Giáo án Ngữ văn 12 tuần 19 bài: Vợ chồng A Phủ

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
VỢ CHỒNG A PHỦ
( Trích – TÔ HOÀI )
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Thấy được cuộc sống cực nhục, tối tăm và quá trình vùng lên tự giải phóng của đồng
bào các dân tộc Tây Bắc;
- Hiểu được những nét đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Nỗi thống khổ của người dân miền núi Tây Bắc dưới ánh sáng thống trị của phong kiến
và thực dân. Vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng mãnh liệt và quá trình vùng lên tự giải
phóng của đồng bào vùng cao.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật sinh động, chân thực; miêu tả và phân tích tâm lí nhân
vật sắc sảo, tinh tế; lối kể chuyện hấp dẫn ngôn ngữ mang phong vị và màu sắc dân tộc,
giàu tính tạo hình và đầy chất thơ.
2. Kĩ năng:
Củng cố, nâng cao các kĩ năng tóm tắt tác phẩm và phân tích nhân vật trong tác phẩm tự
sự.
III. CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên: Sách giáo khoa Ngữ văn, sách bài tập Ngữ văn, sách Chuẩn KTKN, sách
GV, phụ bảng...
2. Học sinh: Sách giáo khoa, trả lời câu hỏi thảo luận.
IV. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề, thuyết minh, thảo luận…


V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1 Ổn định lớp.
2 Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới:
T

Hoạt động GV

g

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của HS
I. Vài nét chung.
Học sinh đọc.

1. Tác giả:

Hãy nêu những

a. Cuộc đời:

nét chính về tác

- Tên khai sinh: Nguyễn Sen. Sinh năm: 1920.

giả Tô Hoài?

-Quê nội ở Thanh Oai- Hà Đông.
b. Sáng tác văn học:
-Viết văn từ trước Cách mạng - sáng tác với nhiều
thể loại Số lượng tác phẩm đạt kỷ lục trong nền
văn học Việt Nam hiện đại.

Giáo viên giới

- 1996: Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về

thiệu thêm về tập

Văn học Nghệ thuật.

Truyện Tây Bắc

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Dế Mèn phiêu lưu ký

gồm

(1941), O chuột (1942), Truyện Tây Bắc (1953)…

3

truyện

ngắn
-Giáo viên giới
thiệu sơ lược nội
dung cốt truyện

-Đọc, tóm tắt

2. Tác phẩm:
a. Xuất xứ: - Vợ chồng A Phủ (1952) là kết quả
của chuyến đi cùng bộ đội giải phóng Tây Bắc, in

trong tập Truyện Tây Bắc, giải Nhất giải thưởng
Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955.


- Tác phẩm gồm hai phần, đoạn trích trong SGK
là phần một.

b. Tóm tắt tác phẩm (phần 1)
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Nhân vật Mị:

-Đọc, tóm tắt
-Nhân

vật

Mị Tóm tắt tp

a. Cuộc sống thống khổ: ( Cuộc đời làm dâu gạt

được giới thiệu

nợ)

như thế nào? Có

* Trước khi bị bắt vè làm dâu trừ nợ cho nhà thống

nhận xét gì về

lí PaTra: Mị là cô gái trẻ, đẹp, yêu đời:...

nghệ thuật miêu

* Từ khi bị bắt về làm dâu trừ nợ: vì món nợ

tả?

“truyền kiếp”, bị bắt làm “con dâu gạt nợ” nhà
thống lí Pá Tra, bị đối xử tàn tệ, mất ý thức về
cuộc sống ( lời giới thiệu về Mị, công việc, không
gian căn buồng của Mị,…).
-Thời gian: "Đã mấy năm", nhưng "từ năm nào cô
không nhớ …" →không còn ý thức về thời gian,
không còn ý thức về cuộc đời làm dâu gạt nợ.
-Không gian: tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa…
khe suối. Căn buồng kín mít.
⇒Không gian hẹp, cố định, quen thuộc, tăm tối,
gợi cuộc đời tù hãm, bế tắc, luẩn quẩn…
- Hành động, dáng vẻ bên ngoài:
+ Cúi mặt, buồn rười rượi, đêm nào cũng khóc …


+ Trốn về nhà, định tự tử …
+ Cúi mặt, không nghĩ ngợi … vùi vào làm việc
-Tác giả thường

cả ngày và đêm.

để cho nhân vật

-Suy nghĩ: Tưởng mình là con trâu, con ngựa nghĩ

xuất hiện trong
những

không

Trả lời

rằng "mình sẽ ngồi trong cai lỗ vuông ấy mà trông
ra đến bao giờ chết thì thôi…".

gian như thế nào

+ Ngày Tết: chẳng buồn đi chơi…

trong gia đình

→ Nghệ thuật miêu tả sinh động, cách giới thiệu

thống lý?

khéo léo, hấp dẫn, nghệ thuật tả thực, tương phản
(giữa nhà thống lý giàu có với cô con dâu luôn cúi

Giáo viên bình

mặtkhông gian căn guồng chật hẹp với không gian

chi tiết này.

thoáng rộng bên ngoài).
⇒Cuộc đời làm dâu gạt nợ là cuộc đời tôi tớ. Mị
sông tăm tối, nhẫn nhục trong nỗi khổ vật chất thể
xác, tinh thần…không hy vọng có sự đổi thay.

-Hành động, vẻ
ngoài

của

Mị

b. Sức sống tiềm tàng và khát vọng hạnh phúc:

được

tác

giả

- Thời con gái: Vốn là một cô gái trẻ đẹp, có tài

khắc

hoạ

qua

thổi sáo, có nhiều người say mê - có tình yêu đẹp.

những chi tiết
nào?

Trả lời

- Mùa xuân đến (thiên nhiên, tiếng sáo gọi bạn,
bữa rượu,…), Mị đã thức tỉnh (kỉ niệm sồng dậy,
sống với tiếng sáo, ý thức về thời gian, thân phận,
…)

+Nghe - nhẩm thầm-hát.
+ Lén uống rượu-lòng sống về ngày trước.


+ Thấy phơi phới trở lại- đột nhiên vui
sướng.
+ Muốn đi chơi (nhắc 3 lần).
Trả lời

⇒Khát vọng sống trỗi dậy
- Mị muốn đi chơi (thắp đèn, quấn tóc,…).

-Em có nhận xét

- Khi bị A Sử trói vào cột, Mị “như không biết

gì về cuộc đời

mình đang bị trói”, vẫn thả hồn theo tiếng sáo.

của

Mị?

Nêu

+ Như không biết mình bị trói.

những thủ pháp

+ Vẫn nghe tiếng sáo …

nghệ thuật mà

+Vùng đi - sợ chết.

tác giả đã sử
dụng

để

khắc

hoạ

cuộc

đời

Trả lời

nhân vật?

⇒Khát vọng sống vô cùng mãnh liệt.

c. Sức phản kháng mạnh mẽ:

*Giáo viên bình:

- Lúc đầu, thấy A Phủ bị trói, Mị dửng dưng “vô

Khát vọng hạnh

cảm”: " A Phủ có chết đó cũng thế thôi ".

phúc có thể bị
vùi lấp nhưng

- Khi nhìn thấy “dòng nước mắt chảy xuống hai

không hề tiêu tan

hõm má đã xám đen lại” của A Phủ:

- ẩn đằng sau sự
im lặng là cả một
khát vọng sống
cực kỳ mãnh liệt

- chi tiết nào thể
hiện điều đó?

Trả lời

+ Mị xúc động, nhớ lại mình, đồng cảm với người.
+ Mị nhận ra tội ác của bọn thống trị “ chúng nó
thật độc ác”.
=> thương mình,->thương người, từ vô cảm đến
đồng cảm.
- Tình thương, sự đồng cảm giai cấp, niềm khát
khao tự do mãnh liệt,… đã thôi thúc Mị cắt dây


-Yếu tố nào làm

trói cứu A Phủ và tự giải thoát cho cuộc đời mình.

sống

+ Mị cởi trói cho A Phủ - giải phóng cho A Phủ là

lại

khát Trả lời
vọng sống trong
Mị? Chi tiết Mị

giải phóng cho chính mình.
+ Hành động có ý nghĩa quyết định cuộc đời Mị-là

xắn mỡ bỏ vào

kết quả tất yếu của sức sống vốn tiềm tàng trong

đĩa đèn có ý

tâm hồn người phụ nữ tưởng suốt đời cam chịu

nghĩa gì? Cảm

làm nô lệ.

giác của Mị khi

b. Nhân vật A Phủ.

bị trói?
Trả lời

* Số phận éo le, là nạn nhân ủa hủ tục lạc hậu và
cường quyền phong kiến miền núi (mồ côi cha mẹ,
lúc bé đi làm thuê hết nhà này đến nhà khác, lớn
lên nghèo đến nỗi không lấy nổi vợ).

- Lúc nhỏ: Mồ côi, sống lang thang →Bị bắt bán -Sức sống mãnh
liệt của Mị được
thể hiện rõ nhất

bỏ trốn.

- Lớn lên: Biết làm nhiều việc. Khoẻ mạnh, không
thể lấy nổi vợ vì nghèo.

qua chi tiết nào?

+Dám đánh con quan →Bị phạt vạ
→ làm tôi tớ cho nhà thống lý.
+ Bị hổ ăn mất bò → Bị cởi trói, bị
bỏ đói…
* Phẩm chất tốt đẹp: có sức khỏe phi thường, dũng
cảm; yêu tự do, yêu lao động; có sức sống tiềm
tàng mãnh liệt…

-Nhận xét chung

- Bị trói: Nhay đứt 2 vòng dây mây quật sức vùng


chạy → Khát khao sống mãnh liệt.

về cuộc đời của
Mị?

⇒Cuộc đời A Phủ cũng là một cuộc đời nô lệ điển
Trả lời

hình.
3. Cảnh xử kiện:
-Diễn ra trong khói thuốc phiện mù mịt tuôn ra từ

- Nhân vật A Phủ

các lỗ cửa sổ như khói bếp …

được khắc hoạ

- Người đánh, người quỳ lạy, kể lể, chửi bới. Xong

qua những chi

một lượt đánh, kể chửi lại hút. Cứ thế từ trưa đến

tiết nào? Nhận

hết đêm

xét gì về cuộc

- A Phủ gan góc quỳ chịu đòn chỉ im lặng như

đời và số phận?

tượng đá…
- Cảnh cho vay tiền: Kỳ quặc…Biểu hiện đậm nét
sự tàn ác dã man của bọn thống trị miền núi.
⇒Hủ tục và pháp luật nằm trọn trong tay bọn
chúa đất nên kết quả: A Phủ trở thành con ở trừ nợ
đời đời kiếp kiếp cho nhà thống lý Pá Tra.
Trả lời

⇒ Cha con thống lý Pá Tra điển hình cho giai cấp
thống trị phong kiến miền núi ở Tây Bắc nước ta
trước Cách mạng.
3. Giá trị của tác phẩm:
a.Giá trị hiện thực:

-Cảnh xử kiện
được
trong

diễn

ra

không

gian, thời gian

- Miêu tả chân thực số phận cực khổ của người
dân nghèo.
- Phơi bày bản chất tàn bạo của giai cấp thống trị
ở miền núi.


như thế nào?

b. Giá trị nhân đạo:
- Thể hiện tình yêu thương, sự đổng cảm sâu sắc

- Cha con thống

với thân phận đau khổ của người dân lao động

lý đại diện cho

miền núi trước Cách mang;

ai?

- Tố cáo, lên án, phơi bày bản chất xấu xa, tàn bạo
của giai thống trị;
- Trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn, sức sống
mãnh liệt và khả năng cách mạng của nhân dân
Tây Bắc;…
4. Nghệ thuật:
a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật có nhiều điểm
đặc sắc (A Phủ được miêu tả qua hành động, Mị
chủ yêu khắc họa tâm tư,…).

-

Nêu

những

b. Trần thuật uyển chuyển, linh hoạt; cách giới

thành công về

thiệu nhân vật đầy bất ngờ, tự nhiên mà ấn tượng;

mặt nghệ thuật

kể chuyện ngắn gọn, dẫn dắt tình tiết khéo léo.

của tác phẩm?

c. Biệt tài miêu tả thiên nhiên và phong tục, tập
quán của người dân miền núi.
d. Ngôn ngữ sinh động, chọn lọc và sáng tạo, câu
văn giàu tính tạo hình và thấm đẫm chất thơ,…
5. Ý nghĩa văn bản:
Tố cáo tội ác của bọn phong kiến, thực dân; thể
hiện số phận đau khổ của người dân lao động
miền núi; phản ánh con đường giải phóng và
ngợi ca vẻ đẹp, sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của
họ.


IV. Tổng kết.
Qua việc miêu tả cuộc đời, số phận của Mị và
A Phủ, nhà văn đã làm sống lại quãng đời tăm tối,
cơ cực của người dân miền núi dưới ách thống trị
dã man của bọn chúa đất phong kiến, đồng thời
khẳng định sức sống tiềm tàng, mãnh liệt không gì
huỷ diệt được của kiếp nô lệ, khẳng định chỉ có sự
Hướng dẫn hs
tìm hiểu giá trị
của tác phẩm

vùng dậy của chính họ, được ánh sáng Cách mạng
soi đường đến một cuộc đời tươi sáng. Đó chính là
giá trị hiện thực sâu sắc, giá trị nhân dạo lớn lao,
tiến bộ của Vợ chồng A Phủ. Những giá trị này đã
giúp cho Tô Hoài, tác phẩm của Tô Hoài đứng
vững trước thử thách của thời gian và được nhiều
thế hệ bạn đọc yêu thích.


Đánh giá chung
về nội dung và
nghệ thuật của
tác phẩm?

=========================================