Một số vấn đề ngành chăn nuôi tỉnh Bình Định cần lưu ý khi CPTPP có hiệu lực

Một số vấn đề ngành chăn nuôi tỉnh Bình Định cần
lưu ý khi TPP có hiệu lực
ThS. HỒ ĐẠI NGHĨA
Viện Nghiên cứu phát triển KT-XH Bình Định-

TPP là từ viết tắt của Trans-Pacific Strategic Economic Parnership
Agreement (Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương) có nguồn
gốc từ Hiệp định hợp tác Kinh tế chiến lược Xuyên Thái Bình Dương (gọi
tắt là P4)- một Hiệp định tự do thương mại được ký kết gi ữa 4 n ước:
Singapo, Chile, Brunei, New Zealand. Đến ngày 05/10/2015 t ại Atlanta,
Hoa Kỳ, tiến trình đàm phán hiệp định TPP đã kết thúc thành công v ới 12
thành viên chính thức bao gồm các nước: Brunei, Chile, New Zealand,
Singapore, Hoa Kỳ, Úc, Peru, Việt Nam, Malaysia, Mexico, Canada, Nh ật B ản.
Theo ước tính, sau khi có hiệu lực, TPP sẽ trở thành khu vực th ương mại t ự
do lớn nhất thế giới với gần 800 triệu dân, các quốc gia thành viên hi ện
tại của TPP chiếm gần 40% GDP của cả thế giới và 26% l ượng giao d ịch
hàng hóa toàn cầu và được dự báo sẽ bổ sung cho GDP thế gi ới thêm g ần
300 tỷ USD mỗi năm . TPP là một hiệp định thương mại tự do đa ph ương
theo cơ chế mở, bao gồm không chỉ các vấn đề mở cửa thị trường hàng
hóa và dịch vụ mà còn cả những lĩnh vực phi thương mại khác.
TPP có phạm vi điều chỉnh rộng bao trùm lên nhiều ngành, lĩnh v ực
kinh tế với xu hướng đàm phám tự do, mạnh mẽ. Các v ấn đ ề đ ược th ảo
luận trong TPP tập trung vào các nội dung về thuế quan, các ngành d ịch
vụ, đầu tư, quyền sở hữu trí tuệ, các yêu cầu vệ sinh d ịch tễ, rào c ản kỹ
thuật, cạnh tranh và mua sắm công, các vấn đề về lao động và các v ấn đ ề
về môi trường.
Việc TPP được thông qua và có hiệu lực đối với các nước thành viên
TPP sẽ có ảnh hưởng vô cùng to lớn đến nền kinh tế Việt Nam nói chung
và nền kinh tế của Bình Định nói riêng mà cụ th ể ngành chăn nuôi của
Bình Định sẽ chịu các ảnh hưởng tác động mạnh mẽ và rõ ràng nhất.
Ngành chăn nuôi của Việt Nam nói chung, Bình Định nói riêng có sức

cạnh tranh thấp, giá trị sản xuất chăn nuôi không cao, đa phần là hình thức


chăn nuôi sản xuất có quy mô nho l e, phụ thu ộc phần lớn và việc nhập
khâu giống và thức ăn từ n ước ngoài . Điều này dẫn đến khó khăn trong
việc tăng năng suất lao động trong ngành chăn nuôi do quy mô phân tán,
không thể áp dụng các lợi thế về khoa học công nghệ cao và việc xây dựng
các dây chuyền sản xuất quy mô lớn, bên cạnh đó các c ơ s ở s ản xu ất
tương đối nho le, vốn ít không thể cắt giảm chi phí sản xuất thông qua
việc chuyên môn hóa quy trình sản xuất. Từ đó là gia tăng chi phí s ản xu ất,
giảm tính cạnh tranh của các sản phâm chăn nuôi của địa ph ương. Tham
gia sân chơi TPP đồng nghĩa với việc chúng ta phải ch ấp nh ận quy đ ịnh
mức thuế nhập khâu thịt bò, gà, lợn vào Việt Nam sẽ gi ảm t ừ 5% xu ống
còn 0%. Điều này dấy lên lo ngại về sức cạnh tranh c ủa s ản ph âm chăn
nuôi của tỉnh khi mà so sánh tương quan hiện nay, giá sản phâm chăn nuôi
trong nước nói chung, Bình Định nói riêng vẫn còn cao so với sản phâm
cùng loại của một số nước. Đơn cử, tại Mỹ hiện nay, chỉ có 3 bang chăn
nuôi lợn nhưng giá thịt của Mỹ đang re hơn ở Việt Nam 40%. Khi còn hàng
rào thuế quan bảo vệ, chúng ta vẫn bảo hộ được chăn nuôi trong n ước,
song khi "luật chơi" thuế suất nhập khâu 0% được áp dụng, đây sẽ là m ột
thách thức rất lớn cho ngành chăn nuôi của tỉnh. Với năng suất thấp và sức
cạnh tranh yếu như hiện nay của ngành chăn nuôi, người chăn nuôi gia
cầm (và ở mức độ thấp hơn người chăn nuôi lợn thịt) sẽ bị thiệt nhất về
sản lượng và phúc lợi, mặc dù thói quen tiêu dùng th ịt nóng hi ện nay c ủa
người Việt có thể giúp trì hoãn tác động này. Riêng ngành s ữa và bò th ịt sẽ
có cơ hội tồn tại tốt hơn.
Bên cạnh đó tình trạng bệnh tật cho vật nuôi v ẫn còn xảy ra ph ổ bi ến,
khả năng và ý th ức đảm bảo vệ sinh an toàn th ực phâm và bảo vệ môi
trường còn nhiều yếu kem. Điều đáng lo vì th ời tiết trên địa bàn tỉnh di ễn
biến không thuận lợi là điều kiện để phát sinh các loại d ịch bệnh nguy

hiểm trên đàn gia súc gia cầm. Bên cạnh đó, tại nhiều địa ph ương, tình
trạng mua bán, giết mổ gia súc gia cầm không đảm bảo vệ sinh thú y v ẫn
còn diễn ra khá phổ biến, ảnh hưởng không tốt đến đàn vật nuôi vì d ễ lây
lan dịch bệnh. Một bộ phận người chăn nuôi còn có thói quen khi gia súc
gia cầm bị dịch bệnh chết thường vứt xác ra sông, suối, kênh rạch... nên
mầm bệnh luôn tiềm ân, có thể bùng phát thành dịch, lây lan ra diện rộng.
Đáng chú ý là tại các vùng chăn nuôi trọng điểm nh ư: Hoài Ân, An Nh ơn,
Tuy Phước, Tây Sơn, Hoài Nhơn… mật độ chăn nuôi gia súc gia c ầm khá


cao, trong khi điều kiện chuồng trại không đảm bảo dễ làm d ịch b ệnh
phát sinh.
Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, yêu cầu của thị tr ường
các nước về An toàn thực phâm (ATTP) ngày càng cao. Tăng mức độ an
toàn trong vấn đề bảo vệ sức khoe thông qua các quy đ ịnh kh ắt khe h ơn
về vệ sinh dịch tễ và rào cản kỹ thuật cũng là m ột trong nh ững yêu c ầu
bắt buộc của hiệp định TPP.
Vấn đề quản lý sử dụng thuốc kháng sinh còn long leo và tình trạng sử
dụng các chất bổ trợ trong thức ăn chăn nuôi khá tùy tiện... Không những
thế, công nghệ chế biến, bảo quản thịt sau giết mổ của địa phương còn
hạn chế nên số lượng các sản phâm được chế biến, đóng gói, có tem nhãn
ghi xuất xứ nguồn gốc và chứng nhận ATTP khá ít oi. Trong khi đó, các s ản
phâm thịt nhập khâu từ nước ngoài, nhất là một số nước nh ư Australia,
Mỹ… được đảm bảo Vệ sinh an toàn thực phâm (VSATTP) cao hơn. Điều
này càng khiến cho sản phâm chăn nuôi Bình Định yếu thế hơn khi cạnh
tranh.
Để tận dụng cơ hội mà TPP mang lại tỉnh Bình Định cần th ực hiện
những việc như sau:
Tập trung xây dựng các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất có quy mô l ớn,
tập trung, áp dụng các công nghệ sản xuất mới, sử dụng các giống vật

nuôi có chất lượng tốt, năng suất cao. Từ đó tăng năng su ất, gi ảm chi phí,
giá thành sản xuất từ đó tăng sức cạnh tranh của các sản ph âm chăn nuôi
của tỉnh.
Tăng cường hướng dẫn, đào tạo nâng cao kiến th ức sản xuất tiên ti ến,
hiện đại cho các doanh nghiệp chăn nuôi sản xuất có tiềm năng phát tri ển
trên địa bàn. Tích cực hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, các cơ s ở h ạ tầng, quy
hoạch cơ sở chăn nuôi sản xuất phù hợp cho các c ơ sở chăn nuôi nh o l e,
tạo điều kiện tạo điều kiện giúp đỡ các hộ chăn nuôi nh o phát tri ển kinh
tế hộ gia đình. Đồng thời có những nghiên cứu về giống vật nuôi phù h ợp
với nhu cầu của khách hàng nằm ở phân khúc sản xuất không cạnh tranh
tranh trực tiếp với các sản phâm có lợi thế cạnh tranh của các nước thành
viên TPP mà hướng đến các sản phâm mang tính chất sản vật đ ịa ph ương
từ đó nâng cao giá trị sản phâm trên thị trường.


Tổ chức xây dựng và áp dụng các hệ thống kiểm soát chất l ượng, t ập
trung vào các hệ thống quản lý chất lượng sản phâm toàn cầu. Thành lập
các tổ chức có nhiệm vụ hướng dẫn, đào tạo, giải quy ết các vấn đề phát
sinh thuộc phạm vi thực hiện VSATTP cho các sản phâm trên địa bàn tỉnh.
Xây dựng các chính sách hỗ trợ về vốn, con giống, hạ tầng sản xuất,
kinh nghiệm và các phương pháp sản xuất hiện đại phù h ợp v ới tình hình
thực tế của địa phương cho các doanh nghiệm sản xuất tiềm năng. Bên
cạnh đó phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan xây d ựng
những định hướng về mặt chiến lược của tỉnh trong vấn đề phát tri ển
ngành trong thời gian tới khi Bình Định tham gia vào TPP trong đó đặc bi ệt
lưu tâm là vấn đề bảo đảm đầu ra cho sản phâm.