Giáo án Ngữ văn 12 tuần 1: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
A/ Mục tiêu bài học
Giúp học sinh
1. Biết cách viết một bài văn về tư tưởng đạo lí.
2. Biết tiếp thu những quan niệm đúng đắn và phê phán những quan niêm sai lầm.
B/ Phương tiện thực hiện:
- SGK, SGV
- Thiết kế bài học
- Các tài liệu tham khảo
C/ Cách thức tiến hành:
GV gợi mở vấn đề, hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi và thảo luận.
các câu hỏi
D/ Tiến trình dạy học:
1 – Kiểm tra bài cũ
2 – Giới thiệu bài mới
Hoạt động của GV & HS

Kết quả cần đạt
I/ Tìm hiểu chung.

- Thế nào là nghị luận về một
tư tưởng đạo lí?

1. Khái niệm:
- Là quá trình kết hợp các thao tác nghị luận để làm rõ vấn
đề tư tưởng, đạo lí trong cuộc sống.
2. Yêu cầu của bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lí.


- Hiểu được vấn đề cần nghị luận thông qua các bước:
Phân tích đề, giải đề để xác định được vấn đề cần nghị

luận.
3. Tìm hiểu đề và lập dàn ý.
- Em hãy cho biết những yêu
cầu của bài văn nghị luận về
một tư tưởng đạo lí?

Ví dụ: (SGK) Anh (chị ) hãy trả lời câu hỏi của nhà thơ
Tố Hữu: Ôi! Sống đẹp là thế nào hỡi bạn?
a. Tìm hiểu đề:
- Câu thơ trên của Tố Hữu viết dưới dụng một câu hỏi ,
nêu lên vấn đề “sống đẹp” trong đời sống của con người.
Đây là vấn đề cơ bản mà mỗi người muốn xứng đáng là
“con người” cần nhận thức đúng và rèn luyện tích cực.
- Sống đẹp:
+ Sống có lí tưởng đúng đắn, cao cả phù hợp với thời đại,

- Trả lời những câu hỏi trong
SGK?

xác định được vai trò trách nhiệm.
+ Có trí tuệ mỗi ngày thêm mở rộng sáng suốt.
+ Có đời sống tâm hồn, tình cảm lành mạnh, cao đẹp,
nhân ái, đúng mực, phong phú và hài hoà.
+ Có hành động tích cực,đúng đắn, lương thiện.
Như vậy: Câu thơ trên nêu lí tưởng và hướng con người
tới hành động để nâng cao giá trị, phẩm chát của con
người. Bài viết có thể hình thành 4 nội dung để trả lời câu
hởi của Tố Hữu: lí tưởng đúng đắn; Tâm hồn lành mạnh;
trí tuệ sáng suốt; hành động tích cực.
- Bài viết có thể sử dụng các thao tác lập luận như: Giải

thích, Phân tích, chứng minh, bình luận những biểu hiện


cụ thể của vấn đề Sống đẹp …trong bài viết.
- Bài viết chủ yếu sử dụng các tư liệu trong cuộc sống và
có thể sử dụng tư liệu trong các tác phẩm văn học. (Văn
học phản ánh cuộc sống)
- Rút ra ý nghĩa vấn đề; Người thực hiện nghị luận phải
sống có lí tưởng và đạo lí.
- Ngoài những nội dung trên bài
viết còn phải thực hiện yêu cầu
nào?

b. Lập dàn ý:
Cũng như những bài văn khác bài nghị luận về một tư
tưởng đao lí cũng cần có đủ 3 phần Mở bài, Thân bài, Kết
luận.
- Mở bài: Giới thiệu vấn đè theo cách quy nạp hoặc nêu
phản đề
- Thân bài: Hương vào những nội dung đã tìm hiểuở
phần tìm hiểu đề.
- Kết bài: Khẳng định và nêu lên những nhận thức của
bản thân…
c. Rút ra kết luận cho bản thân:
- Đề tài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí vô cùng phong
phú, bao gồm các vấn đề: Nhận thức (lí tưởng, mục đích);
tâm hồn, tính cách (lòng yêu nước, lòng nhân ái; tính trung
thưc, dũng cảm; thói ích kỉ, vụ lợi); về các mối quan hệ
gia đình, xã hội .

- Hướng dẫn học sinh luyện tập - Các thao tác lập luận thường sử dụng trong kiểu bài này
các bài tập trong SGK.

thường là: giải thích, phân tích, bình luận, chứng minh, so


sánh, bác bỏ.
d. củng cố : Ghi nhớ nội dung trong (SGK)
II/ Luyện tập.
1. Câu 1:
a. Vấn đề mà Nê – ru cố Tổng thống ấn Độ nêu ra là văn
hoá và những biểu hiện ở con người. Ta có thể đặt tên Văn
hoá và con người.
b. Tác giả đã sử dụng các thao tác lập luận:
+ Giải thích + Chứng minh (Đoạn 1 đến hạn chế về văn
hoá tác giả sử dung thao tác giải thích và khẳng định vấn
đề)
+ Phân tích + Bình luận.
+ Cách diễn đạt rõ ràng, câu văn giàu hình ảnh hấp dẫn
người đọc.
2. Câu 2:
- Giải thích khái niệm:
- Vai trò: Khẳng định nó là yếu tố quan trọng làm nên cuộc
sống của con người.
- Khẳng định: Câu nói đúng từ đó mở rộng bàn bạc:
+ Làm thế nào để sống có lí tưởng.
+ Sống không lí tưởng thì hậu quả sẽ ra sao?
Dặn dò: Đọc thêm và làm các

+ Lí tưởng sống của thanh niên hiện nay là gì?

bài tập trong sách bài tập ngữ

- ý nghĩa lời cuả L.Tôn xtôi:

văn.

+ Đối với thanh niên hiện nay.


+ Đối với con đường phấn đấu của thanh niên ngày nay.