Giáo án Ngữ văn 11 tuần 8: Thao tác lập luận so sánh

TUẦN 8 - TIẾT 32:

THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNH.
A. Mục tiêu cần đạt:
Thống nhất SGK + SGV.
B. Phương tiện thực hiện:
SGK + SGV, thiết kế bài học, bảng phụ.
C. Cách thức tiến hành:
Trao đổi, thảo luận, trả lời câu hỏi.
D. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định:
2. Bài cũ: Theo em thế nào là so sánh? Ví dụ?
3. Bài mới: GV giới thiệu vào bài.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
A. Tìm hiểu bài:

Hướng dẫn học sinh đọc phần I/ SGK I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh
và trả lời câu hỏi.
VD: SGK.
1.
Xác định đối tượng được so sánh và
đối tượng so sánh?
Phân tích điểm giống và khác nhau
giữa đối tượng so sánh và đối tượng
được so sánh?

- Xác định đối tượng được so sánh: Tác phẩm Văn
chiêu hồn.

- Đối tượng so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung oán
ngâm khúc, Kiều.
2. Điểm giống nhau và khác nhau giữa đối tượng
được so sánh và đối tượng so sánh:
- Điểm giống: Đều nói về con người.

Tác dụng của biện pháp so sánh này?
GV: Tìm ra sự giống nhau và khác
nhau; Tìm ra được bản chất của sự
việc; Khẳng định giá trị và ý nghĩa sự

- Điểm khác: + Viết về người sống ( CONK, TK,
CPN)
+ Viết về người chết ( Chiêu hồn)


vật, hiện tượng đối với cuộc sống con
người -> tài năng con người.
Mục đích so sánh trong đoạn trích
trên?
Mục đích- yêu cầu?
Mọi sự so sánh đều khập khiễng? lí
giải?( Đúng – anh em sinh đôi nhưng
chưa đủ bởi nó giúp ta định vị được
mình: buồn vui, sống với ai?....

Nêu khái niệm lập luận so sánh?

-> Phạm vi Chiêu hồn cũng rộng hơn, lớn hơn.

3. Mục đích so sánh trong đoạn trích: Nhấn mạnh tác
phẩm và tác giả có một không hai đề cập đến vấn đề
cõi chết.
4. Mục đích – yêu cầu:
- Mục đích: Làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu
trong tương quan với đối tượng khác.
- Yêu cầu: Khi so sánh phải đặt các đối tượng vào
cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí
mới thấy được sự giống và khác nhau giữa chúng,
đồng thời phải nêu rõ chính kiến của mình( người
viết)
5. So sánh:

Trong cuộc sống chúng ta có so sánh
không? So sánh để làm gì?
Hướng dẫn học sinh đọc phần II.
Nguyễn Tuân đã so sánh quan niệm
soi đường của NTT với những quan
niệm nào?

- So sánh là một thao tác lập luận nhằm đối chiếu hai
hay nhiều sự vật hoặc các vật trong cùng một sự vật
để chỉ ra nét giống và khác nhau: giống gọi là tương
đồng; khác gọi là tương phản. Từ đó chúng ta thấy
được đặc điểm và giá trị của mỗi sự vật, hiện tượng.
II. Cách so sánh:
VD: SGK.
1. Nguyễn Tuân đã so sánh quan niệm soi đường của
NTT trong Tắt đèn với những quan niệm:
- Loại chủ trương cải lương hương ẩm:Tức chỉ cải

cách những hủ tục thì đời sống của nhân dân được
nâng cao.
- Loại người hoài cổ: Họ cho rằng quay trở về với
cuộc sống thuần phác trong sạch ngày xưa thì đời
sống nhân dân được cải thiện.

Căn cứ để so sánh là gì?

2. Căn cứ để so sánh quan niệm trên là: Dựa vào sự
phát triển tính cách nhân vật trong Tắt đèn ( Chị Dậu)
với những nhân vật trong một số tác phẩm khác cùng
viết về đề tài nông thôn thời kì ấy nhưng viết theo hai


chủ trương trên
Mục đích của sự so sánh?

3. Mục đích: Chỉ ra được sự ảo tưởng của hai loại
người trên để làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố:
Người nông dân tự đứng dậy chống lại kẻ bóc lột, áp
bức mình -> Đó là sự khác nhau.

4. Đối tượng( sự vật, sự việc hiện tượng…) đưa ra so
Khi đưa ra so sánh phải như thế nào?( sánh có mối liên quan về một vấn đề nào đó.
đối tượng…)
- Ngô Tất Tố viết dựa trên thực tế thấu hiểu tình hình
nông thôn và một số nhà văn => so sánh: chỉ ra con
Theo Ngô Tất Tố chỉ có đứng dậy
mới mong là chủ được cuộc sống của đường tất yếu phải đi của người nông dân trước cách
mạng.

mình. Không để cho họ đè đầu cưỡi
cổ.
- Cung oán, chinh phụ, chiêu hồn… so sánh dựa trên
chủ nghĩa nhân đạo, nói đến con người.
Hướng dẫn học sinh đọc ghi nhớ sgk.

* Ghi nhớ: SGK.

Hướng dẫn học sinh làm phần luyện
tập.

B. Luyên tập:

So sánh Bắc – Nam về những mặt
nào?

1. Tác giả so sánh Bắc ( TQ) với Nam (Đại Việt) về
những mặt: văn hiến( vhoá), lãnh thổ, phong tục, tập
quán, chính quyền, hào kiệt… => Đó là điểm giống
nhau nhưng tác giả cũng nhấn mạnh sự khác nhau:
văn hoá ( xưng nền văn hiến đã lâu), lãnh thổ (đã
chia); phong tục ( cũng khác); chính quyền riêng
( Triệu. Đinh, Lí., Trần gây nền độc lập – Hán,
Đường, Tống, Nguyên xưng đế một phương); hào kiệt
(đời nào cũng có).

So sánh tương đồng

2. Từ những điểm khác nhau => Là nước tự chủ, độc
lập, ý đồ sát nhập, thôn tính là trái đạo lí ở đời.

Từ so sánh rút ra kết luận gì?

3. Sức thuyết phục: Lí lẽ, dẫn chứng xác thực, cụ thể,
giọng thơ đĩnh đạc -> toát lên niềm tự hào dân tộc.

Sức thuyết phục của đoạn trích?
4. Củng cố: Nêu khái niệm so sánh? Tác dụng của việc so sánh?
5. Dặn dò: Học bài cũ, soạn bài mới.