Giáo án Ngữ văn 11 tuần 1: Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự)

Giáo án Ngữ văn 11

Đọc văn

VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
( Trích Thượng kinh kí sự -Lê Hữu Trác)

A. MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Giúp học sinh:
- Hiểu được đặc điểm của thể loại kí sự trong văn học Trung đại.
- Cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc và nhân cách thanh cao của Lê Hữu
Trác.
2. Kĩ năng: Đọc hiểu, cảm thụ, phân tích.
3. Thái độ: Trân trọng nhân cách cao thượng của Lê Hữu Trác
B. PHƯƠNG PHÁP: phát vấn- giảng bình- tích hợp
C. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ
1. GV: Đọc, thiết kế giáo án
2. HS: Đọc, soạn bài
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
a. Đặt vấn đề: Qua Thượng Kinh kí sự, LHT đã ghi chép trung thực và sắc sảo hiện
thực cuộc sống trong phủ chúa Trịnh. Để hiểu rõ tài năng, nhân cách của ông
cũng như xã hội VN thế kỉ XVIII, chúng ta đi vào tìm hiểu đoạn trích.
b. Triển khai bài
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

Page 1

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Giáo án Ngữ văn 11

Hoat động 1: Tìm hiểu tiểu dẫn

I. TIỂU DẪN
1. Tác giả Lê Hữu Trác ( 1724 – 1791 )

GV yêu cầu HS đọc và tóm tắt những ý
chính trong phần tiểu dẫn (trang 3). - Biệt hiệu: Hải Thượng Lãn Ông LHT
Định hướng:
- Là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà
còn soạn sách và mở trường dạy nghề
- Vài nét về tác giả?
- ND của tác phẩm “Thượng kinh thuốc để truyền bá y học.
ký sự”?
- Vị trí và nội dung của đoạn 2. Thượng kinh kí sự
trích?
- Tập kí sự bằng chữ Hán, viết năm 1782,
khắc in 1885.
- Tả quang cảnh ở Kinh đô, cuộc sống xa
hoa trong phủ chúa và quyền uy, thế lực
của nhà chúa
3. Đoạn trích: Tác giả vào phủ để bắt
mạch, kê đơn cho thế tử
Trịnh Cán
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc
Hoat động 2: Giáo viên hướng dẫn

2. Tìm hiểu chi tiết
cách đọc cho hs và yêu cầu hs đọc
những đoạn chính
a.Quang cảnh và cung cách sinh hoạt
trong phủ chúa

Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết

* Quang cảnh trong phủ chúa
Quang cảnh trong phủ chúa được miêu
tả ntn? Qua những chi tiết cụ thể nào?
Phân tích những chi tiết đó để thấy
được giá trị hiện thực của tác phẩm?

- Qua nhiều lần cửa…hành lang quanh
co… ở mổi cửa đều có vệ sĩ canh gác…
có “điếm” “hậu mã quân túc trực” …“cây
cối um tùm....”

GV dẫn dắt, gợi mở HS phát hiện, phân - Cách bài trí, trang trí: Nhà đại đường,
quyển bồng, gác tía với kiệu son võng
tích
Page 2


Giáo án Ngữ văn 11

GV tham gia bình

diều, đồ nghi trượng sơn son thếp vàng ...

- Căn phòng nơi Trịnh Cán và Trịnh Sâm
ở phải đi qua 5,6 lần trướng gấm. Trong
phòng thắp nến, có sập thếp vàng, ghế
rồng sơn son thếp vàng ... xung quanh
ngươi hầu đứng hầu hai bên

=)Quang cảnh phủ chúa cực kì tráng lệ,
lộng lẩy, không đâu sánh bằng, biểu hiện
một đời sống xa hoa, cầu kì khác với
cuộc sống bình thường.. khung cảnh vàng
Qua những điều đã phân tích ở trên, em son song tù hảm, thiếu sinh khí, ngột ngạt
có nhận xét gì về quang cảnh trong phủ
* Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa.
chúa?
- Khi tác giả lên cáng vào phủ theo lệnh
chúa thì có “tên đầy tớ chạy đằng trước
hét đường ” và “cáng chạy như ngựa
lồng”.
Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa - Trong phủ chúa “Người giữ cửa truyền
được miêu tả qua những chi tiết đặc sắc bá rộn ràng, người có việc quan qua lại
như mắc cửi”.
nào?
- Bài thơ...
HS phát hiện, bình
GV chốt...

- Những lời lẽ nhắc đến chúa Trịnh và thế
tử đều phải hết sức cung kính, lễ độ.
- Chúa Trịnh luôn luôn có “phi tần chầu
chực” xung quanh.

- T/g làm theo mệnh lệnh của chúa do
quan Chánh đường truyền đạt lại; xem
bệnh xong chỉ được viết tờ khải để quan
Ví dụ: Thánh thượng đang ngự ở đấy”, Chánh đường dâng lên chúa.
Page 3


Giáo án Ngữ văn 11

“chưa thể yết kiến”, “hầu mạch Đông - Nội cung trang nghiêm
cung thế tử” , “hầu trà”, “phòng trà ” .
- Thế tử bị bệnh có đến 7,8 thầy thuốc
phục dịch. Khi vào xem bệnh, tác giả một cụ già - phải quỳ lạy. Muốn xem thân
hình của thế tử phải có một viên quan nội
thành đến xin phép được cởi áo cho thế
tử.
Cao sang, quyền uy tột đỉnh cùng
với cuộc sống xa hoa đến cực điểm và sự
“nín thở đứng chờ ở xa”, “khúm núm lộng uyền của nhà chúa. Mặc dù khen cái
đep, cái sang nơi phủ chúa song tác giả tỏ
đến trước sập xem mạch”.
ra dửng dưng và cả sự mỉa mai

b. Nhân cách, con người Lê Hữu Trác
-Tài năng, có kiến thức sâu rộng và dày
dặn kinh nghiệm
Qua việc phân tích trên em có nhận xét -Ông là một thầy thuốc có lương tâm và
gì về quang cảnh và cung cách sinh đức độ
hoạt trong phủ chúa?

-Là người có những phẩm chất cao quý:
khinh thường lợi danh,yêu thích tự do và
lối sống giản dị, thanh đạm
c.Nét đặc sắc trong bút pháp kí sự
Nhân cách con người Lê Hữu Trác
được bộc lộ qua những chi tiết nào?
Những chi tiết đó bộc lộ nhân cách gì
của ông?

Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả
cảnh sinh động, kể diễn biến sự việc sinh
động, tạo nên được chất hiện thực của tác
phẩm.

Minh hoạ:

3. Tổng kết
Bằng tài quan sát tinh tế và ngòi bút
Page 4


Giáo án Ngữ văn 11

+Đoán được chính xác căn bệnh của ghi chép chi tiết chân thực, tác giả đã vẽ
thế tử
lại bức tranh sinh động về cuộc sống xa
hoa quyền quý của chúa Trịnh. Đồng thời
+Nói thẳng nguyên nhân căn bệnh và
bộc lộ thái độ coi thường danh lợi.
cách chữa bệnh; sự giàng co…nhưng

ông đã gạt đi sở thích cá nhân để làm
tròn trách nhiệm của người thầy thuốc
Nét đặc sắc trong bút pháp kí sự của
tác phẩm là gì?
GV minh hoạ...
Hoạt động 4: Hướng dẫn HS tổng kết
4. Củng cố: +Gía trị hiện thực của tác phẩm
+Thái độ của tác giả
+Ngòi bút kí sự sắc sảo
5. Dặn dò: - Nắm chắc bài
- Chuẩn bị: Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

Page 5