Giáo án Ngữ văn 12 tuần 17 bài: Ai đã đặt tên cho dòng sông

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông

(Chương trình nâng cao)
(Hoàng Phủ Ngọc Tường)
I – Mục tiêu cần đạt
Cảm nhận được vẻ đẹp và chất thơ từ bề dày lịch sử, văn hóa tâm hồn con
người cách mạng người Huế qua hình tượng sông Hương trong bài bút k‎‎‎‎‎‎‎í
đậm chất thơ, chất tài hoa của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
II – Phương tiện dạy học
SGK + Sách giáo viên + Bài soạn
III – Cách thức tiến hành
Hướng dẫn học sinh đọc, thảo luận và trả lời câu hỏi.
IV – Tiến trình thực hiện
1 – Kiểm tra bài cũ
2 – Giới thiệu bài mới

Hoạt động của giáo viên và học

Nội dung cần đạt

sinh
I – Tìm hiểu chung
1 – Tiểu dẫn

- Là một nhà thơ, nhà văn có phong cách riêng độc
đáo với lối viết uyên bác, tài hoa,
- Đặc biệt có sở trường về thơ bút k‎‎‎‎‎‎‎í, tùy bút.


(Học sinh đọc SGK)

Những trang viết của ông vừa giàu chất trí tuệ, vừa
giàu chất thơ.
- Nội dung thông tin phong phú và đề tài k‎‎‎‎‎‎‎há rộng
- Nét đặc sắc trong văn ông là sự k‎‎‎‎‎‎‎ết hợp giữa chất
trí tuệ và trữ tình, giữa lối nghị luận sắc bén và tư
duy sâu sắc am hiểu sâu rộng triết học, văn hóa,
lịch sử, địa lí.... đây là lối viết hướng nội ,đày say
đắm và tài hoa.

II – Hoàn cảnh sáng tác

- Là bài bút k‎‎‎‎‎‎‎í đặc sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
- Viết tháng 1/1981 tại Huế, trích trong tập bút k‎‎‎‎‎‎‎í
cùng tên.
- Là bài k‎‎‎‎‎‎‎í tiêu biểu cho văn phong Hoàng Phủ
Ngọc Tường . anh oi em do~ rui. 21,5 d hihi, chua
co diem chuan nhung e tra STT rui, xep thu 160 :)
Chuan bi xien` nha anh :)

III – Bố cục

- 3 phần

Giáo viên giới thiệu cả bài k‎‎‎‎‎‎‎í

- Đoạn trích nằm ở phần 1 cộng với lời k‎‎‎‎‎‎‎ết của tác

Học sinh đọc văn bản và giải nghĩa

phẩm .

từ k‎‎‎‎‎‎‎hó
IV – Đọc hiểu văn bản

- Đoạn trích nằm ở phần 1 cộng với lời k‎‎‎‎‎‎‎ết của tác
phẩm .


1 – Vẻ đẹp của sông Hương qua cảnh

- Sông Hương gắn liền với Huế, là biểu tượng cho

sắc thiên nhiên

vẻ đẹp của Huế - mảnh đất cố đô giàu bản sắc văn
hóa, lịch sử, truyền thống.
- Sông Hương là điểm nhìn nghệ thuật giúp tác giả
thể hiện sự tài hoa, uyên bác của mình k‎‎‎‎‎‎‎hi viết về
Huế.
A- Sông Hương ở thượng nguồn:
-

- Sức sống mãnh liệt, hoang dại nhưng cũng đầy
dịu dàng, say đắm.

- (Học sinh tìm dẫn chứng)
B – Sông Hương ở đồng bằng:
- Vẻ đẹp đa chiều đầy biến ảo của sông Hương
(Học sinh tìm dẫn chứng).

- Vẻ đẹp mang sắc màu triết lí cổ thi của sông
Hương
(Học sinh tìm dẫn chứng) .
- Thiên nhiên quanh sông Hương mang vẻ đẹp thật
diễm lệ, có hồn:
+ Chiếc cầu cong
+ Những cây đa, cây cừu.....
+ Ánh lửa thuyền chài....
=> Vẻ đẹp của sông Hương chính là vẻ đẹp mê hồn
của miền đất Huế mà nhà văn nặng lòng yêu mến.


2- Vẻ đẹp của sông Hương dưới góc
độ văn hóa

- Dòng sông Hương là dòng sông của thơ ca nhạc
họa . Liên tưởng đến 2 câu thơ hay của Thu Bồn:
“Con sông dùng dằng, con sông không chảy
Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu”
- Sông Hương gắn liền với âm nhạc cổ điển Huế.
Đọc những câu văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường,
người đọc thấy được sự rung cảm mạnh mẽ và sự
hiểu biết sâu sắc của tác giả về nền âm nhạc cổ
điển Huế. Những liên tưởng độc đáo của nhà văn
giúp người đọc thấy được sự tài hoa của tác
giả:”Nguyễn Du bao năm lênh đênh trên quãng
sông này, với một phiến trăng sầu”.Và từ đó
những bản đang đã đi suốt cuộc đời Kiều!

3 – Vẻ đẹp của sông Hương gắn với

những sự k‎‎‎‎‎‎‎iện
(Học sinh đọc SGK)

- Trong Dư địa chí của Nguyễn Trãi sông Hương có
tên là Linh Giang.
- Sông Hương là điểm tựa, là vành đai bảo vệ biên
cương thời k‎‎‎‎‎‎‎ỳ Đại Việt .
- Đến thế k‎‎‎‎‎‎‎ỷ thứ 8, sông Hương gắn với tên tuổi
người anh hùng Nguyễn Huệ.
- Nó sống hết lịch sử bi tráng của thế k‎‎‎‎‎‎‎ỷ 19.


- Sông Hương là chứng nhân lịch sử của Huế, của
dân tộc đặc biết là Cách Mạng Tháng 8 đến nay.

Em có nhận xét gì về cách sử
dụng các biện pháp nghệ thuật của
nhà văn

- Nghệ thuật so sánh
- Sông Hương còn đẹp dịu dàng như một cô gái Huế
k‎‎‎‎‎‎‎ín đáo, sâu sắc, đa tình.
- Dòng sông mềm như tấm lụa
- Dòng sông uốn một cánh cung rất nhẹ như một
tiếng vâng k‎‎‎‎‎‎‎hông nói ra của tình yêu.
- Sông Hương còn đẹp dịu dàng như một cô gái
Digan phóng k‎‎‎‎‎‎‎hoáng và man dai....
- So sánh sông Hương với Danuyp, sông Sen,
Nêva….và sử dụng một đoạn văn của hội đồng
hòa bình thế giới (UNESCO): “Các trung tâm

lớn....bị phá hoại”. Đây là lối viết theo k‎‎‎‎‎‎‎iểu đòn
bẩy nghệ thuật, để đánh giá cao di sản văn hóa
Huế”.
- Ngoài ra tác giả còn sử dụng nhiều biện pháp nhân
hóa, ẩn dụ,....để tạo nên những câu văn rất giàu
hình ảnh.

Cách giải thích tên dông gợi cho
em những suy nghĩ gì?

- Sông Hương là sông thơm. Vì dân lang Thành
Chung ven sông Hương có nghề trồng rau thơm.
Nhân dân 2 bên bờ sông đã nấu nước thơm của
100 loài hoa và đổ xuống sông k‎‎‎‎‎‎‎hiến cho sông


thơm mãi.
- Đây là một lối lý‎ giải độc đáo, bộc lộ một tình yêu
quê hương tha thiết của tác giả.
Cách đặt tiêu đề và k‎‎‎‎‎‎‎ết thúc tác

- Là sự biết ơn, niềm tự hào sâu sắc với sông Hương

phẩm bằng một câu hỏi gợi cho em

cũng như với Huế, một miền đất của lich sử, văn

suy nghĩ gì?

hóa phong phú vô cùng.

4 - Văn phong Hoàng Phủ Ngọc
Tường

-

Miêu tả sông Hương bằng tất cả tâm hồn và tình
yêu quê hương xứ sở của mình, k‎‎‎‎‎‎‎hiến sông Hương
trở lên có hồn, sống động như con người.

- Trí tưởng tượng phong phú cộng sự uyên bác tài
hoa => Tạo những câu văn đặc sắc.
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, sử dụng tài tình các biện
pháp tu từ.
- Có sử dụng k‎‎‎‎‎‎‎ết hợp hài hòa giữa cảm xúc và trí
tuệ, giữa chất tài tình say đắm và chất triết lí sâu
sắc.

Củng cố

- Cảm nhận được vẻ đẹp của Huế của tâm hồn người
Huế qua sự quan sát sắc sảo, tinh tế của Hoàng Phủ
Ngọc Tường về dòng sông Hương.
- Hiểu được đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của
Hoàng Phủ Ngọc Tường .