Giáo án Ngữ văn 7 bài 29: Quan Âm Thị Kính

Giáo án Ngữ văn lớp 7

Tuần 32 Tiết 117+118

QUAN ÂM THỊ KÍNH
A-Mục tiêu bài học: Giúp Học sinh:
- Hiểu được 1 số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống.
- Tóm tắt được nội dung vở chèo Quan Âm Thị Kính, nội dung, ý nghĩa và 1
số đặc điểm nghệ thuật (mâu thuẫn kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật,...)
của trích đoạn Nỗi oan hại chồng.
B-Chuẩn bị:
- Gv:Những điều cần lưu ý: Nỗi oan hại chồng là 1 trong 2 nút chính của vở
chèo. Thân phận, địa vị người phụ nữ trong quan hệ gia đình và hôn nhân
Phong kiến bộc lộ ở đây.
-Hs:Bài soạn
C-Tiến trình lên lớp:
I- HĐ1: Khởi động(5 phút)
1.Ổn định lớp
2.Kiểm tra:
Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản Ca Huế trên
sông Hương ?
3.Bài mới:
Nghệ thuật sân khấu dân gian cổ truyền VN rất phong phú và độc đáo:
chèo, tuồng, rối... Trong đó vở chèo cổ Quan Âm Thị Kính lấy sự tích từ
chuyện c.tích về đức Quan Thế Âm Bồ tát, là một trong những vở tiêu biểu
nhất, được phổ biến khắp cả nước. Nhưng trong điều kiện khó khăn hiện
nay, chúng ta mới chỉ có thể bằng lòng với việc tìm hiểu tính (kịch bản)
chèo, mà cũng chỉ một đoạn ngắn mà thôi.

1

Giáo án Ngữ văn lớp 7

II-HĐ2: Đọc – Hiểu văn bản(70 phút)
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung kiến thức
- Văn bản Quan Âm Thị Kính thuộc thể loại A-Tìm hiểu bài:
nào ?

I- Tác giả – Tác phẩm:

- Thế nào là chèo ? (Hs đọc chú thích*).

- Chèo: sgk (118).

+Hs đọc phần tóm tắt nội dung vở chèo.

II- Kết cấu:

- Hướng dẫn đọc đoạn trích: Đọc phân vai
theo các nhân vật.
- Văn bản này gồm có mấy phần ? (2 phần:
phần đầu tóm tắt nội dung vở chèo, phần sau
là trích đoạn Nỗi oan hại chồng).
- Phần nào là chính ? (phần 2- trích đoạn Nỗi
oan hại chồng).
- Tại sao đoạn này lại có tên là Nỗi oan hại
chồng ? (Người con dâu không định hại chồng
nhưng bị mẹ chồng buộc cho tội hại chồng, - Nhân vật chính: Thị Kính và Sùng
đành chịu nỗi oan này).

bà.

- Đoạn trích có mấy nhân vật ? Những nhân
vật nào là nhân vật chính thể hiện xung đột III-Phân tích:
kịch ?
- Hai nhân vật này xung đột theo >< nào ?
(mẹ chồng >< nàng dâu, kẻ thống trị >< kẻ bị
trị).

1- Giá trị của vở chèo Quan Âm

- Dựa vào phần tóm tắt và chú thích*, em hãy Thị Kính:
cho biết về nội dung, vở chèo Quan Âm Thị - Trích đoạn xoay quanh trục bĩ
Kính mang đặc điểm nào của các tích chèo cực- thái lai. Nhân vật Thị Kính đi
2


Giáo án Ngữ văn lớp 7

cổ?

từ nỗi oan trái đến được giải oan

- Nhân vật của vở chèo mang những tính chất thành phật.
chung nào của các nhân vật trong chèo cổ ?

- Thị Kính là người phụ nữ mẫu
mực về đạo đức được đề cao trong
chèo cổ. Đó là vai nữ chính.

- Sùng bà là vai mụ ác, bản chất

+Gv: Khi xem vở chèo này trên sân khấu, ta tàn nhẫn, độc địa.
thấy Thị Kính mặc áo hồng lồng xa đen, tư thế
ngay thẳng, để quạt che kín đáo. Sùng bà dán
cao ở thái dương, đảo mắt nhiều, dáng đi ưỡn - Là vở chèo tiêu biểu, mẫu mực
ẹo).

cho NT chèo cổ ở nước ta.

- Từ đó, em hiểu gì về g.trị của vở chèo Quan - Quan Âm Thị Kính là vở chèo
Âm Thị Kính?

mang tích phật (dân gian gọi là tích
Quan Âm).

- Bức tượng Quan Âm Thị Kính ở chùa Tây
Phương được chụp in trong sgk cho em hiểu
gì về chèo Quan Âm Thị Kính?

2- Trích đoạn Nỗi oan hại chồng:

Tiết 2

a- Trước khi bị mắc oan:

+Gv: Nỗi oan hại chồng diễn ra trong 3 thời
điểm: Trước khi bị oan (từ đầu-> một mực), - Thị Kính ngồi quạt cho chồng.
trong khi bị oan( tiếp->về cùng cha con ơi), -> Thị Kính yêu thương chồng bằng
sau khi bị oan (còn lại).

một tình cảm đằm thắm.

- Đoạn mở đầu cho thấy trước khi mắc oan, - Thị Kính cầm dao xén râu cho
tình cảm của Thị Kính đối với Thiện Sĩ như thế chồng.
nào ? Chi tiết nào nói lên điều đó ?
- Qsát chồng ngủ, Thị Kính đã thấy gì và làm ->Tỉ mỉ, chân thật trong tình yêu.
3


Giáo án Ngữ văn lớp 7

gì ? Vì sao Thị Kính làm việc này ? (Thị Kính
muốn làm đẹp cho chồng, cho mình: Trước => Thị Kính là người PN Yêu
đẹp mặt chồng, sau đẹp mặt ta).

thương chồng chân thật và mong

-Cử chỉ đó cho thấy Thị Kính là người như thế muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp.
nào ?
b-Trong khi bị oan:
- Trước khi mắc oan Thị Kính là người phụ nữ *Sùng bà:
có những đức tính gì ?

- Cái con mặt sứa gan lim này !
Mày định giết con bà à ?

- Kẻ gieo họa cho Thị Kính là ai ? (Sùng bà- -> Thị Kính bị khép vào tội giết
mẹ chồng Thị Kính). Theo dõi nhân vật Sùng chồng.
bà.

- Tuồng bay mèo mả gà đồng lẳng

- Sự việc cắt râu chồng của Thị Kính đã bị bà lơ.
mẹ chồng khép vào tội gì ? Chi tiết nào chứng - Trứng rồng lại nở ra rồng
tỏ điều đó

Liu điu lại nở ra dòng liu điu.

- Trong bản luận tội Thị Kính, Sùng bà đã căn - Mày là con nhà cua ốc.
cứ vào 3 điểm chính: Cho rằng Thị Kính là - Con gái nỏ mồm thì về với cha,
loại đàn bà hư đốn, tâm địa xấu xa; cho rằng - Gọi Mãng tộc, phó về cho rảnh.
Thị Kính là con nhà thấp hèn không xứng ->Sùng bà tự nghĩ ra tội để gán cho
đáng với nhà mình; cho rằng Thị Kính phải bị Thị Kính.
đuổi đi. Em hãy tìm những lời buộc tội cụ thể - Dúi đầu Thị Kính ngã xuống
của Sùng bà ?

- Khi Thị Kính chạy theo van xin,

- Em có nhận xét gì về cách luận tội của Sùng Sùng bà dúi tay ngã khụyu xuống,...
bà ?

=>Sùng bà là người đàn bà độc

- Cùng với lời nói, Sùng bà còn có những cử địa, tàn nhẫn, bất nhân.
chỉ nào đối với Thị Kính ?

->Nhân vật mụ ác, bản chất tàn
nhẫn, độc địa- Ghê sợ về sự tàn
4

Giáo án Ngữ văn lớp 7

- Tất cả những lời nói và cử chỉ đó đã làm nhẫn.
hiện nguyên hình một người đàn bà có tính
cách như thế nào ?
- Sùng bà thuộc loại nhân vật đặc biệt nào *Thị Kính:
trong chèo cổ ? Nhân vật này gây cảm xúc gì - Lạy cha, lạy mẹ ! Con xin trình
cho người xem ?

cha mẹ... Giời ơi ! Mẹ ơi, oan cho
con lắm mẹ ơi ! Oan thiếp lắm
chàng ơi !

- Theo dõi nhân vật Thị Kính.

- Vật vã khóc, ngửa mặt rũ rợi,

- Khi bị khép vào tội giết chồng, Thị Kính đã chạy theo van xin.
có những lời nói, cử chỉ nào ?

->Lời nói hiền dịu, cử chỉ yếu đuối,
nhẫn nhục.

- Em có nhận xét gì về tính chất của những lời
nói, cử chỉ đó ?
- Những lời nói và cử chỉ của Thị Kính đã đ- ->Thị Kính đơn độc giữa mọi sự vô
ược nhà chồng đáp lại như thế nào ? (Chồng tình, cực kì đau khổ và bất lực.
im lặng, mẹ chồng cự tuyệt: Thôi im đi ! ... lại

còn oan à, bố chồng thì a dua với mẹ chồng: => Thị Kính phải chịu nhẫn nhục,
Thì ra con Thị Kính này nó là gái giết chồng oan ức nhưng vẫn thể hiện là người
thật à).

chân thực, hiền lành, biết giữ phép

- Trong cảnh ngộ này, Thị Kính là người như tăc gia đình.
thế nào ?

->Nhân vật nữ chính, bản chất đức
hạnh,nết na, gặp nhiều oan trái-

- Qua đó tính cách nào của Thị Kính được bộc Xót thơng, cảm phục.
lộ ?
5


Giáo án Ngữ văn lớp 7

c-Sau khi bị oan:
- Thị Kính thuộc loại nhân vật đặc sắc nào - Quay vào nhà nhìn từ cái kỉ đến
trong chèo cổ ? Cảm xúc của ngời xem được sách, thúng khâu, rồi cầm chiếc áo
gợi từ nhân vật này là gì ?

đang khâu dở, bóp chặt trong tay.
- Thương ôi ! bấy lâu... thế tình run
rủi.

- Sau khi bị oan, Thị Kính đã có cử chỉ và lời ->Nỗi đau nối tiếc, xót xa cho hạnh
nói gì ?

phúc lứa đôi bị tan vỡ.

- Những cử chỉ và lời nói đó phản ánh nỗi đau - Đi tu để cầu phật tổ chứng minh
nào của Thị Kính ?

cho sự trong sạch của mình.

- ý định không về với cha, phải sống ở đời mới ->Phản ánh số phận bế tắc của ngmong tỏ ro ngời đoan chính, đã chứng tỏ thêm ời phụ nữ trong XH cũ và lên án
điều gì ở người phụ nữ này ? (Không đành thực trạng XH vô nhân đạo đối với
cam chịu oan trái, muốn tự mình tìm cách giải những ngời lơng thiện.
oan).
- Cái cách giải oan mà Thị Kính nghĩ đến là gì
?
- Con đường Thị Kính chọn để giải oan có ý IV-Tổng kết:
nghĩa gì

*Ghi nhớ: sgk (121).

- Theo em, có cách nào tốt hơn để giải thoát B-Luyện tập:
những người như Thị Kính khỏi đau thương ? - Chủ đề đoạn trích: Thể hiện sự
6


Giáo án Ngữ văn lớp 7

(Loại bỏ những kẻ như Sùng bà, loại bỏ qh mẹ đối lập giàu- nghèo trong XH cũ
chồng- nàng dâu kiểu PK, loại bỏ XH PK thối thông qua xung đột gia đình, hôn
nát).

nhân và thể hiện những phẩm chất

III-HĐ3:Tổng kết(5 phút)

tốt đẹp của người PN nông thôn:

- Nêu những nét đặc sắc về nội dung, nghệ hiền lành, chân thật, biết giữ lễ
thuật của văn bản Quan Âm Thị Kính?

nghi và cam chịu oan nghiệt.

IV-HĐ4:Luyện tập, củng cố (5 phút)

- Thành ngữ "Oan Thị Kính" dùng

- Thảo luận: Nêu chủ đề của trích đoạn Nỗi để nói về những nỗi oan ức quá
oan hại chồng ?

mức chịu đựng, không thể giãi bày
đợc.

- Em hiểu thế nào về thành ngữ "Oan Thị
Kính" ?
V- HĐ5: Đánh giá (3 phút)
Gv đánh giá tiết học
VI - HĐ6: Dặn dò (2 phút)
- Học thuộc ghi nhớ, tóm tắt trích đoạn Nỗi oan hại chồng.
- Soạn bài : Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

7