Giáo án Ngữ văn 12 tuần 27 bài: Số phận con người

TUẦN: 27 .

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Đọc văn:

SỐ PHẬN CON NGƯỜI.
(M.A.Sô-lô-khốp)

I. Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu rõ tính cách Nga kiên cường, nhân hậu.
- Nắm được nghệ thuật kể chuyện, khắc họa tính cách và sử dụng chi tiết của Sôlô- khốp.
- Suy ngẫm về số phận con người để có thể có sự vươn lên và sự thông cảm.
II. Phương tiện dạy học: Sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án.
III. Phương pháp:
- Dẫn dắt, đặt câu hỏi .
- Chú ý hoạt động của HS.
IV. Trọng tâm bài học: Nửa cuối truyện ngắn Số phận con người.
V. Tiến trình tổ chức:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ
TRÒ

YÊU CẦU CẦN ĐẠT.


I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: Sô-lô-khốp (1905 – 1984)
Hãy nêu những nét chính về - Nhà văn lỗi lạc của nước Nga, nổi tiếng thế giới
cuôc đời và sự nghiệp sáng tác thế kỷ XX, từng đoạt giải Nô-ben về văn học.

của Sô-lô-khốp?

- Gắn bó với sông Đông qua các thời kì lịch sử.
- Ông làm nhiều nghề để kiếm sống, tự học là
chính.
- Năm 1925 ông bắt tay vào viết tác phẩm Sông
Đông êm đềm, đến năm 1940 hoàn thành tập IV
làm cho giới văn nghệ sửng sốt, được bầu làm
Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học Liên Xô.
- Tác phẩm chính: (SGK).

Nêu xuất xứ của tác phẩm?

2. Tác phẩm:
a. Xuất xứ: Số phận con người in lần đầu ở Liên
Xô trên 2 số báo Sự thật ra ngày 31.12.1956 và
1.1.1957.

Tóm tắt cốt truyện?

b.Cốt truyện:
c. Nội dung: Thông qua số phận một con người,
tác giả muốn nói về lòng dũng cảm, sức chịu
đựng, sức mạnh tinh thần ghê gớm của người Nga.
3. Đoạn trích:
a.Vị trí đoạn trích: phần kết thúc câu chuyện.
b. Nội dung: miêu tả hành vi, tâm trạng của nhân


Nêu vị trí đoạn trích?

vật chính Xô-cô-lốp- một chiến sĩ Hồng quân Liên

Nội dung của đoạn trích?

Xô trở về với cuộc sống đời thường sau chiến
tranh.
II. Đọc hiểu văn bản:

Hoàn cảnh và tâm trạng của Anđrây Xô-cô-lốp sau khi chiến

1. Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lôp sau
khi chiến tranh kết thúc:

tranh kết thúc và trước khi gặp - Anh phải chịu bao mất mát "Tôi đã chôn trên đất
người, đất Đức, niềm vui sướng và niềm hi vọng
bé Va-ni-a như thế nào?
- Vợ chết, con chết, nhà không

cuối cùng của tôi".

còn, niềm hi vọng cuối cùng - Anh sống nhờ bạn để tìm kế sinh nhai nhưng
giúp anh bám víu vào cuộc đờilà không gặp may, bị mất việc, anh mượn rượu để
An-tô-ni-ô, một học sinh giỏi giải sầu.
toán, đại uý pháo binh nhưng - Anh luôn sống trong cô đơn, đau khổ và không
cũng bị dập tắt vào hôm tiến thể sống yên được nữa.
đánh Béc-lin.

- Dù gặp nhiều đau khổ nhưng anh không bao giờ
than vãn=> anh là người kiên cường (tính cách

Nga).

Xô-cô-lốp ấn tượng gì về bé Va- 2. Xô-cô-lốp nhận bé Va-ni-a làm con nuôi:
ni-a mà nhận nó làm con nuôi?

* Ấn tượng về bé Va-ni-a:

Bé Va-ni-a có ngưòi bố chết - Sự ngây thơ, tội nghiệp, không nơi nương tựatrận, mẹ chết bom trên tàu hoả.

nạn nhận tội nghiệp của thời chiến.
- Đôi mắt "như ngôi sao sáng ngời".

Việc anh nhận bé Va-ni-a làm * Nhận Va-ni-a làm con nuôi:
con nuôi tác động lớn đến hai


cha con nh thế nào?

- "không thể để cho mình với nó chìm nghỉm riêng
lẻ được, mình phải nhận nó là con" => Hai con
ngời không nơi nương tựa phải dựa vào nhau trong
cuộc sống. Đây là quyết định bột phát, xuất phát từ
lòng thương người không tính toán.

Anh chăm sóc Va-ni-a như thế - Từ sau khi nhận bé Va-ni-a làm con nuôi:
nào?
+ Tâm hồn anh nhẹ nhõm, bừng sáng lên.
+ Anh chăm sóc bé chu đáo, thương nó như cha
con.
Anh vơi bớt nỗi cô đơn, tìm thấy hạnh phúc trái

Nó hôn vào má, vào môi, vào tim "chai sạn vì đau khổ, nay trở nên êm dịu
trán anh, gọi anh là bố, áp sát hơn..."
vào người anh, khóc vì chờ đợi + Bé Va-ni-a cũng rất thương anh và cần đến anh
anh...
Hai con người đau khổ đã nương tựa, sửi ấm cho
nhau.
Tình cảm của Xô-cô-lốp đối với bé Va-ni-a là
niềm vui, niềm hạnh phúc của một trái tim đang
phục hồi; tình cảm của Va-ni-a đối với Xô-cô-lốp
Vì sao vợ người bạn Xô-cô-lốp
khóc khi nhìn thấy anh nhận bé
Va-ni-a làm con nuôi?

là tình cảm gắn bó quyến luyến của một đứa bé đã
tìm thấy nơi nương tựa.
* Người vợ của bạn Xô-cô-lốp đã khóc khi thấy
Xô-cô-lốp nhận bé Va-ni-a làm con nuôi vì:
- Thương Va-ni-a.
- Thương Xô-cô-lốp.


- Cảm phục lòng tốt của Xô-cô-lốp.
Việc nhận bé Va-ni-a làm con - Tủi cho hoàn cảnh của mình không có con.
nuôi có giúp anh vượt qua nỗi * Việc nhận bé Va-ni-a làm con nuôi làm Xô-côđau và sự cô đơn không?
lốp vơi bớt nỗi cô đơn nhưng trái tim anh vẫn
không trở lại được như xưa:
- Đêm nào anh cũng mơ thấy người thân quá cố.
- Ban đêm thức giấc nước mắt ước đẫm cả gối.
- Nỗi buồn đau khiến anh không ở yên một chỗ
được.

Qua đoạn trích, tác giả thể hiện => Những đau thương, mất mát do chiến tranh gây
suy nghĩ gì về con người Nga, ra không gì bù đắp nổi, thời gian cũng không xoa
tính cách Nga?

dịu được vết thương lòng của anh.
3. Suy nghĩ của Sô-lô-khốp về số phận con
người:
- Đoạn kết ca ngợi con người Nga, tính cách Nga
nghị lực kiên cường trong cuộc đời đầy khó khăn
sau chiến tranh. Qua đó, tác giả nhắc nhở mọi người
quan tâm đến con người, đặc biệt là người lính trở
về sau chiến tranh.

Những đặc sắc về nghệ thuật?

- Ca ngợi trái tim nhân hậu của Xô-cô-lốp rực
sáng trong thế giới hậu chiến đầy hận thù và đau
khổ.
- Tính cách Nga hoà hợp trong hai phẩm chất :
cứng rắn và mềm dịu của tâm hồn, ý chí kiên


cường và lòng nhân ái.
4. Nghệ thuật:
Tác phẩm là 1 thành tựu xuất - Kết cấu theo lối truyện lồng trong truyện, có hai
sắc đánh dấu bước phát triển nhân vật kể chuyện: Tôi 1 (Xô-cô-lốp) và Tôi 2
của văn học Xô viết. Sô-lô-khốp (tác giả), nhưng chủ yếu là Tôi 1, Tôi 2 ở đoạn kết.
là nhà văn Xô viết đầu tiên dám - Lối trữ tình ngoại đề ở cuối truyện =>quan điểm
phản ánh chân thực, không che nghệ thuật của tác giả "Nghệ ĩ không thể lạnh lùng
giấu những mất mát, đau thương khi sáng tạo...Khi viết, máu nóng nhà văn phải sôi

của con người sau chiến tranh, lên".
nói rõ cái giá đắt của sự chiến
thắng. Ông còn khám phá, ngợi

III. Tổng kết:

ca tính cách Nga của người - Trên cái nền là lên án chiến tranh tàn khốc, tác
người lính Xô viết bình thường. phẩm thể hiện tiếng nói thông cảm đối với những
rủi ro quá sức chịu đựng, những mất mát quá lớn
trong chiến tranh, đồng thời biểu dương phẩm chất
đẹp đẽ của con người Nga kiên cường và nhân ái.
- Sô-lô-khốp là nhà văn dũng cảm khám phá sự
thật.
IV. Luyện tập:
Bài tập 1: Cái mới của truyện trong việc miêu tả
chiến tranh vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô:
- Tác giả thể hiện cái nhìn mới và cách mô tả mới
cuộc sống hiện thực cuộc sống vô cùng phức tạp
trong chiến tranh. Với một dung lượng không lớn,
tác phẩm đã khám phá chiều sâu chiến công hiển


hách.
- Tác giả đã miêu tả chiến tranh trong bộ mặt thật
của nó "đau khổ, chết chóc, máu me" (Lép Tônxtôi). Nhân dân Liên Xô đã vượt qua muôn vàn
khó khăn và 25 triện người Xô viết đã dũng cảm hi
sinh.
- Nhân vật chính là người lính binh nhì- đại diện
cho người lính bình thường gánh trên vai toàn bộ
gánh nặng của cuộc chiến. Xô-lô-khốp phải vượt

qua bao gian khổ của thời chiến cũng như thời
bình. Đó là người anh hùng vô danh, là chiến sĩ
kiên cường với trái tim nhân hậu.

Ảnh: Xô cô lốp và Va ni a
RÚT KINH NGHIỆM: