Giáo án Ngữ văn 11 tuần 1: Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 11
TUẦN 01 - TIẾT 3: TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI
CÁ NHÂN
I. Mục tiêu cần đạt
Nắm được biểu hiện của cái chung trong ngôn ngữ của xã hội và cái riêng trong lời nói của cá
nhân, mối tương quan giữa chúng.
Vừa có ý thức tôn trọng những qui tắc ngôn ngữ chung của xã hội, vừa có sáng tạo, góp phần
vào sự phát triển ngôn ngữ của xã hội.
Tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho Hs (tài liệu, tr 52);
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
- SGK, SGV, Chuẩn kiến thức, Sách tham khảo,…
- SGK, Tập Ngữ Văn, Tập rèn luyện Ngữ Văn, Giấy nháp,…
III. Tổ chức hoạt động dạy và học
Kiểm tra: Thái độ, tâm trạng của tác giả khi vào phủ chúa? Anh (chị) trình bày khái quát giá trị
của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác?

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ
TRÒ

KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

- Muốn sử dụng được ngôn ngữ vào
việc giao tiếp với xã hội, mỗi cá
nhân cần nắm được những yếu tố
chung nào của ngôn ngữ?

I. Ngôn ngữ- tài sản chung của xã hội
1. Những yếu tố chung của ngôn ngữ
- Các âm và các thanh
- Các tiếng
- Các từ

- Tính chung của ngôn ngữ xã hội
còn thể hiện ở những phương diện
nào khác?

- Các ngữ cố định
2. Các qui tắc và phương thức chung
- Qui tắc cấu tạo các kiểu câu
- Phương thức chuyển nghĩa từ

- Từ mục 1,2,3 SGK, tr11, theo em,

Vd: Áo Xanh cùng với áo nâu nhuộm bùn (Tố Hữu)
(Áo xanh: công nhân, áo nâu: nông dân)


trong lời nói có những biểu hiện gì
của cái riêng ở mỗi cá nhân? (vài
chú tiều lom khom dưới núi – mấy
nhà chợ lác đác bên sông)

- Nhiều qui tắc và phương thức chung khác thuộc các
lĩnh vực ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, phong cách, …
II. Lời nói- sản phẩm riêng của cá nhân
1. Giọng nói cá nhân

2. Vốn từ ngữ cá nhân
- Hs làm bài tập 1, SGK, tr 13 (Phan
3. Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ
Trọng Luận, tr 16)

chung, quen thuộc
Vd: Lom khom dưới núi tiều vài chú – Lác đác bên
- Ngoài các yếu tố ngôn ngữ kể trên, sông chợ mấy nhà
cái riêng ở mỗi cá nhân còn thể hiện
4. Việc tạo ra các từ mới
ở những phương diện nào khác?
(mục 4, 5 SGK, tr 12, 13)
Vd: bệnh viện điện thoại (kiểm tra chỗ hư, sửa chữa,
- Hs làm bài tập 2, SGK, tr 13 (Phan khai sinh, khai tử, thẩm mĩ, …), sở khanh, hoạn thư,
… có tác dụng kích thích trí tò mò, hiếu kì của con
Trọng Luận, tr 16)
người.
- Luyện tập: bài 3, SGK, tr 13
5. Việc vận dụng linh hoạt, sáng tạo qui tắc chung,
phương thức chung.
Ghi nhớ (SGK, tr 13)
LUYỆN TẬP (SGK, tr 13)

IV. Củng cố hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
1. Củng cố
Ghi nhớ (SGK, tr 13)
2. Hướng dẫn
- Luyện tập, SGK, tr 13
- Phân tích đề, lập dàn ý cho đề 1, SGK, tr 24