH cũ thông qua xung đột gia đình, hôn nhân và
thể hiện những phẩm chất tốt đẹp của người PN nông
thôn: hiền lành, chân thật, biết giữ lễ nghi và cam chịu
oan nghiệt.
- Thành ngữ "Oan Thị Kính" dùng để nói về những nỗi
oan ức quá mức chịu đựng, không thể giãi bày được.

D-Hướng dẫn học bài:
- Học thuộc ghi nhớ, tóm tắt trích đoạn Nỗi oan hại chồng.
- Soạn bài : Ôn tập văn học.

7