Giáo án Ngữ văn 12 tuần 23 bài: Những đứa con trong gia đình Nguyễn Thi

Trường THPT Tam quan

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH
I.

MỤCTIÊU
Giúp học sinh
1. Về kiến thức

- Hiểu được tâm trạng đau thương, đầy hi sinh gian khổ nhưng
râùt đỗi anh dũng, kiên cường, bất khuất của nhân dân miền
Nam trong những năm chống Mĩ cứu nước. Sự gắn bó sâu nặng
giữa tình cảm gia đình và tình yêu nước, tình cách mạng, giữa
truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của
con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống
Mĩ .
2. Về kĩ năng:
-Nắm được những đặc sắc về nghệ thuật của thiên truyện; nghệ thuật trần thuật đặc
sắc; khắc hoạ tính cách, miêu tả tâm lí sắc sảo; ngôn ngữ phong phú, góc cạnh,
giàu giá trị tạo hình và đậm chất Nam Bộ.
3. Về thái độ:
- Biết trân trọng, yêu thương và cảm phục những con người bình thường mà giàu
lòng trung hậu, vô cùng dũng cảm đã đem xương máu để giữ gìn, bảo vệ đất
nước .
1.Chuẩn bị của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng
Ngữ văn 1. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa

Ngữ văn 12 Cơ bản

-1-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, sĩ số, tác phong học
sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
Câu hỏi: Em hãy trình bày cảm nhận của mình về thiên nhiên và con người
Nam Bộ qua những trang viết giàu giá trị nghệ thuật của nhà văn Sơn Nam
trong đoạn trích “Bắt sấu ở rừng U Minh Hạ”.
3. Giảng bài mới:
Vào bài (1phút) :
Nguyễn Thi là người Bắc (Hải Hậu – Nam Định) nhưng 15 tuổi đã vào Sài Gòn
vừa tự học vừa đi làm để kiếm sống. Nguyễn Thi rất am hiểu đất và người phương
Nam. Trong những năm đánh Mĩ, Nguyễn Thi đã sống ở những vùng đất rất ác
liệt. Hi sinh trong cuộc tổng tiến công Mậu thân 1968 ở tuổi 40 nhưng Nguyễn Thi
đã để lại cho nền văn học Việt Nam những tác phẩm có giá trị trong đó có “Những
đứa con trong gia đình”. Nguyễn Thi được coi là nhà văn của người nông dân Nam
Bộ trong công cuộc chống Mĩ cứu nước vĩ đại. Đọc “Những đứa con trong gia
đình”, chúng ta sẽ hiểu sâu sắc thêm điều đó.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI

HOẠT ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG CỦA

GIAN

CỦA

HỌC SINH

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GIÁO VIÊN
15’

Hoạt động 1

Hoạt động 1

I/Tìm hiểu chung:

Giáo viên hướng

Học sinh đọc phần

dẫn häc sinh ®äc

tiểu dẫn trang 56

-Tên khai sinh : Nguyễn

phÇn tiĨu dÉn

Sách giáo khoa .

Hoàng Ca, bút danh khác

1/ Tác giả:

Nguyễn Ngọc Tấn ( 1928Ngữ văn 12 Cơ bản

-2-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

Nêu những nét tiêu

Học sinh làm việc cá

1968)

biểu về tiểu sử nhà

nhân trả lời

- Quê quán: Nam Định

văn Nguyễn Thi ?

- Mồ côi cha sớm, mẹ đi
bước nữa, sống nhờ họ
hàng,vất vả, tủi cực từ nhỏ .

Những cột mốc

Học sinh suy nghĩ trả

- Năm 1943 vào Sài Gòn

quan trọng trong

lời

cùng người anh, vừa đi làm

cuộc đời của

kiếm sống vừa tự học.

Nguyễn Thi?

- Năm 1945 tham gia cách
mạng rồi gia nhập lực lượng
vũ trang

-Trong kháng chiến chống
Pháp, làm công tác tuyên
huấn, vừa chiến đấu, vừa
hoạt động văn nghệ .
- Năm 1954 tập kết ra Bắc
công tác ở toà soạn tạp chí
Văn nghệ Quân Đội .
-Sáng tác nhiều thể loại :
bút kí, truyện ngắn, tiểu
thuyết …

Ông sáng tác chủ
yếu thể loại nào?

Học sinh suy nghĩ trả - Năm 1962 tình nguyện trở
lại chiến trường miến Nam,
lời
công tác tại Cục chính trị
Quân giải phóng miền Nam,
một trong những thành viên
sáng lập và phụ trách “Tạp
chí Văn nghệ Quân giải

Ngữ văn 12 Cơ bản

-3-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam quan

phóng” .
-Năm 1968 hi sinh trong
cuộc tổng tiến công nổi dậy
tết Mậu thân tại Sài Gòn .
-Năm 2000 được tặng giải
thường HồChí Minh về Văn
học Nghệ thuật.
Tác phẩm tiêu biểu :
Nguyễn Thi được

Học sinh làm việc cá

Trăng sáng (1960), Đôi bạn

giải thưởng Hồ Chí

nhân trả lời

(1962), Nguyễn Ngọc Tấn -

Minh về văn học

Nguyễn Thi toàn tập …

nghệ thuật năm

2/ Tác phẩm:

mấy?

a/ Hoàn cảnh sáng tác:
Viết ngay trong những
ngày chiến đấu ác liệt khi
ông đang công tác ở Tạp chí
Văn nghệ Quân giải phóng.
b/ Ý nghĩa nhan đề:

Hoàn cảnh sáng tác
tác phẩm “ Những

Học sinh suy nghĩ trả Truyện viết về những đứa
lời
con của một gia đình có

đứa con trong gia

truyền thống cách mạng, là

đình”

hình ảnh thu nhỏ của cả
miền Nam đau thương, anh
dũng trong thời chống Mĩ,

Nêu ý nghĩa nhan
đề của tác phẩm.

Học sinh suy nghĩ trả gánh chịu tang tóc do đế
lời
quốc Mĩ gây ra, đồng thời
cũng lập được chiến tích lẫy
lừng .

Ngữ văn 12 Cơ bản

-4-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

Hình ảnh thu nhỏ của cả
dân tộc Việt Nam, muôn
người là một, đoàn kết
chiến đấu giải phóng quê
hương, xây dựng đất nước.
c/ Chủ đề:
Qua nhân vật Việt và
Chiến nổi bật lên tình yêu
đối với quê hương, đất nước
. Thù nhà, nợ nước là động
lực tinh thần và tình cảm
giúp thế hệ trẻ Việt Nam

tiếp nối cha ông đứng lên
Thông qua nhan đề

Học sinh làm việc cá

nêu chủ đề của tác

nhân trả lời

phẩm.

anh dũng đánh Mĩ.
d/ Tóm tắt tác
phẩm( SGK)
II/ Đọc hiểu tác phẩm:
1.Tình huống truyện:
Đây là câu chuyện của gia
đình anh giải phóng quân
tên Việt. Nhân vật nay rơi
vào một tình huống đặc
biệt: Trong một trận đánh,
anh bị thương nặng phải

Hoạt động 2

Hoạt động 2

nằm lại giữa chiến trường,
nhiều lần ngất đi tỉnh lại.

Em hãy phân tích

Học sinh phân vai

tình huống truyện?

Truyện được kể theo dòng

đọc tác phẩm

nội tâm của nhân vật khi

5’

đứt, khi nối (ngất đi, tỉnh
Ngữ văn 12 Cơ bản

-5-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

Học sinh làm việc cá

lại).

nhân trả lời

2. Những thành viên trong
gia đình :
- Gan góc, dũng cảm , khao
khát được chiến đấu giết
giặc.
- Căm thù giặc sâu sắc.
- Giàu tình nghĩa, rất mực
thuỷ chung, son sắt với quê
hương và cách mạng .

Những thành viên
trong gia đình Việt
5’

Học sinh suy nghĩ trả  Mỗi nhân vật có một nét
lời
độc đáo riêng biệt .

có đặc điểm , nét

a/ Nhân vật chú Năm:

tính cách như thế

- Ghi lại tất cả những sự

nào?

kiện diễn ra trong gia đình
 kết tinh đầy đủ truyền
Học sinh suy nghĩ trả thống của gia đình.

Ơ Ûhọ có những

lời

-Là người lao động chất

đặc điểm chung

phác nhưng rất đỗi giàu tình

nào?

cảm, cũng dạt dào cảm xúc
khi cất lên điệu hò và Việt
chính là hiện thân, là nơi
gởi gắm những câu hò của

Nhân vật chú Năm

chú Năm.

là người như thế

- Chú Năm chính là khúc

nào?

10’

thượng nguồn trong “ dòng
sông truyền thống” của gia
đình Việt .

Ngữ văn 12 Cơ bản

-6-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

b/ Nhân vật má Việt :
- Cũng là hiện thân của
truyền thống, nhân vật phụ
nữ mang đậm tính cách của
Nguyễn Thi.
- Rất gan góc, căm thù giặc
sâu sắc .
- Rất mực thương chồng,
thương con, đảm đang, tháo
vát, nén chặt nỗi đau
thương để nuôi con, đánh
giặc.
 Một người mẹ suốt đời

Em nghĩ thế nào về

Học sinh làm việc cá

má Việt ?

nhân trả lời

10’

vất va, lam lũ nhưng rất đỗi
kiên cường, cao cả .
c/ Nhân vật Chiến:
- Trải qua hoàn cảnh bi
thương, sớm trưởng thành,
già dặn trước tuổi.
- Mang những nét đepï của
mẹ :gan gó, đảm đang, tháo
vát, căm thù giặc sâu sắc
- Có một tính cách rất đa
dạng : là cô gái mới lớn,
tính khí còn trẻ con, biết
nhường nhịn e, trừ việc đi “
bộ đội”, thực hiện lời thề
như “dao chém đá” : Nếu

Ngữ văn 12 Cơ bản

-7-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

Nhân vật Chiến ở

Học sinh suy nghĩ trả giặc còn thì tao mất .

đây có những nét

lời

 Chiến mang nét tiêu

nào đáng quí ? cô

biểu của phụ nữ thời chiến,

mang những nét tiêu
10’

đương đầu với hoàn cảnh bi

biểu nào của người

thương, vươn lên mạnh mẽ

mẹ?

để chiến đấu anh dũng .
d/ Nhân vật Việt :
-Đứa con tiêu biểu trong gia
đình .
-Tính tình dễ mến, trẻ con,
hiếu động, hay giành phần
hơn với chị.
-Vô tư, trong sáng, mọi việc
đều phó thác cho chị “lăn
kềnh ra ván cười khì khì …
chụp con đom đóm úp trong
lòng tay”
- Yêu quý đồng đội nhưng
giấu việc có chị, giấu chị
“như giấu của riêng vì sợ
mất chị”.
-Chững chạc trong tư thế
Học sinh suy nghĩ trả

Nét tính cách của

10’

lời

chiến sĩ trẻ, dũng cảm, kiên
cường, gan góc, quả cảm,

Việt đuợc biểu hiện

không khuất phục truớc

như thế nào qua

quân thù.

đoạn trích?

-Luôn trong tư thế chiến
đấu với giặc .

Ngữ văn 12 Cơ bản

-8-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

*Nhân vật Việt tiêu biểu
mang đầy đủ phẩm chất của
người Việt Nam : kiên
cường, bất khuất, không sợ
hi sinh…
2/ Vài nét nghệ thuật :

- Truyện đặt trong bối cảnh
đặc biệt, hoàn cảnh khác
thường.
- Giọng văn trần thuật đặc
sắc, khắc hoạ miêu tả tâm lí
sắc sảo. Ngôn ngữ phong
phú, chọn lọc, giàu chất tạo
hình và đậm chất Nam Bộ
…
III/ Tổng kết :
Tác phẩm miêu tả đặc sắc
những nhân vật trong gia
đình Việt, mỗi người đều
mang nét tính cách của
người dân Việt Nam : kiên
cường, bất khuất, trung hậu,
đảm đang, dũng cảm đứng
lên tiêu diệt giặc bảo vệ độc
lập cho nước nhà.
Nêu những nét

IV.luyện tập

nghệ thuật tiêu biểu
đuợc sử dụng trong
đoạn trích .
Ngữ văn 12 Cơ bản

Học sinh làm việc cá
nhân trả lời

-9-

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

5’

Hoạt động 3

Hoạt động 3

Em hãy nhận xét
tổng quát về nội Hoạt động 4
dung và đặc sắc
nghệ thuật của tác
phẩm?
Hoạt động 4

5’

5’
4. Củng cố :(3 phút)
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhàhọc bài, đọc lại tác phẩm . Làm bài tập ở
sách giáo khoa.
- Chuẩn bị bài : - Xem trước bài mới - Soạn “Chiếc thuyền ngoài xa”
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:

Ngữ văn 12 Cơ bản

- 10 -

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

-Việt vẫn được đồng đội gọi bằng cái tên âu yếm Cậu Tư .Trận chiến đấu ở rừng
cao su với bọn Mĩ ,Việt tiêu diệt một xe bọc thép của địch nhưng bị thương khắp
người, hai mắt không nhìn thấy gì. Lúc tỉnh,Việt cố lết từng đoạn để đi tìm đồng
đội. Nhiều lúc Việt ngất đi .
- Những lúc thiếp đi,Việt lại như gặp từng người thân trong gia đình. Việt nhớ lúc
ở nhà cùng chị Chiến theo du kích đánh tàu Mĩ trên dòng sông Định Thuỷ. Một
thằng Mĩ bị bắn chết. Chị Chiến nhường công ấy cho Việt. Nghe tiếng ếch, nhái
kêu,Việt nhớ những đêm cùng chị Chiến đi bắt ếch, hai chị em cứ giành nhau mình
bắt được nhiều nhất .
-Trong gia đình lúc này chỉ còn lại chú Năm. Ông nội bị lính tổng phòng bắn chết.
Bà nội bị bọn lính đánh, bệnh rồi chết. Ba Việt tham gia kháng chiến hồi chín năm
bị bọn Tây và tay sai lùng bắt, chặt đầu. Má và chị em Chiến Việt đi đòi đầu ba.
Má cũng hi sinh vì đi lượm vũ khí cho đằng mình bị đại bác ở Mỏ Cày bắn. Tất cả
mọi chi tiết đều được chú Năm ghi lạỉ trong cuốn sổ gia đình. Việt không thể
quên .
- Ngày chị em Chiến Việt ghi tên tòng quân, ai cũng muốn đi trước. Chú Năm phải
đứng ra nói với anh cán bộ về lấy quân để hai chị em cùng được đi. Việt nhớ cái
đêm trước ngày lên đường, chị Chiến giải quyết mọi việc. Nào là cho xã mượn nhà
dạy học. Thằng út em ở với chú Năm. Ruộng đất giao lại cho chi bộ chia cho bà

con. Hai chị em quyết định khiêng bàn thờ ba, má sang gửi nhà chú Năm. Tất cả
những chi tiết ấy cứ sống dậy trong lòng Việt .
-Đến ngày thứ ba, anh Tánh dẫn tiểu đội đi tìm, mấy lần đụng địch. Cuối cùng gặp
được Cậu Tư trong một bụi rậm. Không nhanh miệng lên tiếng trước thì đã ăn đạn
của Cậu Tư rồi. Một ngón tay cậu vẫn còn nhúc nhích, một viên đạn đẫ lên nòng.
Việt được đưa về điều trị ở một bệnh xá dã chiến. Sức khoẻ hồi phục dần. Anh em
trong tiểu đội giục Việt viết thư cho chị Chiến. Việt nhớ chị Chiến, muốn viết thư
nhưng không biết viết sao. Việt cũng không muốn kể chiến công của mình vì chưa
thấm gì với thành tích của đơn vị và chưa đáp ứng được nguyện vọng của Má .
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngữ văn 12 Cơ bản

- 11 -

GV:

Nguyễn Văn Mạnh


Trường THPT Tam quan

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................



Ngữ văn 12 Cơ bản

- 12 -

GV:

Nguyễn Văn Mạnh