skkn một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường mầm non sao mai

Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Phần thứ 1: Mở đầu
I. Đặt vấn đề.
Như chúng ta đã biết, song hành với sự phát triển của xã hội thì vấn đề đổi
mới phương pháp dạy học là vấn đề được đề cập nhiều nhất trong những năm học
gần đây. Dạy học phát huy tính tích cực lấy trẻ làm trung tâm đã là một trong các
phương hướng cải cách, nhằm đào tạo những người giáo viên luôn sáng tạo, làm
chủ đất nước. Có rất nhiều phương pháp dạy học, kỹ thuật dạy học hay, mới, sáng
tạo được triển khai, tập huấn đến người dạy, yêu cầu một phương pháp dạy học
hiệu quả được đặt ra với người giáo viên. Người dạy lúc này có nhiều cơ hội nhưng
cũng gặp không ít khó khăn. Làm thế nào để có một cách dạy hay nhất, nhẹ nhàng
nhất, hiệu quả nhất. Làm sao để phát huy tính tích cực học tập của trẻ đã được đặt
ra trong tất cả các nhà trường. Từ đó, trong nhà trường xuất hiện ngày càng nhiều
tiết dạy tốt của các giáo viên giỏi, theo hướng tổ chức cho trẻ hoạt động, tự lực
chiếm lĩnh tri thức mới. Theo bản chất nhất định thì phương pháp dạy học tích cực
luôn hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người
học, tức là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là
tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để dạy học theo
phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp
thụ động cũ kỹ.
Ở các trường, việc đổi mới phương pháp dạy học tích cực được trang bị đến
từng người dạy, tác động tích cực đến nhận thức và hoạt động dạy của từng giáo
viên, đến hoạt động học của mỗi trẻ. Với quyết tâm đổi mới của mỗi giáo viên
cùng với sự hỗ trợ tích cực của công nghệ thông tin, đã có rất nhiều phương pháp
dạy học mới hay, sáng tạo mau chóng được phổ biến rộng rãi, được đông đảo giáo
viên vận dụng trong dạy học. Thế nhưng, không phải tất cả giáo viên đều có thể
cập nhật, học hỏi mau chóng và vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học
mới. Trong thực tế, việc vận dụng phương pháp dạy học và kỹ năng sư phạm của
đội ngũ giáo viên dù đã có nhiều đổi mới so với những năm học trước song nhìn

chung việc tổ chức dạy học vẫn còn nặng thói quen thuyết giảng, giáo viên vẫn còn
làm việc nhiều, nói nhiều,... Đặc biệt, đa số giáo viên vẫn chưa quan tâm đúng mức
đến đối tượng trẻ tại lớp mình dạy nên lựa chọn phương pháp, hình thức chưa phù
hợp đối tượng trẻ, nghĩa là hình thức và phương pháp dạy học vẫn chưa phát huy
được tính năng động, sáng tạo, chưa phát huy được tính tích cực chủ động của trẻ.
Trong nhiều năm trực tiếp phụ trách chuyên môn, tôi cũng đã có nhiều lần
thực hiện đề tài về phương pháp dạy học tích cực này “đề tài dạy học phát huy tính
tích cực của trẻ và lấy trẻ làm trung tâm”. Đây là các vấn đề mà bản thân tôi rất
tâm huyết, trăn trở. Nhưng, thực tế không phải tất cả giáo viên đều có thể nắm bắt
và thực hiện được như mình mong muốn, vấn đề dạy học thế nào để hiệu quả nhất
Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

1


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

vẫn luôn là vấn đề hàng đầu. Xuất phát từ thực tế đội ngũ giáo viên trong trường,
tôi luôn đặt ra cho đơn vị mình tiêu chí dạy học hiệu quả nhất, chất lượng nhất và
phát huy tốt nhất khả năng tự học, tự khám phá của trẻ. Các phương pháp dạy học
tích cực là các đề tài sinh hoạt chuyên môn, là các nội dung thảo luận trong các
cuộc họp, là các chuyên đề để mọi người tự học tập, bồi dưỡng thường xuyên và
nghiên cứu. Trên cả, các phương pháp dạy học tích cực đã, đang được tất cả giáo
viên trong trường áp dụng hằng ngày để có những tiết học hay, hiệu quả đến với
trẻ. Chính vì thế, lần này tôi tiếp tục chọn đề tài về phương pháp dạy học đó là
“Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ”.
* Đối tượng nghiên cứu.

Đề tài xác định đối tượng nghiên cứu là: Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện
các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường mầm non Sao Mai.
* Giới hạn nghiên cứu.
Do đặc thù của trường bản thân đang phụ trách quản lý chuyên môn nên đã
xác định giới hạn phạm vi nghiên cứu sau:
- Giáo viên trường Mầm non Sao Mai;
- Học sinh trường Mầm non Sao Mai;
- Nghiên cứu từ năm học 2016 - 2017 đến năm học 2017 - 2018.
II. Mục tiêu nghiên cứu
*Khi thực hiện đề tài Tôi đưa ra các mục tiêu sau:
+ Về giáo viên:
Giáo viên thực hiện được các phương pháp dạy học tích cực nhằm nâng cao
chất lượng dạy học.
Giáo viên có cái nhìn tổng quát hơn, giáo viên chủ động hơn trong việc tổ
chức một tiết học. Mỗi giáo viên có thói quen tìm hiểu, luôn mạnh dạn áp dụng
những điều mới mẻ trong dạy học.
+ Về trẻ:
Trẻ luôn là trung tâm và được tác động việc học bởi sự sáng tạo của giáo
viên.
Giúp trẻ phát triển cách học của mình, đặc bệt là cách học tự học, tự tìm tòi,
khám phá sự vật hiện tượng xung quanh trẻ.

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

2


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường

Mầm non Sao Mai.

Phát huy tính thích cực, tự giác, sáng tạo của trẻ. Phát huy được tinh thần
hợp tác, tương trợ và hỗ trợ lẫn nhau tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động, được phát
triển các kỹ năng vận dụng những hiểu biết của trẻ vào thực tiễn.
*Nhiệm vụ để thực hiện tốt các mục tiêu là:
Nghiên cứu kỹ những văn bản quy định chương trình mầm non, xây dựng kế
hoạch phù hợp dựa trên điều kiện thực tế tại trường.
Tham mưu cấp trên và đưa ra những định hướng mang tính chiến lược nhằm
thúc đẩy sự phát triển của nhà trường trong cả năm học.
Động viên khuyến khích tất cả giáo viên tham gia một cách phấn khởi, tự do
sáng tạo, nêu cao tinh thần đoàn kết, trách nhiệm với công việc.
Kiểm tra, rà soát việc thực hiện các phương pháp dạy học tích cực hàng
ngày của giáo viên, kiểm tra trên trẻ thông qua các chủ đề và kỹ năng sống của trẻ.
Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề
I. Cơ sở lí luận:
A.Kômenski đã viết “Giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm,
phán đoán đúng đắn, phát triển nhân cách...hãy tìm ra phương pháp cho giáo viên
dạy ít hơn, học sinh hiểu nhiều hơn”. Gần đây nhất là năm học 2016 – 2017 Bộ
GD&ĐT cũng đã triển khai “Dự án tăng cường khả năng sẵn sàng đi học cho trẻ
Mầm non”, ở đây cán bộ quản lý và giáo viên được bồi dưỡng 10 nội dung kiến
thức trực tuyến nói về phương pháp dạy học tích cực lấy trẻ làm trung tâm; các
môdul 20, 21, 22, 23 trong công tác bồi dưỡng thường xuyên cũng đưa ra nội dung
thực hiện phương pháp dạy học tích cực lấy trẻ làm trung tâm. Năm học 2018 2019 là năm học tiếp tục thực hiện chương trình giáo dục mầm non sửa đổi. Điều
đó cho thấy rằng các quan điểm, đường lối và chính sách của nhà nước và toàn xã
hội đang đặc biệt quan tâm và chú trọng đến chất lượng giáo dục nhất là chất lượng
mà trẻ có được khi ngồi trên ghế nhà trường.
Trong xã hội hiện đại, với sự bùng nổ thông tin, sự phát triển như vũ bão của
khoa học, kĩ thuật, công nghệ, thời gian trên lớp học không đủ để trang bị cho
người học mọi tri thức và không thể nhồi nhét vào đầu óc người học quá nhiều kiến

thức. Vì vậy cần phải dạy phương pháp học ngay từ bậc mầm non và càng lên bậc
học cao hơn thì càng phải được chú trọng.
Thực tế cho chúng ta thấy rằng các phương pháp dạy học tích cực
đã được dùng ở nhiều nước để chỉ những phương pháp dạy học
Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

3


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người
học. Các phương pháp dạy học tích cực là sự kết hợp linh hoạt nhiều
phương pháp dạy học phù hợp với nội dung, trình độ nhận thức của
học sinh và điều kiện thực tế để đạt được mục tiêu của bài học.
Trong đó có những phương pháp dạy học quen thuộc như: dùng lời,
trực quan, minh hoạ, vấn đáp, thảo luận nhóm, trò chơi, thí nghiệm,
… Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở nước ta cũng được thể
chế hoá trong luật giáo dục “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm
lứa tuổi của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn
luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế; tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.”
Cốt lõi của việc đổi mới phương pháp hiện nay là làm thế nào để phát huy
được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập, chống lại thói
quen học tập thụ động đang tồn tại phổ biến hiện nay. Nói cách khác là phải tích
cực hoá hoạt động học tập của học sinh. Cơ sở pháp chế của định hướng trên là

dựa vào mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo; yêu cầu về nội
dung, phương pháp giáo dục trong Nghị quyết 29-NQ/TW đối với giáo dục mầm
non, giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu
tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp 1, hoàn thành phổ cập
giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2015, nâng cao chất lượng phổ cập trong
những năm tiếp theo và miễn học phí trước năm 2020. Từng bước chuẩn hóa hệ
thống các trường mầm non. Phát triển giáo dục mầm non dưới 5 tuổi có chất lượng
phù hợp với điều kiện của từng địa phương và cơ sở giáo dục. Dựa vào những cơ
sở trên một lần nữa khẳng định xu hướng giáo dục phát huy tích tích cực của người
học bằng các phương pháp dạy học tích cực và nội dung dạy học phong phú.
Khi nghiên cứu đề tài Tôi đã lựa chọn một số phương pháp làm phương tiện
nhằm giải quyết các vấn đề và mục tiêu đề ra đó là:
* Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
Nhóm phương pháp này giúp Tôi có kiến thức sâu rộng và linh hoạt hơn khi
trình bày quan điểm lý luận và đây cũng là những cơ sở khoa học đầy uy tín để Tôi
đưa vào đề tài.
* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

4


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Phương pháp điều tra: Với phương pháp này đã giúp Tôi xác định được đối
tượng và giới hạn phạm vi nghiên cứu, qua đó đánh giá được vấn đề bức thiết cần
được ưu tiên trong nhà trường.
Phương pháp trải nghiệm thực tế: giúp Tôi đưa ra những mục tiêu cần đạt
khi thực hiện đề tài sát thực hơn, phù hợp với trình độ từng giáo viên cũng như khả
năng của trẻ tại trường.
Phương pháp thực hành: Là một trong những phương pháp quan trọng nhất
khi thực hiện đề tài, nhờ có phương pháp này mà Tôi kiểm tra được mức độ cũng
như năng lực của từng giáo viên cũng như khả năng của trẻ khi thực hiện các
phương pháp dạy học tích cực.
II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Trường có diện tích 1.379m gồm 3 phân hiệu cách nhau từ 3 - 5km đóng tại
xã Bình Hòa. Trải qua 31 năm hình thành và phát triển, cho đến nay trường có 6
phòng học, hàng năm trường phải mượn xã 2 phòng để làm lớp học.
Về học sinh: Độ tuổi học tại trường từ 3 -5 tuổi,
Trường có 8 lớp học: 1 lớp 3 tuổi; 2 lớp 4 tuổi; 5 lớp 5 tuổi (trong đó có 1
lớp ghép 2 độ tuổi (4-5 tuổi)).
Về CBGVNV:
Trong đó
Năm học

Tổng số

2016 - 2017
2017 - 2018

Chuẩn

Trên
chuẩn

Quản lý

Giáo
viên

Nhân
viên

21

2

15

4

20

10

20

1

15

4

19

13

Bản chất việc học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải
nghiệm, thực hành để hiểu về những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ,
đồng thời trẻ học cách biểu đạt những hiểu biết đó thông qua sự chia sẻ, trao đổi
với bạn bè. Vì vậy, vai trò của giáo viên là khai thác các tình huống cũng như các
vật liệu khác nhau để khuyến khích trẻ chơi, khuyến khích trẻ hoạt động cùng
nhau. Thực tế các phương pháp dạy học tích cực đã được tập huấn đến tất cả giáo

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

5


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

viên. Hầu hết giáo viên đã và đang áp dụng trong dạy học. Việc dạy học phát huy
tính tích cực của học sinh cũng đã được áp dụng từ nhiều năm nay. Từ khi có
chương trình giáo dục mầm non mới cùng với việc tập huấn nội dung, phương
pháp dạy học mới, toàn thể giáo viên trường mầm non Sao Mai đã có những kỹ
năng cơ bản về việc tổ chức các hoạt động dạy học như thế nào để phát huy được
tính tích cực của trẻ. Phương pháp dạy học tích cực đã và đang được giáo viên
hưởng ứng và áp dụng thường xuyên trong dạy học. Coi đây là chìa khóa thành
công trong mỗi tiết dạy của mình. Các phương pháp dạy học tích cực phù hợp với
xu thế tự nhiên. Hiệu quả mang lại nhìn thấy được. Với những giáo viên áp dụng
thành thạo, thường xuyên, giáo viên sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, hứng thú hơn. Học

sinh tích cực, chủ động hơn và chất lượng dạy học cao hơn.
Bên cạch đó, trong quá trình dạy học, từ khâu thiết kế đến lên lớp, một số
giáo viên vẫn còn dựa hoàn toàn vào chương trình khung, rập khuôn mà chưa có
sáng tạo, chưa tính đến việc lựa chọn phương pháp dạy học thế nào để phù hợp với
các đối tượng học sinh lớp mình có. Phần lớn giáo viên cứ dạy đại trà, dạy cho hết
nội dung trong tiết học, chưa kích thích, tạo nên một “xung đột nhận thức” cho đối
tượng học sinh hay tạo được một thử thách vừa sức về mặt trí tuệ cho các đối
tượng học sinh khác trong lớp (nhất là thực hiện tại lớp ghép, lớp có học sinh dân
tộc).
Đánh giá chất lượng giảng dạy đầu năm:

Các nội dung khảo sát đầu năm

Số giáo viên thực hiện tốt
trên tổng 15 giáo viên
Năm học
2016 – 2017

Năm học
2017 - 2018

1. Tạo môi trường học tập thân thiện

5

8

2. Dạy học phân hóa đối tượng và theo khả năng của
trẻ
3. Tổ chức cho trẻ thực hành, tìm tòi khám phá để lĩnh

hội kiến thức mới
4. Tạo tình huống và khuyến khích trẻ phối hợp nhau
5. Hỗ trợ tích cực trẻ trong học tập
7. Sử dụng hiệu quả đồ dùng hỗ trợ trong việc dạy học

6

10

10

12

10
12
9

11
13
10

Một số giáo viên lạm dụng hoạt động dạy học theo nhóm, hoạt động góc,
không chú ý đối tượng học sinh yếu, không quan tâm đến việc tìm ra những biện
pháp tác động đến quá trình nhận thức của trẻ. Chưa nhận thức đầy đủ về đổi mới

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

6

Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

phương pháp dạy học nên việc thực hiện còn rập khuôn, hình thức, đối phó; Giáo
viên không chú ý đến việc lựa chọn phương pháp dạy học thế nào để phù hợp và
hiệu quả nhất, không chú ý thiết kế tiết dạy theo đối tượng người học. Trình độ của
giáo viên trong việc vận dụng các phương pháp dạy học mới còn hạn chế nên hiệu
quả tổ chức hoạt động nhận thức của học sinh còn thấp; . Việc ứng dụng các kỹ
thuật thông tin dạy học chưa thực sự đúng lúc, đúng chỗ, nhiều khi còn rơi vào tình
trạng lạm dụng gây hậu quả trái ngược; Việc sử dụng đồ dùng dạy học và tài liệu
bổ trợ chưa thường xuyên, chưa hiệu quả. Các phương pháp dạy học tích cực phải
được lựa chọn phù hợp nội dung, đối tượng học sinh và cơ sở vật chất phục vụ dạy
học. nếu không biết lựa chọn, tích hợp nhuần nhuyễn các phương pháp thì việc dạy
học sẽ không đạt kết quả như mong muốn.
Giáo viên phải nắm bắt, làm chủ các kỹ thuật dạy học tích cực. Đây là kỹ
năng sư phạm cần được bỗi dưỡng thường xuyên.
III. Các biện pháp đã tiên hành để giải quyết vấn đề.
Muốn có một tiết dạy tích cực, hiệu quả, thành công thì người giáo viên phải
thiết kế và tổ chức dạy học tốt dựa trên đặc điểm, nhu cầu của trẻ. Vậy, để thiết kế
được một hoạt động, người dạy phải hiểu biết nhiều vấn đề, phải lường trước được
các tình huống sẽ xảy ra. Phải biết học sinh lớp mình đã có gì, cần cung cấp thêm
nội dung nào và lựa chọn cách dạy học nào tốt nhất. Giáo viên có thể chỉ cung cấp
lượng kiến thức cần thiết cho trẻ, yêu cầu trẻ diễn đạt theo sự sáng tạo của trẻ. Với
cách mà giáo viên là trung gian tổ chức cho trẻ tự tìm hiểu vấn đề, các em sẽ học
được nhiều điều, nhiều kỹ năng hơn nữa thì chúng ta không ai có thể phủ nhận.
Vậy vấn đề là làm sao để giáo viên có thói quen nghiên cứu, suy nghĩ, cân
nhắc trước mỗi tiết dạy về việc sẽ lựa chọn phương pháp dạy học nào, cách thức tổ
chức ra sao, trong quá trình tổ chức cần phải sử dụng những kỹ thuật gì và cần

những phương tiện hỗ trợ nào cho mình. Đó là mục tiêu mà đề tài đem lại.
Các giải pháp, biện pháp được nêu có quan hệ khăng khít không thể tách rời,
không thể coi trọng hay xem nhẹ một giải pháp nào. Nếu đã chuyên đề, phổ biến
và hướng dẫn trẻ thực hiện mà không có công tác kiểm tra, đánh giá, theo dõi để
kịp thời điều chỉnh, giúp giáo viên ngày một trau dồi hơn các kỹ năng dạy học thì
kết quả sẽ không cao. Việc thường xuyên theo dõi kiểm tra còn giúp mọi người kịp
thời chấn chỉnh những sai sót, hạn chế và khuyến khích người dạy luôn sáng tạo
trong dạy học.
Biện pháp 1: Tích cực tổ chức nội dung các chuyên đề về các phương
pháp dạy học tích cực.

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

7


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Hàng năm, Phòng GD&ĐT và nhà trường thường tổ chức các chuyên đề về
các phương pháp dạy học mới, cách lựa chọn và sử dụng các phương pháp dạy học
tích cực phù hợp cho các đối tượng, nội dung. Các phương pháp dạy học tích cực
cũng được lồng ghép vào các tiết chuyên đề, hội giảng, thao giảng qua các chủ đề
của cụm chuyên môn để mổ xẻ, thảo luận.Việc tổ chức chuyên đề được thực hiện
nghiêm túc, bài bản.
Đầu năm học, Tôi tổ chức các đợt chuyên đề nhằm chỉ đạo thực hiện các
phương pháp dạy học theo chương trình mới, lòng ghép giáo dục trong các chủ đề.
Sau khi duyệt nội dung chuyên đề của giáo viên. Tôi đã định hướng và hướng dẫn

báo cáo viên tổ chức chuyên đề ví dụ chuyên đề dạy học Phát huy tính tích cực của
trẻ, lấy trẻ làm trung tâm; lòng ghép giáo dục bảo vệ môi trường, biển đảo,…. Hoạt
động chuyên đề ngoài mục đích thống nhất các nội dung chuyên môn còn rèn cho
giáo viên kỹ năng giao tiếp, kỹ năng dạy học phát huy tính tích cực của người học.
Không chỉ chuyên đề lý thuyết, tôi còn phân công giáo viên thể hiện nội
dung dạy học phát huy tính tích cực của học sinh bằng một số tiết dạy cụ thể. Qua
các tiết dạy của những giáo viên tiêu biểu, các đồng chí giáo viên khác cũng học
hỏi được nhiều. Tuy vấn đề này không phải là vấn đề mới mẻ nhưng qua chuyên
đề, giáo viên cũng được nhắc nhở, được hâm nóng lại các nội dung quan trọng,
được quán triệt các yêu cầu về dạy học tích cực. Điều này ngay từ đầu năm đã thúc
đẩy, nhắc nhở và thực hành lại các kỹ năng dạy học mà mọi người cần thực hiện.
Vấn đề này hầu như thực hiện hằng năm, năm học này, tôi chỉ đạo tổ chức nhiều
chuyên đề thực hành dạy học. Tiết thực hành được góp ý, phân tích đánh giá những
mặt mạnh, mặt yếu chủ yếu về cách thức tổ chức, về các phương pháp và kỹ thuật
dạy học kích thích tư duy học sinh. Ngoài giáo viên có kỹ năng sư phạm tốt, có
kiến thức vững vàng, tôi còn cho những giáo viên mới, giáo viên ít kinh nghiệm và
những giáo viên còn hạn chế về kiến thức, kỹ năng sư phạm thực hành để góp ý.
Tiết dạy không nhằm đánh giá giáo viên mà chỉ để rút kinh nghiệm và hướng dẫn
người dạy nhìn thấy vấn đề đúng hơn, cụ thể hơn để rút kinh nghiệm.
Biện pháp 2: Kiểm tra, theo dõi việc áp dụng các phương pháp dạy học
tích cực.
Vào đầu năm học kết hợp nội dung kiểm tra các hoạt động dạy học như mọi
năm, tôi đưa vào tiêu chí đánh giá tiết dạy và giáo án nội dung dạy học tích cực.
Tiêu chí cụ thể như sau:
Về giáo án:
- Phải thể hiện nội dung dạy phân hóa đối tượng trẻ (theo độ tuổi; theo khả
năng nhận thức,…)

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

8


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Ví dụ: Khi xác định mục tiêu của từng bài dạy, giáo viên phải chú ý đến các
hoạt động, đến đối tượng trẻ. Viết mục tiêu dưới dạng cụ thể, với ngôn từ phù hợp.
Soạn cẩn thận nội dung của từng phần trong bài dạy để đạt được mục tiêu đề ra.
- Thể hiện việc lựa chọn nội dung trong từng hoạt động đảm bảo cho học
sinh lĩnh hội được một số kiến thức cơ bản để tự mình khám phá kiến thức mới.
- Thể hiện được các hoạt động dạy học để đáp ứng đúng nhu cầu học tập của
cá nhân hay của nhóm (thể hiện trong các hoạt động như góc, trò chơi,…).
Về tiết dạy: Có thể hiện phương pháp, hình thức dạy học mới, đa dạng và
phù hợp.
Thứ nhất: Tạo môi trường học tập thân thiện.
Đây là việc quan trọng nhất. Để tổ chức được một tiết dạy nhẹ nhàng, kích
thích học sinh hứng thú thì môi trường học tập là môi trường để trẻ phát huy được
tính chủ động, tích cực của mình. Học sinh tự tin trong giao tiếp mới bộc lộ hết
những suy nghĩ, hiểu biết của mình với cô giáo, bạn bè.
Tự tin trong giao tiếp giúp trẻ gắn kết hơn với bạn bè, thoải mái trong học
tập. Thế nên, người giáo viên phải là người tạo được môi trường học tập thân thiện
với trẻ. Giao tiếp thân thiện thể hiện trong các hoạt động sau:
- Thân thiện trong hoạt động trò chuyện (ôn bài cũ):
Trong hoạt động mở đầu hay còn gọi là dẫn dắt vào hoạt động, thay vì gọi
tên từng trẻ lên để hỏi thì giáo viên nên tổ chức các hoạt động trò chơi, nêu câu hỏi
khuyến khích trẻ trả lời, nhận xét nhẹ nhàng. Ví dụ thay vì nêu câu hỏi: Các con
hãy kể tên những con vật sống trong rừng? Để kiểm tra kiến thức về động vật sống

trong rừng cho trẻ 5-6 tuổi thì giáo viên có thể thay bằng cách sau: Cho trẻ nghe
nhạc về con voi, hươu cao cổ,… sau đó hỏi trẻ trong bài hát nhắc đến con vật nào,
cho trẻ trả lời bằng cách giơ tay nhanh rồi hỏi trẻ con vật đó sống ở đâu,... Hoạt
động bài cũ như thế không mất nhiều thời gian mà còn tạo được không khí sôi nổi
thoải mái có tính ganh đua học tập cho mỗi học sinh.
- Thân thiện trong hoạt động dạy bài mới:
Xuyên suốt trong một tiết học, hoạt động giao tiếp giữa thầy và trò là hoạt
động chủ đạo. Vì vậy, giáo viên phải là người chủ động tạo môi trường giao tiếp
cởi mở, thân thiện. Như vậy học sinh mới mạnh dạn trình bày ý kiến cũng như nêu
những điều mình chưa hiểu với cô giáo.

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

9


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Tính thân thiện trong hoạt động dạy thể hiện ở trong cách đặt câu hỏi, cách
lắng nghe học sinh, cách nhận xét, một nụ cười, một ánh mắt, một cái gật đầu, một
lời động viên khuyến khích của cô sẽ là động lực giúp các em manh dạn, tự tin, sẽ
là hành trang cho các em trong suốt hành trình cuộc sống sau này.
Trong khi hình thành kiến thức mới, giáo viên phải là người tổ chức gợi mở.
Mọi hoạt động phân tích, đánh giá, tìm hiểu,… phải để chính các em thực hành.
Mọi kết luận phải để chính các em nêu. Các kết luận đơn giản nên dành cho học
sinh trung bình và yếu. Các kết luận phức tạp hơn, toàn diện và khái quát hơn nên
dành cho học sinh khá, giỏi sau đó cho trẻ yếu hơn nhắc lại nhiều lần.

Thứ hai: Dạy học phân hóa đối tượng và khả năng của trẻ. Dạy học theo nhu
cầu của trẻ là yêu cầu bắt buộc trước hết. Bởi mục tiêu của việc dạy học cuối cùng
là người học học được gì chứ không phải người dạy đã dạy được gì.
Thứ ba: Trẻ phải được thực hành, được thao tác, được tìm tòi khám phá để
lĩnh hội kiến thức mới, chủ động khám phá, lĩnh hội kiến thức mới một cách hiệu
quả, người dạy phải biết cách tổ chức hoạt động khai thác kiến thức, dẫn dắt trẻ đi
đến kết luận vấn đề một cách tự nhiên và xuyên suốt.
Ví dụ: Khi dạy cho trẻ lớp 5 - 6 tuổi tìm hiểu về con gà và con vịt thì đầu
tiên giáo viên cho trẻ quan sát, tìm hiểu khám phá về ngoại hình, màu sắc, lợi ích,
tiếng kêu, cách chăm sóc, đặc điểm nổi bật và sự khác nhau giữa con gà và con
vịt…sau đó cho trẻ đọc tên và chỉ được các bộ phận của con gà – con vịt, tiếp tục
giáo viên cho trẻ tìm con gà - con vịt có trong rổ giơ lên ( lưu ý: trong rổ có nhiều
con vật khác nhau). Kết thúc bài. Lúc này có thể có trên 90% số trẻ nắm được bài
và biết đặc điểm của con gà. Nhưng sau một tuần, một tháng sẽ chỉ còn khoảng
trên 50% số học sinh đó hiểu, nhớ con gà khác con vịt ở chỗ nào. Còn lại đa số các
em sẽ quên đi. Vậy trong trường hợp này, nếu giáo viên biết để trẻ khám phá kiến
thức thì các em sẽ hiểu và nhớ rất lâu. Như cho trẻ tự chuẩn bị đồ dùng học tập (tạo
thói quen chủ động, tích cực trong việc chuẩn bị đồ dùng học tập) mỗi em sẽ quan
sát trước con gà – con vịt, tự mình tìm hiểu sự giống và khác nhau giữa con gà và
con vịt....Giáo viên phải thiết kế bài học thật phong phú bằng những hình ảnh hoặc
vật thật, mô hình,... Sau đó, tổ chức cho trẻ khám phá, tìm hiểu. Chắc chắn, bằng
những gợi ý và tổ chức của cô, trẻ sẽ tự tìm hiểu được con gà và con vịt. Qua tiết
học này, trẻ sẽ được rèn luyện nhiều kỹ năng bao gồm cả quan sát, phối hợp (với
bạn để tìm hiểu) kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt câu hỏi,…Nếu điều kiện
cơ sở vật chất tốt, giáo viên sẽ tổ chức thêm được nhiều hoạt động mà trẻ sẽ rất
thích như trò chơi quan sát, thí nghiệm,... Như vậy trẻ sẽ hứng thú vô cùng và ghi
nhớ tất cả các kiến thức một cách tự nhiên và lâu dài.
Thứ tư: Giáo viên biết tạo tình huống và khuyến khích trẻ phối hợp nhau

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

10


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Giáo viên phải chú ý tổ chức các hoạt động xem có khai thác được khả năng
học tập của mỗi cá nhân hay không. Hiệu quả tiết dạy đối với từng cá nhân thế nào.
Trẻ có được kích thích tư duy, đào sâu kiến thức có được hay không, đối tượng học
sinh yếu kém có được giúp đỡ để có cơ hội vươn lên hay không.
Giáo viên có thể hiện được các kỹ năng như: Khuyến khích trẻ tự diễn đạt và
phản ánh quá trình nhận thức của mình qua bài học. Khen thưởng nhằm động viên
khuyến khích kịp thời sự cố gắng của trẻ. Đặt câu hỏi và trả lời những câu hỏi của
trẻ. Kích thích sự tư duy và sự hứng thú của trẻ (với các vật thật, tranh ảnh, hành
động, chuyện kể, câu hỏi).
Thứ năm: Hỗ trợ trẻ trong học tập
Đây là việc làm hết sức quan trọng trong hoạt động dạy của mỗi người. Vì
mỗi trẻ có một điểm khởi đầu khác nhau, mỗi trẻ có khả năng nhận thức khác nhau
và điều kiện gia đình cùng các tác động khác không giống nhau nên ở lớp, để mỗi
trẻ đều được học thì giáo viên phải là người tích cực hỗ trợ các em trong học tập.
Với trẻ nhanh nhẹn, giáo viên hỗ trợ trong việc phát huy, bồi dưỡng năng khiếu sẵn
có để trẻ có điều kiện tốt nhất phát triển khả năng của mình.
Còn đối với trẻ chậm, giáo viên cần phải quan tâm nhiều hơn, hỗ trợ nhiều
hơn trong các hoạt động học tập để trẻ có được cơ hội học tốt hơn. Phải chú ý để
trẻ được thực hành nhiều, rèn luyện nhiều để tiến bộ trong học tập. Không nên vì là
học sinh khuyết tật, yếu kém, học sinh cá biệt mà bỏ mặc trẻ.
Ngoài ra giáo viên còn các kỹ năng như tổ chức các trò chơi học tập. Tổ

chức thảo luận. Giải thích nội dung chính và để học sinh tự khám phá, khai thác
các nội dung khác trong hoạt động. Giáo viên phải khuyến khích sự tham gia của
trẻ vào các nhóm nhỏ hay từng cá nhân (ví dụ: trong các vai trong hoạt động làm
quen văn học, phân vai chơi trong hoạt động góc,...)
Hỗ trợ học sinh thực hành bằng cách hướng dẫn, mở rộng suy nghĩ và giúp
trẻ giải quyết các vướng mắc (đặt thêm câu hỏi cho trẻ, giải thích, chứng minh,
dùng thêm đồ dùng dạy học hỗ trợ cho học sinh thông qua hướng dẫn hay minh
họa).
Thứ Sáu: Sử dụng đồ dùng hỗ trợ trong việc dạy học.
Việc sử dụng đồ dùng dạy học cần phải nhuần nhuyễn và phát huy được tác
dụng của mỗi đồ dùng. Ví dụ máy chiếu nên sử dụng cho những dạng bài nào,
những môn học nào. Các loại tranh ảnh nên đưa ra lúc nào để hợp lý và phát huy
hết hiệu quả. Ngoài đồ dùng dạy học thì phải tập cho trẻ thói quen sử dụng đồ dùng
học tập hiệu quả. Hiện nay, đa số giáo viên lạm dụng các thiết bị dạy học công
Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

11


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

nghệ mà không cho trẻ tự thực hiện theo khả năng để kiểm tra kiến thức của trẻ (ví
dụ: Giáo viên yêu cầu trẻ lên chọn chữ cái đã học có trong cụm từ cô cho, thay vì
trẻ lên rút chữ cái đã học thì giáo viên cho trẻ cầm chuột và nhấp trên máy tình, lúc
đó những chữ cái giáo viên cài sẵn sẽ được rút ra mà trẻ không cần phải chọn hay
sợ sai). Vì vậy việc sử dụng đồ dùng hỗ trợ cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chất
lượng tiết học.

Biện pháp 3: Khuyến khích áp dụng các phương pháp dạy học tích cực
thường xuyên trong hoạt động hàng ngày.
Các phương pháp dạy học tích cực cũng đã được phần lớn giáo viên thực
hiện. Thế nhưng, đa số giáo viên vẫn còn thiếu các kỹ năng và các yêu cầu cần
thiết để thiết kế một tiết dạy theo yêu cầu nên hiệu quả chưa cao, chưa toàn diện.
Hơn nữa, dù đã nhiều năm áp dụng các phương pháp dạy học tích cực nhưng một
số giáo viên vẫn không chịu khó thiết kế, cứ dạy theo thói quen cũ như hướng dẫn
trẻ tìm hiểu bài qua loa băng các câu hỏi hết sức đơn điệu, đa số là các câu hỏi
đúng/sai rồi cô cung cấp thông tin. Điều này gây ra sự nhàm chán tồi tệ chung cho
cả lớp và làm cho trẻ mất dần hứng thú học tập. Các kiến thức trở nên nặng nề, khó
nhớ đối với trẻ.
Năm học này, tôi cụ thể hóa lại các nội dung và đưa vào yêu cầu trong mỗi
tiết dạy. Hướng dẫn, triển khai trong toàn thể giáo viên và yêu cầu thực hiện trong
hoạt động dạy học của mình. Mỗi khối trưởng sẽ chịu trách nhiệm đôn đốc, nhắc
nhở và giám sát việc thực hiện của giáo viên trong khối mình.
Khuyến khích các khối trưởng chú trọng nhiều đến việc dự giờ đánh giá lấy
trẻ làm trung tâm (dự giờ cắt lát). Với mỗi hoạt động dạy học, góp ý cho người dạy
về hình thức tổ chức thế nào để phù hợp hơn, sử dụng phương pháp dạy học nào để
học sinh được làm việc nhiều hơn và ghi nhớ lâu hơn. Cách tổ chức thế nào để các
em chủ động lĩnh hội kiến thức là yếu tố được phân tích, đánh giá cao nhất.
Vào các đợt thao giảng, chuyên đề, hội giảng theo từng chủ đề và các ngày
lễ hội, tôi phát động cho giáo viên đăng ký các tiết dạy tốt bằng các phương pháp
dạy học tích cực. Đây cũng là phong trào được xây dựng và phát triển mạnh. Mỗi
giáo viên đăng ký dạy sẽ được tính điểm thi đua chuyên môn theo tháng. Các tiết
dạy cũng yêu cầu giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng hỗ trợ cho việc dạy học mang
tính sáng tạo, phù hợp.
Biện pháp 4: Tổng kết, biểu dương những nhân tố tích cực trong dạy
học.

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

12


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

Sau khi hoàn thành chương trình học kỳ 1, tôi tổng kết nhằm đánh giá lại
những việc đã làm được, chưa làm được và xem xét lại những điểm tích cực hay
hạn chế của việc dạy học. Phân tích các mặt mạnh của phương pháp dạy học mới.
Qua đó, nhằm biểu dương những cá nhân tích cực trong việc thực hiện tốt các kỹ
năng dạy học cũng như giúp đỡ những giáo viên chưa thực hiện tốt.
Sau mỗi đợt thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, nhà trường cũng
tổ chức việc tổng kết, rút kinh nghiệm. Đưa ra phân tích, tuyên dương những tiết
học hay, những tiết giáo viên có kỹ năng sư phạm tốt, áp dụng nhuần nhuyễn, hiệu
quả nhất các kỹ thuật dạy học phát huy được năng lực tự học của trẻ. Phân tích,
nhân rộng những hình thức tổ chức tốt cho trẻ trong các hoạt động. Từ đó, tuyên
dương, khen thưởng kịp thời để khích lệ giáo viên.
IV. Tính mới của phương pháp:
Qua nhiều năm thực hiện, đã có một số lần đúc kết kinh nghiệm và kết quả
năm học này đã thu lượm được nhiều kinh nghiệm quý báu hơn, tôi thấy phù hợp
với thực tế đối tượng giáo viên và học sinh trường mình hơn. Từ đây, các phương
pháp dạy học được lựa chọn, phát huy hơn nữa. Kiểu dạy học lấy giáo viên làm
trung tâm, rập khuôn, đơn điệu đã dần dần được giáo viên loại bỏ. Cách dạy học
tích cực được phát huy trong mỗi người. Chính hiệu quả của phương pháp dạy học
tích cực là yếu tố thúc đẩy người dạy sáng tạo, tạo cơ hội học hỏi, rèn luyện
chuyên môn và tiết kiệm tiền bạc, thời gian.
Sau khi thực hiện đề tài trong nhiều năm bản thân nhận thấy nhiều sự chuyển

biến trong phương pháp dạy của giáo viên tại trường, giáo viên đã từng bước thể
hiện rõ năng lực và đạt nhiều thành công từ học sinh và phụ huynh. Bản chất việc
học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải nghiệm, thực hành để hiểu
về những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ, đồng thời trẻ học cách biểu đạt
những hiểu biết đó thông qua sự chia sẻ, trao đổi với bạn bè. Vì vậy, vai trò của
giáo viên là khai thác các tình huống cũng như các vật liệu khác nhau để khuyến
khích trẻ chơi, khuyến khích trẻ hoạt động cùng nhau.
Để vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức
các hoạt động giáo dục trẻ đáp ứng với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Giáo viên đã triển khai được nhiều mặt tích cực trong giảng dạy như:
Giáo viên đã giúp trẻ tận dụng tất cả các giác quan để khám phá sự vật,
hiện tượng: Giáo viên nên dành thời gian cho trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán, so
sánh, sử dụng câu hỏi gợi mở, câu hỏi kích thích trẻ tư duy nhằm dẫn dắt trẻ suy
nghĩ và giúp trẻ nói lên được về những gì chúng đang nhìn thấy, giáo viên gợi ý
cho trẻ chia sẻ, bày tỏ ý kiến của mình, cùng nhau trao đổi để tìm hiểu, khám phá

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

13


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

đối tượng. Bên cạnh đó giáo viên cần tạo cho trẻ môi trường hoạt động phong phú,
hấp dẫn với các đồ dùng, đồ chơi và các nguyên vật liệu khác nhau để kích thích
hứng thú khám phá của trẻ.
Người giáo viên nắm vững các kỹ thuật sử dụng từng phương pháp dạy học

cụ thể: Giáo viên thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật của từng phương pháp, có như
thế thì mới nâng cao được hiệu quả tổ chức các hoạt động cho trẻ. Các kỹ thuật này
bao gồm: Kỹ thuật chia nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đưa ra tình huống
có vấn đề, kỹ thuật đặt câu hỏi... Cụ thể về kỹ thuật đặt câu hỏi thì giáo viên cần
chú ý tới một số yêu cầu như sau: Câu hỏi phải liên quan trực tiếp đến việc thực
hiện mục tiêu bài học; câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng dễ hiểu; đúng lúc, đúng chỗ; phù
hợp với trình độ của trẻ; câu hỏi phải kích thích sự suy nghĩ của trẻ nhằm khuyến
khích sự phát triển nhận thức và ngôn ngữ của trẻ, giáo viên không ghép nhiều nội
dung trong một câu hỏi, không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc, trẻ sẽ trả lời dễ dàng
hơn với các câu hỏi đơn nghĩa, rõ ý.
Khai thác và vận dụng các phương pháp dạy học tích cực một cách khoa
học: Để thực hiện tốt điều này thì trong từng phương pháp dạy học cụ thể giáo viên
cần phải chú ý một số nội dung như sau:
Phương pháp thảo luận nhóm.
Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
Đối với phương pháp đóng vai thì việc “diễn" không phải là phần chính của
phương pháp này mà điều quan trọng là giáo viên giúp trẻ tham gia thảo luận sâu
sau phần tham gia vào vai diễn ấy.
Để sử dụng phương pháp trò chơi đạt hiệu quả thì giáo viên chọn những trò
chơi dễ tổ chức và thực hiện, trò chơi phải phù hợp với chủ đề, với đặc điểm và
trình độ của trẻ, phù hợp với quỹ thời gian, với hoàn cảnh, điều kiện thực, trẻ phải
nắm được quy tắc chơi và phải tôn trọng luật chơi, trò chơi phải tạo được sự hứng
thú và vui thích của trẻ.
Khi sử dụng phương pháp dạy học khám phá giáo viên lựa chọn nội dung
vấn đề hoặc tình huống đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ, chuẩn bị đồ chơi, đồ
dùng trực quan và những điều kiện cần thiết để trẻ tự tìm tòi khám phá, tổ chức cho
trẻ làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm; khuyến khích trẻ tự tìm tòi khám phá,
đưa ra các phát hiện, cách giải quyết có thể; liệt kê các cách giải quyết có thể có;
phân tích, đánh giá kết quả mỗi cách giải quyết của cá nhân trẻ, của nhóm trẻ; lựa
chọn cách giải quyết tối ưu nhất; kết luận về nội dung của vấn đề, làm cơ sở cho trẻ

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

14


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

tự kiểm tra, tự điều chỉnh; rút kinh nghiệm cho việc giải quyết những vấn đề, tình
huống khác.
Đối với phương pháp dạy học trải nghiệm thì giáo viên tổ chức cho trẻ thực
hiện đủ bốn bước: quan sát; suy nghĩ (tâm trí); Cảm nhận (cảm xúc); Hành động
(cơ bắp). Để học hiệu quả, trẻ cần phải: tiếp nhận thông tin, suy ngẫm xem nó sẽ
tác động đến cuộc sống của trẻ em như thế nào, so sánh mức độ phù hợp của nó
với những trải nghiệm của trẻ em thế nào và suy nghĩ xem từ thông tin đó trẻ em sẽ
có những cách hành xử mới nào. Việc học tập đòi hỏi không chỉ có nhìn, nghe,
chuyển động hay động chạm. Trẻ cần biết kết hợp những gì trẻ cảm giác và suy
nghĩ được với những gì trẻ cảm nhận và ứng xử.
Phương pháp động não khi sử dụng đối với trẻ mầm non thì giáo viên hướng
dẫn trẻ cách trả lời những câu hỏi ngắn, có khi chỉ cần một từ. Tất cả ý kiến của trẻ
đều cần được giáo viên khích lệ, thừa nhận. Đặc biệt, không phê phán các câu trả
lời của trẻ và luôn khen ngợi trẻ đúng lúc. Cuối giờ thảo luận cần nhấn mạnh kết
quả có được là thành quả của cả nhóm hoặc của tất cả các thành viên
Như vậy, các phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non không
phải là một phương pháp hoàn toàn mới, mà chính là sự kế thừa và phát huy tối đa
những ưu điểm và khả năng có sẵn của các phương pháp dạy học truyền thống.
Việc sử dụng và phối hợp một cách khéo léo, hợp lý các phương pháp dạy học

khác nhau sẽ phát huy tính tích cực và sự hợp tác của đứa trẻ. Tùy thuộc vào đặc
điểm tiếp nhận kiến thức của trẻ mà giáo viên lựa chọn phương pháp tiếp cận cho
phù hợp. Để thực hiện tốt các phương pháp dạy học tích cực thì giáo viên phải
được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về nội dung này, thường xuyên rèn luyện
cho mình kỹ năng ứng xử các tình huống sư phạm thật tinh tế và linh hoạt, sử dụng
thành thạo các trang thiết bị dạy học hiện đại, biết định hướng sự phát triển của trẻ
theo mục tiêu giáo dục nhưng cũng đảm bảo sự tự do của trẻ trong các hoạt động
giáo dục khác.
V. Hiệu quả của SKKN:
Kết quả khảo nghiệm: Từ việc chỉ đạo xuyên suốt, có kiểm tra, theo dõi đã
ngày một nâng dần các kỹ năng dạy học cho giáo viên. Giáo viên đã có thói quen
tốt trong dạy học. Phần lớn giáo viên đã có thói quen coi trọng khâu thiết kế bài
dạy, chuẩn bị bài dạy kỹ lưỡng từ việc lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức
đến chuẩn bị dụng cụ, đồ dùng nào phù hợp cho các hoạt động của mình và tổ chức
hiệu quả tiết dạy.
So với những năm học trước, năm học này hầu như tất cả giáo viên đã vận
dụng tốt các phương pháp dạy học tích cực. Số giáo viên đã soạn bài, đã tổ chức có

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

15


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

hiệu quả và truyền tải tốt nội dung dạy học được tăng lên. Cách thức tổ chức các
hoạt động cho học sinh phong phú hơn. Giảm rõ rệt kiểu dạy chay, nói nhiều. Chất

lượng các tiết dạy hiệu quả hơn, giáo viên chăm lo hơn trong việc thiết kế và chuẩn
bị đồ dùng phục vụ dạy học.
Với trẻ, việc được tự mình khám phá, tìm hiểu đã tác động tốt đến mọi đối
tượng trong trường. Hầu hết trẻ đều được khuyến khích, tư vấn trong học tập nên
việc duy trì sĩ số được đảm bảo. Trẻ có được thói quen tự học tốt hơn, các em
mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp trong và ngoài nhà trường. Chất lượng toàn
diện được nâng cao rõ rệt. Từ việc dạy học phân hóa đối tượng trẻ, việc bồi dưỡng
học sinh có năng khiếu trong các môn dễ dàng và hiệu quả hơn trong toàn trường.
Các em không còn thụ động trong việc nắm kiến thức mới.
Đề tài xác định đối tượng nghiên cứu là: Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện
các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường mầm non Sao Mai. Giới hạn
nghiên cứu: Giáo viên trường Mầm non Sao Mai; Nghiên cứu từ năm học 2016 2017 đến năm học 2017 - 2018.
Tôi đã tổng kết và so sánh với các năm học trước được như sau:
Số giáo viên thực hiện
tốt trên tổng 15 giáo
viên
Năm học
Năm học

Các kết quả đạt được

1. Tạo môi trường học tập thân thiện
2. Dạy học phân hóa đối tượng và theo khả năng của
trẻ
3. Tổ chức cho trẻ thực hành, tìm tòi khám phá để
lĩnh hội kiến thức mới
4. Tạo tình huống và khuyến khích trẻ phối hợp nhau
5. Hỗ trợ tích cực trẻ trong học tập
7. Sử dụng hiệu quả đồ dùng hỗ trợ trong việc dạy
học

2016-2017

2017-2018

8

13

10

14

10

14

12
11

13
15

9

13

Giá trị khoa học: Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực là quan
điểm xuyên suốt trong quá trình dạy học. Giáo viên ghi nhận những ưu điểm của
các phương pháp dạy học tích cực vì chính hiệu quả của nó đối với học sinh của

mình. Thói quen tìm tòi, sáng tạo trong mỗi người dạy được hình thành và phát
huy. Mỗi giáo viên tìm thấy niềm vui trong từng giờ học, từ đó cố gắng hơn trong
Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

16


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

việc học hỏi, trau dồi và trang bị cho mình các kỹ năng dạy học cần thiết, trẻ luôn
là trung tâm, là người khám phá nên luôn đầy hứng thú trong mỗi tiết học.
Kết quả thu được sau khi khảo nghiệm: Sau khảo nghiệm, bản thân tôi rút ra
được kết quả đáng khích lệ trong công tác chỉ đạo dạy học. Giáo viên có thói quen
khi chuẩn bị bài và trong tổ chức dạy học luôn hướng đến việc khai thác đối tượng
học tập, kích thích hứng thú để trẻ có nhiều cơ hội nhất trong việc tự khai thác, lĩnh
hội kiến thức.
Giá trị khoa học mang lại khi thực hiện đề tài. Đề tài không phải là vấn đề
hoàn toàn mới nhưng cách áp dụng thực hiện trong nhà trường đem lại kết quả hết
sức khả quan đối với tất cả các giáo viên. Thói quen dạy học vì nhu cầu của người
học được hình thành, bồi dưỡng trong mỗi giáo viên. Mọi giáo viên đều hiểu rằng,
hoạt động dạy học phải là hoạt động của trò để trò tìm tòi, khám phá tìm ra kiến
thức mới. Các hình thức, phương pháp tổ chức của giáo viên phải phụ thuộc vào
đối tượng người học.
Phần thứ ba: kết luận, kiến nghị.
I. Kết luận.
Đề tài về phương pháp dạy học là đề tài mà bản thân tôi đã đề cập trong một
số năm học. Thực tế áp dụng có hiệu quả nhưng chưa triệt để. Vẫn có một số vấn

đề mà tôi thấy cần điều chỉnh, bổ sung. Vẫn trăn trở nhất là làm sao để tất cả giáo
viên đều hưởng ứng và áp dụng có hiệu quả. Trong năm học này, để nâng cao hơn
từng tiết dạy, tôi càng chú trọng vấn đề lựa chọn phượng pháp dạy học và các
phương pháp dạy học mới, hay, tích cực luôn được quán triệt thực hiện trong nhà
trường.
Việc dạy học theo các phương pháp tích cực là một yêu cầu bắt buộc cho
mỗi giáo viên trong dạy học hiện nay. Muốn có chất lượng dạy học tốt nhất cho trẻ
thì việc dạy học phải chú trọng đến từng cá nhân trẻ nên đây là một yêu cầu thiết
thực và mỗi giáo viên ngày một trau dồi để bồi dưỡng cho mình các kỹ năng dạy
học thiết thực, hiệu quả nhất.
Phát huy các phương pháp dạy học tích cực còn tạo ra một thế hệ trẻ biết tư
duy độc lập, có khả năng giao tiếp tốt và các em sẽ là những con người năng động,
sáng tạo và tự tin trong mọi hoạt động sau này.
Với mỗi trẻ, muốn hằng ngày các cháu đến lớp với một tâm thế thoải mái,
hào hứng thì việc quan trọng đó là hoạt động học ở trường phải là hoạt động hứng
thú đối với trẻ. Hoạt động học nếu luôn nặng nề, gây áp lực, khó khăn cho trẻ thì
các cháu sẽ dễ chán nản, thụ động, muốn nghỉ học và điều này không chỉ là nguy
Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

17


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

hại cho các cháu bây giờ mà còn ảnh hưởng nặng nề đến tương lai của mỗi em
cũng như ảnh hưởng không tốt đến gia đình các em và toàn xã hội. Nếu mỗi người
giáo viên đều áp dụng tốt các kỹ năng dạy học tích cực, mỗi học sinh đều được chú

ý phát triển, được có cơ hội tốt nhất để học tập vươn lên thì thế hệ chúng ta đang
bồi dưỡng sẽ là những nhân tố tích cực trong tương lai.
II. Kiến nghị.
Đối với Phòng Giáo dục và đào tạo: Tạo điều kiện hỗ trợ cho nhà trường hơn
nữa về cơ sở vật chất để có điều kiện tổ chức các tiết dạy theo hướng tích cực hóa
bộ môn.
Đối với nhà trường: Tham mưu các cấp đầu tư về cơ sở vật chất.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm mà tôi đã triển khai và được áp dụng
trong trường đạt kết quả tốt. Tuy nhiên không tránh khỏi thiếu sót do năng lực còn
hạn chế. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp, của đồng nghiệp để
tôi học hỏi và hoàn thiện đề tài hơn.
Người viết

Đỗ Phương Chi

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
HIỆU TRƯỞNG

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

18


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường

Mầm non Sao Mai.

Đỗ Phương Chi

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TT
Tên tài liệu
1 Tạp chí khoa học giáo dục số
133
2 Những bài SKKN hay bậc
học Mầm non
3 Tổ chức các hoạt động theo
hướng tích cực cho trẻ mầm
non
4 Giáo dục học Mầm non

Tác giả
Sưu tầm

Nhà xuất bản
Nhà xuất bản Giáo
dục
Sưu tầm
Nhà xuất bản Giáo
dục
Viện chiến lược và Nhà xuất bản Giáo
chương trình giáo dục
dục
Phan Thị Châu - Đại học Quốc gia

Nguyễn Thị Hoa – Hà Nội
Trần Thị Sinh

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

19


Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện các phương pháp dạy học tích cực cho trẻ tại trường
Mầm non Sao Mai.

MỤC LỤC

Tác giả: Đỗ Phương Chi

Trường Mầm non Sao Mai

20