Giáo án Ngữ văn 9 bài 1: Phong cách Hồ Chí Minh

PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH (Trích)
- Lê Anh Trà A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh:
- Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa
truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị.
- Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn
luyện theo gương Bác.
B. Chuẩn bị:

- Giáo viên: Tranh ảnh, bài viết về nơi ở, và nơi làm việc của Bác.

- Học sinh: Sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và làm việc của Bác.
C. Tiến trình bài giảng:
* Hoạt động 1: Khởi động:
1-Tổ chức:
2-Kiểm tra:
- Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho môn học của học sinh.
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
3-Bài mới: Giới thiệu bài:
Ở các lớp dưới các em đã được tìm hiểu một số văn bản viết về Hồ Chí Minh,
giờ hôm nay với văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” chúng ta sẽ hiểu rõ hơn phong
cách sống và làm việc của Bác.
* Hoạt động 2:

Đọc, hiểu văn bản
I- Tiếp xúc văn bản:

- Hướng dẫn HS đọc: Chậm rãi, bình

1- Đọc, kể tóm tắt:

tĩnh, khúc triết (GV đọc mẫuHS đọc).

- Nhận xét cách đọc của học sinh.
2- Tìm hiểu chú thích (SGK7):
? Dựa vào phần chú thích (SGK-7) hãy

- Bất giác: Tự nhiên, ngẫu nhiên, không

giải thích ngắn gọn các từ khó?

dự định trước.
- Đạm bạc: Sơ sài, giản dị, không cầu kỳ,
bày vẽ.
3- Bố cục:

TaiLieu.VN

Page 1


? Xác định kiểu văn bản cho văn bản này?

- Kiểu văn bản: Nhật dụng.

? Văn bản được chia làm mấy phần?

- Văn bản trích chia làm 3 phần:

Nêu nội dung chính của từng phần?

+Đoạn 1: Từ đầu đến “rất hiện đại”
Quá trình hình thành và điều kỳ lạ của

phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
+Đoạn 2: Tiếp đến “ Hạ tắm ao”
Những vẻ đẹp cụ thể của phong cách
sống và làm việc của Bác Hồ.
+Đoạn 3: Còn lại: Bình luận và khẳng
định ý nghĩa của phong cách văn hoá HCM.
II- Phân tích văn bản:
1- Con đường hình thành phong cách văn
hoá Hồ Chí Minh:

- Một học sinh đọc lại đoạn 1.

- Vốn tri thức văn hoá của Bác: “Có thể nói

? Trong đoạn văn này tác giả đã khái

ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các

quát vốn tri thức văn hoá của Bác Hồ như

dân tộc và nhân dân thế giới, văn hoá thế giới

thế nào? (Thể hiện qua câu văn nào?).

sâu sắc như Hồ Chí Minh.

? Nhận xét gì về cách viết của tác giả?

 So sánh một cách bao quát đan xen
giữa kể và bình luận.

? Tác dụng của biện pháp so sánh, kể và

 Khẳng định vốn tri thức văn hoá của

bình luận ở đây?

Bác rất sâu rộng.
- Trong cuộc đời hoạt động cách mạng,
Hồ Chí Minh đã đi qua nhiều nơi, tiếp

? Bác có được vốn văn hoá ấy bằng những

súc với nhiều nền văn hoá. Cụ thể là:

con đường nào?

+ Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng ngoại
quốc:
 Nắm vững phương tiện giao tiếp là
ngôn ngữ - công cụ giao tiếp quan trọng
để tìm hiểu và giao lưu văn hoá với các
dân tộc trên thê giới.

TaiLieu.VN

Page 2


+ Học trong công việc, trong lao động ở

mọi lúc, mọi nơi (“Làm nhiều nghề khác
nhau”).
+ “Học hỏi, tìm hiểu văn hoá, nghệ thuật
đến một mức khá uyên thâm”Học hỏi
tìm hiểu đến mức sâu sắc.
+ “Chịu ảnh hưởng của tất cả các nền văn
hoá, tiếp thu mọi các đẹp, cái hay”Tiếp
thu có chọn lọc.
+ “Phê phán những tiêu cực của CNTB”
 “Tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã
nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc …
để trở thành một nhân cách rất Việt Nam
? Điều kỳ lạ nhất trong phong cách văn

… rất hiện đại”.

hoá Hồ Chí Minh là gì?

 Đó chính là điều kỳ lạ vì Người đã tiếp
thu một cách có chọn lọc những tinh hoa
văn hoá nước ngoài. Trên nền tảng văn
hoá dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng
quốc tế. Bác đã kết hợp giữa truyền thống
và hiện đại, giữa phương Đông và phương
Tây, xưa và nay, dân tộc và quốc tếNghệ

? Nhận xét gì về nghệ thuật của tác giả
trong đoạn này? tác dụng?

thuật đối lập

=>Phong cách Hồ Chí Minh: Kết hợp hài

*Hoạt động 3:

hoà …
Củng cố, dặn dò:
- Hệ thống bài học.
Bài tập: Nêu những biểu hiện của sự kết
hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá dân
tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại của Chủ

(Thực hiện ở tiết sau).
TaiLieu.VN

tịch Hồ Chí Minh?
Page 3


- Hướng dẫn về nhà: Học bài + soạn tiếp
tiết 2 của văn bản.

Hướng dẫn học sinh làm bài tập.

Tíêt 2 - PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH (Tiếp)
- Lê Anh Trà A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh:
- Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa
truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị.
- Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn
luyện theo gương Bác.
B. Chuẩn bị:

- Giáo viên: Tranh ảnh, các bài viết về Bác theo chủ đề.
- Học sinh: Sưu tầm tranh ảnh, các bài viết về Bác theo sự hướng dẫn của giáo viên.
C. Tiến trình bài giảng:
* Hoạt động 1: Khởi động:
1-Tổ chức:
2-Kiểm tra:
- Câu hỏi: Phong cách văn hoá Hồ Chí Minh được hình thành như thế nào?
Điều kỳ lạ nhất trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh là gì?
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
3-Bài mới: Giới thiệu bài:
(Tiếp tục tìm hiểu văn bản).
* Hoạt động 2:

Đọc, hiểu văn bản:
I- Tiếp xúc văn bản:
II- Phân tích văn bản: (Tiếp)

TaiLieu.VN

Page 4


- Một học sinh đọc đoạn 2 và đoạn 3.

2-Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh:

? Nhắc lại nội dung chính của đoạn văn?

- Thể hiện ở lối sống giản dị mà thanh cao
của Người.

? Phong cách sống của Bác được tác giả

+ Nơi ở, nơi làm việc: “Chiếc nhà sàn nhỏ

đề cập tới ở những phương tiện nào?

bằng gỗ”… “Chỉ vẹn vẹn có vài phòng

Cụ thể ra sao?

tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và
ngủ… đồ đạc rất mộc mạc, đơn sơ”.
+ Trang phục: “Bộ quần áo bà ba nâu”
“Chiếc áo trấn thủ”.

(Tích hợp với văn bản: “Đức tính giản dị

“Đôi dép lốp thô sơ”

của Bác Hồ”, vở kịch “Đêm trắng”, các

+ Tư trang: “Tư trang ít ỏi, một chiếc vali

văn bản thơ khác).

con với vài bộ quần áo, vài vật kỷ niệm”.

? Học sinh liên hệ với những bài viết đã

+ Việc ăn uống: “Rất đạm bạc”

sưu tầm được.

Những món ăn dân tộc không cầu kỳ “Cá
kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối”.
 Nghệ thuật: Dẫn chứng tiêu biểu, kết

? Nhận xét gì về cách đưa dẫn chứng,

hợp lời kể vớibình luận một cách tự nhiên,

cách viết của tác giả?

nghệ thuật đối lập (Chủ tịch nước mà hết

? Phân tích hiệu quả của các biện pháp

sức giản dị).

nghệ thuật trên?

=>Nổi bật nét đẹp trong lối sống của Bác.

? Theo tác giả, lối sống của Bác chúng

- Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác

ta cần nhìn nhận như thế nào cho đúng?

cũng giống như các nhà nho nổi tiếng trước
đây (Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm) –
Nét đẹp của lối sống rất dân tộc, rất Việt Nam
+ “Không phải là một cách tự thần thánh
hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời”.
+ Đây cũng không phải là lối sống khắc
khổ của những con người tự vui trong cảnh
nghèo khó.
+ Là lối sống thanh cao, một cách bồi bổ

TaiLieu.VN

Page 5


cho tinh thần sảng khoái, một quan niệm
thẩm mỹ (Cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên).
? Để giúp bạn đọc hiểu biết một cách

Nghệ thuật: Kết hợp giữa kể và bình luận,

sâu và sát vấn đề, tác giả đã sử dụng các

so sánh, dẫn thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm,

biện pháp nghệ thuật gì?

dùng các loạt từ Hán Việt (Tiết chế, hiền

? Nêu tác dụng của các biện pháp nghệ

triết, thuần đức, danh nho di dưỡng tinh

thuật?

thần, thanh đạm, thanh cao,…)

? Nêu cảm nhận của bản thân khi học

=> Cảm nhận sâu sắc nét đẹp trong lối

xong văn bản này?

sống giản dị mà thanh cao của Chủ tịch
Hồ Chí Minh. Giúp người đọc thấy được
sự gần gũi giữa Bác Hồ với các vị hiền triết
của dân tộc.
*Hoạt động 3:

Tổng kết, ghi nhớ:
1- Nghệ thuật:
- Kết hợp giữa kể và bình luận.

? Những đặc sắc về nghệ thuật của văn

- Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu.

bản?

- Đan xen thơ, dùng chữ Hán Việt.

- Nghệ thuật đối lập.
2- Nội dung:
- Con đường hình thành phong cách văn
hoá Hồ Chí Minh.

? Nêu nội dung chính của văn bản?

- Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh.
3- Ghi nhớ: (SGK8)
Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự
kết hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá
dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa

- Hai học sinh đọc ghi nhớ.

thanh cao và giản dị.

*Hoạt động 4:

Củng cố, dặn dò:

- Giáo viên hệ thống bài.

1-Bài tập 1:(SGK8): Kể lại những câu chuyện

- Hướng dẫn học sinh làm bài tập 1,

về lối sống giản dị mà cao đẹp của Chủ tịch

TaiLieu.VN

Page 6


bài tập 2 (Sách bài tập).

Hồ Chí Minh.
2-Bài tập 2: Tìm dẫn chứng để chứng minh
Bác không những giản dị trong lối sống
mà Bác còn giản dị trong nói, viết.

- Hướng dẫn học sinh về nhà.

- Học bài.
- Chuẩn bị bài “Các phương pháp hội thoại”

TaiLieu.VN

Page 7