giáo án Ngữ văn từ tuần 1-tuần 5

Giỏo ỏn mụn Ng Vn
Tit: 1 CON RNG, CHU TIấN
(Truyn thuyt)
Ngy son: 15/8/09
Ngy dy: 18/8/09
A. MC TIấU: Giỳp HS:
1.Kin thc :
- Bớc đầu nắm đợc định nghĩa truyền thuyết
- Hiểu đợc nội dung, ý nghĩa của truyền thuyết " Con Rồng cháu
Tiên ". Chỉ ra và hiểu đợc ý nghĩa của những chi tiết tởng tợng, kì ảo
của truyện. Kể đợc truyện
2. K nng: Rốn k nng c din cm truyn v k li truyn.
3. Thỏi : Giỏo dc HS cú ý thc t ho dõn tc, yu quý truyn thng dõn tc,
on kt thõn ỏi vi mi ngi.
B. PHNG PHP : m thoi, thuyt trỡnh, tho lun.
C. CHUN B:
1. Giỏo viờn :
Soạn bài, đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến bài soạn, chuẩn
bị tranh minh hoạ đợc cấp
2. Hc sinh:
ọc bài và soạn bài, trả lời các câu hỏi ở cuối mỗi bài
D. TIN TRèNH:
I. n nh: 1 S s: Vng:
II. Bi c: 2 Kim tra s chun b bi ca HS.
III. Bi mi :
1.V: 1
Truyền thuyết là một thể loại tiêu biểu, rất phát triển ở Việt Nam,
đợc nhân dân bao đời yêu thích. Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một
truyện truyền thuyết tiêu biểu, mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về
thời đại các vua Hùng cũng nh truyền thuyết Việt Nam nói chung.
Nội dung, ý nghĩa của truyện Con Rồng cháu Tiên là gì ? Để thể hiện

nội dung, ý nghĩa ấy truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc
đáo nào? Vì sao nhân dân ta, qua bao đời, rất tự hào và yêu thích câu
truyện này? Tiết học hôm nay sẽ giúp trả lời những câu hỏi ấy.
2.Trinkhai:
Hot ng ca GV v HS Ni dung kin thc
Hot ng 1: (4) Hng dn tỡm hiu v th loi truyn.
* GV gi HS đọc chú thích trong SGK và cho biết:
? Truyện truyền thuyết là gì ?
* GVbổ sung: Thực ra tất cả các thể loại, tác phẩm đều
có cơ sở lịch sử. Truyền thuyết Việt Nam có mối quan
I. Gii thiu v th loi truyn:
1.Truyện truyền thuyết:
- Là truyện dân gian kể về các nhân vật
và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời
quá khứ.
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
hệ chặt chẽ với thần thoại nhng những yếu tố thần
thoại ấy đã đợc lịch sử hoá. Thể thần thoại cổ đã đợc
biến đổi thành những truyện kể về lịch sử nhằm suy
tôn tổ tiên đã có công dựng nớc và ca ngợi những sự
tích thời dựng nớc.
*GV: Giới thiệu qua các truyện truyền thuyết sẽ học ở
lớp 6.
? Truyện con Rồng cháu Tiên thuộc loại truyện gì ? Vì
sao ?
* HS tr li.
* GV: cht, ghi bng.
-Thờng có yếu tố tởng tợng, KT ảo.
- Thể hiện thái độ, cách đánh giá của

nhân dân đối với các sự kiện và nhân
vật lịch sử
2. Truyện " Con Rồng cháu Tiên " :
- Thể loại : Truyền thuyết.\
Hot ng 2: (7) Hng dn c v tỡm hiu chỳ thớch.
* GV nờu cỏch c: Phát âm đúng, giọng đọc đúng
- Chú ý: giọng, lời nói của LLQuân khẳng khái, rõ
ràng; lời của Âu Cơ: dịu dàng, thắc mắc
* GV: đọc mẫu 1 đoạn, 2 HS đọc tiếp
* GV: nhận xét, sửa lỗi( nếu có)
* GV: cho H/S tìm hiểu kỹ các chú thích 1,2,3,4- đây
là các từ có nguồn gốc từ Hán Việt. Vậy cách hiểu từ
HV NTN ? Tại sao nó lại có trong TV, các tiết TV sẽ
giúp ta hiểu rõ hơn.
II. c v tỡm hiu chỳ thớch:
Hot ng 3: (20) Hng dn tỡm hiu vn bn.
? Em hãy cho biết truyện này có thể chia thành mấy đoạn?
Nội dung mỗi đoạn?
* HS tr li.
* GV nhn xột, b sung.
? Kể tóm tắt đoạn 1
? Em biết gì về nguồn gốc, hình dạng của Lạc long
Quân và Âu Cơ?
III. Tỡm hiu vn bn:
1. B cc: 3 on
2. Phõn tớch:
2.1.Nguồn gốc, hình dạng của Lạc
Long Quân và Âu Cơ
*Nguồn gốc : đều là thần
- Long Quân: nòi Rồng, con thần Long

Nữ
- Âu Cơ: nòi Tiên, thuộc họ thần Nông
*Hình dạng:
- LQ có sức khoẻ vô địch, có nhiều
phép lạ
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
? Em có nhận xét gì về những chi tiết miêu tả nguồn
gốc và hình dạng của LQ và Âu Cơ?
? Cảm nhân của em về sự kỳ lạ, lớn lao, đẹp đẽ của
LQ và Âu Cơ?
* HS phỏt biu.
* GV kết luận.
* GV chuyển ý: ôi trai tài gái sắc gặp nhau, yêu
nhau, kết duyên với nhau. Vậy việc kết duyên và
chuyện sinh nở của Âu Cơ có gì lạ-> phần 2
? Việc kết duyên và chuyện sinh nở của Âu Cơ có gì
lạ? Em có nhận xét gì về các chi tiết này?
? Em hiểu thế nào là chi tiết tởng tợng kỳ ảo trong
truyện truyền thuyết? Vai trò của nó trong truyện?
* GV: Là chi tiết không có thật, đợc tác giả dân gian
sáng tạo nhằm mục đích nhất định. Những chi tiết này
trong đời sống không thể xảy ra. Đây chỉ là những chi
tiết mà ngời xa tởng tợng ra nhằm nói lên điều gì đó
mà họ mong muốn vì tởng tợng nên thờng kỳ ảo

làm cho chuyện trở nên huyền diệu, lung linh, ly kỳ,
hấp dẫn, nhng lại hàm chứa ý nghĩa sâu sắc.
? Vậy theo em chuyện sinh nở của Âu Cơ có ý nghĩa
gì?

* HS trả lời.
* GV mở rộng:
- Toàn thể nhân dân ta đều sinh ra trong một bọc, cùng
chung một nòi giống tổ tiên. Từ đó mà 2 tiếng đồng
bào thiêng liêng ruột thịt đã vang lên tha thiết giữa lúc
Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập 2.9.1945 khai sinh ra
nớc Việt Nam dân chủ cộng hòa Tôi nói đồng bào
nghe rõ không? - Ngời đã nhắc lại 2 tiếng đồng bào,
từ câu chuyện Bố Rồng, mẹ Tiên trong ngày mở nớc x-
- Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần
-> Chi tiết tởng tợng kì lạ, đẹp đẽ, lớn
lao.
*LQ mang vẻ đẹp kì vĩ, dũng mãnh,
nhân hậu
*Âu Cơ mang vẻ đẹp dịu dàng, trong
sáng, thơ mộng
-> Đó chính là vẻ đẹp anh hùng mà tình
nghĩa của dân tộc VN.
2.2) Việc kết duyên và chuyện sinh nở
của Long Quân và Âu Cơ
* Rồng ở biển cả, tiên ở núi cao gặp
nhau yêu nhau kết duyên.
* Âu Cơ có mang sinh ra cái bọc trăm
trứng, nở thành 100 con trai. Đàn con
không cần bú mớm tự lớn nh thổi, mặt
mũi khôi ngô, khỏe mạnh nh thần.
Hoang đờng, kỳ ảo
=> Giải thích cội nguồn của dân tộc
Việt Nam.
=> Để từ đó mọi ngời Việt Nam đều tự

hào về nòi giống, hiện diện về tổ tiên
mình khi ý thức đợc rằng mình là con
Rồng cháu Tiên.
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giỏo ỏn mụn Ng Vn
a.
- Nhng dù cho có kỳ lạ, hoang đờng nh thế nào cũng
phải xuất phát từ hiện thực => Những chi tiết ấy cho ta
thấy trí tởng tợng phong phú của ngời xa, sự thăng hoa
của cảm xúc.
GV : Treo tranh:
? Em hãy quan sát tranh, theo dõi đoạn 3 và cho biết
chuyện gì đã xảy ra với gia đình Long Quân và Âu
Cơ?
? Long Quân và Âu Cơ đã chia con nh thế nào ? Và
chia nh vậy để làm gì?
* HS thảo luận, c i din trỡnh by.
* GV nhn xột, cht.
* Liên hệ: ? Chúng ta đã làm đợc những gì để thực
hiện ý nguyện này của Long Quân và Âu Cơ? (Hai
cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ).
Ngời Việt Nam ta dù ở miền xuôi hay miền ngợc,
nớc ngoài đều cùng chung một cội nguồn, đều là con
của Long Quân và Âu Cơ. (Đồng bào: cùng 1 bọc
trứng sinh ra),
* HS c ghi nh SGK.
* Chia con:
- 50 xuống biển
- 50 lên rừng
Cai quản 4 phơng, gặp khó khăn thì

giúp đỡ nhau.
Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống
nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất n-
ớc. Vì vậy phải luôn thơng yêu, đoàn
kết.
3. Ghi nh: SGK trang 8
Hot ng 4: (5) Hng dn luyn tp.
* GV nờu yờu cu ca bi tp 1.
* HS tho lun (2), tr li.
* GV nhn xột., cht.
* GV yờu cu HS k li truyn vi cỏc yờu cu sau:
- ỳng ct truyn, chi tit c bn.
- C gng dựng li vn (núi) ca cỏ nhõn k.
- K din cm.
IV. Luyn tp.
1. Bi tp 1:
- Ngi Mng: Qu trng to n ra
con ngi.
- Ngi Kh Mỳ: Qu bu m...
=> S ging nhau khng nh s gn
gi v ci ngun v s giao lu vn
hoỏ gia cỏc tc ngi trờn t nc ta.
2. Bi tp 2: K li truyn
IV. Cngc: 2
?Truyện cho ta biết thêm điều gì về xã hội , phong tục tập quán của
ngời Việt cổ xa? Khi biết mình là dòng dõi tiên rồng thì em có suy
nghĩ gì?
? Em hãy nêu ý nghĩa lịch sử của chuyện?
Giỏo viờn: Trnh Th Lan Anh Trng THCS Lờ Li
Giáo án môn Ngữ Văn

V. Dặn dò: 3’ - Nắm được định nghĩa về truyền thuyết; Học thuộc lòng ghi nhớ .
- Đọc phần đọc thêm SGK trang 8.
- Chuẩn bị bài: Bánh chưng, bành giầy.
- Đọc kĩ văn bản và trả lời các câu hỏi SGK trang 12
VI. Bổsung:
Giáo viên: Trịnh Thị Lan Anh Trường THCS Lê Lợi