Giáo án Ngữ văn 7 bài 26: Cách làm bài văn lập luận giải thích

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hệ thống hóa những kiến thức cần thiết ( Về tạo lập văn bản, văn bản lập luận giải
thích)
để dễ dàng nắm được cách làm bài văn lập luận giải thích.
- Bước đầu hiểu được cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích, những điều
cần
lưu ý và lỗi cần tránh trong lúc làm bài.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức:
- Các bước làm bài văn lập luận giải thích
2. Kĩ năng:
- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.
3. Thái độ:
- Biết được những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài.
III. PHƯƠNG PHÁP:
- Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm.


IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ

Mục đích của giải thích

Câu

Đáp án

Điểm

Câu 1

- Làm rõ vấn đề còn gây thắc mắc, giúp cho người đọc, người
nghe nâng cao nhận thức, trí tuệ, hiểu một cách thấu đáo về
những vấn đề ấy: từ đó bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con
người, định hướng hành động hợp với qui luật

10

3. Bài mới : GV giới thiệu bài
- Chúng ta đã

tìm hiểu phép lập luận giải thích vậy để nhận diện ra đề văn giải thích có mấy bước làm văn giải
thích, tiết học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu điề đó.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
*HOẠT ĐỘNG 1:Tìm hiểu Các bước làm
bài văn lập luận giải thích.
Gọi hs đọc đề bài trong sgk

NỘI DUNG BÀI DẠY
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Các bước làm bài văn lập luận
giải thích:

* Đề bài: Nhân dân ta có câu tục
ngữ “Đi một ngày đàng học một
? Muốn làm bài văn nghị luận giải thích trước sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung
hết người viết cần phải nắm vững vấn đề gì ? câu tục ngữ ấy .

- Hs: Vấn đề nghị luận nêu trong đề bài
? Làm thế nào để tìm hiểu được ý nghĩa


chính xác và đầy đủ của câu tục ngữ ?
HS:Suy nghĩ,trả lời
GV:Nhận xét.

a. Tìm hiểu đề và tìm ý:
- Giải thích nghĩa đen nghĩa bóng và
nghĩa sâu xa của câu tục ngữ

- Vận dụng các phép lập luận giải
? Em có thể rút ra kết luận gì cho việc tìm thích
hiểu đề và tìm ý ?
- Liên hệ các câu ca dao, tục ngữ
? Khi tìm hiểu đề và tìm ý xong công việc tương tự để giải thích
b. Dàn bài:
tiếp theo ta phải làm gì ? ( lập dàn bài )
+ Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ
- HS:Thảo luận nhóm (2p)
với ý nghĩa sâu xa đúc kết kinh
nghiệm và thể hiện khát vọng đi
- GV: Chốt,ghi bảng.
nhiều để mở rộng tầm hiểu biết
? Phần mở bài trong bài văn lập luận giải + Thân bài
thích cần đạt những yêu cầu gì ?
- Nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa sâu
- Phải mang định hướng giải thích, phải gợi xa
nhu cầu cần được hiểu )

+ Kết bài : nêu ý nghĩa của câu tục
ngữ

? Phần thân bài trong bài văn lập luận giải
c. Viết bài:
thích phải làm nhiệm vụ gì ?
- GV hướng dẫn hs viết phần mở bài,
- HS: Lần lượt trình bày các nội dung cần kết bài
được giải thích, cần sử dụng các cách lập luận d. Đọc lại và sửa bài:
giải thích phù hợp
- Nghĩa đen, nghĩa bóng và nghĩa sâu
? Phần kết bài trong bài văn lập luận giải
thích cần phải làm nhiệm vụ gì ?
- HS: Nêu ý nghĩa của điều cần được giải
thích đối với mọi người )

Ghi nhớ : sgk / 86


? Em có thể rút ra kết luận gì về việc lập dàn
bài cho một bài văn lập luận giải thích? (đó
là việc làm cần thiết )
- HS: Gọi hs đọc phần mở bài trong sách giáo
khoa
II. LUYỆN TẬP:
? Các đoạn mở bài này có đáp ứng yêu cầu
của đề bài lập luận giải thích không ? ( có )
* Viết thêm những cách mở bài khác
? Có phải đối với mỗi bài văn có một cách cho đề bài trên :

mở bài duy nhất hay không ? ( không )
Đi một ngày đàng học một sàng
? Vậy các em có thể tìm cách mở bài khác để khôn quả là một chân lí sâu sắc và
chứng minh cho vấn đề trên ? ( hs tự tìm)
tiến bộ. Nhưng chân lí ấy không chỉ
sâu sắc và tiến bộ đối với người xưa.
- Gọi hs đọc các phần thân bài trong sgk
? Làm thế nào để đoạn đầu tiên của phần Ngày nay khi cái mới đang nảy nở
nhanh chóng ở khắp nơi, khi đất
thân bài liên kết với mở bài ? Cần làm gì để
nước đang có nhu cầu mở cửa để hội
các đoạn sau của thân bài liên kết với đoạn nhập với thế giới thì nhu cầu đi để
trước đó ? Ngoài cách nói “ thật vậy …” còn học lấy cái khôn lại càng trở nên cần
có cách nói nào nữa không ?
thiết đối với mọi người, nhất là
những tuổi trẻ. Hơn bao giờ hết,
- HS: Suy nghĩ,trả lời
ngày nay, chúng ta cần phải đi cho
- GV: Nhận xét.
biết đó biết đây chứ không chỉ ru rú
? Nên viết đoạn giải thích nghĩa đen ntn? “ở nhà với
Nên giải thích nghĩa đen của từng từ ngữ,
từng vế câu trước, rồi giải thích nghĩa đen của
các câu, của toàn nhận định sau hay ngược lại
? Vì sao ?
? Nếu sử dụng 1 cách mở bài khác ( theo
cách đi từ cái chung đến cái riêng chẳng hạn)
thì có thể viết các đoạn thân bài như sgk được
hay không ? Vì sao?
- Gọi hs đọc phần kết bài

*HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn luyện tập
? Bài tập 1 yêu cầu điều gì ?
- HS: Thảo luận trình bày bảng.
- GV: Chốt ghi bảng
V. CỦNG CỐ, DẶN DÒ, HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:
- Nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích, bố cục một bài văn lập luận giải thích
gồm có mấy phần ? nêu nội dung từng phần
- học ghi nhớ sgk ; Viết hoàn chỉnh bài; soạn bài “ Luyện tập lập luận giải thích”
VI. RÚT KINH NGHIỆM
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
............
***************************************************************