skkn một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4 5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình

Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I.

Đặt vấn đề
Việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường mầm non sẽ góp

phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn
diện cho trẻ. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ
biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân không phụ thuộc
vào thực tế.
- Lý do lý luận: Hoạt động tạo hình là một hình thức của phát triển thẩm
mỹ, là yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ. Hoạt động
tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn đối với trẻ mầm non nó giúp trẻ
khám phá một cách sinh động những gì mà trẻ nhìn thấy trong thế giới xung
quanh trẻ. Thế giới xung quanh trẻ tuy gần gũi nhưng chứa đựng bao điều mới lạ
đối với trẻ, trẻ dễ bị lôi cuốn trước những vật có nhiều màu sắc, hay một bức
tranh sống động. Chính vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay
từ lứa tuổi mầm non vì trong mỗi sản phẩm không chỉ thể hiện kiến thức tư duy
của trẻ mà còn thể hiện sự ngộ nghĩnh đáng yêu, tình cảm, ước mơ của trẻ đặt
vào mỗi sản phẩm đó. Ở trường mầm non, trẻ 4- 5 tuổi được tham gia vào rất
nhiều các hoạt động phong phú nhằm phát triển toàn diện cho trẻ mầm non,
trong đó hoạt động tạo hình là hoạt động vô cùng quan trọng không thể thiếu,
tạo được sự hào hứng và thu hút trẻ rất cao. Thông qua hoạt động tạo hình giúp
trẻ phát triển các chức năng tâm lý, và khả năng tri giác các sự vật hiện tượng
xung quanh, từ đó phát triển tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng
tượng và ham muốn tạo ra cái đẹp sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao
chất lượng giáo dục trong nhà trường đối với từng lớp
- Lý do thực tiễn: Thực tế trên tại địa bàn, với đời sống kinh tế khó khăn,
phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc đưa các cháu đến học ở lớp mầm

non, đa số các cháu còn theo cha mẹ lên nương rẫy. Trong quá trình áp dụng các
giải pháp, biện pháp của đề tài tại lớp chồi 3 năm học 2017-2018 ở trường mầm
non Cư Pang về các kĩ năng trong hoạt động tạo hình của trẻ còn chưa cao.
1

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Những trẻ đã tham gia lớp nhà trẻ, lớp mầm thực hiện các loại hình hoạt động
như: nặn, xé dán nhanh nhẹn hơn những trẻ chưa học. Trẻ còn chưa tự tin thể
hiện những ý tưởng của mình. Đa số các cháu không biết cầm bút vẽ, di màu
theo quán tính, việc trẻ tạo hình sáng tạo trên các vật liệu mở là hầu như không
có. Vì vậy tôi gặp rất nhiều khó khăn trong khi tổ chức cho trẻ làm quen với
hoạt động tạo hình nói riêng và các hoạt động học tập và vui chơi ở trên lớp nói
chung.
Nhận thấy những lí do bất cập trên với mục đích giúp trẻ học tốt môn hoạt
động tạo hình, đem đến cho học sinh lớp mình những giờ hoạt động tạo hình thật
hấp dẫn và thú vị. Năm học 2018-2019 tôi tiếp tục nghiên cứu thêm những giải
pháp mới và tiếp tục áp dụng tại lớp chồi 3 trường mầm non Cư Pang. Trên cơ
sở chỉ đạo, triển khai, hướng dẫn giáo viên chuẩn bị các tiết dạy theo phương
pháp lấy trẻ làm trung tâm của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Ana và
sự giúp đỡ trực tiếp của chuyên môn nhà trường, việc học hỏi kinh nghiệm từ
đồng nghiệp, tôi đã tích lũy được một số kinh nghiệm và tiếp tục nghiên cứu, áp
dụng đề tài “Một số biện pháp sư phạm nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt
động tạo hình” tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang.
II. Mục đích nghiên cứu
Giúp giáo viên có cơ sở để dạy tốt hơn hoạt động tạo hình cho trẻ và có
những đúc kết cho bản thân khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ 4 – 5 tuổi.

Giúp trẻ biết sắp xếp bố cục bức tranh hợp lý, lựa chọn màu sắc phù hợp,
biết sử dụng các nguyên vật liệu mở để tạo ra các sản phẩm đẹp, nâng cao khả
năng thẩm mỹ, nhận thức, phát triển nhân cách trẻ, giúp trẻ hứng thú tham gia
vào giờ học đạt kết quả cao.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.

Cơ sở lý luận của vấn đề

Sử dụng khái niệm phương pháp dạy học và phương pháp dạy học tích cực
trong giáo dục mầm non tại modul 20. Phương pháp giáo dục dạy học được hiểu
2

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

là cách thức, là con đường hoạt động chung giữa người dạy và người học trong
những điều kiện dạy học xác định, nhằm đạt tới mục đích dạy học. Phương pháp
dạy học tích cực trong giáo dục mầm non là việc sử dụng và phối hợp một cách
khéo léo, hợp lí các phương pháp dạy học khác nhau nhằm phát huy tối đa hoạt
động tích cực nhận thức và sự hợp tác của người học. Trong đó, người dạy là
người tổ chức, định hướng, tạo điều kiện; người học là người thực hiện, “thi
công”.
Sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận, phương pháp phân
tích – tổng hợp tài liệu: Tham khảo các tài liệu môdul 5: Đặc điểm phát triển
thẩm mỹ, những mục tiêu và kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về thẩm mỹ.
Module 18: Lập kế hoạch giáo dục trẻ 3-6 tuổi.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn, phương pháp quan sát hoạt

động của trẻ: Phương pháp này giúp giáo viên nắm được những hoạt động của
trẻ từ đó vạch ra kế hoạch cụ thể trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Có kế hoạch nghiên cứu kỹ
các đề tài, phương pháp dạy trước đó, đúc kết kinh nghiệm cho bản thân trong
chương trình giáo dục mầm non. Kế thừa và áp dụng những biện pháp phù hợp
với trẻ tại lớp.
Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động: Những sản phẩm giáo
viên muốn trẻ hoàn thành trong tiết dạy, cho trẻ quan sát hình tượng, sau đó trẻ
tự suy nghĩ về chất liệu, hình dáng, màu sắc và thực hiện theo ý thích của mình.
Dựa vào đó sẽ tìm hiểu mở rộng thêm nhiều chất liệu mở để trẻ có thể thoả sức
sáng tạo.
Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm: Tổ chức các buổi tham quan theo
chủ đề, cho trẻ quan sát những hoạt động của mọi thứ xung quanh kèm theo
những câu hỏi mở giúp trẻ tri giác các sự vật, hiện tượng xung quanh từ đó phát
triền trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ. Sau đó cho trẻ thực hành các hoạt động
tạo hình.
3

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Phương pháp thống kê toán học: Thu thập và phân tích thống kê toán
học. Từ đó giúp giáo viên nắm được số liệu cụ thể để dễ dàng trong việc theo
dõi mức độ phát triển của trẻ.
Thực hiện công văn số 56/ KH- BGDĐT về việc triển khai chuyên đề
“Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016- 2020 với
mục tiêu: Xây dựng trường mầm non đảm bảo yêu cầu về môi trường giáo dục
(GD), công tác quản lí, chỉ đạo, hoạt động chăm sóc, giáo dục (CSGD) theo

quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Thực hiện theo Quyết định số 2805/QĐ-BGDĐT ngày 15/8/2016 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo ban hành kế hoạch thực hiện Đề án “Tăng cường chuẩn bị
tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn
2016-2020, định hướng đến 2025”
Theo tác giả Nguyễn Quang Uẩn trong Tâm lí học đại cương: “Tưởng
tượng là một quá trình tâm lý phản ánh những cái chưa từng có trong kinh
nghiệm của cá nhân bằng cách xây dựng những hình ảnh mới trên cơ sở những
biểu tượng đã có” [9;tr.16]. Khái niệm tưởng tượng sáng tạo xuất phát từ khái
niệm tưởng tượng. Các nhà Tâm lý học có quan điểm không giống nhau về
tưởng tượng.
Trong modul 5 nói về đặc điểm phát triển thẩm mĩ, những mục tiêu và kết
quả mong đợi ở trẻ mầm non về thẩm mĩ đã nói lên tầm quan trọng của giáo
dục thẩm mĩ trong sự phát triển nhân cách của trẻ. Modul 18 lập kế hoạch giáo
dục 3 – 6 tuổi hướng tới việc giáo dục trẻ theo phương pháp lấy trẻ làm trung
tâm, tôn trọng đời sống của trẻ và khuyến khích các hoạt động có tính chủ động
của trẻ, giáo viên có nhiệm vụ hướng dẫn, giáo dục trẻ trong khuôn khổ những
mục tiêu và kết quả của chương trình giáo dục mầm non.
Bộ trắc nghiệm “Tư duy sáng tạo - vẽ hình( TSD-Z )” của KlausUrban và
Hans G.jellen do Nguyễn Huy Tú việt hóa năm 2000. Bộ trắc nghiệm này có 2
dạng ( form ) A và B, có thể đo khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân từ 4 tuổi trở
lên.
4

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Sử dụng các tiêu chí và chỉ số trong tài liệu hướng dẫn xây dựng kế hoạch

giáo dục trong các cơ sở mầm non do tác giả Nguyễn Thị Hiếu biên soạn. Sử
dụng tiêu chí 2, chỉ số 3: thể hiện các nội dung giáo dục theo chương trình Giáo
dục mầm non. Chỉ số 4: Thể hiện các nội dung giáo dục gần gũi, phù hợp với
trẻ, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương….
Theo chương trình giáo dục mầm non mới, mục tiêu của giáo dục mầm
non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành
những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một (Điều 22
Luật giáo dục, 2005). Kinh nghiệm sư phạm cho thấy, trong hoạt động tạo hình
của trẻ mẫu giáo rất dễ xảy ra sự hình thành các hình ảnh sơ đồ rập khuôn, điều
này thường hạn chế sức sáng tạo, cản trở sự hoàn thiện sản phẩm của các em,
làm mất đi vẻ sinh động, nét hấp dẫn, độc đáo của sản phẩm. Nếu người lớn
thường xuyên cung cấp các mẫu đồ hoạ có sẵn thì chẳng bao lâu các em sẽ trở
nên lười quan sát, suy ngẫm, tưởng tượng, sẽ mất đi hứng thú, mất đi lòng tin
vào bản thân trong công việc sáng tạo của mình. Như vậy, các sự vật thật với vẻ
đa dạng, muôn màu, muôn vẻ của mình sẽ cung cấp cho trẻ nội dung sinh động
của nó.
Đề tài nghiên cứu đã được áp dụng tại lớp Chồi 3 vào năm học 2017-2018
với những giải pháp và biện pháp thiết thực đã thay đổi được một số kĩ năng ở
trẻ trong hoạt động tạo hình. Khả năng chú ý, sáng tạo trong sản phẩm tạo hình
đạt 29,4% tăng 19% so với đầu năm. Khả năng phối hợp màu đạt 35,3% tăng
22% so với kết quả bắt đầu khảo sát. Tuy nhiên kết quả này chưa cao, vẫn chưa
thực sự hiệu quả với tình hình của lớp học, số trẻ đạt được yêu cầu chỉ chiếm
khoảng 40% trên tổng số cả lớp. Chính vì vậy tôi đã tiếp tục thay đổi thêm
những phương pháp mới áp dụng vào các hoạt động tại lớp chồi 3 năm học
2018- 2019.
II. Thực trạng vấn đề:
Lớp chồi 3 do tôi chủ nhiệm nằm trên địa bàn buôn Hma thuộc xã
EaBông, là xã nằm trong khu vực đặc biệt khó khăn của huyện Krông Ana. Tổng
5

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

số học sinh là 34 cháu trong đó dân tộc thiểu số là 100%. Do nằm trong địa bàn
khó khăn, điều kiện thiếu thốn nên sự quan tâm của phụ huynh đến trẻ chưa cao,
đa số trẻ mới lần đầu đến trường, chưa học qua lớp 3 tuổi. Vì vậy khi giáo viên
giao tiếp với trẻ đều rất khó khăn, trẻ còn nói chưa rõ tiếng phổ thông, rụt rè
trước cô và các bạn.
Trẻ em trong giai đoạn từ 3 đến 5 tuổi là giai đoạn vàng để phát triển tư
duy, nhận thức nhưng do thời gian bận rộn trên nương rẫy nên phụ huynh còn
chưa thực sự chú trọng việc học của con em, chưa có kiến thức và kĩ năng để
hướng dẫn trẻ phát huy khả năng sáng tạo của mình.
Áp dụng những biện pháp đã nghiên cứu về các kĩ năng của trẻ trong các
hoạt động tạo hình của lớp chồi 3 năm học 2017-2018 tổng số là 34 trẻ. Từ đó
tôi nắm được những ưu điểm cũng như tồn tại khi tổ chức hoạt động tạo hình
cho trẻ, kết quả như sau:
Đạt
Số

Nội dung

lượng
- Khả năng chú ý, sáng tạo trong sản
phẩm tạo hình
- Kĩ năng vẽ, nặn, xé, dán…
- Khả năng phối hợp màu
- Biết sử dụng nguyên vật liệu từ thiên
nhiên.(nguyên vật liệu mở)

- Nhận xét sản phẩm

Tỉ lệ

Chưa đạt
Số
Tỉ lệ
lượng

10/34

29,4%

24/34

70,6%

12/34

35,3%

22/34

64,7%

14/34

41,2%

20/34

58,8%

5/34

14,7%

29/34

85,3%

8/34

23,5%

26/34

76,5%

Qua những kết quả sau khi áp dụng những biện pháp đã nghiên cứu, các
kĩ năng của trẻ hoạt động trong môn làm quen với môn tạo hình còn chưa cao,
theo tôi có những nguyên nhân sau:

6

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Trẻ lớp chồi 3 học sinh dân tộc thiểu số chiếm 100%, phần lớn các cháu
chưa qua lớp mầm nên việc tiếp xúc với ngôn ngữ Tiếng Việt còn gặp nhiều khó
khăn, đa số trẻ còn sử dụng ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ trong giao tiếp trong các hoạt
động học tập và vui chơi ở trên lớp. Đời sống kinh tế của phụ huynh đặc biệt
khó khăn đa số là làm nông trên 70% là hộ nghèo của xã nên chưa tạo điều kiện
tốt nhất để các cháu tham gia học.
Đồ dùng đồ chơi tuy đã được đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng cho một số
hoạt động, đặc biệt là hoạt động tạo hình.
Trẻ dùng bút sáp, bút chì màu là chủ yếu. Trẻ không được làm quen với
màu nước, bột màu, bút màu và các vật liệu mở. Điều này làm hạn chế khả năng
thể hiện những ý tưởng mới lạ về màu sắc và chất lượng. Trẻ mầm non ở cùng
độ tuổi có khả năng sáng tạo không đồng đều nhau giữa các cá nhân.
Một số phụ huynh vẫn chưa hiểu được tầm quan trọng của sự phát triển
nhân cách, tư duy của trẻ qua hoạt động tạo hình để kết hợp cùng với giáo viên
trong việc giáo dục và chăm sóc trẻ.
Giáo viên còn chú tâm nhiều vào việc làm mẫu và kết quả sản phẩm của
trẻ, chưa sử dụng các vật liệu mở. Do vậy điều quan trọng nhất là giáo viên phải
tổ chức tốt giờ học vẽ để lôi cuốn, kích thích hứng thú sáng tạo của tất cả các trẻ.
Chính vì những khó khăn, hạn chế gặp phải như trên tôi đã xây dựng những
giải pháp và biện pháp phù hợp với đặc điểm của trẻ cũng như phù hợp với tình
hình địa phương nơi trẻ sinh sống, nhiệm vụ phải giải quyết trong quá trình lên kế
hoạch:
- Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và lập kế hoạch cho trẻ hoạt động. Để
thực hiện giải pháp này cần tiến hành tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ, xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với lứa tuổi của trẻ dựa theo
những tiêu chí trong tài liệu hướng dẫn xây dựng kế hoạch giáo dục.
- Tạo môi trường gây hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình và tích
lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, cần tiến hành xây dựng môi
7

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

trường với tiêu chí “lấy trẻ làm trung tâm” phối hợp với xây dựng môi
trường tăng cường tiếng Việt. Nhằm giúp trẻ thành thạo trong phát âm,
giao tiếp với bạn, giáo viên dễ dàng, tiếp thu và truyền đạt đúng ý của
mình nhằm đạt kết quả cao hơn trong quá trình học.
- Xây dựng các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình theo hướng tích hợp
và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Xây dựng kế hoạch tích
hợp các môn học khác trong giờ hoạt động tạo hình.
- Sưu tầm đồ dùng, nguyên vật liệu mở để gây hứng thú cho trẻ trong hoạt
động tạo hình, giáo viên nên chủ động, hướng dẫn học sinh chuẩn bị
nguyên vật liệu mở trước giờ học. Hợp tác, nhờ sự trợ giúp của phụ huynh
góp những đồ dùng sẵn có tại gia đình.
- Tổ chức nhận xét sản phẩm, dạy trẻ nhận xét tranh. Sử dụng sản phẩm của
trẻ vào các hoạt động, phong trào ở lớp, ở trường. Cho trẻ quan sát và tự
nhận xét về tranh của mình và bạn. Sử dụng sản phẩm của trẻ vào ngày
hội, ngày lễ.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
* Giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và lập kế hoạch cho trẻ
hoạt động. Để thực hiện giải pháp này tôi có những biện pháp sau:
+ Trò chuyện, quan sát, tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của trẻ:
Khi bắt tay vào nghiên cứu đề tài việc đầu tiên là phải hiểu được đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ, để biết trẻ cần gì và muốn gì. Khi đến lớp có những trẻ
trầm cảm, không muốn giao tiếp cùng các bạn trong giờ chơi hay không chú ý
trong giờ học cô nên tìm hiểu tại sao trẻ lại có những biểu hiện như vậy. Có thể
trẻ đang mệt trong người hay gia đình có chuyện buồn, giáo viên cần trò chuyện,
quan sát trẻ hoặc trao đổi với phụ huynh để tìm ra nguyên nhân. Giáo viên cần

quan sát để hiểu được sở thích của trẻ, trẻ cần gì và muốn gì từ đó sẽ xây dựng
biện pháp tới từng trẻ.

8

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Ví dụ: Khi tham gia tiết tạo hình “trang trí dây hoa” cô chuẩn bị những đồ
dùng bằng nhiều vật liệu như màu nước, màu sáp, hoa tươi, cô quan sát xem trẻ
thích sử dụng những vật liệu gì. Sau đó tới hỏi trẻ tại sao con lại thích làm như
thế này, để cho trẻ nói sở thích của trẻ, sau đó cô sẽ chỉnh sửa kế hoạch theo đặc
điểm của trẻ. Có thể tổ chức hoạt động theo nhóm để trẻ hỗ trợ nhau cùng làm.
Tài liệu hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm trong hợp tác với cha mẹ chăm sóc giáo dục trẻ dựa theo tiêu chí 3:
Đa dạng các hình thức giao tiếp với cha mẹ trẻ, chỉ số 8: Có đa dạng các hình
thức giao tiếp trực tiếp với phụ huynh. Tôi đã chọn lọc và áp dụng những biện
pháp phù hợp. Cụ thể trong quá trình đi phổ cập, được trực tiếp trao đổi với phụ
huynh, là cơ hội đầu tiên để tìm hiểu về môi trường sống, tính cách của trẻ. Trẻ
có năng khiếu bẩm sinh, nhanh nhẹn hay còn chậm, không hứng thú với hoạt
động tạo hình từ đó lập kế hoạch giáo dục phù hợp với trẻ.
Ví dụ: Trước giờ dạy hoạt động tạo hình “trang trí rèm cửa”, Cô sẽ cho trẻ đi
quan sát những chiếc rèm của các lớp, các phòng tại trường hoặc những tranh
trang trí rèm cửa trên internet rồi hỏi sở thích của từng trẻ thích trang trí theo
cách nào. màu gì, trang trí bằng vật liệu gì?....Sau đó cô sẽ phân nhóm để trẻ làm
theo sở thích, những bạn nào cùng sở thích sẽ cùng một nhóm, hỗ trợ cho nhau.
Dựa theo tiêu chí 4: Tổ chức cuộc họp với cha mẹ trẻ đạt hiệu quả, chỉ số
10 : Thay vì trước đây chỉ họp đầu và cuối học kì, tôi thường xuyên tổ chức họp

phụ huynh vào cuối tháng, cho phụ huynh quan sát sản phẩm tạo hình của các
cháu để cùng phụ huynh trao đổi về sự chuyển biến tâm lí của trẻ có tốt hay
không. Trẻ thích điều gì, không thích điều gì cũng thể hiện phần lớn ở tác phẩm.
Hoặc trao đổi hàng ngày qua điện thoại với phụ huynh. Đa số phụ huynh của lớp
vẫn còn rất trẻ nên tôi đã lập một nhóm trên facebook và trao đổi trực tiếp trên
nhóm đó. Phụ huynh rất hào hứng tham gia trao đổi.
Trực tiếp trao đổi với phụ huynh mọi lúc mọi nơi khi có cơ hội tiếp xúc
với phụ huynh như vào các buổi sáng, chiều khi phụ huynh đưa đón trẻ. Tại các
bảng tin của lớp sẽ để những thông tin của trẻ để phụ huynh dễ quan sát. Trong
9

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

mỗi sổ bé ngoan đặc điểm riêng của từng trẻ như màu sắc, món thức ăn, bạn
thích chơi... phát về nhà để phụ huynh hiểu thêm về con của mình.
Trong các buổi sinh hoạt đoàn kết thôn buôn, các buổi chuyên đề trường,
cụm có sự góp mặt của phụ huynh. Bản thân giáo viên sẽ tuyên truyền động viên
các bậc phụ huynh quan tâm đến việc học, việc phát triển về tâm sinh lí của trẻ
nhiều hơn nữa.
+ Xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Dựa vào tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm, Tôi lên kế hoạch cụ thể cho năm, tháng, tuần, những công việc phải làm để
hoàn thành mục tiêu đề ra. Trong kế hoạch giáo dục năm học tôi bám vào các
tiêu chí như tiêu chí 1 với chỉ số 1: Mục tiêu phù hợp với sự phát triển của trẻ.
Tiêu chí 3 chỉ số 5,6 về dự kiến chủ đề và các mốc thời gian thực hiện các chủ
đề.
Ví dụ: Theo tiêu chí 1, chỉ số 1: trong năm học áp dụng các biện pháp vào trẻ

mục tiêu đề ra cuối năm: 100% trẻ hứng thú khi học môn tạo hình, 90% trẻ sử
dụng thành thạo các đồ dùng như: Bút màu, màu nước, nguyên vật liệu mở…
trong sản phẩm tạo hình của mình. 95% trẻ biết nhận xét sản phẩm của mình và
của bạn và trẻ biết sáng tạo những sản phẩm độc đáo mới lạ.
Kế hoạch tháng tôi áp dụng các tiêu chí như tiêu chí 5, chỉ số 12: Kế hoạch
thể hiện các hoạt động phù hợp với hiểu biết, nhu cầu, hứng thú của trẻ. Tiêu chí
6, chỉ số 14: Kế hoạch có nội dung phản ánh các nét văn hóa, truyền thống, tập
quán, ngôn ngữ của gia đình và địa phương.
Ví dụ: Kế hoạch tháng 8: Cô tìm hiểu, làm quen với trẻ giúp trẻ có cảm giác
gũi hơn. Tạo những trò chơi liên kết trẻ với trẻ, trao đổi với phụ huynh về tính
cách, cách sinh hoạt của trẻ để hiểu rõ hơn về tâm sinh lí.
Tháng 9, tháng 10: Cô tiến hành chọn những đề tài tạo hình kích phù hợp
với tình hình lớp. Đưa ra những câu hỏi gợi mở để kích thích sự sáng tạo của trẻ.
Sau đó cô quan sát cách tạo hình của từng trẻ, hướng trẻ tới những cái trẻ chưa
10

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

làm được. Sau mỗi giờ tạo hình cô cho trẻ trưng bày và nhận xét các sản phẩm
mà mình tạo ra. Hỏi trẻ về ý tưởng của mình trong mỗi sản phẩm đó. Trước mỗi
tiết tạo hình cô cần trao đổi với phụ huynh về những gì mà trẻ sẽ được sắp tới,
phối hợp với phụ huynh tìm những nguyên vật liệu mở giúp trẻ phát huy hết khả
năng tưởng tượng sáng tạo của trẻ.
Tháng 11: Cô và trẻ cùng thực hiện các bài tập test sự sáng tạo qua bộ trắc
nghiệm TSD – Z do Nguyễn Huy Tú việt hóa năm 2000. Bộ trắc nghiệm này
có hai dạng (form) A và B, có thể đo khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân từ 04
tuổi trở lên. Mỗi bộ trắc nghiệm có 6 họa cho trước (nửa đường tròn, điểm, góc

vuông lớn, đường cong uốn lượn, đường gạch, chữ U nhỏ nằm ngoài khung hình
chữ nhật). Từ những họa tiết đó trẻ sẽ tưởng tượng và hoàn thành bài vẽ của
mình. Dựa vào đó sẽ đánh giá được mức tư duy tưởng tượng của trẻ.
Cứ như vậy cô tùy theo tình hình trẻ để xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng
tháng, đẩy dần sự phát triển của trẻ.
Kế hoạch tuần xây dựng theo tiêu chí 9, chỉ số 24: Kế hoạch có dự kiến
những vật liệu, đồ dùng, đồ chơi cần chuẩn bị để trẻ khám phá, thử nghiệm và
sáng tạo ở các khu vực hoạt động khác nhau. Chỉ ra những vật liệu, đồ dùng có
tính kích thích và tạo cơ hội cho trẻ tích cực khám phá, thử nghiệm và sáng tạo ở
các khu vực hoạt động khác nhau.
Kế hoạch ngày xây dựng theo tiêu chí 12, chỉ số 31,32 kế hoạch có các hoạt
động trong lớp và ngoài trời, cũng xây dựng cụ thể cho hoạt động tạo hình mọi
lúc mọi nơi:
Ví dụ: thứ 2, trong hoạt động ngoài trời trẻ sẽ được quan sát khu vui chơi của
bé, cô hướng dẫn trẻ quan sát và giới thiệu bộ phận chức năng của những dồ
chơi. Thứ 3 trẻ sẽ được tô màu chiếc cầu trượt, xích đu. Thứ 4 đi quan sát góc
tạo hình của các bạn lớp khác…
Lớp 100% là học sinh đồng bào dân tộc thiểu số, trẻ đa số dùng tiếng mẹ
đẻ trong giao tiếp hàng ngày với cô và các bạn, trẻ nói không rõ lời, nói ngọng,
nói lắp, nói mất dấu, diễn đạt câu chưa mạch lạc, rõ ràng. Nên trong quá trình
11

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

lên kế hoạch chủ đề tuần tôi lồng ghép tăng cường Tiếng Việt mọi lúc mọi nơi
cho trẻ dựa vào tiêu chí xây dựng môi trường tăng cường Tiếng Việt cho trẻ em
người dân tộc thiểu số. Gồm 7 tiêu chí xây dựng môi trường học tập và hoạt

động cho trẻ.
Sau khi xây dựng kế hoạch tôi tiến hành cùng trẻ xây dựng môi trường
trong và ngoài lớp học
* Giải pháp 2: Tạo môi trường gây hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động
tạo hình và tích lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, với những biện pháp:
+ Xây dựng môi trường với tiêu chí “lấy trẻ làm trung tâm” phối hợp với
xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt.
Do đặc điểm của lớp là 100% dân tộc thiểu số, trẻ giao tiếp với nhau hoàn
toàn bằng tiếng mẹ đẻ. Rất khó khăn cho giáo viên trong quá trình hướng dẫn trẻ
nên áp dụng tiêu chí 5,9, 7 và 10 tại môi trường xã hội trong các tiêu chí xây
dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người dân tộc thiểu số: Luôn
quan tâm, trao đổi, lắng nghe trẻ, dùng những phương pháp trực quan như tranh
ảnh, vật thật, ngôn ngữ cơ thể để giải thích trẻ hiểu nghĩa của từ và câu nói của
cô.
Áp dụng tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm trong tổ chức hoạt động học cho trẻ mẫu giáo. Chuẩn bị môi trường phù hợp
với khả năng của trẻ, không đưa ra quá nhiều mục đích trong một hoạt động học.
Phải phù hợp nhu cầu, hứng thú của trẻ. Trong quá trình học ở trường mầm non
chúng ta luôn phải xây dựng môi trường kích thích gây hứng thú cho trẻ ngoài
môi trường trong lớp học mà trẻ sẽ được đi tham quan, đi dạo hoặc xem tranh,
ảnh, các bài vẽ… Đây chính là điều kiện thuận lợi để trẻ bộc lộ cảm xúc và hứng
thú cá nhân với những gì chúng “tai nghe, mắt thấy” điều này đóng vai trò vô
cùng quan trọng đối với chất lượng sản phẩm.
Xây dựng môi trường trong lớp học: Áp dụng tiêu chí 1, chỉ số 2 trong
xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm đối với trẻ dân tộc thiểu số: Môi
trường trong lớp học có đồ dùng đồ chơi, phương tiện, thiết bị phù hợp với trẻ
dân tộc thiểu số. Tôi chú trọng trang trí theo hình thức động nhiều hơn tĩnh trẻ
12

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương

Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

có thể tự do quan sát, cảm nhận. Từ đó phát triển xúc giác, thị giác của trẻ, một
yếu tố không thể thiếu trong việc phát triển tư duy sáng tạo và trí tưởng tượng
của trẻ trong hoat động tạo hình. Kết hợp với tiêu chí 5 trong tiêu chí xây dựng
môi trường tăng cường tiếng việt, mỗi sản phẩm tôi có kí hiệu riêng hoặc gắn
chữ viết để trẻ làm quen với chữ cái. Hoặc dùng những trò chơi nhẹ để trẻ phát
âm.
Ví dụ: Tại góc địa phương cho trẻ xem đồ dùng dân gian bằng các chất
liệu khác nhau như: gỗ, nứa, thổ cẩm, đất nặn…trong đồ dùng có chứa những
chữ số, chữ cái như “cái mẹt” thì để chữ “e” để trẻ sẽ quan sát và nói lên tổng
thể hình dáng hoặc miêu tả một số đặc điểm nổi bật của đồ vật.
Khi cho trẻ xem tranh ảnh về các đồ dùng trong gia đình, giáo viên đưa ra
các câu hỏi để trẻ chú ý quan sát và ngay lúc đó trong đầu trẻ thể hiện lên những
hình ảnh về màu sắc chất liệu của đồ dùng
Do vậy việc tạo môi trường kích thích hứng thú học tập cho trẻ trong hoạt
động tạo hình là rất quan trọng, ở lớp tôi thường xuyên trưng bày ở các góc nghệ
thuật, những tranh ảnh vẽ, xé dán đồ chơi vật mẫu sản phẩm mang tính nghệ
thuật.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới thực vật”. Tôi trang trí nhiều các hình ảnh
các loài hoa, cây ăn quả và dưới mỗi hình ảnh có ghi các từ ghép tương ứng để
từ đó trẻ nhớ lâu hơn các loài hoa, quả, cây... Và những chữ cái trong các từ. Từ
đó sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tập trung chú ý, mở rộng hiểu biết và trẻ còn
được làm quen với môi trường chữ viết.
Tùy vào mỗi chủ đề trang trí góc sao cho phù hợp, hình ảnh sinh động gần
gũi để trẻ dễ liên tưởng và làm vốn hình tượng cho trẻ.
Khi vào tiết dạy vẽ ngôi nhà chủ đề “ngôi nhà của bé” tại góc chủ đề của
lớp tôi trang trí những bức tranh ngôi nhà được tô màu thật đẹp, hay ngôi nhà

được xé dán bởi các hình học, ngôi nhà được trang trí bằng những hạt đậu đen…
Những bức tranh đa dạng đó sẽ là những biểu tượng phong phú để trẻ phát huy
trí tưởng tượng của mình vào bài vẽ của mình….
13

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Cho các cháu đi tham quan góc sản phẩm của các lớp khác để tăng thêm
sự hứng thú cho trẻ. Xây dựng góc thư viện để trẻ có thể tìm hiểu, quan sát
những tranh ảnh, sản phẩm trưng bày, cung cấp vốn biểu tượng cho trẻ.
Như vậy, để trẻ có thể tưởng tượng sáng tạo tạo ra một sản phẩm của
riêng mình thì việc giáo viên cung cấp cho trẻ những biểu tượng đầy đủ, cảm
xúc là vô cùng cẩn thiết. Điều này không có nghĩa là bắt trẻ phải mô tả giống
thật, mà tạo điều kiện cho các hình ảnh sáng tạo có tính nghệ thuật sẽ ra đời ở
tranh của trẻ, các vật thật với vẻ đa dạng muôn màu, muôn vẻ sẽ cung cấp cho
trẻ nội dung sinh động của nó, kích thích các xúc cảm tình cảm, giúp trẻ ghi nhớ
tốt hình ảnh và tạo đà cho tưởng tượng sáng tạo phát triển.
Xây dựng môi trường ngoài lớp học: Xây dựng môi trường mọi lúc mọi
nơi, trong tầm nhìn của trẻ. Khi trẻ đến trường sẽ được áp dụng theo phương
pháp “học bằng chơi, chơi mà học”, giáo viên hướng dẫn trẻ học một cách tự
nhiên không gò bó, ép buộc trẻ.
Ngoài hành lang trước cửa lớp của trẻ được trang trí những hình ảnh cây
cối, hoa lá, con vật, con người… đa dạng đầy đủ màu sắc với những chất liệu
khác nhau. Trên mỗi hình ảnh đều có những chữ cái kèm theo, điều này vừa giúp
trẻ có tranh ảnh để trẻ quan sát, vừa tăng cường được Tiếng Việt cho trẻ. Tương
tự trên mỗi đồ chơi, chiếc ghế hay chiếc bàn đều có những biểu tượng như hình
vuông, hình tròn... để trẻ dễ dàng nhận biết được.

Xây dựng khu vui chơi riêng cho trẻ bằng những đồ dùng tự tạo như lốp
xe làm cổng để trẻ chui qua, quả bí làm bằng lọ sữa nhựa, gian bán hàng được
làm bằng nứa, tre trưng bày những sản phẩm đặc trưng của địa phương. Xung
quanh khu vui chơi trồng những cây gần gũi với trẻ như cây chuối, cây bàng,
cây mướp…Dưới mỗi đồ chơi đều kết hợp tăng cường tiếng Việt cho trẻ.
Ví dụ: Có những con vật được làm bằng những chiếc rổ, nơm như con
gấu, con gà. Dưới mỗi con vật sẽ có chữ cái tương ứng bằng những thẻ chữ rời.
Ví dụ “con gà” cô sẽ rút thẻ chữ “a” ra và trẻ phải tìm đúng chữ “a” bỏ vô.
14

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Ngoài ra giáo viên cần cung cấp những biểu tượng thật để tăng thêm sự
sinh động, thích thú cho trẻ. Trẻ được “mắt thấy – tai nghe”, được sờ và cảm
nhận về các sự vật đó trí tưởng tượng, sáng tạo sẽ phát triển theo.
Ví dụ: Trước khi cho trẻ vẽ “cây xanh”, giáo viên gợi ý cho trẻ quan sát thân
cây, hoa hoặc quả trên cây… sau đó cho trẻ xem tranh, ảnh vẽ về cái cây với
những phần như trẻ quan sát được. Hoặc khi cho trẻ dạo chơi ngoài trời tôi cho
trẻ quan sát bông hoa đang nở, những búp chồi non. Tôi có thể gọi hỏi trẻ nêu
đặc điểm, cấu tạo và cảm nhận của mình về vẻ đẹp của bông hoa đó. Hỏi trẻ nếu
được vẽ trẻ sẽ vẽ bông hoa như thế nào….
Mặt khác trong quá trình tham quan sẽ giúp trẻ hiểu biết lĩnh hội và mở
rộng nhiều về kiến thức, trẻ sẽ tự cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên. Trong
khu vui chơi của trẻ, với những đồ chơi thường ngày như: Cầu trượt, xích đu,
nhà bóng…trẻ cũng có thể đưa vào trong sản phẩm tạo hình của mình.
Ví dụ: Cô cho trẻ đi tham quan khu vui chơi của trẻ sau đó trẻ sẽ nói về ý
tưởng vẽ khu vui chơi theo ý tưởng của mình. Sẽ vẽ khu vui chơi có những gì, tô

màu gì hoặc con sẽ dùng gì để tạo ra nó…
Việc tạo môi trường trong và ngoài lớp là một trong những biện pháp hỗ
trợ đắc lực trong việc tạo hứng thú cho trẻ với hoạt động tạo hình, vì khi trẻ
được hoạt động trong những môi trường này thì cảm giác như là một thế giới
riêng ở đây trẻ được tự do bộc lộ cảm xúc, khi xung quanh trẻ đều là những bài
vẽ, nặn, xé dán do chính tay mình và bạn làm ra với những nguyên liệu thiên
nhiên, phế thải có sẵn như: hạt đậu đen, vỏ hến, vỏ hướng dương, xốp, len màu
vụn, giấy màu vụn, để sẵn ở góc, trẻ rất thích thú và muốn mình sẽ tự tạo ra
những sản phẩm nghệ thuật đẹp.
* Giải pháp 3: Xây dựng các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình theo
hướng tích hợp và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, với những
biện pháp sau:
+ Tích hợp các môn học khác trong giờ hoạt động tạo hình.
15

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Với phương châm “Học bằng chơi, chơi mà học” phương pháp dạy trẻ
theo chương trình mầm non mới như hiện nay. Để tích hợp môn hoạt động tạo
hình với những môn học khác đòi hỏi giáo viên phải có sự linh hoạt và khéo léo.
Ví dụ: Trước khi hoạt động tạo hình với đề tài: “Nặn chú gà con” thì trong
tiết dạy làm quen văn học: thơ “Đàn gà con” phần trò chơi giáo viên cho trẻ tô
màu con gà để trẻ làm quen với hình ảnh chú gà con.
Trong vở bé làm quen với toán tôi tận dụng các biểu tượng trẻ đã học để
rèn kĩ năng tạo hình: Trang trí hình vuông, hình chữ nhật, hay tô màu vào những
số đã học.
Hay trước giờ tạo hình với đề tài: “Vẽ ngôi nhà” kết hợp với môn giáo

dục âm nhạc cô có thể cho trẻ hát bài “Nhà của tôi”. Sau đó hỏi trẻ sẽ vẽ ngôi
nhà của mình như thế nào, tô màu gì?...
Trong giờ hoạt động tạo hình cần ứng dụng công nghệ thông tin để tạo giờ
dạy không nhàm chán, rập khuôn. Hình ảnh sống động tăng thêm sự chú ý của
trẻ.
Ví dụ: Với đề tài “Vẽ và tô màu máy bay” Chủ đề: Các phương tiện giao
thông. Cô cho trẻ xem đoạn video clip có hình ảnh chiếc máy bay bay trên bầu
trời thêm âm thanh để kích thích trẻ. Được quan sát những hình ảnh động của
những chiếc máy bay trên màn hình, Tôi thấy trẻ rất hứng thú và tôi có thể gợi ý
hỏi trẻ con thích vẽ chiếc máy bay màu gì? Có cấu tạo mấy phần?..
+ Tích hợp môn tạo hình trong các môn học khác:
Trong các môn học khác, luôn lồng ghép hoạt động tạo hình vừa gây hứng
thú, tránh mệt mỏi cho trẻ vừa củng cố được các kĩ năng tạo hình.
Ví dụ: Trong tiết làm quen với toán, nhận biết hình vuông hình tròn, hình
chữ nhật, sau khi trẻ nhận biết xong cô sẽ cho trẻ chọn màu vàng để tô vào hình
vuông, màu xanh tô hình chữ nhật hay màu tím tô hình tròn. Vừa cho trẻ ôn lại
các hình vừa củng cố kĩ năng tô màu khéo léo.
16

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Lồng ghép tạo hình trong các hoạt động xuyên suốt trong ngày từ lúc đón
trẻ bằng những hình ảnh trang trí ngoài lớp theo chủ đề như con gà, con heo…
+ Giáo viên có thể sử dụng những phần mềm di màu trực tiếp trên máy
tính để tạo ra sự mới lạ, kích thích tư duy và rèn kĩ năng khéo léo của đôi tay.
Sau mỗi giờ dạy giáo viên cũng nên trao đổi với phụ huynh về phương pháp dạy
học này.

Nhờ có các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình theo hướng tích hợp và
kết hợp với áp dụng công nghệ thông tin vào các bài giảng đã góp phần tới việc
kích thích hứng thú học tập của trẻ, giúp trẻ tạo ra những sản phẩm đẹp. Là giáo
viên là giáo viên có thủ thuật để tạo cho trẻ sự hứng thú trong mỗi lần tham gia
hoạt động tạo hình.
* Giải pháp 4: Sưu tầm đồ dùng, nguyên vật liệu mở để gây hứng thú cho
trẻ trong hoạt động tạo hình, với những biện pháp sau:
+ Giáo viên nên chủ động, hướng dẫn học sinh chuẩn bị nguyên vật liệu
mở trước giờ học.
Thực trạng trước đây giáo viên chỉ sử dụng những vật dụng sẵn có trong
giảng dạy như bút màu, giấy màu, màu nước. Trẻ làm theo sự rập khuôn đôi khi
thành thạo dẫn đến nhàm chán. Giáo viên cùng với trẻ tìm những vật liệu có sẵn
trong thiên nhiên tuỳ theo chủ đề học để trẻ hứng thú, khám phá và sáng tạo
nhiều hơn trong sản phẩm của mình. Trước khi dạy kỹ năng tạo hình cho trẻ đòi
hỏi người giáo viên cần phải có sự chuẩn bị về đồ dùng, đảm bảo về các yêu cầu
như an toàn, chuẩn xác về đặc điểm, thẩm mĩ sao cho hấp dẫn và thu hút trẻ.
Ví dụ: Trước khi hoạt động tạo hình với đề tài “Làm thiệp tặng cô giáo’”
chủ đề “Nghề nghiệp” cô cùng trẻ chuẩn bị những cánh hoa khô, lá khô, rơm
khô…để làm nguyên liệu. Trong giờ hoạt động tạo hình cô có thể làm thiệp mẫu,
thiệp mẫu của cô đảm bảo màu sắc tươi sáng, bắt mắt để thu hút sự chú ý của
trẻ. Sau khi cô hướng dẫn trẻ cách làm cô sẽ mời trẻ nói về ý tưởng của mình

17

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

làm thiệp như thế nào, bằng chất liệu gì? Con cảm thấy như thế nào sau khi sử

dụng chính những vật liệu mà mình tìm thấy?
Hay trước giờ tạo hình “Nặn những con vật sống trong rừng” cô chuẩn bị
những vò sò, vò hến để trẻ làm tai voi, cành cây khô để trẻ làm sừng hưu… Cô
cũng tổ chức tạo hình ngôi nhà của trẻ theo ý thích với những vật liệu như hạt
đậu đen, đạu xanh, cà phê. Cô khuyến khích trẻ thêm những chi tiết cho bức
tranh thêm sinh động.
Ví dụ: Cho trẻ xé dán “ Phương tiện giao thông đường thủy”. Tôi có thể
sử dụng và thu thập những nguyên liệu để cho trẻ sử dụng xé, chỉ làm sóng
nước, bông làm mây, sử dụng nhiều sáng tạo và sống động thu hút trẻ . Hay cô
và trẻ cùng nhau tạo ra những sản phẩm tự tạo như làm những bộ quần áo thời
trang gắn những lon nước ngọt, lá cây, bì bóng trong ngày hội diễn văn nghệ
20/11.
Theo phương pháp dạy học tích cực thì giáo viên chỉ là người giúp trẻ
phân tích, so sánh, tổng hợp để tìm ra những điểm chung và điểm riêng của sự
vật, hiện tượng. Cần giáo dục cho trẻ cách nhìn, cách nghĩ và cách cảm thụ sao
cho trẻ tự lĩnh hội và thấy ham thích vì trẻ phải đưa vào vốn hiểu biết của mình
(tự tiếp thu, tự tìm hiểu, tự phát hiện ra những điều lý thú, mới mẻ) trong thế
giới xung quanh thì trẻ mới thấy ham thích. Muốn vậy, giáo viên phải kích thích,
gợi mở, tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động. Trẻ thích thú say mê thì chất
lượng tranh vẽ mới được nâng cao và khả năng tưởng tượng sáng tạo mới được
bộc lộ và phát triển.
+Hợp tác, nhờ sự trợ giúp của phụ huynh góp những đồ dùng sẵn có tại
gia đình.
Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên cho trẻ, sự phát triển của trẻ ảnh
hưởng rất nhiều từ gia đình. Chính vì vậy sự hỗ trợ, hợp tác từ phụ huynh với
giáo viên rất quan trọng. Vậy để làm tốt được điều này thì tôi thường xuyên trao
đổi hướng dẫn các bậc phụ huynh hiểu thêm về hoạt động tạo hình, cho phụ
huynh quan sát sản phẩm của trẻ tại góc tạo hình và nói về ý tưởng của cháu
18

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

trong mỗi sản phẩm đó. Trước của lớp tôi cung cấp thông tin của trẻ trên bảng
tin, những hướng dẫn phụ huynh hiểu hơn về sinh hoạt ở trường của trẻ.
Ví dụ: Trong bức tranh vẽ về “những người thân trong gia đình” trẻ vẽ
bố và mẹ nắm tay nhau dắt bé đi chơi, mong muốn bố mẹ luôn yêu thương bé.
Giáo viên nên truyền đạt lại cho phụ huynh mong muốn của trẻ để hiểu hơn về
con em mình.
Với những phụ huynh có hoàn cảnh khó khăn tôi hướng dẫn phụ huynh
dùng những vật liệu có sẵn để dạy cháu ở nhà như: Quả cau làm thân con gà.
Tăm làm chân, chỉ làm biển trong tranh vẽ… Những phụ huynh gia đình có điều
kiện hơn hướng dẫn phụ huynh về việc áp dụng công nghệ thông tin và dạy trẻ
để giúp trẻ có nhận thức sâu hơn, tạo điều kiện hướng dẫn và khuyến khích trẻ
được sử dụng máy vi tính ở nhà để trẻ tập tô màu ở các phần mềm như : Bút chì
thông minh, phát triển tư duy cho trẻ ... Để trẻ được tạo ra những sản phẩm đẹp
theo ý thích, trí tưởng tượng và óc sáng tạo của trẻ.
Khuyến khích phụ huynh xây dựng góc tạo hình và góc thư viện tại nhà
cho bé, sau khi hướng dẫn trẻ bằng những vật liệu tự có sẽ trưng bày sản phẩm
tại góc này, khi có người xem trẻ sẽ tự giới thiệu về những gì mình đã làm được
tăng sự phấn khích cho trẻ.
Mặt khác còn kích thích sự hứng thú học tập của trẻ trong hoạt động tạo
hình rất cần các bậc phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ đồ dùng, đồ chơi giảng dạy hoặc
mang đến cho cô những nguyên vật liệu phế thải như: len vụn, vải vụn, các vỏ
hộp sữa, chai nhựa để các cô đóng góp vào góc nghệ thuật làm vật liệu cho trẻ
sử dụng và tạo đồ dùng sáng tạo để lôi cuốn hấp dẫn trẻ mỗi khi cho trẻ tạo hình.
Bên cạnh đó hoạt động tạo hình không chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ biết
nhìn nhận cái đẹp và đánh giá cái đẹp mà còn giúp trẻ rèn luyện đôi tay khéo

léo, vững chắc linh hoạt hơn. Vì vậy khi tiến hành các đề tài tạo hình, tôi thường
xuyên trao đổi, thông báo với các phụ huynh có thể trò chuyện với trẻ ở tại gia
đình về các đề tài, từ đó giúp trẻ hiểu trước hiểu sâu hơn, có cảm xúc về đề tài
trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa ra đề tài đó.
19

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Như vậy việc phối kết hợp giữa gia đình và tạo điều kiện cho trẻ phát triển
và khám phá thế giới xung quanh và hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi
bảo môi trường xung quanh.
*Giải pháp 5: Tổ chức nhận xét sản phẩm, dạy trẻ nhận xét tranh. Sử
dụng sản phẩm của trẻ vào các hoạt động, phong trào ở lớp, ở trường với những
biện pháp sau:
+ Cho trẻ quan sát và tự nhận xét về tranh của mình và bạn. Sau mỗi giờ
hoạt động tạo hình giáo viên sẽ tổ chức cho trẻ quan sát, nhận xét về những bức
tranh, sản phẩm. Trẻ nói lên tình cảm của mình dành cho bức tranh, sản phẩm
đó. Với tâm lí của trẻ mầm non đều rất thích khen, nên giáo viên cần khéo léo,
có nhiều hình thức nhận xét khác nhau để tạo cho trẻ niềm phấn khởi, cảm giác
thoải mái, hứng thú để tham gia vào các hoạt động tạo hình tiếp theo.
Cô cho trẻ tự lên treo tranh của mình khi trẻ thực hiện xong, không phân
biệt tranh đẹp, tranh xấu. Mời trẻ nói về bức tranh trẻ thích nhất. Trong bức
tranh có những gì và cô hướng dẫn trẻ quan sát những chi tiết sáng tạo nổi bật
trong bức tranh. Trẻ nào còn chưa hoàn thiện cô nên khuyến khích trẻ, không
được phê bình bất cứ sản phẩm nào của trẻ vì sẽ làm trẻ mất tự tin, xấu hổ với
bạn bè.
Cô cùng tham gia nhận xét sản phẩm với trẻ, và khéo léo chỉ cho trẻ thấy

những gì trẻ chưa làm tốt để những bài sau trẻ cố gắng hơn.
Ví dụ: Trong hoạt động “Nặn các con vật sống trong rừng”. Cô khuyến
khích trẻ nặn những con vật khác nhau, sau đó cô cho trẻ nhận xét và trưng bày
sản phẩm của mình ở góc tạo hình để mỗi ngày trẻ đều nhìn thấy sản phẩm của
mình, khoe với các bạn. Đây là điều kiện quan trọng để trẻ biết cảm thụ cái đẹp,
yêu cái đẹp, yêu thích sự sáng tạo, yêu thích hoạt động tạo hình.
+ Sử dụng sản phẩm của trẻ vào ngày hội, ngày lễ.
Trong những ngày hội, chuyên đề của trường sử dụng những sản phẩm
của bé trang trí sẽ tạo cho trẻ tâm trạng chờ đón ngày vui sắp đến, trẻ tích cực
cùng nhau chuẩn bị và vui mừng khi làm được một sản phẩm. Việc cùng cô và
20

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

các bạn chuẩn bị tổ chức ngày hội, ngày lễ còn giúp trẻ rèn luyện tính độc lập,
sáng tạo, tự tìm tòi và có những sáng kiến, tạo cho trẻ những cảm xúc mới
mẻ khác hẳn với không khí của những ngày học, trẻ thêm yêu và gắn bó với cô
giáo, với bạn bè.
IV. Tính mới của giải pháp:
Bản thân tôi sau khi đã áp dụng đề tài tại lớp chồi 3 năm học 2017-2018
đã có kết quả cùng với sự đúc kết kinh nghiệm, giúp đỡ của đồng nghiệp, phụ
huynh và ban giám hiệu nhà trường, ngoài những biện pháp cũ, tôi đã xây dựng
thêm những tính mới trong giải pháp, biện pháp nhằm đạt được kết quả cao như
sau:
Trong giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ tôi dựa trên tình
hình phụ huynh của lớp rất bận không có thời gian trao đổi nhiều trên lớp nên tôi
đã đến nhà, lên rẫy nương tâm sự với phụ huynh tìm hiểu rõ hơn về tâm sinh lí

của trẻ.
Sau giờ dạy tới nhà trẻ để tham gia sinh hoạt, quan sát và tìm hiểu kĩ hơn
hay trong những buổi họp tại thôn buôn tôi tham gia phát biểu về tầm quan trọng
của sự phát triển về tâm sinh lí của trẻ, nếu không nắm rõ được sẽ không thể
nuôi dạy tốt trẻ. Dựa theo tiêu chí 4, chỉ số 10 trong tiêu chí thực hành áp dụng
lấy trẻ làm trung tâm tổ chức cuộc họp với cha mẹ trẻ đạt hiệu quả. Lắng nghe
những trao đổi của huynh về sự thay đổi của con em mình. Cho phụ huynh quan
sát những sản phẩm mà trẻ tạo ra nên dành những lời khen cho trẻ, tránh phê
bình ép buộc trẻ phải làm giống bạn. Một biện pháp hoàn toàn mới đó là lập
nhóm trên facebook hội phụ huynh của lớp và trao đổi với phụ huynh, tiện lợi
hơn rất nhiều.
Trong những buổi dự giờ hay chuyên đề tôi mời phụ huynh đến tham gia,
cùng con em mình tạo những sản phẩm tạo hình như trong ngày lễ “Tết và mùa
xuân” mời phụ huynh tham gia làm bánh trưng, làm cây hoa mai hoa đào ngày
tết.

21

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Xây dựng biện pháp chú trọng xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ phù hợp
theo hình thức bậc thang. Các hoạt động trải nghiệm của trẻ được thiết kế mang
tính phát triển từ dễ đến khó. Mỗi tháng dựa trên một tiêu chí khác nhau tùy theo
nhu cầu, hiểu biết, hứng thú của trẻ. Dựa vào tiêu chí thực hành áp dụng quan
điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, lên kế hoạch để hoàn thành mục tiêu đề ra.
Trong giải pháp 2: Tạo môi trường gây hứng thú cho trẻ tham gia hoạt
động tạo hình và tích lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, tôi đã xây dựng

thêm những biện pháp hoàn toàn mới như: Xây dựng môi trường trong lớp học
với những vật thật, gần gũi với trẻ như: Rổ, nơm, bình hoa, trang phục ê đê…
phát triển những giác quan “nghe, nhìn, sờ, nắm” và môi trường ngoài lớp học
cho chính bản thân trẻ trải nghiệm mang lại sự thích thú, hăng say hoạt động của
trẻ hiệu quả rất cao. Cô cùng với trẻ tạo ra những sản phẩm trưng bày trong các
góc có thể dùng những sản phẩm đó để tiếp tục trong những môn học sau. Xây
dựng môi trường ngoài lớp học: Xây dựng khu vui chơi riêng cho trẻ bằng
những đồ dùng tự tạo như lốp xe làm cổng để trẻ chui qua, quả bí làm bằng lọ
sữa nhựa, gian bán hàng được làm bằng nứa, tre trưng bày những sản phẩm đặc
trưng của địa phương. Xung quanh khu vui chơi trồng những cây gần gũi với trẻ
như cây chuối, cây bàng, cây mướp. Mỗi đồ dùng đều có kí hiệu riêng như “quả
bí” để chữ “i”, con kiến thì chữ “k”….
Dựa vào những tiêu chí trong tài liệu hướng dẫn tăng cường tiếng Việt
cho trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số, Dưới mỗi sản phẩm có chữ cái và kí
hiệu để tăng cường tiếng Việt cho trẻ, phát triển kĩ năng nghe, nói cho trẻ.
Trong giải pháp 3 tính mới được thể hiện trong biện pháp giáo viên sử
dụng phần mềm di màu trực tiếp trên máy tính để tạo ra sự mới lạ, kích thích tư
duy và rèn luyện kĩ năng khéo léo của đôi tay. Sau mỗi giờ dạy tôi cúng trao đổi
thêm với phụ huynh về phương pháp này.
Giải pháp 4 là một giải pháp hoàn toàn mới với những biện pháp giáo
viên chủ động hướng dẫn trẻ chuẩn bị nguyên vật liệu mở cho tiết học sắp tới.
Trong chủ đề “Những người thân trong gia đình” trẻ có thể mang từ nhà những
22

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

nắp chai để làm mặt người, những lon sữa để làm thân hay tóc bằng những sợi

len. Sử dụng những bông hoa thật, lá khô để trang trí thiệp….Ngoài ra còn nhờ
sự giúp đỡ từ phụ huynh mang những vật liệu có sẵn hay phế thải từ nhà lên như
lốp xe, quả cau, vải áo cũ….vừa tạo được tính mới lạ khiến trẻ hứng thú vừa có
thể hướng dẫn phụ huynh dạy con khi ở nhà. Công tác phối hợp với phụ huynh
nhằm mục đích nâng cao mối quan hệ giữa phụ huynh và nhà trường, giáo viên.
Tạo sự thân thiện hữu ích giúp phụ huynh hiểu được những hoạt động con mình
sắp được học tại trường và sử dụng những vật liệu sẵn có đó tại nhà để dạy con
học. Biện pháp này mang lại hiệu quả rất cao vừa tạo được sự liên kết trẻ lại có
đồ dùng tự tạo để hoạt động không gây nhàm chán.
Tương tự như vậy trong giải pháp 5: Tổ chức nhận xét sản phẩm, dạy trẻ
nhận xét tranh. Sử dụng sản phẩm của trẻ vào các hoạt động, phong trào ở lớp,
ở trường. Biện pháp hoàn toàn mới là khi trưng bày tranh của trẻ trong những
ngày lễ hội, chuyên đề tại trường mang tính tích cực cao, tạo sự hứng thú, đam
mê tạo ra những sản phẩm mới và đẹp.
V. Hiệu quả Sáng Kiến Kinh Nghiệm:
Qua một thời gian tôi sử dụng các biện pháp trên áp dụng cho các cháu ở
lớp chồi 3 năm học 2018-2019, tôi thấy có sự chuyển biến một cách rõ rệt và kết
quả có sự chênh lệch giữa tỉ lệ trước khi thực hiện đề tài và sau khi thực hiện đề
tài như sau:

Nội dung khảo sát

Kết quả năm học

Ước lượng kết

2017-2018

quả năm học

Số trẻ

Số trẻ

đạt

chưa đạt

23

Ghi chú

2018-2019
Số trẻ
Số trẻ
đạt

chưa đạt

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

- Khả năng chú ý, sáng tạo

10/34

24/34

27/ 34

7/ 34

Tăng

29,4%

70,6%

79,4%

20,6%

50%

- Kĩ năng vẽ, nặn, xé,

12/34

22/34

24/34

10/ 34

Tăng

dán…- Khả năng phối hợp màu

35,3,%
14/34

64,7%
20/34

70,6/%
25/ 34

29,4%
9/ 34

35,3%
Tăng

- Biết sử dụng nguyên vật

41,2%
5/34

58,8%
29/34

73,5%
22/34

26,5%
12/ 34

32,3%

Tăng

14,7%

85,3%
26/34

64,7%

35,3%

50%

29/34

6/34

Tăng

85,4%

17,6%

61,9%

trong sản phẩm tạo hình

liệu từ thiên nhiên.
- Nhận xét sản phẩm

8/34
23,5%

76,5%

Từ những cố gắng tìm hiểu tài liệu, quan sát thực tế, áp dụng những kiến
thức đã học cùng với sự đồng lòng của tập thể giáo viên cũng như phụ huynh đã
giúp tôi đạt được kết quả về sự phát triển sáng tạo cho trẻ trong môn tạo hình
như sau:
Các cháu rất hứng thú tham gia giờ học, các kỹ năng luyện tập cầm bút, di
màu, sắp xếp bố cục tranh, xoa đất nặn, dùng vật liệu mở trong sản phẩm của
mình…tạo được những sản phẩm phong phú có thể làm đồ dùng trong những
tiết tạo hình sau hoặc phần trò chuyện hay trò chơi trong các môn học khác. Trẻ
thực hiện nhẹ nhàng thoải mái hơn, trẻ thỏa sức sáng tạo theo khả năng của bản
thân, kiến thức, kỹ năng được nâng cao rõ rệt. Kết quả nhận thức trên trẻ đạt
chất lượng hơn, đặc biệt là các giờ học đòi hỏi khả năng tưởng tượng sáng tạo ở
trẻ. Không chỉ riêng ở môn tạo hình mà sự sáng tạo của các cháu cũng được áp
dụng ở những hoạt động khác.
Sử dụng những nguyên vật liệu mở là một biện pháp mang lại hiệu quả rất
cao, trẻ vừa có những nguyên vật liệu phong phú, dễ tìm dễ sử dụng. Trẻ luôn
cảm thấy bất ngờ, ngạc nhiên vui sướng khi những vật dụng đơn giản thường
gặp lại tạo ra những sản phẩm đẹp như vậy. Phụ hunh có thể hướng dẫn trẻ làm
tại nhà, vừa bảo vệ được môi trường, tiết kiệm được chi phí mua vật dụng.
24

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương


Một số biện pháp sư phạp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn hoạt động tạo hình tại lớp chồi 3 trường Mầm non Cư Pang

Giáo viên đã nắm vững trình tự và phương pháp bộ môn dạy tạo hình,
hướng dẫn kỹ năng cho trẻ rõ ràng, biết chọn lựa đề tài phù hợp với lứa tuổi của
trẻ, đặc biệt là biết khéo léo trong việc chọn lựa các hình thức tổ chức gây hấp
dẫn trẻ tham gia tích cực vào giờ học tạo cho bộ môn tạo hình không còn là một
bộ môn nhàm chán mà càng thích thú với môn học này.
Kết quả của đề tài đã cho thấy việc gây hứng thú trẻ tham gia vào các hoạt
động ở trường đã góp phần thực hiện tốt mục tiêu đề ra, đảm bảo phát triển toàn
diện cho trẻ mầm non. Góp phần không nhỏ vào việc phát triển tưởng tượng
sáng tạo cho trẻ dân tộc thiểu số đồng thời giúp trẻ phát triển toàn diện.
Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị
I.

Kết luận:
Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào quá trình

giảng dạy, tôi thấy sự hữu ích và đóng góp hiệu quả nâng cao chất lượng
giảng dạy lên rất nhiều. Mỗi biện pháp giúp giáo viên, học sinh cọ sát thực tế
hơn vào trong những hoạt động của mình. Mỗi một giáo viên có cách nhìn
nhận và xây dựng sáng kiến khác nhau nhưng sao cho khi áp dụng thực tế
mang lại hiệu quả, tránh nói xuông xa rời thực tế. Nắm bắt đúng tình hình lớp
học mà xây dựng những giải pháp khác nhau không rập khuôn.
Trong mỗi trẻ đều có sự sáng tạo của riêng mình, nhưng không phải trẻ nào
cũng bộc lộ sự sáng tạo đó ngay trong nhcựcững buổi học đầu tiên. Chính vì vậy
giáo viên cần phải khéo léo, khích lệ để trẻ phát huy tính sáng tạo tích cực, năng
khiếu của mỗi trẻ. Luôn tìm những phương pháp dạy phù hợp với trẻ ở lớp mình.
Với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giáo viên chỉ đóng vai trò
là người hướng dẫn, gợi mở để trẻ chủ động tìm tòi, khám phá. Trong hoạt động
tạo hình khả năng tưởng tượng sáng tạo còn giúp trẻ phát triển tình cảm của
mình đối với gia đình, xã hội. Vì vậy giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất.
2. Kiến nghị

a. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
25

Người thực hiện: Nguyễn Thị Phương