Giáo án Ngữ văn 10 tuần 4: Lập dàn ý bài văn tự sự

TUẦN 4: LẬP DÀN Ý BÀI VĂN TỰ SỰ
A-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Biết cỏch dự kiến đề tài và cốt truyện cho một bài văn tự sự.
- Nắm được kết cấu và biết cỏch lập dàn ý bài văn tự sự.
2. Kĩ năng:
Kĩ năng lập dàn ý cho bài văn tự sự
3. Thái độ:
Nõng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lập dàn ý để có thói quen lập dàn ý
trước khi viết một bài văn tự sự nói riêng, các bài văn khác nói chung.
B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp
D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:

Lớp

10A5

Vắng
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh
3. Bài mới
Trước khi nói điều gỡ, cỏc cụ ta ngày xưa đó dạy “Ăn có nhai, nói có nghĩ”. Nghĩa là đừng vội vàng trong khi ăn và phải
cân nhắc kĩ lưỡng trước khi nói. Làm một bài văn cũng vậy, phải có dàn ý, cú sự sắp xếp cỏc ý, cỏc sự kiện tương đối hoàn
chỉnh. Để thấy rừ vai trũ của dàn ý chỳng ta tỡm hiểu bài lập dàn ý bài văn tự sự.

Hoạt động của GV và Hs

Nội dung cần đạt
A. Lý thuyết

Gọi HS đọc VD (sgk- 44)

I. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện.


GV hướng dẫn hs tìm hiểu
ngữ liệu theo gợi ý SGK
? Trong phần trích trên.
Nhà văn Nguyên Ngọc nói
về điều gỡ?

1. Khảo sát ngữ liệu( SGK- 44)
- Nhà văn Nguyên Ngọc kể về quá trình suy nghĩ, chuẩn bị để
sáng tác truyênh ngắn “ RXN”
+ Bắt đầu hình thành ý tưởng từ một sự việc có thật, 1 nguyên
mẫu có thật ( cuộc k/ngh ĩa của anh Đề)

? Quỏ trỡnh ấy diễn ra ntn? + Đặt tên nhân vật cho có không khí của rừng núi TNguyên
( Tnú)
+ Dự kiến cốt truyện: “ bắt đầu bằng 1 khu rừng xà nu” và “ kết
thúc bằng 1 cảnh rừng xà nu”
+ Hư cấu nhân vật Dít, Mai, cụ Mết
+ Xây dựng tình huống điển hình: mỗi nhân vật phải cú nỗi đau
riêng bức bách dữ dội.
+ Xây dựng chi tiết điển hình: Đứa con bị đánh chết tàn bạo, Mai
gục xuống ngay trước mặt Tnú.
? Qua lối kể của nhà văn

em học tập được điều gỡ
trong quá trình hình thành
ý tưởng, dự kiến cốt truyện
để chuẩn bị lập dàn ý cho
bài văn tự sự?

2. Kết luận chung
- Để chuẩn bị viết một bài văn tự sự cần hỡnh thành ý tưởng, dự
kiến cốt truyện.
- Tiếp theo là phải huy động trí tưởng tượng để hư cấu một số
nhân vật, sự việc và đặc biệt là mối quan hệ giữa các nhân vật và
cỏc sự kiờn ấy.
- Phải xây dựng được tỡnh huống, chi tiết điển hình để câu
chuyện có thể phát triển 1 cách logic và giàu kịch tính.
- Cuối cùng là việc lập dàn ý→ 3 phần: MB, TB, KB.
II. Lập dàn ý

- Gọi HS đọc y/c sgk

1. Khảo sát ngữ liệu

Đề 1: Nhan đề: Ánh sáng
- G hướng dẫn HS lập dàn
ý cho 3 đề bài trong sgk (đề - MB:
1-2 phần lý thuyết+ BT
+ Chị Dậu hớt hải chạy về phíalàng mình trong đêm tối.
2(45)
+ Chạy về tới nhà trời đó khuya, chị thấy 1 người lạ đang nói
chuyện với chồng.
- TB:

G chia 3 tổ, mỗi tổ làm một + Người khách lạ là cán bộ Việt Minh tỡm đến hỏi thăm tỡnh


đề, gọi 3 HS lên trỡnh bày
bảng.

cảnh gia đỡnh chị Dậu.
+ Từng bước giảng giải cho gia đỡnh chị Dậu nghe vì sao dân
mình khổ, muốn hết khổ phải làm gì? ND xung quanh vùng họ
đã làm được gì? Ntn?
+ Người khách lạ ấy thỉnh thoảng ghé thăm gia đỡnh anh Dậu,
mang tin mới, khuyến khớch chị Dậu.
+ Chị Dậu đó vận động những người xung quanh và dẫn đầu
đoàn biểu tình lên huyện, phá kho thóc của Nhật chia cho dân
nghèo.
- KB: Chị Dậu và bà con xóm làng chuẩn bị mừng ngày tổng
khởi nghĩa.
+ Chị Dậu đón cái Tí trở về.
2. Nhận xột.

? Qua BT em hãy trình bày
cách lập dàn ý cho bài văn
tự sự ?
- G hướng dẫn HS phát
biểu.
? Yêu cầu cụ thể của từng
phần ?
Goi hs đ ọc ghi nh ớ

- Trước khi lập dàn ý cần suy nghĩ để chọn đề tài, xác định chủ

đề của bài viết.
- Từ đề tài, chủ đề người viết phải tưởng tượng và phác ra những
nét chính của cốt truyện.
- Tiếp đó phác ra 3 phần của dàn ý- MB, TB, KB.
- Dựa vào dàn ý, cần suy nghĩ tỡm cỏc yếu tố cấu thành 1 bài văn
như: sự việc xảy ra, tâm trạng nhân vậy, quan hệ giữa các nhân
vật, cảnh TN...
* Ghi nhớ (sgk-46)
B. Luyện tập
BT1(46) Nhan đề: Sau cơn giông.
- MB: Mạnh ngồi một mình ở nhà vỡ cậu đang bị đỡnh chỉ học
tập.
- TB :

GV hướng dẫn hs làm BT
tại lớp

+ Mạnh nghĩ về những khuyết điểm, việc làm của mình trong
những lỳc yếu mềm. Đó là trốn học đi chơi lêu lổng với bạn,
chuyến đi ấy chẳng mang lại kết quả gỡ.
+ Gần 1 tuần bỏ học, bài học không nắm được, Mạnh bị điểm
xấu liên tiếp và hạnh kiểm yếu trong HK I.
+ Nhờ có sự nghiêm khắc của bố mẹ cộng với sự giúp đỡ của


thầy cô, bạn bè, Mạnh đó nhận ra lỗi lầm của mình.
+ Chăm chỉ học hành, tu dưỡng mọi mặt.
+ Kết quả cuối năm Mạnh đạt HS tiên tiến.
- KB:
+ Suy nghĩ của Mạnh sau lễ phát thưởng.

+ Bạn rủ đi chơi xa, Mạnh đã từ chối khéo.

4. Củng cố : Vai trò của việc lập dàn ý trong quá trình làm văn ?
5. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài sau
- Học + hoàn thành BT.
- Soạn : Uy – lít - xơ trở về.
E. RÚT KINH NGHIỆM