SKKN một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

MỤC LỤC
Tên nội dung

Trang

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU……………………………………………….… 2
I. Đặt vấn đề ……………………………………………………………....... 2
II. Mục đích nghiên cứu ..…………………………………………………... 2
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ………………………………….…. 3
I. Cơ sở lí luận ……………………………………………………................. 3
II. Thực trạng của vấn đề …………………………………………………... 4
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề………………................ 5
1. Giúp học sinh biết cách quan sát và nhận xét về hình vẽ...………………. 5
2. Hướng dẫn học sinh kĩ năng vẽ hình trên giấy ô li kết hợp đọc thơ..…….. 5
3. Sử dụng một số thủ thuật trong các tiết dạy vẽ hình cho học sinh……...... 8
3.1. Vẽ bằng cách kết hợp hình cơ bản……………………………………… 8
3.2. Tạo bức tranh từ những bộ phận của cơ thể.……...…............................... 9
3.3. Vẽ các con vật theo hình bàn tay…………………………….……….... 11
IV. Tính mới của giải pháp………………………………………….……… 13
V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ………………………………......... 13
Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

...………………………….... 14

I. Kết luận………………………………………………………………....… 14
II. Kiến nghị ……………………………………………………………...... 15
Tài liệu tham khảo …………………………………………………..... ...... 17

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

1

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Phát triển thẩm mỹ là một trong những lĩnh vực giáo dục toàn diện trong
hệ thống giáo dục hiện nay. Với mỗi trẻ em nói chung, học sinh tiểu học nói
riêng đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh, ở đó chứa đựng bao
điều mới lạ, hấp dẫn. Trẻ em thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh,
dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc hay một bức tranh sinh động. Do
đó năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy, việc
giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi nhỏ để ươm trồng những tài
năng nghệ thuật cho tương lai. Nội dung dạy học môn Mĩ thuật là một phương
tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ em rất hữu hiệu.
Thông qua hoạt động dạy học mĩ thuật giúp học sinh mở rộng hiểu biết,
phát triển khả năng tri giác, hình thành ở các em khả năng tư duy, phát triển xúc
cảm - tình cảm - nhân cách - trí tuệ - sự khéo léo - tính kiên trì, đặc biệt là phát
triển khả năng cảm thụ thẩm mỹ, phát triển khả năng sáng tạo phản ánh thế giới
xung quanh một cách tích cực, biết yêu quý và trân trọng cái đẹp (tình yêu con
người, yêu thiên nhiên, con vật, cỏ cây, hoa lá …). Nó là phương tiện hữu hiệu
giúp cho thầy và trò trong việc tổ chức các hoạt động các môn học khác có liên
quan trong chương trình dạy và học của lứa tuổi tiểu học, có ảnh hưởng mạnh
mẽ tới cuộc sống hàng ngày của các em.
Bản chất của giáo dục thẩm mĩ là hoạt động nghệ thuật, con người luôn
vươn tới cái đẹp, vươn tới cái "chân - thiện - mỹ". Do vậy, người ta càng quan

tâm đến sáng tạo nghệ thuật và thưởng thức nghệ thuật, nó có vai trò quan trọng
trong đời sống tâm hồn trẻ em. Hoạt động tạo hình đòi hỏi bàn tay khéo léo, óc
quan sát tư duy, trí nhớ, sự tưởng tượng…góp phần phát triển trí tuệ, khi tìm tòi
khám phá để tạo ra bức tranh đẹp giúp cho học sinh hiểu biết thêm những kiến
thức cơ bản và sử dụng hiệu quả trong sản phẩm nghệ thuật của mình. Trong tác
phẩm tạo hình của trẻ em, người ta có thể nhận thấy được các em muốn nói gì,
thể hiện tình cảm gì.
Trên thực tế, chất lượng các giờ dạy mĩ thuật ở trường tiểu học chưa cao
bởi giờ còn học mang tính khuôn mẫu, áp đặt. Nhất là đối với học sinh lớp 1,
sản phẩm của các em còn mang tính rập khuôn, thiếu sự mềm mại và ít có tính
sáng tạo. Hơn nữa, hoạt động giáo dục thẩm mĩ đòi hỏi tính kiên trì và sự khéo
léo của đôi tay. Thiếu những năng khiếu này nhiều học sinh thường không đủ
kiên nhẫn để hoàn thành sản phẩm, việc tạo ra một sản phẩm đúng như suy nghĩ
và mong muốn của các em là rất khó.
Xuất phát từ những lý do trên mà tôi chọn đề tài “Một số kinh nghiệm
hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1”.
II. Mục đích nghiên cứu
Đề tài đưa ra một số cách vẽ hình đơn giản giúp học sinh lớp 1 nắm bắt và
thực hiện vẽ hình tốt hơn. Đề tài đi sâu nghiên cứu một số cách vẽ hình đơn giản
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

2

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

nhưng vẫn đáp ứng được tính thẩm mĩ, tính sáng tạo, sự hài hoà không làm mất
đi sự hồn nhiên trong các tác phẩm tạo hình của các em, từ đó nâng cao hiệu quả

của việc giáo dục thẩm mĩ nhằm phát triển và giáo dục toàn diện cho các em.
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
Trẻ em được ví như mầm non tương lai của đất nước, cần được chăm sóc
và học tập. Bác rất yêu thương và quan tâm đến thanh thiếu niên đặc biệt là các
em nhi đồng. Câu nói của Bác chứa đựng tất cả tình yêu thương, sự chăm lo của
Bác dành cho các em.
Trẻ em là tương lai của nhân loại, của mỗi dân tộc, mỗi cộng đồng, liên
quan chặt chẽ tới những thế hệ kế thừa và tiếp nối. Vì vậy, nâng cao chăm sóc
và giáo dục trẻ em là trách nhiệm của toàn xã hội. Việc chăm sóc giáo dục trẻ
em phải bắt đầu ngay từ rất sớm và phù hợp với từng độ tuổi. Việc phát triển
thẩm mĩ cho trẻ em là một yếu tố quan trọng trong chương trình giáo dục tiểu
học, giúp trẻ em phát triển một cách toàn diện hài hoà.
Danh họa Picasso có câu nói rất nổi tiếng: “Tôi mất bốn năm để vẽ được
như Raphael, nhưng mất cả cuộc đời để vẽ như đứa trẻ”. Mĩ thuật là một bộ
môn đòi hỏi tính kiên trì, khéo léo cũng như năng khiếu. Vì vậy, đối với những
học sinh không có năng khiếu thường tỏ ra ít hứng thú và nhanh bỏ cuộc. Chính
vì những đặc điểm riêng biệt ấy người giáo viên phải nắm vững các nguyên tắc
tạo hình, biết hướng dẫn học sinh tạo ra sản phẩm mà không gò bó các em. Làm
sao để các em cảm nhận việc hoàn thành sản phẩm không có gì là quá khó với
khả năng của mình, các em sáng tạo theo ý tưởng của chính bản thân mà không
rập khuôn máy móc theo cô, không mất đi sự hồn nhiên của tác phẩm cái mà
người lớn không có được.
Picasso cũng nêu ra nhận định“Càng vững về kỹ thuật, càng nên đơn giản
về kỹ thuật”. Nghĩa là, vẽ hình càng đơn giản hình càng đẹp, người xem dễ cảm
nhận mà vẫn không thiếu đi tính sáng tạo, tính thẩm mĩ. Cái quan trọng ở đây là
đối tượng được truyền đạt là học sinh lớp 1, cho nên kỹ năng vẽ hình càng đơn

giản thì học sinh càng dễ tiếp thu và nắm bắt, sau khi nắm bắt được cách tạo
hình các em có thể chủ động tạo ra tác phẩm theo cẩm nhận của riêng mình bởi
vì “Tất cả trẻ con đều là nghệ sĩ”.
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp 1, đây là giai đoạn
chuyển giao giữa cấp học mầm non và tiểu học, tuy nhiên sự vận động của các
em vẫn ở mức độ thấp (kỹ năng cầm bút, thao tác cắt, xé dán, nặn…còn vụng).
Mặt khác vốn ngôn ngữ của các em còn hạn chế, chưa thể diễn đạt nguyện vọng
của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc. Vì vậy, hoạt động tạo hình chính là một thứ
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

3

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

ngôn ngữ riêng để biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung
quanh. Là cơ sở để phát triển thẩm mĩ và bước mở đầu vững chắc cho năng
khiếu trong tương lai.
II. Thực trạng của vấn đề
Trường Tiểu học Trần Phú nằm ngay trung tâm thị trấn, được sự quan tâm
của các cấp chính quyền địa phương, đa số giáo viên công tác lâu năm có nhiều
kinh nghiệm trong công tác giáo dục. Học sinh đều học 2 buổi/ ngày, đa số các
em trong lớp là con em của người dân trong địa bàn, kinh tế gia đình tương đối
ổn định. Các em được làm quen với môn Mĩ thuật ngay từ bậc học Mầm non
nên khi bước vào cấp Tiểu học các em đã quen với cách cầm bút, cách vẽ màu
và tỏ ra rất yêu thích môn học này.
Bên cạnh những thuận lợi thì vẫn còn rất nhiều khó khăn như: Trường có
hai phân hiệu nằm tách biệt. Một số phụ huynh làm kinh tế xa các em sống

chung với ông bà nên việc học của các em ít được quan tâm, còn phó mặc cho
giáo viên và nhà trường. Quan niệm môn Mĩ thuật là môn phụ không cần thiết.
Nhà trường còn thiếu các phòng chức năng nên chưa có phòng học riêng đối với
môn Mĩ thuật.
Tuy trước đó ở cấp học mầm non các em đã được làm quen với môn Mĩ
thuật thông qua giờ học tạo hình, song không có giáo viên chuyên biệt nên các
em không được hướng dẫn cách bố cục bài vẽ sao cho hợp lí, cách cầm bút để
vẽ màu sao cho màu mịn màng, cách phối màu sao cho có đậm nhạt. Chính vì
thế, những hướng dẫn sai lệch đã ăn sâu vào tâm trí các em làm cho giáo viên
dạy mĩ thuật phải mất một quãng thời gian dài để hướng dẫn và điều chỉnh lại
cho học sinh của mình.
Một số học sinh khi đến lớp quên không mang vở vẽ, màu, bút chì,…
thậm chí không có đồ dùng học tập ; một số học sinh hay nói chuyện riêng
không tập trung, chưa tích cực trong giờ học. Một vài em học sinh người đồng
bào dân tộc thiểu số chưa qua mẫu giáo, tiếp thu còn chậm hơn so với các học
sinh khác.
Kĩ năng vẽ hình của mỗi học sinh không đồng đều, một số em còn thụ
động, kỹ năng cầm bút, tô, vẽ còn vụng về, chưa điều khiển được bàn tay khi sử
dụng bút chì, bút màu…
Qua quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy tỉ lệ học sinh có hứng thú với giờ
học cũng như học sinh hoàn thành tốt bài vẽ rất thấp do kĩ năng vẽ hình của các
em còn yếu. Cụ thể kết quả khảo sát học sinh khối 1 học kì I năm học 2017 –
2018 (tại điểm chính) như sau:
Tổng số
học sinh
97 em

Chưa có kĩ
năng vẽ hình
20 em

20,6%

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

Nắm được kĩ
năng vẽ hình
47 em
48,5%

4

Kĩ năng
vẽ hình tốt
20 em
20,6%

Có sáng tạo
trong bài vẽ
10 em
10,3%

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Từ kết quả khảo sát và qua quá trình nghiên cứu giảng dạy, tôi đã tìm ra
một số giải pháp, biện pháp nhằm giúp học sinh phát triển kĩ năng vẽ hình như
sau.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề

1. Giúp học sinh biết cách quan sát và nhận xét về hình vẽ
Quá trình dạy học sinh nhận biết, quan sát và phân tích là một quá trình
quan trọng trong tiết dạy mĩ thuật. Học sinh có nhận biết và nắm vững đối tượng
tạo hình thì mới có thể tạo ra một sản phẩm tốt.
Khi hướng dẫn học sinh quan sát và phân tích đối tượng tạo hình, tôi đi
vào những đặc điểm đặc trưng nhất của đối tượng, tôi hướng dẫn học sinh quan
sát từ hình ảnh chính đến hình ảnh phụ, từ khái quát đến chi tiết giống như trình
tự vẽ, bỏ qua các chi tiết vụn vặt, rườm rà. Tập trung sự chú ý của học sinh vào
những vấn đề cốt yếu. Nhận biết từng bộ phận theo dạng hình học, các nét cơ
bản.
Ví dụ : Khi hướng dẫn học sinh nhận biết con gà trống, trước tiên tôi cho
quan sát tranh gà trống, gà mái và gà con để giúp các em phân biệt các loại gà
và tên gọi. Sau đó cho các em so sánh sự giống và khác nhau giữa gà trống, gà
mái và gà con. Từ đó học sinh nắm vững đặc điểm đặc trưng của gà trống. Khi
cho học sinh quan sát con gà trống tôi hướng dẫn các em quan sát nhận biết các
bộ phận chính (thân, đầu, chân và cánh) rồi đến bộ phận phụ (mắt, mào, mỏ,
đuôi…) nhận biết hình dáng của bộ phận chính - phụ, màu sắc chung của gà rồi
mới đến màu sắc của từng bộ phận, tránh việc quan sát quá chi tiết làm các em
mất tập trung và cảm thấy phức tạp. Tôi chuẩn bị đồ dùng dạy học mang tính
thẩm mĩ cao, đối với tranh quan sát tranh phải đẹp và giống thật có phong cảnh
xung quanh cho sinh động. Nhưng đối với phần hướng dẫn cách vẽ tôi vẽ đơn
giản không chi tiết cầu kì, dễ hiểu dễ thực hiện nhưng vẫn mang đặc điểm đặc
trưng của con gà trống.
2. Hướng dẫn kĩ năng vẽ hình trên giấy ô li kết hợp đọc thơ
Đối với học sinh lớp 1, các em bắt đầu học chữ và tập viết chữ nên các em
đã được làm quen với giấy có ô li. Khi dạy tập viết, giáo viên hướng dẫn cho
học sinh nhận biết dòng kẻ, hàng, ô li, điểm bắt đầu, điểm kết thúc, độ cao,
khoảng cách giữa các con chữ, tiếng, từ,… Việc điều khiển nét bút của các em
còn vụng về nên vẽ trên giấy ô li, hoặc giấy có kẻ ô vuông sẽ giúp các em dễ
thực hiện hơn so với vẽ trên giấy trắng ngay từ đầu.

Đầu tiên, tôi dạy các em vẽ bằng bút chì những hình ảnh từ đơn giản như :
ngang, xiên, đứng đến phức tạp như cong, tròn, lượn (tuỳ theo năng lực của học
sinh). Sau đó khuyến khích học sinh tự vẽ màu theo ý thích. Biện pháp hỗ trợ
đắc lực cho giáo viên là đọc thơ khi hướng dẫn cách vẽ nhằm gây chú ý. Những
câu thơ đơn giản, ngộ nghĩnh, dễ thương giàu hình ảnh phù hợp với nội dung bài
học có tác dụng làm hoạt động tạo hình trở nên hấp dẫn hơn, học sinh sẽ dễ nhớ
trình tự thực hiện và cách thực hiện (bài thơ có thể tự sưu tầm hoặc sáng tác)
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

5

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh vẽ những chấm tròn (gọi là giọt mực), vẽ
nét thẳng kết hợp chấm tròn (gọi là hàng cọc), vẽ nét xiên (gọi là hàng rào
nghiêng), vẽ nét cong và nét móc câu (gọi là chiếc dù), vẽ nét uốn lượn gọi là
sóng biển).
- Yêu cầu học sinh vẽ dấu chấm tròn ở mỗi góc của ô li một cách đều đặn.
Giáo viên làm mẫu kết hợp đọc bài thơ “Giọt mực”, sau đó yêu cầu các em vừa
đọc thơ vừa thực hiện (Hình 1)
Một giọt mực rơi
Hai giọt mực rơi
Ở mỗi góc vuông
Thành những chấm tròn
Trên nền giấy trắng.
Hình 1

- Đối với bài 2 “Vẽ nét thẳng” :
+ Yêu cầu học sinh vẽ từng nét xiên chéo trong một ô li hoặc hai ô li kết
hợp đọc bài thơ “Hàng rào xiên” (Hình 2)
Gió thổi,
hàng rào
ngả nghiêng.
Nó không đổ,
mà chỉ nằm xiên.
Hình 2

+ Cho học sinh vẽ nét ngang kéo dài kết hợp với các chấm tròn đều đặn ở
mỗi góc ô li trên nét ngang kết hợp đọc bài thơ “Chuỗi hạt”. (Hình 3)
Ta kéo thẳng một đoạn chỉ dài,
Mỗi góc vuông chấm một chấm son.
Sợi chỉ xuyên qua những viên ngọc tròn,
Thành chuỗi hạt dài tặng bạn thỏ con.
Hình 3

+ Cho học sinh vẽ các chấm tròn đều đặn ở mỗi góc ô li sau đó vẽ các nét
thẳng đứng nối với các chấm tròn kết hợp đọc bài thơ “Hàng cọc”. (Hình 4)

Một chấm tròn nằm ở góc
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

6

Đơn vị: Trường TH Trần Phú
Hình 4

SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Thêm nét dài thành cái cọc
Một chiếc nữa đứng song song
Vẽ thêm nhiều thành hàng cọc.

Sau khi học sinh vẽ thành thạo các nét, tôi chuyển sang hướng dẫn vẽ kết
hợp nét. Hình vẽ được cách điệu hết sức đơn giản, dùng các nét cơ bản nối lại
với nhau tạo thành rau, củ, quả phù hợp với nhận thức theo độ tuổi và lôi cuốn
trí tưởng tượng sáng tạo của các em.
Ví dụ: Khi dạy bài 5 “Vẽ nét cong” tôi hướng dẫn các em như sau :
- Vẽ cây nấm thì mũ nấm vẽ nửa hình tròn (thực hiện kết hợp nét cong và
nét ngang), thân nấm có thể vẽ một hình tròn hoặc hình vuông (Hình 5). Và đọc
bài thơ “Cây nấm”.
Nếu bạn vào rừng
Đến những gốc thông
Có nhiều nấm đấy
Còn vẽ lên giấy ?
Một nửa vòng tròn
Như chiếc mũ con
Thành cái tán nấm
Thân thì dễ lắm ,
Hình 5

Hình tròn hoặc vuông.
- Vẽ quả dưa hấu: tôi hướng dẫn các em vẽ hình ô voan nằm ngang kết
hợp vẽ nét cong và các chấm tròn, dạy các em đọc bài thơ “Quả dưa hấu” (Hình
6)
Ô – voan xếp thành hàng
Giữa những ô giấy kẻ

Dưa lớn và dưa bé
Đều có cuống cuộn tròn
Như đuôi chú heo con
Đang nằm phơi dưới nắng.

Hình 6

Phương pháp dạy học sinh vẽ trên giấy kẻ ô vuông có kết hợp đọc thơ sẽ
hình thành ở các em sự ham thích, hứng thú bền vững, giúp phát triển vận động
tay làm cho bàn tay ngày càng khéo léo, thị giác ngày càng tinh nhạy, giúp các
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

7

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

em định hướng không gian tốt. Đồng thời đây còn là một phương tiện tốt giúp
phát triển khả năng chú ý, trí nhớ có chủ định và phát triển ngôn ngữ cho các
em.
3. Sử dụng một số thủ thuật trong các tiết dạy vẽ hình cho học sinh
3.1. Vẽ bằng cách kết hợp hình học cơ bản
Để giúp học sinh khi vẽ biết cách kết hợp hình học cơ bản đòi hỏi giáo
viên phải nắm vững bản chất, quy trình vẽ hình và phải có tính sáng tạo cao. Tôi
cách điệu hình bằng cách kết hợp các dạng hình học cơ bản như hình tròn, hình
tam giác, hình vuông, hình ô voan, tạo thành các hình vẽ đơn giản để học sinh
dễ thực hiện. Tôi cũng linh hoạt trong cách hướng dẫn và nâng cao dần yêu cầu
theo thời gian. Phương pháp này giúp các em cảm thấy hứng thú hơn không còn

cảm thấy các hình vẽ quá phức tạp vượt quá khả năng của mình, các em cảm
thấy mới lạ và thích thú sáng tạo theo cảm nhận.
Ví dụ:
Khi dạy bài 9 “Vẽ hình vuông, hình chữ nhật”, sau khi hướng dẫn cách vẽ
hình vuông, hình chữ nhật tôi hướng dẫn các em tạo ra các sản phẩm như sau :
Tên sản phẩm

Hướng dẫn cách vẽ

Sản phẩm

- Vẽ một hình vuômg
Vẽ cái áo

- Vẽ hai hình tam giác ở phía
trên hai bên hình chữ nhật
tạo thành hai ống tay.
- Vẽ cổ áo bằng một nét cong.

- Vẽ hình chữ nhật đứng.
Vẽ cái quần

- Vẽ hình tam giác ở giữa đáy
hình chữ nhật tạo thành một
chiếc quần.
- Vẽ một hình tam giác cân.

Vẽ cái váy

- Vẽ một nét cong ngang đỉnh

hình chữ nhật tạo thành cổ áo
- Vẽ hai nét cong ở hai bên
gần đỉnh tạo thành một chiếc
váy.

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

8

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Sau khi hoàn chỉnh hình, để bài vẽ đẹp hơn có thể gợi ý để học sinh vẽ
sáng tạo thêm họa tiết hoa lá hoặc viền áo, váy bằng nét cong, nét lượn theo ý
các em.
- Khi dạy bài 19 “Vẽ gà” tôi hướng dẫn vẽ hai hình tròn gắn liền nhau
một cao một thấp. Cụ thể: thân hình tròn to, đầu hình tròn nhỏ, mỏ là hình tam
giác, mắt là một chấm tròn, cánh là một hình tam giác lớn hơn mỏ, chân bằng
các nét xiên, đuôi là nét cong tròn tạo thành chú gà con. (Hình 7)

Hình 7

Dạy học sinh vẽ kết hợp các dạng hình các em thường gặp và thường sử
dụng như, dạng hình êlip (khi dạy thì gọi là dạng hình trứng để giúp các em dễ
hiểu), dạng quả hình tròn (gọi là quả bóng)…để tạo thành các hình vẽ.
Ví dụ:
- Kết hợp các dạng hình êlip để tạo thành hình: chú heo con, cái kẹo, con
gián, quả dưa hấu…

- Kết hợp các dạng hình tròn để tạo thành: chú thỏ, chú sóc, chú gấu bông,
quả cam…
Đây không chỉ là một trong các biện pháp giúp học sinh học tốt môn Mĩ
thuật mà thông qua đó có thể làm giàu vốn hình ảnh, nuôi dưỡng ở các em trí
tưởng tượng và sự sáng tạo, giúp trẻ em phát triển óc thẩm mĩ và phát triển trí
tuệ.
3.2. Tạo bức tranh từ những bộ phận của cơ thể
Khi cho học sinh sử dụng màu nước ngoài việc hướng dẫn các em sử
dụng cọ và phối màu. Tôi hướng dẫn các em tạo ra một số bức tranh bằng cách
dùng các bộ phận của cơ thể như ngón tay, bàn tay, bàn chân bằng cách chấm
màu và in lên giấy tạo nên những bức tranh ngộ nghĩnh
Ví dụ: Khi dạy bài 26 “Vẽ chim và hoa”
- Dùng bàn tay để in hình bông hoa, đầu ngón tay để in những chiếc lá
nhỏ, ngón tay để in chiếc lá lớn.

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh

9

Đơn vị: Trường TH Trần Phú


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Hình 8

- Kết hợp in bàn tay và bàn chân tạo thành vườn hoa…

Hình 9

Hình 10

- In đầu ngón tay kết hợp các nét vễ đơn giản tạo ra các con vật ngộ
nghĩnh (chim, thỏ, mèo, cá …).

Hình 11

Ngoài ra tôi còn hướng dẫn các em tạo các bức tranh tập thể của cả lớp
cũng bằng hình thức in dấu vân tay.
Ví dụ: Bài 15 “Vẽ cây”, tôi vẽ một cái cây không có lá và cho cả lớp in
đầu ngón tay tạo thành những chiếc lá trên cây với nhiêu màu sắc.

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

10

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Hình 12

Hướng dẫn các em in các bàn tay xoay theo hình vòng tròn đầu các ngón
tay xoay ra ngoài tạo thành ông mặt trời, bàn chân làm những đám mây, in các
ngón tay là cây cỏ, nắm tay lại và in xuống tạo thành bông hoa.
Việc hướng dẫn học sinh tạo tranh in làm các em vô cùng thích thú, thu
hút được sự quan tâm, làm các em sôi nổi hơn hẳn. Qua đó, giáo dục các em tính
tập thể, tinh thần đoàn kết, biết hỗ trợ nhau trong học tập.

3.3. Vẽ các con vật theo hình bàn tay
Để giúp học sinh nắm bắt cách tạo hình con vật bằng bàn tay, đồng thời
lôi cuốn sự tập trung chú ý cũng như hứng thú với giờ học, tôi sử dụng hình
thức “chiếu bóng” dùng bàn tay tạo ra các dáng đặc trưng của con vật trước đèn
hoặc máy chiếu, phần bóng đổ lên mặt phông nền phía sau sẽ rõ ràng và dễ hình
dung hơn, các em nhận ra hình dáng con vật qua việc linh động thay đổi các
ngón tay. Để vẽ theo hình bàn tay dễ dàng tôi dạy học sinh dùng bàn tay trái tạo
dáng và áp phẳng lên giấy, tay phải cầm bút vẽ theo đường viền ngoài tay của
mình, khi nhấc tay ra khỏi hình vẽ, trên giấy sẽ còn lại hình bàn tay. Chỉ cần
thêm thắt chút chi tiết đặc trưng của hình ảnh định vẽ và vẽ màu phù hợp là các
em sẽ có những hình ảnh hết sức sinh động và vẫn mang tính sáng tạo của riêng
mình.
Ví dụ: Khi dạy bài 13 “Vẽ cá” tôi hướng dẫn các em úp bàn tay theo chiều
ngang, các ngón tay để tự nhiên, ngón cái xòe ra rộng hơn một chút. Vẽ thêm
một nét cong tròn ở phần lòng bàn tay để tạo phần đầu cá, các ngón tay là vây
và đuôi. Xoay bàn tay theo các hướng khác nhau giúp học sinh vẽ cá ở các
hướng khác nhau. Vẽ miệng cá bằng nét ngang, mắt cá là hai chấm tròn to.
Hướng dẫn học sinh vẽ bằng nhiều màu, kết hợp vẽ màu theo vằn ngang hoặc
dọc sẽ tạo ra những chú cá sẽ có sắc màu rực rỡ như cá bảy màu.

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

11

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
Hình 13

- Khi dạy bài 22 “Vẽ con vật nuôi trong nhà”, tôi tiến hành như sau :
+ Vẽ con chó : hướng dẫn các em đặt ngang bàn tay với ngón cái và ngón
út xòe rộng, các ngón khác khép lại rồi lấy bút vẽ theo sẽ là hình một chú chó
đang há miệng. Có thể làm cho hình chú chó sinh động hơn bằng cách vẽ thêm
lưỡi chó đang thè ra bằng nét cong và thêm một vòng xích ở cổ chó bằng hai nét
thẳng (phần cổ tay). Cuối cùng hướng dẫn học sinh chỉ việc vẽ thêm mắt bằng
hai chấm tròn lồng vào nhau, một nét cong ở ngón tay cái để tạo thành lỗ tai và
mũi đen tại vị trí ngón trỏ và ngón giữa cho sinh động. Rồi hướng dẫn vẽ màu
theo ý thích.

Hình 14

+ Vẽ con mèo : hướng dẫn học sinh nắm bàn tay lại, ngón cái thu gọn vào
lòng bàn tay, ngón trỏ và ngón út nhô lên khỏi nắm tay một chút xíu sẽ tạo thành
hình hai tai mèo. Khi vẽ xong vẽ thêm lòng tai là hai chữ V úp ngược. Hướng
dẫn học sinh vẽ thêm mũi mèo bằng một hình tam giác ngược và ba nét cong,
sau đó vẽ râu mèo bằng những nét xiên và chú ý hướng dẫn các em vẽ râu hai
bên cũng phải đều và đối xứng nhau.

Hình 15

+ Vẽ con thỏ : hướng dẫn các em cách nắm tay như vẽ con mèo, nhưng
ngón trỏ và ngón giữa nhô thẳng lên tạo thành tai. Mắt thỏ là hai hình tròn và
lòng tai là hai nét cong vẽ dài theo dáng tai. Mũi là nửa hình tròn và hai nét cong
để tạo thành miệng, vẽ râu sao cho đối xứng hai bên. Vẽ thêm cái răng cửa to và
dài là đặc trưng của thỏ, còn râu thỏ vẽ ngắn hơn râu mèo.

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

12

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

Hình 16

Khi sử dụng bàn tay để tạo hình giúp các em thấy tác dụng của bàn tay
không chỉ dùng để cầm, nắm, viết, vẽ mà còn có thể tạo ra những hình ảnh ngộ
nghĩnh đáng yêu. Từ đó giúp các em phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo khi vận
dụng các kĩ năng tạo hình để tạo ra sản phẩm.
IV. Tính mới của giải pháp
Đề tài này khắc phục những lỗi chung mà học sinh thường mắc phải khi
vẽ hình, tránh sự rập khuôn máy móc, các em có điều kiện sáng tạo theo ý thích
của bản thân mà vẫn đáp ứng yêu cầu của nội dung bài học, giúp học sinh nâng
cao kĩ năng vẽ hình. Học sinh nắm được quy trình vẽ, cách vẽ khoa học, lôgic.
Không gây khó khăn cho giáo viên và học sinh khi áp dụng trên phạm vi rộng.
Khi áp dụng đề tài này kĩ năng vẽ hình của học sinh được nâng cao, các
em biết tạo ra sản phẩm sắc nét và ngộ nghĩnh ; giờ học sôi nổi. Thời gian
hướng dẫn các em quan sát nhận xét và hướng dẫn cách vẽ được rút ngắn, học
sinh nào cũng có thể hoàn thành sản phẩm của mình mà không đòi hỏi có năng
khiếu ; giáo viên có nhiều thời gian quan sát, hướng dẫn học sinh khi thực hành.
V. Hiệu quả của SKKN
Đề tài này đã được tôi áp dụng đối với học sinh lớp 1 trường TH Trần Phú
qua hai năm học 2017 - 2018 và năm học 2018 - 2019. Qua hướng dẫn kĩ năng
vẽ hình đơn giản cho học sinh, tôi thấy số lượng học sinh có kĩ năng vẽ hình tốt
được nâng cao, số lượng sản phẩm có tính sáng tạo cũng tăng lên đáng kể, đồng

thời học sinh cũng hứng thú và yêu thích giờ học mĩ thuật hơn, từ đó tạo ra sản
phẩm có chất lượng phù hợp với năng lực cũng như khả năng của học sinh.
Sau khi áp dụng đề tài vẫn còn một số hạn chế như sau: sự khéo léo và
linh hoạt của đôi tay của học sinh còn hạn chế do các em chưa quen cầm bút, nét
vẽ chưa đều và sắc nét. Các em chưa cảm nhận hết vẻ đẹp từ chính nét vẽ ngây
thơ của các em, thường đòi hỏi nét vẽ của mình cũng phải sắc sảo như của giáo
viên khiến các em có sự chán nản và muốn bỏ cuộc.
Để khắc phục hiệu quả cách vẽ hình, trong mỗi giờ học giáo viên cần
động viên các em giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp, tạo ra trong chính sản
phẩm của mình mà không rập khuôn máy móc theo sản phẩm mẫu của cô, của
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

13

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

bạn. Sưu tầm nhiều tư nhiều tranh ảnh, vật mẫu đa dạng phong phú, hình dáng,
màu sắc phù hợp với khả năng của học sinh. Sáng tạo những cách vẽ hình đơn
giản sao cho học sinh dễ nắm bắt, dễ thực hiện nhưng vẫn không làm mất đi tính
lôgíc, tính khoa học, đồng thời tìm hiểu hoàn cảnh và tâm sinh lý của từng học
sinh để có kế hoạch và biện pháp học tập tốt hơn. Có thể tổ chức các buổi triển
lãm tranh của học sinh trong các buổi sinh hoạt tập thể, các buổi lễ sơ kết, tổng
kết để thu hút sự quan tâm chú ý của học sinh và phụ huynh với môn học.
Trong quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài, bản thân tôi đã tiến hành
khảo sát và thu được kết quả đáng kể như sau :
Thời gian

áp dụng

Tổng số
học sinh

Chưa có kĩ
năng vẽ hình

Năng được kĩ
năng vẽ hình

Kĩ năng vẽ
hình tốt

Có sáng tạo
trong bài vẽ

HKI
năm học
2017 - 2018

97 em

20 em
20,6%

47 em
48,5%

20 em

20,6%

10 em
10,3%

HKI
năm học
2018 - 2019

123 em

0

65 em
52,8%

38 em
31,0%

20 em
16,2%

Qua kết quả trên cho thấy : sau khi áp dụng các giải pháp, biện pháp, tỉ lệ
học sinh có kĩ năng vẽ hình, kĩ năng vẽ hình tốt và số học sinh có sự sáng tạo
trong bài vẽ cao hơn rất nhiều khi so với khi chưa áp dụng. Kết quả đó đã chứng
tỏ rằng đã có sự khác biệt lớn giữa kết quả của nhóm thực nghiệm và nhóm đối
chứng. Và việc áp dụng đề tài “Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình
đơn giản cho học sinh lớp 1” mang lại hiệu quả thiết thực trong công tác dạy và
học môn Mĩ thuật.
Với những kết quả khả quan như trên, đề tài này có thể áp dụng nhân rộng

đối với học sinh khối lớp 1 và 2 trong các đơn vị trên địa bàn huyện. Nếu áp
dụng trên diện rộng, tôi tin rằng sẽ giúp học sinh nâng cao kĩ năng vẽ hình, cũng
như bước đầu phát triển khả năng cảm thụ thẩm mĩ và năng khiếu hội hoạ trong
tương lai của các em.
Phần thứ ba: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
Kĩ năng vẽ hình đơn giản là cơ sở để nâng cao khả năng vẽ hình cho học
sinh nhằm giúp các em vẽ lại đối tượng tạo hình một cách đơn giản, khái quát
nhưng không làm mất đi đặc điểm đặc trưng của đối tượng. Giúp các em phát
triển khả năng tư duy sáng tạo, thể hiện đối tượng tạo hình theo cách nghĩ của
bản thân tránh sự rập khuôn máy móc. Đồng thời là phương tiện phát triển thẩm
mỹ cho học sinh, để các em có lòng đam mê với nghệ thuật, khơi đậy những
tiềm năng nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống. Vì vậy, mỗi giáo viên
chúng ta cần chú ý tạo cho các em cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, có
cảm xúc với cái đẹp trong cuộc sống, bồi dưỡng một số kỹ năng cơ bản cần thiết
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

14

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

như: phân tích đối tượng tạo hình, quy đối tượng tạo hình về các dạng hình học
cơ bản, phối hợp các đường nét cơ bản để tạo ra hình vẽ, tạo ra sản phẩm mà
học sinh yêu thích. Đây là tiền đề, là yếu tố cần thiết để giúp các em tự tin học
tốt ở độ tuổi tiếp theo.
II. Kiến nghị

* Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo :
Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên tiểu học về chuyên đề
mĩ thuật giúp giáo viên nắm bắt, tiếp cận những nội dung và phương pháp dạy
học đổi mới.
Tổ chức các chuyên đề để các giáo viên có điều kiện phát huy trao đổi, rút
kinh nghiệm về khả năng tổ chức cũng như sử dụng các biện pháp, đồ dùng dạy
học phù hợp và có hiệu quả.
* Đối với nhà trường.
Tham mưu cấp trên xây phòng học dành riêng cho môn Mĩ thuật.
Thường xuyên tổ chức các cuộc thi vẽ tranh cá nhân và tập thể lớp để tạo
hứng thú và phát triển thẩm mĩ cho học sinh.
Buôn Trấp, ngày 20 tháng 4 năm 2019
Người viết

Phạm Thị Mai Linh

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
……………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

15

Đơn vị: Trường TH Trần

SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
……………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

16

Đơn vị: Trường TH Trần


SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT

Tên tài liệu

Tác giả

1

Vở tập vẽ lớp 1

Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam

2

Sách giáo viên nghệ thuật 1

Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam

3

Một số câu nói, nhận định của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, của Danh họa
Picasso

Trang mạng Internet

Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh
Phú

17

Đơn vị: Trường TH Trần