Bài giảng các hệ thống pháp luật chủ yếu trên thế giới

CHUYÊN ĐỀ 3

CÁC HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CHỦ YẾU TRÊN THẾ GIỚI


NỘI DUNG CHÍNH

1. Hoạt động phân nhóm các hệ thống pháp luật chủ yếu trên thế giới

2. Các tiêu chí để phân nhóm các hệ thống pháp luật chủ yếu trên thế giới

3. Các hệ thống pháp luật thế giới chủ yếu


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT QUỐC GIA

1. Khái niệm:
Là tổng thể quy phạm có mối liên hệ nội tại thống nhất được thể hiện dưới dạng văn bản, do cơ quan nhà nước ban hành
hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện theo những trình tự luật định.

2. Ý nghĩa:

-.

Xác định phương pháp pháp lý

-.

Nguồn nghiên cứu của Luật so sánh

-.

Hoàn thiện kiến thức về hệ thống pháp luật quốc gia


1. Hoạt động phân nhóm các hệ thống
pháp luật chủ yếu trên thế giới

Hệ thống pháp luật
thế giới
Hệ thống pháp luật
quốc gia

Ý chính 4





Thêm chữ
Thêm chữ
Thêm chữ

Ý chính 3



Thêm chữ



Thêm chữ

Mục đích hoạtđộng
Thêm chữ
phân nhóm

4


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT THẾ GIỚI

1. Khái niệm:
Tập hợp hai hay nhiều hệ thống pháp luật ở quốc gia khác nhau có điểm tương đồng nhất định và điểm khác
so với hệ thống pháp luật nước còn lại.
2. Phân nhóm:

•. QĐ1: Theo Dezus có 42 hệ thống pháp luật trên thế giới
•.

QĐ 2: Theo Rene David có 4 hệ thống pháp luật trên thế giới
Châu Âu lục địa

Anh Mỹ

Xã hội chủ nghĩa

Hồi giáo


LƯU Ý



Hệ thống pháp luật quốc gia mang tính ước lệ, vì hệ thống pháp luật thông thường phải thỏa mãn
hai điều kiện:

•

Hệ thống về mặt hình thức

•

Hệ thống về mặt nội dung



Hệ thống pháp luật – dòng họ pháp luật: nhấn mạnh nguồn gốc pháp luật. Tuy nhiên:

•

Hệ thống pháp luật mang tính so sánh cao hơn.

•

Dòng họ pháp luật mang tính phân loại cao hơn.


MỤC ĐÍCH HOẠT ĐỘNG PHÂN LOẠI CÁC HỆ THỐNG PHÁP LUẬT
THẾ GIỚI

Giảng dạy:
 Phục vụ môn học Tư pháp quốc tế, thương mại quốc tế, nghiên cứu pháp luật nước ngoài.
 Có thể dạy một môn pháp luật đại cương chung cho tất cả hệ thống pháp luật

quốc gia có chung truyền

thống pháp luật
Ví dụ: Anh – Úc – New Zealand.

Nghiên cứu:
Giúp nhà nghiên cứu nước ngoài nhanh chóng tiếp cận hệ thống pháp luật các quốc gia trên thế giới, tiết
kiệm thời gian, công sức nghiên cứu.


2. Các tiêu chí phân nhóm hệ thống pháp luật chủ yếu trên thế giới

QUAN ĐIỂM 1: Căn cứ vào

QUAN ĐIỂM 2: Căn cứ vào
nhiều tiêu chí

1 tiêu chí

- Theo hình thái KT-XH và lập pháp:
- Theo hình thái KT-XH, phân thành:
Hệ thống pháp luật TBCN
Hệ thống pháp luật XHCN

Hệ thống pháp luật Châu Âu lục địa
Hệ thống pháp luật Anh Mỹ

Hệ thống pháp luật XHCN
Hệ thống pháp luật Tôn giáo


TIÊU CHÍ PHÂN NHÓM CỤ THỂ

2

1

Nguồn gốc
pháp luật

Hình thức
pháp luật

5

3

4

Tương quan

Vai trò làm

Phân chia

luật tố tụng và

luật của cơ

luật công &

6

Pháp điển
hóa

luật nội dung

quan tư pháp

• Luật La Mã

• Tập quán pháp
• Tiền lệ pháp (Anh-

• Luật thực định quan

• Thẩm phán xét xử

Phân chia luật công

• Đề cao pháp điển

trọng (Châu Âu,

(Châu Âu, XHCN)

& tư (Châu Âu)

hóa (Châu Âu, XHCN)

• Tập quán Anh

Mỹ - Úc)

XHCN)

• Thẩm phán xét xử

Không phân chia

• Pháp luật thành

• Luật tố tụng quan

& làm luật (Anh Mỹ)

công tư (Anh Mỹ,

• Đề cao án lệ( Anh

văn (Châu Âu,

trọng (Anh Mỹ)

XHCN)

Mỹ)

XHCN)

tư


XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CÁC HỆ THỐNG PHÁP LUẬT
Tiêu chí

Anh Mỹ

Châu Âu lục địa

XHCN

Hồi giáo

Nguồn gốc

La Mã

Tập quán cổ Anh

La Mã

Kinh thánh

Hình thức

Luật thành văn

Tiền lệ pháp

Luật thành văn

Luật thành văn

Luật tố tụng – Luật nội

Thực định

Tố tụng

Thực định

Thực định

Luật Công - tư

Có

Không

Không

Kinh thánh cao nhất

Vai trò của thẩm phán

Xét xử

Xét xử & Làm luật

Xét xử

Xét xử

Mức độ pháp điển hóa

Phát triển mạnh

Không phát triển

Phát triển

Phát triển

dung


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CHỦ YẾU TRÊN THẾ GIỚI


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT HỒI GIÁO
Nguồn luật:

Lịch sử hình thành:
Thế kỷ VII, quan điểm:

Kinh thánh Koran: Lời dạy đấng Ala.

Không có chúa trời nào ngoài đấng Ala

Sunna: cách Mohamed xử sự

Mohamed là tiên tri

Idjma: học giả giải thích
Qiyas: suy xét theo sự việc tương tự.

Đặc điểm pháp luật:
Quy phạm pháp luật: giả định – quy định
Mang tính bền vững cao
Phạm vi điều chỉnh: rất rộng
Nhà nước phục tùng theo thánh kinh Koran
Điều chỉnh về pháp luật
Điều chỉnh đất đai tôn giáo


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CHÂU ÂU LỤC ĐỊA

Gồm 4 nhóm hệ thống:
Nhóm Pháp: Pháp, Ý, Braxin…

Lịch sử hình thành:

Nhóm Đức: Đức, Thụy Sỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản

Bắt nguồn từ Luật La Mã

Nhóm Slavo: Nga, Ba Lan, Ucraina

Theo hệ thống pháp luật thành văn.

Nhóm Scadinavi: Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan

Mức độ pháp điển hóa

-

Khái quát, ổn định (Certainly of law)
All law resides in institutions
Sự phân chia luật công (public law) & tư (private
law).

Đặc điểm:

-

Luật thực định quan trọng và chi phối luật tố
tụng.

-

Hình thức tố tụng viết (written argument,
inquisitorial system)


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT ANH MỸ

Lịch sử hình thành:

Nguồn gốc Pháp luật

Năm 1066 khi người Normans xâm chiếm Anh

Kế thừa sự giàu có và tính chuẩn mực của

quốc

thuật ngữ pháp lý La Mã

Hoàng Đế William bắt đầu tập trung quyền lực

Nhưng không ảnh hưởng sâu sắc như Civil

vào tay triều đình mới

Law

Mức độ pháp điển hóa
- chủ yếu là tiền lệ pháp (Stare decisis)
- All law is custom

Đặc điểm:

-

Luật tố tụng chi phối luật thực định.

Hình thức tố tụng tranh tụng (Case system/ oral
argument


HỆ THỐNG PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Lịch sử hình thành:
- Bắt đầu từ cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
- Sau chiến tranh thế giới thứ II, dòng họ pháp luật xã

Nguồn gốc pháp luật
Xây dựng theo truyền thống pháp luật châu
Âu lục địa.

hội chủ nghĩa xuất hiện ở Đông Á.

Đặc điểm
Mức độ pháp điển hóa
- Tính pháp điển hóa rất cao
- Không có sự phân chia pháp luật thành luật công
và luật tư

- Ghi nhận các lợi ích của giai cấp công nhân và
của toàn thể nhân dân lao động
- Tư tưởng theo Chủ nghĩa Mac – Lênin
- Luật thực định ưu thế hơn nhiều so với luật tố
tụng


THẢO LUẬN

1.

Kinh Koran là nguồn luật chi phối hệ thống pháp luật các quốc gia theo đạo Hồi

2.

Án lệ chỉ được tồn tại và sử dụng ở các nước theo hệ thống common law

3.

Tất cả các tiêu chí để phân nhóm các Hệ thống pháp luật chủ yếu trên thế giới đều rất quan trọng, trong đó
tiêu chí nguồn gốc pháp luật là tiêu chí quan trọng nhất