Giáo án Ngữ văn 10 tuần 6: Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

Tuần 6 - Tiết 19: Làm văn: CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU
BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ
A/ Mục tiêu bài học :
Giúp học sinh biết chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để viết bài văn tự sự.
B/ Phương tiện thực hiện :
SGK, SGV Ngữ Văn 10 cơ bản
C/ Phương pháp giảng dạy :
Kết hợp các trao đổi, thảo luận, trả lời câu hỏi.
D/ Tiến trình lên lớp :
1.

Ổn định lớp :

2.

Kiểm tra bài cũ : Những yêu cầu cần thiết để chuẩn bị lập dàn ý cho bài văn tự sự.

3.

Giới thiệu bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN & HỌC
SINH

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hoạt động 1 :
-

Thế nào là tự sự ?

I/ Khái niệm : Tự sự là kể chuyện, dùng
ngôn ngữ kể chuyện trình bày một chuỗi sự
việc, cuối cùng kết thúc thể hiện một ý
nghĩa.

-

Thế nào là sự việc tiêu biểu ?

II/ Các yếu tố lựa chọn:

Cho học sinh đọc GSK

(Giáo viên lấy ví dụ cụ thể : (Văn bản tấm Cám)
- Các sự việc trong văn bản tự sự
để chỉ ra thế nào là tự sự, sự việc, chi tiết )
được diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành
động của nhân vật trong quan hệ với nhân
- Thế nào là chi tiết tiêu biểu ?
vật khác.
- Sự việc tiêu biểu là sự việc quan
trọng góp phần hình thành cốt truyện . Mỗi
sự việc có nhiều chi tiết (1 lời nói, 1 hành
động, 1 cử chỉ của nhân vật hoặc 1 sự vật,
1 hình ảnh thiên nhiên, 1 nét chân dung
… ), chọn sự việc tiêu biểu là khâu quan
trọng để câu chuyện hấp dẫn.


Hoạt động 2 : các thao tác chọn văn bản

III/ Các thao tác chọn :

- Cho học sinh đọc văn bản 1
+ Tác giả dân gian kể chuyện gì ?
+ Chi tiết : khi chia tay với Mị Châu,
Trọng Thủy than phiền “ ta lại tìm nàng, lấy gì
làm dấu ” và câu trả lời của Mị Châu : “ thiếp có
áo … dấu ” : đó có phải là chi tiết tiêu biểu
không?

1. Văn bản 1 :
- Công việc xây dựng và bảo vệ đất
nước của cha ông ta (xây thành, chế nỏ ) .
Tình vợ chồng (Mị Châu - Trọng
Thủy )
Tình cha con (An Dương Vương Mị Châu ).
=> Đó là các sự việc tiêu biểu.

- Cho học sinh đọc văn bản 2

* Hai chi tiết đều là chi tiết tiêu
biểu : mở ra bước ngoặc mới, sự việc mới,
tình tiết mới. Thiếu những chi tiết này, câu
chuyện sẽ dừng lại và kém phần ý nghĩa.
2. Văn bản 2 :
Sự việc (tưởng tượng ) con trai Lão
Hạc trở về làng sau cách mạng tháng Tám.

- Cho học sinh chọn một sự việc rồi kể lại

với một số chi tiết tiêu biểu.

-

Các chi tiết tiêu biểu :

+ Anh tìm gặp ông giáo và theo
ông đi viếng mộ cha.
+ Con đường _ nghĩa địa _ ngôi
mộ thấp bé.
+ Anh thắp hương, cúi đầu, nước
mắt rưng rưng, rì rầm như nói với người
cha khổ sở cả một đời.
+ Bên cạnh, ông giáo cũng ngấn
lệ.

- Gọi học sinh rút ra cách lựa chọn sự việc
và chi tiết tiêu biểu .
- Ý nghĩa của việc lựa chọn .

Lựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu
biểu là lựa chọn những sự việc , chi tiết
làm nên ý nghĩa cốt truyện.
vì :

Là công việc quan trọng và cần thiết

+ Giúp người viết diễn tả một
cách chính xác, đa dạng những tình cảm và

suy nghĩ của mình .
+ Giúp người viết thể hiện được
một cách có hiệu quả nhất chủ đề và ý
nghĩa của văn bản.
Hoạt động 3 : Luyện tập theo 2 nhóm
-

Cho học sinh đọc SGK và gợi ý

-

Không được bỏ

Có những sự việc, sự vật tưởng chừng
như bỏ đi nhưng lại quan trọng.
Sự sai lầm chịu đựng như đã sống âm
thầm không sợ hiểu lầm là tốt => hãy sống như
thế .
-

Đoạn văn kể chuyện gì ?

Cuối đoạn trích, tác giả đã chọn sự việc gì,
kể bằng chi tiết tiêu biểu nào ?
Có thể coi đây là thành công của Hôme
trong kể chuyện sử thi không ?

IV/ Luyện tập :
1. “ Hòn đá xấu xí ” :

- Không được bỏ chi tiết Hòn đá xấu
xí được phát hiện và chở đi nơi khác, vì đó
là chi tiết quan trọng – tăng thêm ý nghĩa
cốt truyện
2. - Tâm trạng của Ô-đi-xê và Pê-nêlôp
xê .

Sự đấu trí giữa Pê-nê-lôp và Ô-đi-

-

Liên tưởng trong kể chuyện .

Sự việc mặt đất dịu hiền là khát khao
của những người đi biển - nhất là những
người bị đắm thuyền.
-> Từ đó so sánh mong đợi của sự
gặp mặt giữa Pê-nê-lôp và Ô-đi-xê.
- Cách so sánh trong kể chuyện là
một trong những thành công của Hôme.

Hoạt động 4 : Củng cố

Hoạt động 5 : Hướng dẫn học bài, soạn bài .

V/ Củng cố :
-

Thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu.

-

Ý nghĩa của việc lựa chọn.

VI/ Hướng dẫn học, soạn bài
-

Tự luyện tập thêm.

Tiết 20 – 21 : làm bài văn số 2 về
tâm trạng nhân vật trong văn bản tự sự