Giáo án Ngữ văn 7 bài 26: Cách làm bài văn lập luận giải thích

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
`

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hệ thống hóa những kiến thức cần thiết ( Về tạo lập văn bản, văn bản lập luận
giải thích)
để dễ dàng nắm được cách làm bài văn lập luận giải thích.
- Bước đầu hiểu được cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích,
những điều cần
lưu ý và lỗi cần tránh trong lúc làm bài.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức:
- Các bước làm bài văn lập luận giải thích
2. Kĩ năng:
- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.
3. Thái độ:
- Biết được những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài.
III. PHƯƠNG PHÁP:
- Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ
Câu

TaiLieu.VN

Mục đích của giải thích
Đáp án

Điểm

Page


- Làm rõ vấn đề còn gây thắc mắc, giúp cho người đọc, người nghe
nâng cao nhận thức, trí tuệ, hiểu một cách thấu đáo về những vấn đề
ấy: từ đó bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con người, định hướng
hành động hợp với qui luật

Câu 1

10

3. Bài mới : GV giới thiệu bài
- Chúng ta đã tìm hiểu phép lập luận giải thích vậy để nhận diện ra đề văn
giải thích có mấy bước làm văn giải thích, tiết học hôm nay sẽ giúp các em tìm
hiểu điề đó.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
*HOẠT ĐỘNG 1:Tìm hiểu Các bước làm bài
văn lập luận giải thích.
Gọi hs đọc đề bài trong sgk

NỘI DUNG BÀI DẠY
I. TÌM HIỂU CHUNG:

1. Các bước làm bài văn lập luận giải
thích:

? Muốn làm bài văn nghị luận giải thích trước * Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ
hết người viết cần phải nắm vững vấn đề gì ?
“Đi một ngày đàng học một sàng

khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục
- Hs: Vấn đề nghị luận nêu trong đề bài
ngữ ấy .
? Làm thế nào để tìm hiểu được ý nghĩa chính
xác và đầy đủ của câu tục ngữ ?
HS:Suy nghĩ,trả lời
GV:Nhận xét.

a. Tìm hiểu đề và tìm ý:
? Em có thể rút ra kết luận gì cho việc tìm hiểu
đề và tìm ý ?
- Giải thích nghĩa đen nghĩa bóng và
nghĩa sâu xa của câu tục ngữ
? Khi tìm hiểu đề và tìm ý xong công việc tiếp
theo ta phải làm gì ? ( lập dàn bài )
- Vận dụng các phép lập luận giải thích
- HS:Thảo luận nhóm (2p)

TaiLieu.VN

- Liên hệ các câu ca dao, tục ngữ tương

Page


- GV: Chốt,ghi bảng.

tự để giải thích

? Phần mở bài trong bài văn lập luận giải thích b. Dàn bài:

cần đạt những yêu cầu gì ?
+ Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ với ý
- Phải mang định hướng giải thích, phải gợi nhu nghĩa sâu xa đúc kết kinh nghiệm và
cầu cần được hiểu )
thể hiện khát vọng đi nhiều để mở rộng
tầm hiểu biết
? Phần thân bài trong bài văn lập luận giải thích
phải làm nhiệm vụ gì ?
+ Thân bài

- HS: Lần lượt trình bày các nội dung cần được - Nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa sâu xa
giải thích, cần sử dụng các cách lập luận giải
+ Kết bài : nêu ý nghĩa của câu tục
thích phù hợp
ngữ
- Nghĩa đen, nghĩa bóng và nghĩa sâu
c. Viết bài:
? Phần kết bài trong bài văn lập luận giải thích
- GV hướng dẫn hs viết phần mở bài,
cần phải làm nhiệm vụ gì ?
kết bài
- HS: Nêu ý nghĩa của điều cần được giải thích
d. Đọc lại và sửa bài:
đối với mọi người )
? Em có thể rút ra kết luận gì về việc lập dàn bài
cho một bài văn lập luận giải thích? (đó là việc
làm cần thiết )

Ghi nhớ : sgk / 86

- HS: Gọi hs đọc phần mở bài trong sách giáo
khoa
? Các đoạn mở bài này có đáp ứng yêu cầu của
đề bài lập luận giải thích không ? ( có )
? Có phải đối với mỗi bài văn có một cách mở
bài duy nhất hay không ? ( không )
? Vậy các em có thể tìm cách mở bài khác để
chứng minh cho vấn đề trên ? ( hs tự tìm)
- Gọi hs đọc các phần thân bài trong sgk
? Làm thế nào để đoạn đầu tiên của phần thân II. LUYỆN TẬP:
bài liên kết với mở bài ? Cần làm gì để các đoạn

TaiLieu.VN

Page


sau của thân bài liên kết với đoạn trước đó ?
Ngoài cách nói “ thật vậy …” còn có cách nói
* Viết thêm những cách mở bài khác
nào nữa không ?
cho đề bài trên :
- HS: Suy nghĩ,trả lời
Đi một ngày đàng học một sàng khôn
- GV: Nhận xét.
quả là một chân lí sâu sắc và tiến bộ.
Nhưng chân lí ấy không chỉ sâu sắc và
? Nên viết đoạn giải thích nghĩa đen ntn? Nên tiến bộ đối với người xưa. Ngày nay
giải thích nghĩa đen của từng từ ngữ, từng vế khi cái mới đang nảy nở nhanh chóng ở
câu trước, rồi giải thích nghĩa đen của các câu, khắp nơi, khi đất nước đang có nhu cầu

của toàn nhận định sau hay ngược lại ? Vì sao ?
mở cửa để hội nhập với thế giới thì
nhu cầu đi để học lấy cái khôn lại càng
? Nếu sử dụng 1 cách mở bài khác ( theo cách đi trở nên cần thiết đối với mọi người,
từ cái chung đến cái riêng chẳng hạn) thì có thể nhất là những tuổi trẻ. Hơn bao giờ hết,
viết các đoạn thân bài như sgk được hay không ? ngày nay, chúng ta cần phải đi cho biết
Vì sao?
đó biết đây chứ không chỉ ru rú “ở nhà
với
- Gọi hs đọc phần kết bài
*HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn luyện tập
? Bài tập 1 yêu cầu điều gì ?
- HS: Thảo luận trình bày bảng.
- GV: Chốt ghi bảng
V. CỦNG CỐ, DẶN DÒ, HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:
- Nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích, bố cục một bài văn lập luận giải
thích gồm có mấy phần ? nêu nội dung từng phần
- học ghi nhớ sgk ; Viết hoàn chỉnh bài; soạn bài “ Luyện tập lập luận giải
thích”
VI. RÚT KINH NGHIỆM
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………….
……………………………………………………………………………………

TaiLieu.VN

Page

……………………………………………………………………………………
………………...............
**************************************************************
*

TaiLieu.VN

Page