Giáo án Ngữ văn 7 bài 29: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

DẤU CHẤM LỬNG, DẤU CHẤM PHẨY

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Hiểu được công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy.
- Biết sử dụng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy để phục vụ yêu cầu biểu đạt.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức:
- Công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy trong văn bản.
2. Kĩ năng:
- Sử dụng dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy trong tạo lập văn bản.
- Đặt câu có dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy.
3. Thái độ:
- Biết Biết dùng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy khi viết.
III. PHƯƠNG PHÁP:
- Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ :
? Thế nào là liệt kê ? nêu tác dụng
? Có mấy kiểu liệt kê ? Lấy vd minh hoạ
Đáp án

TaiLieu.VN

Page


Câu

Đáp án

Điểm

- Khái niệm - Sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để
diễn tả được đầy đủ hơn , sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của
thực tế và tư tưởng, tình cảm .

Câu 1

6

*Tác dụng : Kích thích trí tưởng tượng và gây được ấn tượng sâu sắc
cho người đọc , người nghe
- Về cấu tạo : Liệt kê theo từng cặp và liệt kê không theo từng cặp
Câu 2

- Về ý nghĩa : Liệt kê tăng tiến và liệt kê không tăng tiến

4

VD
3. Bài mới : GV giới thiệu bài
- Khi viết đoạn văn hay câu văn chúng ta phải dùng dấu câu vậy dấu câu
có tác dụng như thế nào chúng ta cùng vào tìm hiểu tiết học hôm nay về hai dấu
đó là dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ
HS
* HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu
Công dụng của dấu chấm
lửng. Công dụng của dấu
chấm phẩy

NỘI DUNG BÀI DẠY

I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Công dụng của dấu chấm lửng:
a. Xét Ví dụ:

Hs đọc vd trong sgk

- Vd.a: Biểu thị các phần liệt kê tương tự ,
? Cho biết chức năng của dấu không viết ra
chấm lửng trong các vd trên ?
- Vd.b: Tâm trạng lo lắng, hoảng sợ của
người viết
- Hs: Suy nghĩ trả lời.
- Gv: Chốt ghi bảng

- Vd.c: Bất ngờ của thông báo

? Qua phân tích các vd em hãy

TaiLieu.VN

Page


rút ra tác dụng của dấu chấm b. Kết luận:
lửng ?
- Tỏ ý còn nhiều sự vật , hiện tượng
- Hs: Đọc phần ghi nhớ SGK/ tương tự chưa liệ kê hết

123
- Thể hiện chổ lời nói bỏ dở hay ngập
- Rút gọn phần liệt kê
ngừng, ngắt quãng
- Nhấn mạnh tâm trạng của - Làm giãn nhịp điệu câu văn , chuẩn bị
người nói
cho sự xuật hiện của một từ ngữ biểu thị
nội dung bất ngờ hay hài hước , châm
- Giản nhịp điệu của câu văn
biếm
- Tạo sắc thái dí dỏm , hài
hước
? Em hãy lấy vd trong những
vb đã học để minh hoạ cho 2. Công dụng của dấu chấm phẩy :
những tác dụng trên ?
a. Xét Vd:
* Bài tập vận dụng
-Vda: Vì ý của câu 1 chưa chọn vẹn nên
? Dấu chấm lửng trong câu không thể dùng dấu chấm , hai ý trong
sau có chức năng gì ? (Thể điệu câu không tạo nên câu ghép
ca Huế có sôi nổi , tươi vui , có
buồn tảm , bâng khuâng , có - Đẳng lập nên không thể dùng dấu phẩy,
do vậy dùng dấu chấm phẩy là để nối 2 ý
tiếc thương , ai oán
trong một câu ghép có quan hệ phức tạp
Gọi hs đọc lại ghi nhớ
- VDb: Dùng để liệt kê các sự vật , sự việc
- Hs: Đọc vd trên bảng phụ
trong một phép liệt kê phức tạp như : liệt
kê về việc trồng , chăm sóc và bảo vệ

- Hs: +Vd a, Cốm không phải cây xanh Vì vậy không thể dùng dấu phẩy
là thứ quà của người ăn vội ; ăn được .
cốm phải ăn từng chút ít , thong
thả và ngẫm nghĩ
b. Nhận xét:
+ VD b: Về việc trồng , chăm
sóc và bảo vệ cây xanh : đã tổ
chức trồng được 100 cây các
loại ( bao gồm 50 cây bạch
đàn , 40 cây xà cừ và 10 cây
phượng vĩ ) ở khu vực Ban

TaiLieu.VN

- Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một
câu ghép phức tạp
- Đánh dấu ranh giới các bộ phận trong
một phép liệt kê phức tạ

Page


Giám hiệu nhà trường phân
công ; không bẻ cành , hái là
hoặc ngắt hoa nơi công cộng
? Trong câu a , tại sao sâu câu
thứ nhất lại không dùng dấu
chấm, dấu phẩy mà lại dùng
dấu chấm phẩy ?
- Hs: Vì ý của câu 1 chưa chọn

vẹn nên không thể dùng dấu
chấm , hai ý trong câu không
tạo nên câu ghép
- Đẳng lập nên không thể
dùng dấu phẩy , do vậy dùng
dấu chấm phẩy là để nối 2 ý
trong một câu ghép có quan hệ
phức tạp
? Trong vd b dấu chấm phẩy
dùng để làm gì ? có thể thay
dấu chấm phẩy bằng dấu phẩy
được không ?
- Hs: Dùng để liệt kê các sự
vật , sự việc trong một phép
liệt kê phức tạp như : liệt kê
về việc trồng , chăm sóc và bảo
vệ cây xanh Vì vậy không thể
dùng dấu phẩy được

II. LUYỆN TẬP :

? Vậy dấu chấm phẩy có công
1. Bài tập 1 : Dấu chấm lửng dùng để
dụng gì ? ( sgk)
làm gì ?
- Hs: Ghi nhớ SGK/122
a. Biểu thị lời nói bị ngắt quãng, sợ hãi,
*HOẠT ĐỘNG2: Hướng dẫn lúng túng ( - Dạ , bẩm…)
luyện tập
b. Biểu thị câu nói bị bỏ dở. Biểu thị sự

liệt kê chưa đầy đủ
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2: Công dụng của dấu chấm

TaiLieu.VN

Page


? Bài tập 1 yêu cầu điều gì ?

phẩy

- HS: Thảo luận trình bày bảng. - a, b,c dùng để ngăn cách các vế trong
của những câu ghép có cấu tạo phức tạp
- GV: Chốt ghi bảng
3. Bài tập 3:
2. Bài tập 2:
a. Câu dùng dấu chấm phẩy
? Bài tập 2 yêu cầu điều gì ?
- Thuyền để thưởng thức ca Huế trên
- HS: Thảo luận trình bày bảng. sông hương đượcchuẩn bị rất chu đáo :
Mũi thuyền phải có không gian rộng để
- GV: Chốt ghi bảng
ngắm trăng ; trong thuyền , phải có sàn gỗ
có mui vòm trang trí lộng lẫy ; xung
3. Bài tập 3:
quanh thuyền , có hình rồng và trước mũi
là một đầu rồng
? Bài tập 3 yêu cầu điều gì ?

b. Câu có dùng dấu chấm lửng

- HS: Thảo luận trình bày bảng.
- GV: Chốt ghi bảng

Người ta đi thuyền đêm trên sông hương
để ngắm cảnh trăng đẹp nhưng thật ra là
để … ru hồn . Cứ mở đầu cuộc ru bằng
khúc lưu thuỷ , kiêm tiền xuân phong …
là đã thấy xao động tâm hồn

V. CỦNG CỐ, DĂN DÒ,HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
- Nêu công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy ?
- Học phần ghi nhớ
- Làm bài tập b số 3
- Soạn bài tiếp theo “Dấu gạch ngang’
VI. RÚT KINH NGHIỆM
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………....................................
...............................………………………………………………………......

TaiLieu.VN

Page


******************************************************

TaiLieu.VN

Page